Συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν μετά την… “τορπίλη” του τούρκου προέδρου-Το παρασκήνιο, πού συμφώνησαν, επίσημες ανακοινώσεις

Η συνάντηση του έλληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο διήρκεσε ακριβώς όσο ήταν προγραμματισμένο χωρίς να λείψουν τα χαμόγελα και οι φιλοφρονήσεις μπροστά στις κάμερες, ενώ λίγο πριν από τη συνάντηση ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έριξε την τορπίλη από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ζητώντας την αναγνώριση του ψευδοκράτους. Παράλληλα είπε: «Θέλουμε να δούμε το Αιγαίο Πέλαγος και την Ανατολική Μεσόγειο ως μια περιοχή σταθερότητας και ευημερίας, όπου τα νόμιμα συμφέροντα όλων των ενδιαφερομένων μερών γίνονται σεβαστά. Είναι προς το κοινό συμφέρον ολόκληρης της περιοχής να αναπτυχθεί συνεργασία, ιδίως όσον αφορά την οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, την ελευθερία και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και του θαλάσσιου εμπορίου”.

Μετά την ομιλία Ερντογάν η πραγματοποιήθηκε η συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη η οποία όπως λένε οι πληροφορίες διεξήχθη σε καλό κλίμα, χωρίς πάντως οι δύο ηγέτες να ακουμπήσουν τον σκληρό πυρήνα των ελληνοτουρκικών ζητημάτων. Εξάλλου η συζήτηση διήρκεσε ακριβώς μισή ώρα και στο επίκεντρο βρέθηκαν κυρίως το μεταναστευτικό και οι περιφερειακές εξελίξεις.

Σύμφωνα με την ΕΡΤ η συνάντηση έλαβε χώρα με το σχήμα «τρεις συν τρεις» και έγινε σε καλό κλίμα. Συμμετείχαν οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν και οι επικεφαλής των διπλωματικών τους γραφείων, Άννα Μαρία Μπούρα και Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς.

«Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε χειραψία με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν και τον επικεφαλής του διπλωματικού γραφείου του Τούρκου προέδρου. Από την πλευρά του ο κ. Ερντογάν χαιρέτισε τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη, και την επικεφαλής του διπλωματικού γραφείου του Κυριάκου Μητσοτάκη, την Άννα Μαρία Μπούρα.

• «Τι κάνεις;» ρώτησε ο πρωθυπουργός τον Ερντογάν. «Είμαι πολύ καλά», απάντησε εκείνος, ενώ στη συνέχεια ο κ.Μητσοτάκης σχολίασε τη γραβάτα του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, λέγοντάς του «μου αρέσει η μπλε γραβάτα σου».

Σύμφωνα με πηγές της κυβέρνησης οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να εντατικοποιήσουν τη συνεργασία στο μεταναστευτικό το επόμενο διάστημα για την εξάρθρωση των δικτύων των διακινητών που θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και έκαναν επισκόπηση της προόδου στον πολιτικό διάλογο και στη θετική ατζέντα.

Οι τρεις βασικές επιδιώξεις της ελληνικής πλευράς, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες από τη Νέα Υόρκη, επετεύχθησαν στη συνάντηση. Δηλαδή, οι δυο πλευρές συμφώνησαν:

1 Να συνεχιστεί η πολιτική των «ήπιων νερών» σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, η οποία έχει εξασφαλίσει αποτροπή των εντάσεων μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας (με την εξαίρεση του επεισοδίου της Κάσου, που όμως έσβησε γρήγορα λόγω της άμεσης λειτουργίας της «κόκκινης γραμμής» μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας)

2 Να προωθηθεί ο πολιτικός διάλογος, που περιλαμβάνει και τα «δύσκολα» θέματα μεταξύ των δυο χωρών, αλλά και του Κυπριακό, και

3 Να εξακολουθήσουν οι συναντήσεις των αντιπροσωπειών των δυο χωρών για ζητήματα χαμηλής πολιτικής.

Σκοπός είναι αυτά να εξελιχθούν μέσα στο δίμηνο Οκτωβρίου- Νοεμβρίου, και μέχρι το τέλος της χρονιάς να συγκληθεί και πάλι το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, όπου θα φανεί εάν η πολιτική προσέγγιση μπορεί να οδηγήσει στην έναρξη της διαδικασίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών.

Η ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας:

«Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποδέχθηκε τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο κτίριο των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη, όπου μετέβη για την 79η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκαν οι διμερείς σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας, περιφερειακά και παγκόσμια θέματα. Ο Πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία και η Ελλάδα μπορούν να κάνουν σταθερά βήματα προς το μέλλον στον άξονα της καλής γειτονίας και ότι η ενίσχυση του διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών και η δράση σύμφωνα με το γράμμα και το πνεύμα της Διακήρυξης των Αθηνών θα ωφελήσει και τις δύο χώρες.

Ο Πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε ότι οι επιθέσεις του Ισραήλ σε διάφορες περιοχές, ιδίως στη Γάζα, έχουν ως στόχο αθώους πολίτες καθώς και την ειρήνη της περιοχής, ότι υπάρχει κίνδυνος εξάπλωσης της κρίσης στην περιοχή και ότι είναι σημαντικό να ασκηθεί πίεση στο Ισραήλ για την απρόσκοπτη παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα».

• Τα πέντε τελευταία χρόνια οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν περάσει από μία περίοδο έντασης, με αποκορύφωμα το θερμό καλοκαίρι του 2020, σε μία φάση φαινομενικής τουλάχιστον νηνεμίας. Συνολικά Μητσοτάκης – Ερντογάν έχουν συναντηθεί 10 φορές και οι τελευταίες έξι συναντήσεις επισφράγισαν την προσπάθεια αναθέρμανσης του ελληνοτουρκικού διαλόγου.

Επί της ουσίας η αναθεωρητική ατζέντα της Τουρκίας δεν έχει αλλάξει. Για αυτό και κυβερνητικά στελέχη ξεκαθαρίζουν ότι οι συνθήκες δεν είναι έτοιμες για πολιτικό διάλογο. Και πως η ελληνική πλευρά δεν αναμένει κατά τη σημερινή συνάντηση οι δύο ηγέτες να μπουν στη “βαριά ατζέντα”. Που αφορά φυσικά στον καθορισμό της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας.

Ψηλά στην ατζέντα είναι το μεταναστευτικό. Η κυβέρνηση έχει πολλάκις επικαλεστεί (και απέναντι στους “καχύποπτους” στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας) ως βασικό όφελος του ελληνοτουρκικού διαλόγου τη συνεργασία με την Άγκυρα για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών.

Η ελληνική πλευρά θέλει η συνεργασία αυτή να συνεχιστεί και να γίνει ακόμη πιο στενή. Ιδίως από τη στιγμή που η ένταση στη Μέση Ανατολή χτυπά κόκκινο. Και οι τελευταίες αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ στο Λίβανο με εκατοντάδες νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες, εντείνουν το φόβο για αυξημένες μεταναστευτικές, αλλά και προσφυγικές ροές προς την Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας. Ενώ η αλλαγή στάσης της Γερμανίας για το μεταναστευτικό – προσφυγικό έχει θορυβήσει την Αθήνα.

Ψηλά στην ατζέντα και το Κυπριακό. Η ελληνική πλευρά εκφράζει συγκρατημένη αισιοδοξία για επανεκκίνηση των συζητήσεων, δεδομένου ότι ο ΟΗΕ πιέζει και τις δύο πλευρές για νέο διάλογο. Το ζήτημα, δε, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον μετά την ομιλία του Ερντογάν από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης, όπου ζήτησε την αναγνώριση του ψευδοκράτους.

«Η απομόνωση των Τουρκοκύπριων πρέπει να σταματήσει και σήμερα για ακόμα μια φορά καλώ την διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου και να εγκαθιδρύσει, πολιτικές, οικονομικές και διπλωματικές σχέσεις», είπε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αναφερόμενος στο Κυπριακό παρουσίασε όπως πάντα την δική του εκδοχή της ιστορίας λέγοντας: «Έχουν περάσει 50 χρόνια από την ειρηνευτική επιχείρηση στην Κύπρο. Μέχρι σήμερα η ειρήνη και η σταθερότητα κυριάρχησαν στην περιοχή. Πάντοτε οι τουρκοκύπριοι και η Τουρκία είχαν την καλή θέληση να βρεθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στο Κυπριακό. Το μοντέλο της ομοσπονδίας είναι ξεπερασμένο και υποστηρίζουμε πλήρως την λύση δυο κρατών με δυο διαφορετικά έθνη και την κυβέρνηση της τουρκικής δημοκρατίας της βόρειας Κύπρου».

Όσον αφορά στο Αιγαίο ο Ερντογάν παρουσίασε ένα άλλο πρόσωπο. Είπε: «Θέλουμε να δούμε το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο ως μια περιοχή σταθερότητας και ευημερίας όπου τα νόμιμα συμφέροντα όλων των ενδιαφερομένων μερών γίνονται σεβαστά. Η οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η ελευθερία και η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και η ανάπτυξη συνεργασίας, ιδίως σε θέματα θαλάσσιου εμπορίου, είναι προς το κοινό συμφέρον ολόκληρης της περιοχής. Η Τουρκία είναι έτοιμη για εποικοδομητική συνεργασία σε όλα τα θέματα, ειδικά στην ενέργεια και το περιβάλλον. Αναμένουμε την ίδια προσέγγιση από τους γείτονές μας. Ως χώρα με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο, ο ρόλος της Τουρκίας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί».