Τι σημαίνει η αξιολόγηση της Moody’s-Γιατί η ελληνική οικονομία ξεκινά με ευνοϊκότερες συνθήκες το 2025

Σταθερές βάσεις μπαίνουν σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και τα στοιχεία στην ελληνική οικονομία κάτι που πιστοποιήθηκε και από την αξιολόγηση της Moody’s η οποία αν και δεν έδωσε την επενδυτική βαθμίδα αναβάθμισε το αξιόχρεο της ελληνικής οικονομίας. Επιβεβαιώνοντας τον όρο που της αποδίσεται ως η πλέον αυστηρή” μετά των Οίκων αξιολόγησης παραμένει η μόνη από τους πέντε οίκους που δεν έχει δώσει την επενδυτική βαθμίδα, καθώς οι άλλοι τέσσερις (DBRS, Fitch, S&P, Scope) έχουν φέρει το ελληνικό αξιόχρεο σε αυτή τη βαθμολογία. 

Επί της ουσίας το 2025 η ελληνική οικονομία ξεκινά υπό ευνοϊκότερες συνθήκες καθώς, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό θα κυμανθεί εφέτος κοντά στην περιοχή του 2,5% του ΑΕΠ, έναντι της αρχικής πρόβλεψης για 2,1% του ΑΕΠ.

• Αυτό θα οφείλεται, εν πολλοίς, στις αισθητά καλύτερες επιδόσεις στα φορολογικά έσοδα από την εφαρμογή των τεκμηρίων φορολόγησης σε επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, το MyData, τα μέτρα για το λαθρεμπόριο και την πάταξη της φοροδιαφυγής, αλλά και από τις εισπράξεις, λόγω ανατιμήσεων, σε καύσιμα και τρόφιμα.

Το «μαξιλάρι» αυτό θα κάνει εφικτό να συμπεριληφθούν στον νέο προϋπολογισμό οι παρεμβάσεις και οι ελαφρύνσεις συνολικού ύψους περίπου 880 εκατ. ευρώ, όπως έχει δεσμευθεί η κυβέρνηση. Θα πρόκειται για τη νέα αύξηση των συντάξεων σύμφωνα με την άνοδο του ΑΕΠ και τον πληθωρισμό (κόστος περίπου 400 εκατ. ευρώ), τη μείωση κατά 0,5% των ασφαλιστικών εισφορών (κόστος 225 εκατ. ευρώ), την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος (κόστος 120 εκατ. ευρώ), τη μονιμοποίηση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο με τη νέα μέθοδο (εκτιμώμενο κόστος περίπου 100 εκατ. ευρώ), την παράταση της αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές (κόστος 20 εκατ. ευρώ) και την αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος (κόστος 15 εκατ. ευρώ).

• Οι προβλέψεις για το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να αποτυπωθούν και στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό και Διαρθρωτικό Πρόγραμμα της περιόδου 2025- 2028 που θα υποβληθεί στις Βρυξέλλες μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου.

Ωστόσο, ακόμη και εάν η ελληνική οικονομία σημειώνει σημαντικές αποδόσεις πάνω από τον στόχο, π.χ. λόγω των εσόδων από τον τουρισμό, αυτές οι επιπλέον εισπράξεις εσόδων δεν θα μπορούν πλέον να διατεθούν για κοινωνική πολιτική, καθώς υπεράνω όλων τίθενται οι «κόφτες» των δαπανών. Και τα υπερπλεονάσματα θα οδεύουν προς την εξυπηρέτηση του χρέους.

Με βάση τις κατευθύνσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο Ιούνιο, οι δαπάνες τα επόμενα χρόνια μπορούν να αυξηθούν κατά: 3% το 2025, 3,2% το 2026, 3,1% το 2027 και 3% το 2028. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό για το νέο Μεσοπρόθεσμο, με βάση τις οδηγίες της Κομισιόν, είναι ότι αυτό θα είναι απολύτως δεσμευτικό έως και το 2028, καθώς δεν θα προβλέπεται επικαιροποίηση των παραδοχών για τις δαπάνες, όπως συνέβαινε με το προηγούμενο Πρόγραμμα. Ήτοι, ακόμη και εάν μεταβληθούν οι παραδοχές για το ΑΕΠ και τα πλεονάσματα, οι κατευθύνσεις για τις δαπάνες έως το 2028 δεν μπορούν να αλλάξουν.

• Οι μόνες εξαιρέσεις από το ασφυκτικό αυτό πλαίσιο είναι οι έκτακτες δαπάνες (one off) για αποζημιώσεις από μεγάλες θεομηνίες (χωρίς ακόμη να έχουν προσδιοριστεί τα κριτήρια), ενώ για τις αμυντικές δαπάνες θα υπάρχει αξιολόγηση για το εάν η όποια υπέρβασή τους είναι δικαιολογημένη ή πρέπει να κινηθεί Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος. Σημειώνεται ότι στο στόχαστρο της Κομισιόν βρίσκονται ήδη η Γαλλία και η Ιταλία, για τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος.

Σημειώνεται, πάντως, ότι με βάση πάντα τον προγραμματισμό του οικονομικού επιτελείου, στην «τελική ευθεία» φέρεται να εισέρχεται η νέα πρόωρη αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεων ύψους 8 δισ. ευρώ από το πρώτο μνημόνιο. Το θέμα αυτό αναμένεται να τεθεί στο πρώτο Eurogroup του Σεπτεμβρίου, ώστε να εγκριθεί στη συνέχεια από τα κοινοβούλια της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Φινλανδίας, της Ολλανδίας, της Αυστρίας και της Σλοβακίας. Παράλληλα, ο ΟΔΔΗΧ από την πλευρά του αναμένεται να υποβάλει τον ίδιο μήνα αίτημα στον ESM για τη λήψη ειδικής άδειας, προκειμένου μέρος της εξαγοράς να πραγματοποιηθεί με χρήματα από το «μαξιλάρι» των διαθεσίμων των 15,8 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, προβλέπεται η περαιτέρω πρόωρη αποπληρωμή δόσεων δανείων ύψους 2,645 δισ. ευρώ για κάθε ένα έτος που λήγουν το 2026, το 2027 και το 2028 και στην τριετία ανέρχονται σε 7,930 δισ. δισ. ευρώ συνολικά. Στόχος αυτή της κίνησης είναι να μειωθεί το δημόσιο χρέος, τόσο ως ποσοστό του ΑΕΠ όσο και σε απόλυτα μεγέθη, και κατ’ επέκταση η μείωση στις δαπάνες του προϋπολογισμού για τόκους και η απελευθέρωση πόρων για την ανάπτυξη.

Το σημαίνει η απόφαση της Moody’s

Πρόκειται για την δεύτερη αναβάθμιση των προοπτικών της οικονομίας από διεθνή οίκο αξιολόγησης μετά την αντίστοιχη κίνηση της DBRS την προηγούμενη εβδομάδα.

Καταλύτης για την αναβάθμιση των προοπτικών αποτελεί η αυξημένη πιθανότητα διαρκούς ενίσχυσης της υγείας του τραπεζικού τομέα, η οποία μειώνει τους κινδύνους ενδεχόμενης ευθύνης για την κυβέρνηση. Επιπλέον, με την πιθανότητα οικονομικής ανάπτυξης και δημοσιονομικών επιδόσεων να ξεπερνούν τις προσδοκίες του οίκου, η δημοσιονομική ισχύς της Ελλάδας θα μπορούσε να βελτιωθεί ταχύτερα από το αναμενόμενο.

• Η επιβεβαίωση της αξιολόγησης Ba1 της Ελλάδας αντικατοπτρίζει τις σημαντικές βελτιώσεις των τελευταίων ετών όσον αφορά την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και τη δημοσιονομική εξυγίανση σε σχέση με τις συνεχείς προκλήσεις σε τομείς όπως η βελτίωση της δικαστικής αποτελεσματικότητας, η μείωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών και η πολύ υψηλή επιβάρυνση του δημόσιου χρέους.

Αν και για πολλούς αναλυτές η  επενδυτική κοινότητα αντιμετωπίζει τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία σαν να έχουν ήδη λάβει την επενδυτική βαθμίδα, η αναβάθμιση και από τη Moody’s θα μπορούσε να αυξήσει ακόμα περισσότερο την ελκυστικότητα των ελληνικών τίτλων: σύμφωνα με εκτιμήσεις, η πρόσθετη ζήτηση για τίτλους από θεσμικούς επενδυτές διαμορφώνεται περίπου στα 7 – 8 δισ. ενώ αν είχαμε επενδυτική βαθμίδα και από τους 3 μεγάλους οίκους, η πρόσθετη ζήτηση θα αυξανόταν και θα κυμαινόταν μεταξύ 12 και 20 δισ.

Σύμφωνα με τη Moody’s η Ελλάδα θα μπορούσε να ξεκολλήσει από την αξιολόγηση Ba1 «υπό ένα σενάριο συνεχιζόμενων βελτιώσεων στους δείκτες χρηματοοικονομικής ευρωστίας του τραπεζικού συστήματος, συνοδευόμενο από ενδείξεις για ταχύτερη εξάλειψη των ΜΕΔ στους παρόχους υπηρεσιών από ό,τι υποθέτουμε επί του παρόντος, αναφέρει η ανακοίνωση».

«Η συνεχιζόμενη υπεραπόδοση των δημοσιονομικών στόχων σε σύγκριση με τις προσδοκίες μας που οδηγούν σε ταχύτερη μείωση της επιβάρυνσης του δημόσιου χρέους από ό,τι αναμενόταν σήμερα, θα υποστήριζε επίσης μια θετική δράση αξιολόγησης. Αναγνωρίζουμε ότι σημαντικές βελτιώσεις σε τομείς όπως η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος ή η διαφοροποίηση της οικονομίας είναι απίθανες κατά την προοπτική περίοδο, ωστόσο, τα σημάδια επιτάχυνσης της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων θα ήταν θετικά πιστωτικά», υπογραμμίζει.

Το επόμενο ραντεβού της ελληνικής οικονομίας με τους διεθνείς οίκους είναι στις 18 Οκτωβρίου με την S&P. Ο οίκος είχε αναβαθμίσει σε θετικές τις προοπτικές της αξιολόγησης ΒΒΒ– που έχει δώσει στην Ελλάδα τον περασμένο Απρίλιο. Τότε, έλεγε ότι θα μπορούσε να αναβαθμίσει την πιστοληπτική ικανότητα μέσα στους επόμενους 24 μήνες εάν το ελληνικό χρέος μειωθεί περαιτέρω, προς τα επίπεδα άλλων συγκρίσιμων οικονομιών, κάτι που μπορεί να γίνει μέσω των μεταρρυθμίσεων, της πλήρους αξιοποίησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και των συνεχιζόμενων πρωτογενών πλεονασμάτων.

Ακολουθεί η Fitch στις 22 Νοεμβρίου. Ο οίκος είχε αναβαθμίσει την Ελλάδα σε ΒΒΒ- τον Δεκέμβριο του 2023 και διατηρεί τις προοπτικές της αξιολόγησης αυτής σταθερές. Η χρονιά κλείνει με τη Scope Ratings στις 6 Δεκεμβρίου. Τον Ιούλιο ο οίκος διατήρησε αμετάβλητο το αξιόχρεο της Ελλάδας στο ΒΒΒ- (επενδυτική βαθμίδα) και αναβάθμισε το outlook σε θετικό. Υπενθυμίζεται πως η Scope Ratings διατήρησε αμετάβλητη την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας στο ΒΒΒ- και στην προηγούμενη αξιολόγηση στις 26 Ιανουαρίου, ενώ στις 4 Αυγούστου του 2023 έδωσε στη χώρα μας την επενδυτική βαθμίδα.