Ο Παγκόσμιος Νότος εξεγείρεται… στέλνει προειδοποιητικά μηνύματα σε Δύση, Ρωσία, Κίνα-Η έκπληξη με Τουρκία(Έρευνα MSC)

Τα αποτελέσματα μιας έρευνας που αναλύει την άποψη της κοινής γνώμης για τη Δύση στις χώρες του Παγκόσμιου Νότου, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, δημοσιεύθηκαν σε μια έκθεση που εκπονήθηκε από τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου (MSC) αναλύει τις κατηγορίες για «διπλά πρότυπα» και «υποκρισία» κατά της Δύσης σε μια εποχή κλιμακούμενης γεωπολιτικής αντιπαλότητας. Η έρευνα που διενήργησε η MSC σε εννέα χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, αποκαλύπτει ευρήματα σχετικά με τις αντιλήψεις τους για τις ΗΠΑ, την ΕΕ, τη Ρωσία και την Κίνα, καθώς και τις προσεγγίσεις της τρέχουσας διεθνούς τάξης.

Του Σπύρου Σιδέρη

Η έκθεση, με τίτλο «Τα διπλά πρότυπα της Δύσης και η σημασία των διεθνών κανόνων», κυκλοφόρησε με την ευκαιρία της Συνόδου Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για το μέλλον στη Νέα Υόρκη και συντάχθηκε από τη Δρ Σόφι Αϊσεντράουτ, Διευθύντρια Έρευνας και Εκδόσεων της MSC.

Δίνοντας πληροφορίες για τη μελέτη της, η Αϊσεντράουτ επεσήμανε ότι οι κατηγορίες για «ασυνέπεια» και «συνεχή απόκλιση από τους οικουμενικούς κανόνες και αρχές» που απευθύνονται κατά της Δύσης από τους ηγέτες των χωρών του Παγκόσμιου Νότου έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια και ότι οι συζητήσεις έχουν πλέον αποκτήσει νέα ποιότητα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα.

• Επισημαίνοντας ότι οι κυβερνήσεις της Αφρικής, της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Μέσης Ανατολής έχουν γίνει πιο ειλικρινείς σχετικά με τα διπλά πρότυπα που εφαρμόζουν η Ευρώπη και οι ΗΠΑ, η Αϊσεντράουτ επισήμανε ότι «η συζήτηση για τα «δυτικά διπλά πρότυπα» έχει πλέον εξελιχθεί σε μια συζήτηση για το μέλλον των οικουμενικών κανόνων, η οποία είναι συνυφασμένη με τη δυναμική του αγώνα των μεγάλων δυνάμεων».

Η έρευνα της MSC διεξήχθη στις 10-15 Ιουλίου στην Τουρκία, τη Βραζιλία, την Ινδία, την Ινδονησία, το Μεξικό, τη Νιγηρία, το Πακιστάν, τη Σαουδική Αραβία και τη Νότια Αφρική. Στην έκθεση τονίζεται ότι ο πληθυσμός αυτών των εννέα χωρών, οι οποίες επιλέχθηκαν από την Αφρική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική και τη Μέση Ανατολή, αποτελεί το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι απόλυτες πλειοψηφίες σε όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, πιστεύουν ότι οι παραβιάσεις των κανόνων και των αρχών της διεθνούς τάξης έχουν αυξηθεί. Ωστόσο, σε αντίθεση με τους δυτικούς ισχυρισμούς, οι κοινωνίες αυτές δεν κατηγορούν μόνο τη Ρωσία και την Κίνα για τις παραβιάσεις αυτές. Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες από αυτές πιστεύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραβιάζουν τους διεθνείς κανόνες συχνότερα από την Κίνα. Μόνο η Βραζιλία και η Ινδία πιστεύουν ότι η Κίνα παραβιάζει τους διεθνείς κανόνες συχνότερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στην Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία, το Πακιστάν και την Ινδονησία, οι Ηνωμένες Πολιτείες σημείωσαν χειρότερη βαθμολογία από τη Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν η χώρα που θεωρήθηκε συχνότερα ότι παραβιάζει τους διεθνείς κανόνες. Σε όλες σχεδόν τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, οι ευρωπαϊκές χώρες είναι πιο πιθανό να τηρούν τους διεθνείς κανόνες από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι άνθρωποι στην Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία, το Πακιστάν και την Ινδονησία πιστεύουν επίσης ότι τα ευρωπαϊκά κράτη παραβιάζουν τους διεθνείς κανόνες συχνότερα από την Κίνα.

• Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης ότι η Τουρκία διαφέρει από άλλες χώρες με έναν ενδιαφέροντα τρόπο. Σε αντίθεση με άλλες χώρες, η τουρκική κοινωνία δεν εμπιστεύεται και αντιδρά και στους τέσσερις διεθνείς δρώντες.

Το 38% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι οι ΗΠΑ είναι η χώρα που παραβιάζει τους κανόνες συχνότερα. Η Τουρκία έχει το υψηλότερο ποσοστό των ερωτηθέντων που πιστεύουν το ίδιο για τις ΗΠΑ. Είναι αξιοσημείωτο, ωστόσο, ότι το 33% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η Ρωσία είναι ο πιο συχνός παραβάτης των διεθνών αποφάσεων. Για τις ευρωπαϊκές χώρες το πιστεύει αυτό το 22% και για την Κίνα το 19%.

Εντυπωσιακά είναι και τα στοιχεία που αντικατοπτρίζουν τις απόψεις της τουρκικής κοινής γνώμης σχετικά με το ποιοι παγκόσμιοι παράγοντες αντιμετωπίζουν την Τουρκία με σεβασμό. Οι Τούρκοι πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα και οι ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν την Τουρκία με έλλειψη σεβασμού, ενώ μεταξύ αυτών των δρώντων, οι ΗΠΑ είναι και πάλι ο δρών που συγκεντρώνει τις περισσότερες αντιδράσεις. Τις ΗΠΑ ακολουθούν η Ρωσία, η Κίνα και οι ευρωπαϊκές χώρες.

• Επίσης το 65% των Τούρκων συμφωνεί ότι οι διεθνείς κανόνες αντιπροσωπεύουν τις αξίες και τις ανάγκες της πλειοψηφίας των χωρών του κόσμου και το 42% συμφωνεί ότι «οι ισχύοντες διεθνείς κανόνες αντιπροσωπεύουν τις αξίες και τις ανάγκες της χώρας μου».

Η έκθεση της MSC αναλύει επίσης τους φορείς και τις προθέσεις πίσω από τις κατηγορίες περί υποκρισίας και διπλών προτύπων κατά της Δύσης.

Σύμφωνα με τη έρευνα, ορισμένοι από αυτούς τους επικριτές είναι όλο και πιο επιφυλακτικοί για την προσήλωση των δυτικών κρατών στις αρχές της διεθνούς τάξης, ανησυχούν για το μέλλον της διεθνούς τάξης που βασίζεται σε κανόνες και θέλουν τα δυτικά κράτη να σταματήσουν να είναι ασυνεπή. Η έκθεση επισημαίνει ότι οι διαφορετικές αντιδράσεις στη Δύση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα έχουν ενισχύσει την αντίληψη ότι τα δυτικά κράτη «εκτιμούν κάποιες ζωές περισσότερο από άλλες» και «συχνά καλούν σε παραβιάσεις των διεθνών κανόνων που διαπράττουν οι γεωπολιτικοί τους αντίπαλοι».

«Ορισμένες κυβερνήσεις, από την άλλη πλευρά, επιδιώκουν μάλλον να καταργήσουν τους διεθνείς κανόνες και αρχές», αναφέρει η έκθεση του MBC, επισημαίνοντας αυταρχικά κράτη όπως η Ρωσία και η Κίνα. Τονίζει ότι για το Πεκίνο και τη Μόσχα, οι κατηγορίες για δυτικά διπλά πρότυπα είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, ειδικά στην αυξανόμενη συστημική αντιπαλότητα με τις ΗΠΑ. Και οι δύο χώρες επιδιώκουν να υπονομεύσουν τόσο τη Δύση όσο και τους φιλελεύθερους οικουμενικούς κανόνες και αρχές προκειμένου να κάνουν τον κόσμο ασφαλέστερο για τις απολυταρχίες.

• Η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι υπάρχουν παράγοντες που χρησιμοποιούν τις δυτικές ασυνέπειες ως δικαιολογία για να νομιμοποιήσουν τις χωρίς αρχές εξωτερικές πολιτικές τους που αψηφούν τους διεθνείς κανόνες.

Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει προσελκύσει την προσοχή τα τελευταία χρόνια με την έντονη αντιδυτική και ιδίως αντι-αμερικανική ρητορική του. Ενώ η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, τείνει να βελτιώσει τις σχέσεις της με τη Ρωσία και την Κίνα, και μάλιστα θέλει να γίνει μέλος των BRICS, οι οποίες ισχυρίζονται ότι θα οικοδομήσουν μια εναλλακτική τάξη πραγμάτων στη Δύση.

Σύμφωνα με την έρευνα οι παράγοντες που κρύβονται πίσω από την κριτική της Τουρκίας στη Δύση εδράζονται στο ότι είναι περισσότερο ένα κράτος συναλλαγής λόγω της στάσης της στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Σε μια εποχή κλιμακούμενης γεωπολιτικής αντιπαλότητας, η έκθεση της MSC καλεί επίσης τις δυτικές πρωτεύουσες να μην αδιαφορούν για την κριτική από τον Παγκόσμιο Νότο. Διαφορετικά, προειδοποιεί η έκθεση, η δυσπιστία απέναντι σε μια διεθνή τάξη που βασίζεται σε καθολικές αρχές και κανόνες θα μπορούσε να αυξηθεί. Σημειώνει επίσης ότι τα δυτικά κράτη, κυρίως ΗΠΑ και ΕΕ πρέπει να μειώσουν τις ασυνέπειες που έρχονται σε αντίθεση με τα μακροχρόνια αιτήματα πολλών χωρών για «μεγαλύτερη δικαιοσύνη και συμμετοχικότητα».