Γερμανία:Μετά τον πολιτικό σεισμό με τη νίκη της ακροδεξιάς σε κρατίδιο-Στον “αέρα” ο σχηματισμός κυβέρνησης

Ισχυροί οι πολιτικοί κραδασμοί στη Γερμανία καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας, ένα ακροδεξιό κόμμα κέρδισε εκλογές σε κρατίδιο. Μάλιστα οι κραδασμοί αυτοί λαμβάνουν πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις αν αναλογιστεί κάποιος ότι η νίκη της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AFD) έχει επιπτώσεις που ξεπερνούν τα σύνορα της ανατολικής Γερμανίας καθώς συνοδεύεται από μια πολιτική πανωλεθρία για τα παραδοσιακά κόμματα της κυβέρνησης στο Βερολίνο.

Οι μεγάλοι χαμένοι της Κυριακής είναι οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) και οι Πράσινοι, ενώ το φιλελεύθερο FDP, με επικεφαλής τον υπουργό Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, κατάφερε να συγκεντρώσει μόλις το 1% των ψήφων και κινδυνεύει να βυθιστεί στην πολιτική ασημαντότητα.

Ο αντιπρόεδρος του FDP Βόλφγκανγκ Κουμπίκι δήλωσε ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός «φωτεινός σηματοδότης» έχασε την νομιμοποίησή του, τονίζοντας ότι «όταν ένα τόσο μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος ψηφίζει κατ’ αυτόν τον τρόπο, πρέπει να υπάρξουν συνέπειες». Ο εκπρόσωπος του κόμματος για θέματα οικονομίας Φρανκ Σέφλερ έκανε λόγο για «αποτέλεσμα – καταστροφή» για την κυβέρνηση Σολτς, ενώ ο γενικός γραμματέας του SPD Κέβιν Κύνερτ επέρριψε την ευθύνη στους κυβερνητικούς εταίρους του κόμματός του, τους Πράσινους και το FDP. «Θα υπάρξουν συζητήσεις για το μελλοντικό έργο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. «Το θέμα είναι το SPD να μην επιτρέπει να τον ξεγελούν κόμματα τα οποία οι ψηφοφόροι πέταξαν έξω από τα κοινοβούλια συντρίβοντάς τα», υπογράμμισε. Από την πλευρά του CDU, ο γενικός γραμματέας Κάρστεν Λίνεμαν επιτέθηκε στην Ζάρα Βάγκενκνεχτ χαρακτηρίζοντάς την «κομμουνίστρια».

ΤΟ ΕΚΛΟΓΙΚΌ ΣΎΣΤΗΜΑ:

• Η Γερμανία έχει ομοσπονδιακό σύστημα. Το γερμανικό σύνταγμα παρέχει στα 16 ομόσπονδα κρατίδια εκτεταμένες αρμοδιότητες σε σημαντικούς τομείς πολιτικής. Τα κρατίδια έχουν τα δικά τους κοινοβούλια και κυβερνήσεις με πρωθυπουργούς και υπουργούς. Αυτές έχουν εκτεταμένες αρμοδιότητες σε τομείς όπως η εσωτερική ασφάλεια, η εκπαίδευση και η οικονομική πολιτική.
• Ο επικεφαλής της Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD) στην Θουριγγία Μπγερν Χέκε απέτυχε να εκλεγεί στο τοπικό κοινοβούλιο με απευθείας εντολή, καθώς στην εκλογική του περιφέρεια επικράτησε ο υποψήφιος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) Κρίστιαν Τίσνερ.
• Ο κ. Χέκε έλαβε το 38,9% των ψήφων και ο αντίπαλός του το 43% και, σύμφωνα με το εκλογικό σύστημα, εάν η AfD εκλέξει τελικά πολλούς βουλευτές με απευθείας εντολή, δεν θα μπορεί πλέον να εκλέξει βουλευτές από την λίστα του κόμματος, στην οποία είναι επικεφαλής ο κ. Χέκε. Σε αυτή την περίπτωση, θα μείνει εκτός κοινοβουλίου και πιθανότατα θα χάσει και την θέση του αρχηγού της τοπικής οργάνωσης.

Το AFD μιλά για «επανάσταση του γερμανικού κομματικού συστήματος», και σε ό,τι αφορά την πολιτική κατάσταση στην ανατολική Γερμανία, αυτό δεν είναι υπερβολή. Ωστόσο, η Ανατολή διαφέρει σημαντικά από τη Δύση. Το AFD είναι μόνο κατά το ήμισυ τόσο ισχυρό στη Δύση όσο στην Ανατολή. Το εκλογικό αποτέλεσμα αναδεικνύει με εντυπωσιακό τρόπο πόσο έχουν απομακρυνθεί τα δύο μέρη της Γερμανίας, 35 χρόνια μετά την επανένωση.

«Κανείς δεν θα μας αγνοήσει όταν έρθει η ώρα για σχηματισμό κυβέρνησης», δηλώνει ο αρχηγός του AFD στη Θουριγγία, Björn Höcke. Ωστόσο, αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα: παρά τα σημαντικά κέρδη τους, δεν αρκούν για να σχηματίσουν κυβέρνηση. Το CDU, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το AFD στη Σαξονία και στη δεύτερη θέση στη Θουριγγία, αρνείται να συνεργαστεί μαζί τους.

Ένας κυβερνητικός συνασπισμός με το AFD παραμένει ταμπού για όλα τα παραδοσιακά κόμματα. Το μεγάλο ερώτημα, όμως, είναι πόσο καιρό μπορεί να διατηρηθεί αυτή η αμυντική στάση. Το AFD επικρίνει τον αντιδημοκρατικό χαρακτήρα του αποκλεισμού πάνω από το 30% του εκλογικού σώματος από την κυβέρνηση για λόγους αρχής.

Ο δραματικός χαρακτήρας των αλλαγών φαίνεται στα αποτελέσματα του κόμματος Συμμαχία Sahra Wagenknecht (BSW), το οποίο ιδρύθηκε μόλις πριν από λίγους μήνες. Το κόμμα της πρώην κομμουνίστριας πέτυχε διψήφια ποσοστά και στα δύο ομόσπονδα κρατίδια και, μαζί με το AFD, είναι ο πραγματικός νικητής.

Preliminary election results show a clear victory for the far-right populist AfD in the eastern German state of Thuringia. In Saxony, the conservative CDU is projected to come out on top, closely followed by the AfD.

Live updates ➡️ https://t.co/XStHDVWXLB pic.twitter.com/WBTzZtDDku

— DW Politics (@dw_politics) September 1, 2024

Συνολικά, τα εξτρεμιστικά ή λαϊκιστικά κόμματα συγκεντρώνουν περίπου το ήμισυ των ψήφων και στα δύο κρατίδια. Tα δύο κόμματα μιλούν σχεδόν την ίδια γλώσσα, ιδίως όταν πρόκειται για τη μεταναστευτική πολιτική και τις εκκλήσεις για τον τερματισμό της υποστήριξης προς την Ουκρανία.

• Οι επόμενες ημέρες θα αποκαλύψουν πόσο δύσκολος θα είναι ο σχηματισμός κυβερνήσεων. Ήδη εκφράζονται ανησυχίες για τον κίνδυνο ακυβερνησίας, καθώς το AFD παραμένει μποϊκοταρισμένο από τα παραδοσιακά κόμματα.

Αναλυτικά, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της κάλπης στη Θουριγγία, όπου η οργάνωση της AfD θεωρείται επισήμως «εξακριβωμένη ακροδεξιά εξτρεμιστική» δύναμη και ο επικεφαλής της, Μπγερν Χέκε έχει χαρακτηριστεί με δικαστική απόφαση «φασίστας», η AfD, κερδίζει με 32,8% και ακολουθεί το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) με 23,6%. Την τρίτη θέση εξασφαλίζει η BSW με 15,8%, η οποία ιδρύθηκε μόλις τον περασμένο Ιανουάριο από την πρώην επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας της Αριστεράς Ζάρα Βάγκενκνεχτ, με θέσεις υπέρ της Ρωσίας και της περιοριστικής πολιτικής για το προσφυγικό. Τα κόμματα του ομοσπονδιακού κυβερνητικού συνασπισμού υφίστανται τις μεγαλύτερες απώλειες, με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) να εξασφαλίζει μόλις 6,1% και τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους (FDP) να μένουν εκτός κοινοβουλίου.

Με δεδομένο ότι κανένα κόμμα δεν επιθυμεί την συνεργασία με την AfD, τα βλέμματα στρέφονται τώρα στο ενδεχόμενο συνεργασίας του CDU με το SPD ή την BSW. «Βλέπουμε το αποτέλεσμα ως ευκαιρία αλλαγής διακυβέρνησης υπό το CDU», δήλωσε ο επικεφαλής του CDU στην Θουριγγία Μάριο Φόιγκτ, αναφερόμενος στην επικείμενη αποχώρηση του Μπόντο Ράμελο (Αριστερά) από την πρωθυπουργία και προανήγγειλε διαβουλεύσεις με το SPD, ενώ πρόσθεσε ότι «θα είμαστε ανοιχτοί για συνομιλίες» και με την BSW. Η Ζάρα Βάγκενκνεχτ από την πλευρά της δήλωσε πριν από λίγο στο ARD ότι δεν θα υπάρξει μεν κυβερνητική συνεργασία με την AfD, αλλά «αν το AfD προτείνει κάτι λογικό, για παράδειγμα ότι ένα νοσοκομείο δεν πρέπει να κλείσει, τότε η BSW θα συμφωνήσει με αυτό» και δεν θα το απορρίψει αυτομάτως. Ο επικεφαλής υποψήφιος της AfD Μπγερν Χέκε δήλωσε πάντως ότι το κόμμα του είναι «με διαφορά η μεγαλύτερη δύναμη» στο κρατίδιο και τόνισε ότι «είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε».

"Down with the Nazi plague!"

An anti-AfD protest was held outside the state parliament in Thuringia's capital, Erfurt, after exit polls predicted the far-right party will win the regional elections. pic.twitter.com/8P64SB1XwX

— DW News (@dwnews) September 1, 2024

Στην Σαξονία το CDU εξασφαλίζει την πρώτη θέση με 31,9%, μπροστά από την AfD, η οποία βρίσκεται στο 30,6%. Η BSW κερδίζει και εδώ την τρίτη θέση με 11,8% και ακολουθούν το SPD με 7,3%, οι Πράσινοι με 5,1% και η Αριστερά με 4,5%. Στο κρατίδιο ορίζει το CDU τον πρωθυπουργό από την επανένωση και φαίνεται ότι εκτός απροόπτου θα συνεχιστεί. Ο σημερινός πρωθυπουργός Μίχαελ Κρέτσμερ δήλωσε ότι «έχουμε κάθε λόγο να γιορτάζουμε» και άφησε να εννοηθεί ότι το επιθυμητό είναι να συνεχιστεί η συνεργασία με το SPD, αλλά θα χρειαστεί ένας ακόμη κυβερνητικός εταίρος. Μέχρι σήμερα στην κυβέρνηση συμμετείχαν και οι Πράσινοι, θα πρέπει όμως να εξακριβωθεί ότι το κόμμα εξασφαλίζει οριστικά την είσοδό του στο τοπικό κοινοβούλιο. Επιπλέον, εφόσον τελικά η Αριστερά καταφέρει μέσω των απευθείας εντολών να εισέλθει στο κοινοβούλιο, ενδέχεται τα τρία κόμματα να μην διαθέτουν επαρκή δύναμη για να σχηματίσουν κυβέρνηση.

Τα σχόλια των Μέσων Ενημέρωσης

Το εκλογικό αποτέλεσμα στην Θουριγγία και στην Σαξονία, κρατίδια όπου κατέγραψαν χθες Κυριακή ραγδαία άνοδο η Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD) και η Συμμαχία Ζάρα Βάγκενκνεχτ (BSW), προκαλεί έντονες αναταράξεις σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο.

Στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκεται ο κυβερνητικός συνασπισμός.

«Ο σεισμός στην Θουριγγία θα προκαλέσει μετασεισμό στο Βερολίνο», προεξόφλησε η εφημερίδα Handelsblatt , βλέποντας «δραματικά» εκλογικά αποτελέσματα, επισημαίνοντας ότι η κατάσταση για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση «γίνεται χειρότερη σε κάθε εκλογές» και ότι οι κρατιδιακές κάλπες θα έχουν αναπόφευκτα συνέπειες στην ουσία της ομοσπονδιακής πολιτικής.

«Σύμφωνα με μετεκλογικές έρευνες, κυριάρχησαν τα θέματα της μετανάστευσης και της εσωτερικής ασφάλειας. Εάν η κυβέρνηση θέλει να ανακτήσει μέρος της υποστήριξης που απώλεσε μετά την εκλογή της το 2021, θα πρέπει να προσφέρει κάτι σε αυτούς τους τομείς. Τα εκλογικά αποτελέσματα στη Σαξονία και τη Θουριγγία είναι ακραία με την πραγματική έννοια. Οι ομοσπονδιακοί πολιτικοί δεν θα πρέπει να τα απορρίψουν ως καθαρά ανατολικογερμανικό φαινόμενο, αλλά μάλλον να τα εκλάβουν ως προειδοποίηση και να τα λάβουν σοβαρά υπόψη», συμπλήρωσε η οικονομική εφημερίδα.

«Οι εκλογές συνιστούν μεγάλη αποτυχία για τον κυβερνητικό συνασπισμό, αλλά και για την φιλελεύθερη δημοκρατία – κέρδισαν η AfD και η BSW, δύο κόμματα που δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με την φιλελεύθερη άποψη», υποστήριξε το περιοδικό Der Spiegel προσθέτοντας ότι η εκλογική βραδιά στα δύο κρατίδια αντανακλά «την κρίση της φιλελεύθερης δημοκρατίας». Ειδικά για τους ψηφοφόρους της AfD και της BSW, αρθρογράφος του περιοδικού σημείωσε ότι «οι φιλελεύθερες ιδέες τους είναι άγνωστες» και θα απαιτείτο πολύς χρόνος για να τους ξανακερδίσουν άλλα κόμματα.

«Δεν υπάρχει κακό εκλογικό αποτέλεσμα», σχολίασε η Bild, θυμίζοντας ότι πολλές δημοσκοπήσεις «είχαν προθερμάνει την Γερμανία» για αυτό που συνέβη. «Αυτό είναι και δεν γίνεται αλλιώς (…) Ένα πραγματικά οδυνηρό χαστούκι. Εκλογές σημαίνουν ανταγωνισμό. Ανοιχτές συγκεντρώσεις. Πρέπει να πείσεις τους ανθρώπους με πράξεις και επιχειρήματα. Αν δεν πείθεις, πρέπει να ψάξεις το λάθος (…) Οι εκλογές δεν μπορούν ποτέ να είναι κακές: δεν πρέπει να φοβόμαστε τις εκλογές. Εκτός αν δεν κάνουμε σωστά τη δουλειά μας», πρόσθεσε.

«Η AfD γράφει ιστορία στην Θουριγγία – αλλά όχι καλή», τονίζεται στον ιστότοπο του ιδιωτικού ειδησεογραφικού σταθμού n-tv. «Είναι η πρώτη φορά μετά το τέλος της ναζιστικής διακυβέρνησης που ακροδεξιοί εξτρεμιστές θα σχηματίσουν ξανά τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα σε γερμανικό κοινοβούλιο. Κι όσο κι αν η AfD προσπαθεί να το υποβαθμίσει, το Ομοσπονδιακό Γραφείο Προστασίας του Συντάγματος την κατατάσσει ως ‘εξακριβωμένα δεξιά εξτρεμιστική’ (παράταξη). Ο κορυφαίος υποψήφιός (της) Μπγερν Χέκε είναι επίσης ο πολιτικός της AfD του οποίου ο τόνος θυμίζει περισσότερο τη ναζιστική εποχή», προστίθεται στο σχόλιο.

Η Frankfurter Allgemeine Zeitung είδε «ιστορική νίκη» της AfD στην Θουριγγία, ενώ η Süddeutsche Zeitung «σοβαρή οπισθοδρόμηση» και «ανησυχητικό αποτέλεσμα για τους δημοκράτες – και κυρίως για τον Όλαφ Σολτς». Για «κύματα σοκ στα κόμματα του κέντρου» έκανε λόγο σε σχόλιό του το ZDF.

Ανησυχία για τις συνέπειες του εκλογικού αποτελέσματος εκφράστηκαν επίσης από φορείς της οικονομίας. Ο πρόεδρος του ινστιτούτου DIW Μαρσέλ Φράτσερ προέβλεψε μετανάστευση του εργατικού δυναμικού από την Σαξονία και την Θουριγγία. Η πρόεδρος της Οικονομικής Επιτροπής Μόνικα Σνίτσερ προειδοποίησε εναντίον πολιτικού αδιέξοδου σε ομοσπονδιακό επίπεδο.

Από την πλευρά της, η επικεφαλής της Ισραηλιτικής Πολιτιστικής Κοινότητας Γερμανίας, η Σαρλότε Κνόμπλοχ, έκρινε ότι η Γερμανία κινδυνεύει να γίνει τώρα πιο «ασταθής», «ψυχρή», και «φτωχή».