Γερμανικό “μπλόκο” στα σύνορα: Συμβολική κίνηση ή πλήγμα στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση;

Το γεγονός ότι η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη της ΕΕ και η κορυφαία χώρα της Ένωσης, εγκατέλειψε την πρακτική της «ελεύθερης κυκλοφορίας», ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, βρέθηκε στο επίκεντρο των συζητήσεων τις τελευταίες ημέρες. Τα ταξίδια χωρίς βίζα και χωρίς συνοριακούς ελέγχους μεταξύ των χωρών της ΕΕ όχι μόνο έδιναν ώθηση στην οικονομική ζωή, αλλά συμβόλιζαν επίσης το υψηλό επίπεδο ασφάλειας και ελευθερίας που παρείχε η Ευρώπη στους πολίτες της.

Του Σπύρου Σιδέρη

Βέβαια δεν είναι η πρώτη φορά που καταργεί την ελεύθερη διακίνηση η Γερμανία. Κατά τη διάρκεια της μαζικής εισροής προσφύγων το 2015, το Βερολίνο εισήγαγε συνοριακούς ελέγχους με ορισμένους από τους γείτονές της οι οποίοι ίσχυαν μέχρι που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επέκτεινε την πρακτική αυτή σε όλους τους γείτονές της από τη Δευτέρα 16 Σεπτεμβρίου.

• Το γεγονός ότι η σημαντικότερη χώρα της ΕΕ επέβαλε εμπόδιο στην ελεύθερη κυκλοφορία, ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ένωσης, προκαλεί ερωτηματικά για το μέλλον της ΕΕ και τι σημαίνει αυτή η κατάσταση. φέρνει στο νου ερωτήματα όπως τι σημαίνει αυτή η κατάσταση για το μέλλον της ΕΕ.

Ανάμεσα στους μύθους και την αλήθεια θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι έλεγχοι της Γερμανίας δεν καλύπτουν όλα τα οχήματα και τα άτομα που διασχίζουν τα σύνορα. Όπως έχει δηλώσει η Nancy Faeser, ομοσπονδιακή υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, στόχος είναι να «μειωθεί περαιτέρω η παράτυπη μετανάστευση, να σταματήσουν οι λαθρέμποροι και να αποτραπούν οι εγκληματίες» μέσω «έξυπνων» και «τυχαίων» ελέγχων χωρίς να προκαλούνται κυκλοφοριακές διαταραχές.

Από τη Δευτέρα ξεκίνησαν οι έλεγχοι στα σύνορα με το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία και τη Δανία. Λαμβάνοντας υπόψη τον μεγάλο αριθμό διαδρομών διέλευσης και τον μεγάλο αριθμό οχημάτων που διέρχονται καθημερινά, είναι τεχνικά πολύ δύσκολο να ελεγχθούν όλοι οι δρόμοι και τα οχήματα.

Όχι μόνο επειδή η Γερμανία δεν διαθέτει αρκετούς συνοριοφύλακες για να πραγματοποιήσει αυτούς τους ελέγχους, αλλά και επειδή το σταμάτημα όλων των οχημάτων θα προκαλούσε τεράστια κυκλοφοριακά προβλήματα. Για το λόγο αυτό, οι πρώτες εντυπώσεις από την αρχική εφαρμογή είναι ότι δεν ελέγχθηκαν όλες οι διαδρομές διέλευσης και ότι μόνο ένας περιορισμένος αριθμός οχημάτων σταμάτησε στους δρόμους που ελέγχθηκαν.

Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι πολυσυζητημένοι συνοριακοί έλεγχοι της Γερμανίας είναι μόνο «συμβολικοί». Με άλλα λόγια, δεν θα κάνουν πολλά για να «αποτρέψουν τους παράτυπους μετανάστες, τους διακινητές και τους εγκληματίες», όπως το θέτει η Nancy Faeser. Οι παράτυποι μετανάστες, οι λαθρέμποροι και οι εγκληματίες θα βρουν κάποιο τρόπο ώστε να παρακάμψουν αυτή την ευέλικτη εφαρμογή και να βρουν τρόπο να εισέλθουν στη χώρα.

• Έτσι αυτή η συμβολική πρακτική της ομοσπονδιακής κυβέρνησης έχει ως στόχο να στείλει ένα μήνυμα προς τους Γερμανούς ψηφοφόρους που τείνουν να φλερτάρουν με το να ψηφίσουν το ξενοφοβικό ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).

Το AfD, το οποίο ήρθε πρώτο στις εκλογές στο κρατίδιο της Θουριγγίας και δεύτερο στις εκλογές στο κρατίδιο της Σαξονίας στις αρχές Σεπτεμβρίου και αναμένεται να έρθει πρώτο στις εκλογές στο κρατίδιο του Βρανδεμβούργου που θα διεξαχθούν στις 22 Σεπτεμβρίου, έχει πάρει αέρα με τον αντιμεταναστευτικό και ισλαμοφοβικό του λόγο.

• Μπροστά σε αυτόν τον άνεμο, τόσο τα κόμματα του συνασπισμού που σχηματίζουν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση όσο και τα κόμματα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τα κόμματα της Χριστιανικής Ένωσης, φαίνεται να είναι αβοήθητα και προσπαθούν να κερδίσουν πίσω τους ψηφοφόρους που μετακινήθηκαν προς αυτό το κόμμα υιοθετώντας τα επιχειρήματα του AfD.

Η επίθεση με μαχαίρι στο Σόλινγκεν στα τέλη του περασμένου μήνα, την ευθύνη για την οποία ανέλαβε η τρομοκρατική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος και στην οποία έχασαν τη ζωή τους 3 άνθρωποι, ενίσχυσε το ξενοφοβικό και αντιμεταναστευτικό κλίμα στη χώρα. Επομένως, λαμβάνοντας υπόψη ότι το AfD αύξησε τα ποσοστά του, μπορεί να γίνει καλύτερα κατανοητός ο πανικός στα κόμματα του δημοκρατικού τόξου.

Δεν λείπουν οι πολιτικοί που λένε ότι η στρατηγική του κόμματος να καταπολεμήσει το AfD με πολιτικές σύμφωνες με τη ρητορική του είναι πολύ λανθασμένη. Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση συνασπισμού στη Γερμανία συνεχίζει να ακολουθεί μια αντιδραστική πολιτική απέναντι στο AfD και να λαμβάνει μέτρα που θα μπορούσαν να έχουν πολύ αρνητικές συνέπειες για το μέλλον της ΕΕ, όπως το ζήτημα των συνοριακών ελέγχων.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η ΕΕ ιδρύθηκε μετά τις καταστροφικές συνέπειες του γερμανικού και του ιταλικού φασισμού στην ήπειρο με το σύνθημα «ποτέ ξανά», το οποίο απέρριπτε τον εξτρεμισμό που θα οδηγούσε ξανά σε τέτοια καταστροφή. Το γεγονός ότι η Γερμανία, η οποία ηγείται της ΕΕ, ξεχνά αυτό το σύνθημα και υιοθετεί πολιτικές σύμφωνες με τα συνθήματα ενός ακροδεξιού κόμματος όπως το AfD σημαίνει ότι χτυπάει ο κώδωνας του κινδύνου για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

• Από αυτή την άποψη, οι έλεγχοι της Γερμανίας στα δυτικά και βόρεια σύνορα, οι οποίοι έχουν περιγραφεί ως «συμβολικό βήμα», έχουν διαφορετική «συμβολική» σημασία για διαφορετικές ομάδες.

Ένα σημαντικό μέρος του γερμανικού εκλογικού σώματος, το οποίο θεωρεί τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, οι οποίοι κατηγορούνται για όλα τα αρνητικά στη χώρα από το AfD και τους πολιτικούς και τα μέλη των μέσων ενημέρωσης με παρόμοιο λόγο, ως σοβαρό πρόβλημα, θα αποδώσει θετικό νόημα σε αυτό το βήμα. Ωστόσο, είναι αμφίβολο αν οι ψηφοφόροι θα ψηφίσουν τα κόμματα απομίμησης του AfD αντί για το αρχικό κόμμα που υποστηρίζει αυτές τις πολιτικές.

Το νόημα που θα προσδώσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι της Γερμανίας και οι λαοί της Ευρώπης στους συνοριακούς ελέγχους του Βερολίνου θα είναι αποφασιστικά αρνητικό. Η απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να ξεκινήσει συνοριακούς ελέγχους σε όλα τα σύνορά της και να αναστείλει για έξι μήνες την ελεύθερη κυκλοφορία, που αποτελεί το πνεύμα της Συμφωνίας του Σένγκεν, θεωρείται ως ένα βήμα ενάντια στην ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, υιοθετώντας τα επιχειρήματα του ακροδεξιού κόμματος, ενώ προσπαθεί να καταπολεμήσει το AfD.