Τι κρύβει η “ξαφνική” επίσκεψη Πούτιν στο Αζερμπαϊτζάν

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν πραγματοποίησε διήμερη επίσημη επίσκεψη στο Αζερμπαϊτζάν στις 18-19 Αυγούστου, εν μέσω της ουκρανικής εισβολής στο Κουρσκ, τονίζοντας έτσι τη μεγάλη σημασία που έδωσε στην επίσκεψη. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, πραγματοποιήθηκαν κατ’ ιδίαν συναντήσεις και συναντήσεις αντιπροσωπειών μεταξύ των ηγετών. Ως αποτέλεσμα των συναντήσεων αυτών, υπεγράφησαν διάφορες συμφωνίες μεταξύ των δύο χωρών, με τους δυο προέδρους να επιβεβαιώνουν το άριστο κλίμα στις διμερείς τους σχέσεις.

Του Σπύρου Σιδέρη

Ενδεικτικό του καλού κλίματος είναι τόσο οι δηλώσεις του Αζέρου Προέδρου Ιλχάμ Αλίεφ που σημείωσε ότι «οι χώρες μας ενεργούν ως σύμμαχοι, φίλοι και δύο γειτονικές χώρες», όσο και του Πούτιν ο οποίος επισήμανε ότι “η Ρωσία αποδίδει μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη των φιλικών σχέσεων με το Αζερμπαϊτζάν, οι οποίες βασίζονται στις αρχές της ισότιμης τήρησης των συμφερόντων του άλλου και των στενών ανθρωπιστικών και πολιτιστικών δεσμών”.

Η επίσκεψη του Πούτιν στο Αζερμπαϊτζάν ήταν αξιοσημείωτη, καθώς πραγματοποιήθηκε σε μια κρίσιμη περίοδο όσον αφορά τις παγκόσμιες και περιφερειακές σχέσεις. Μάλιστα, η ολονύκτια παραμονή του Πούτιν στο Μπακού ερμηνεύτηκε ως η εγκαθίδρυση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο χωρών.

• Ο σημαντικότερος λόγος για την εμπιστοσύνη που εδραιώθηκε μεταξύ των δύο χωρών, σύμφωνα με τους αναλυτές, ήταν η αποδοχή από τη Ρωσία της νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας στην περιοχή μετά την επιχείρηση που διεξήγαγε ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν για ανακατάληψη του Καραμπάχ.

Ένας άλλος λόγος για την αλλαγή στάσης της Ρωσίας στην περιοχή είναι η αντιρωσική πολιτική του πρωθυπουργού της Αρμενίας Νικολ Πασινιάν και το άνοιγμα των σχέσεων της Μόσχας με το Μπακού.

Σε δήλωσή του στον Τύπο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν τόνισε ότι η Ρωσία υποστηρίζει την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας και ότι τα μέρη θα ήθελαν να υπογράψουν ειρηνευτική συμφωνία το συντομότερο δυνατό. Ο Πούτιν δήλωσε επίσης ότι η συμμετοχή της Ρωσίας σε αυτή τη διαδικασία είναι απαραίτητη, αλλά τα μέρη μπορούν να συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις σε οποιοδήποτε σημείο επιθυμούν.

Σε αυτό το σημείο, είναι σαφές ότι η Ρωσία θέλει να διαδραματίσει ρόλο στις εν εξελίξει ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας και δεν επιθυμεί την παρέμβαση εξωπεριφερειακών παραγόντων στην περιοχή μέσω της εξομάλυνσης. Ωστόσο, η Ρωσία γνωρίζει ότι είναι δύσκολο να επιτευχθεί μια κατάληξη στον Νότιο Καύκασο με μονομερείς επιβολές και ότι η πίεση που ασκεί στις χώρες της περιοχής έχει ενισχύσει περαιτέρω την παρουσία εξωτερικών παραγόντων στην περιοχή.

• Ενώ η Ρωσία μάχεται στο ουκρανικό μέτωπο, δεν θέλει να ανοίξει ένα δεύτερο μέτωπο στον Νότιο Καύκασο. Ο εξοπλισμός της Αρμενίας από την Ινδία, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ ανησυχεί και ενοχλεί στενά τόσο το Αζερμπαϊτζάν όσο και τη Ρωσία.

Λαμβάνοντας υπόψη την παρουσία αναθεωρητικών πολιτικών και μαζών στην Αρμενία, ο εξοπλισμός αυτός δημιουργεί νέες απειλές κατά του Αζερμπαϊτζάν και ερμηνεύεται ως προσπάθεια να ανοίξει ένα νέο μέτωπο στην περιοχή κατά της Ρωσίας και να απομακρυνθεί η Αρμενία από τη Ρωσία.

Η γεωπολιτικήξ σημασία του Νότιου Καυκάσου για τη Ρωσία έχει αυξηθεί με τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας. Ο λόγος είναι το κλείσιμο των οδών εξόδου της Ρωσίας προς τον κόσμο και των ενεργειακών γραμμών λόγω των κυρώσεων που επιβλήθηκαν μετά τον πόλεμο. Στο πλαίσιο αυτό, η Ρωσία θέλει να ανοίξει προς τον Ινδικό Ωκεανό, τη Μέση Ανατολή και, αν είναι δυνατόν, ακόμη και προς τη Δύση μέσω του Νοτίου Καυκάσου. Αυτή η επιθυμία της Ρωσίας συμπίπτει με την πολιτική του Αζερμπαϊτζάν να είναι χώρα διαμετακόμισης.

Ενώ η Ρωσία προσπαθεί να ενεργήσει με ισορροπημένο τρόπο στη διαδικασία εξομάλυνσης Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν, το Αζερμπαϊτζάν ακολουθεί την ίδια πολιτική στον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας. Από την πρώτη ημέρα, το Αζερμπαϊτζάν υποστήριξε ανοιχτά την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας και ποτέ δεν απέκλεισε την ανθρωπιστική του βοήθεια προς τη χώρα. Το Αζερμπαϊτζάν διατηρεί επίσης σχέσεις με τη Ρωσία και παρέχει μια πλατφόρμα διαπραγματεύσεων και για τις δύο πλευρές.

• Σύμφωνα με δημοσιεύματα στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, η Ουκρανία θέλει να μεταφέρει αζέρικο αέριο στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας λόγω των κυρώσεων της ΕΕ στη ρωσική αγορά φυσικού αερίου. Παράλληλα, η Σλοβακία θέλει να αγοράσει αζέρικο αέριο μέσω του αγωγού Ρωσίας-Ουκρανίας.

Επίσης ένα από τα θέματα της ατζέντας Αλίεφ-Πούτιν ήταν ο εκσυγχρονισμός και η αύξηση της χωρητικότητας του Διεθνούς Διαδρόμου Μεταφορών Βορρά-Νότου, το συνολικό μήκος του οποίου θα ξεπεράσει τα 7 χιλιάδες χιλιόμετρα. Όπως προβλέπεται η αύξηση της μεταφορικής ικανότητας του διαδρόμου μεταφορών Βορρά-Νότου να φτάσει τα 15 εκατομμύρια ή ακόμη και τα 30 εκατομμύρια τόνους.

Συμπερασματικά, οι εξελίξεις στις σχέσεις Αζερμπαϊτζάν-Ρωσίας θα πρέπει να αξιολογηθούν στο πλαίσιο των πρόσφατων εξελίξεων στο παγκόσμιο και περιφερειακό πλαίσιο καθώς έχουν αυξήσει τη σημασία του Νότιου Καυκάσου για τη Ρωσία τόσο στον τομέα των μεταφορών όσο και σε επίπεδο οικονομικών και εμπορικών σχέσεων. Η τρέχουσα κατάσταση εξυπηρετεί επίσης την υλοποίηση των στόχων του Αζερμπαϊτζάν για την αύξηση της στρατηγικής του αξίας ως χώρας διέλευσης στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών.