Το Ισραήλ παραλύει για τους νεκρούς ομήρους, η οικονομία ασφυκτιά-Ισχυρές πιέσεις για κατάπαυση πυρός

Η Hisdatrut, το μεγαλύτερο εργατικό συνδικάτο του Ισραήλ, ανακοίνωσε ότι «θα προχωρήσει σε γενική απεργία τη Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου», επικρίνοντας την απροθυμία της κυβέρνησης να έρθει σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και ανταλλαγής κρατουμένων, μετά τον εντοπισμό των σορών 6 ισραηλινών κρατουμένων στη Λωρίδα της Γάζας την Κυριακή. Η γενική απεργία αναμένεται να προκαλέσει την παράλυση της χώρας, δημιουργώντας περαιτέρω προβλήματα στην ήδη απειλούμενη οικονομία του Ισραήλ, καθώς η συνέχιση του πολέμου έχει κοστίσει ακριβά.

Του Σπύρου Σιδέρη

Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Γιαΐρ Λαπίντ, που επιθυμεί τον τερματισμού του πολέμου, ήταν αυτός που κάλεσε την Hisdatrut, τους εργοδότες και τις τοπικές αρχές σε γενική απεργία, προσθέτοντας ότι «η χώρα καταρρέει, δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι».

Ο ισραηλινός οικονομολόγος Ρακεβέτ Ρασκ Αμινά δήλωσε ότι ο πόλεμος έχει κοστίσει στην ισραηλινή οικονομία περισσότερα από 69 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι στιγμής. «Μέχρι στιγμής, ο πόλεμος έχει ήδη κοστίσει στην ισραηλινή οικονομία περισσότερα από 250 δισεκατομμύρια σέκελ (69 δισ. δολάρια) και το αμυντικό κατεστημένο θέλει ετήσια αύξηση τουλάχιστον 20 δισ. σέκελ (5,5 δισ. δολάρια)», δήλωσε ο Αμινά.

«Το έλλειμμα είναι πολύ μεγαλύτερο, έχουμε εκκενωμένους και τραυματίες και πολλές οικονομικές ανάγκες που δεν υπολογίζονται καν στο κόστος του πολέμου», δήλωσε επίσης ο Αμινά, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Bank Leumi, στο ισραηλινό κανάλι 12.

«Η οικονομία πάσχει σήμερα από εκτεταμένη αβεβαιότητα και αυτή συνδέεται με την κατάσταση της ασφάλειας – πόσο θα διαρκέσει ο πόλεμος, πόσο ισχυρός είναι και αν θα υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση», λέει η Καρνέτ Φλουγκ, πρώην διοικητής της κεντρικής τράπεζας του Ισραήλ και σήμερα αναπληρώτρια επικεφαλής έρευνας στο Ινστιτούτο Δημοκρατίας του Ισραήλ, ένα think tank με έδρα την Ιερουσαλήμ.

Ο Γιακόβ Σίνιν, ισραηλινός οικονομολόγος και σύμβουλος ισραηλινών πρωθυπουργών και υπουργείων επί δεκαετίες, δήλωσε ότι το συνολικό κόστος ενός πολέμου θα μπορούσε να φθάσει τα 120 δισεκατομμύρια δολάρια, ή το 20% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας.

Μεταξύ των 38 μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η οικονομία του Ισραήλ παρουσίασε την πιο απότομη επιβράδυνση από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο, ανέφερε ο ΟΟΣΑ την περασμένη εβδομάδα.

Το ΑΕΠ του Ισραήλ αναμενόταν να αυξηθεί κατά 3% το 2024, ενώ η Κεντρική Τράπεζα του Ισραήλ αναμένει τώρα ρυθμό ανάπτυξης 1,5% – αν ο πόλεμος τελειώσει φέτος.

• Εν τω μεταξύ η Fitch υποβάθμισε την αξιολόγηση του Ισραήλ από Α+ σε Α νωρίτερα μέσα στο μήνα, μετά από παρόμοιες υποβαθμίσεις από τους οίκους Standard & Poor’s και Moody’s. Η υποβάθμιση θα μπορούσε να αυξήσει το κόστος δανεισμού της κυβέρνησης.

Σε ένα άλλο ανησυχητικό σημάδι, το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε αυτό το μήνα ότι το έλλειμμα της χώρας τους τελευταίους δώδεκα μήνες αυξήθηκε σε πάνω από 8% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας κατά πολύ το έλλειμμα 6,6% του ΑΕΠ που είχε προβλέψει το Υπουργείο για το 2024. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού ήταν περίπου 4% του ΑΕΠ.

• Η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας και το έλλειμμα έχουν εντείνει τις πιέσεις προς την ισραηλινή κυβέρνηση να τερματίσει τον πόλεμο και να μειώσει το έλλειμμα, γεγονός που μπορεί να απαιτήσει αντιδημοφιλείς αποφάσεις, όπως η αύξηση των φόρων ή η περικοπή των δαπανών.

Η ισραηλινή οικονομία έχει ανακάμψει από κλονισμούς στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένων των σύντομων πολέμων κατά της Χαμάς. Αλλά αυτή η μακρόχρονη σύγκρουση έχει δημιουργήσει μεγαλύτερο άγχος, συμπεριλαμβανομένου του κόστους της ανοικοδόμησης, της αποζημίωσης των οικογενειών των θυμάτων, της πρόσκλησης εφέδρων και των μαζικών στρατιωτικών δαπανών.

• Εν τω μεταξύ, πολλές μικρές επιχειρήσεις έκλεισαν τις πόρτες τους αφού οι ιδιοκτήτες και οι υπάλληλοί τους κλήθηκαν για στρατιωτική θητεία ως έφεδροι, ενώ οι υπόλοιπες αγωνίζονται εν μέσω επιβράδυνσης της οικονομίας.

Στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, σχεδόν όλα τα καταστήματα με αναμνηστικά έχουν κλείσει. Στην υπαίθρια αγορά της Χάιφα, οι έμποροι που αναζητούν απεγνωσμένα αγοραστές. Οι αεροπορικές εταιρείες έχουν ακυρώσει πτήσεις, οι επιχειρήσεις έχουν κλείσει και τα μισά δωμάτια στα πολυτελή ξενοδοχεία είναι άδεια.

Ακόμα και τα ισραηλινά λιμάνια είδαν μείωση της ναυσιπλοΐας κατά 16% το πρώτο εξάμηνο του έτους, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023, ενώ το λιμάνι της Χάιφα είναι άδειο.

• Σύμφωνα με την ισραηλινή εταιρεία επιχειρηματικών πληροφοριών Coface BDI, περίπου 46.000 επιχειρήσεις έχουν κλείσει από την έναρξη του πολέμου, εκ των οποίων το 75% είναι μικρές επιχειρήσεις.

Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου προσπάθησε να καθησυχάσει τους φόβους με δηλώσεις ότι η οικονομική ζημιά είναι μόνο προσωρινή. Όμως ο πιο αιματηρός και καταστροφικός πόλεμος που διεξήχθη ποτέ μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς έχει βλάψει χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις και έχει αποδυναμώσει την εμπιστοσύνη του εξωτερικού κόσμου σε μια οικονομία που κάποτε θεωρούνταν η μηχανή και η ατμομηχανή της επιχειρηματικότητας. Ορισμένοι διακεκριμένοι οικονομολόγοι θεωρούν ότι η κατάπαυση του πυρός είναι ο καλύτερος τρόπος για να σταματήσει η αιμορραγία αυτής της ζημιάς.

Αλλά ο Νετανιάχου πρέπει να διατηρήσει τον συνασπισμό του ενωμένο και ο σκληροπυρηνικός υπουργός Οικονομικών του, Μπεζαλέλ Σμότριχ, ζητά να συνεχιστεί ο πόλεμος μέχρι να εξαλειφθεί πλήρως η Χαμάς.

Ο Σμότριτς δήλωσε ότι η οικονομία του Ισραήλ είναι «ισχυρή» και δεσμεύτηκε να περάσει «έναν υπεύθυνο προϋπολογισμό που θα συνεχίσει να στηρίζει όλες τις ανάγκες του πολέμου, διατηρώντας παράλληλα τα δημοσιονομικά πλαίσια και ενισχύοντας τις μηχανές της ανάπτυξης».

Βέβαια οι οικονομολόγοι έχουν άλλη άποψη καθώς συνομολογούν ότι ο καλύτερος τρόπος για να βοηθήσουν την οικονομία να ανακάμψει είναι να τερματιστεί ο πόλεμος, προσθέτοντας ότι, αν το Ισραήλ συνεχίσει τον πόλεμο δεν θα ανακάμψει η οικονομία.