Κώστας Φασουλάς στο libre: Όσο περισσότερο αφοσιώνεσαι σε κάτι, τόσο ο δρόμος στενεύει- Μιλά για τον Χατζιδάκι, τον Γκάτσο αλλά και τον Μητροπάνο και τους Κατσιμιχαίους

Στις μεγάλες συναντήσεις, υπήρξε τυχερός. Ό,τι είχε ωριμάσει μέσα του, αξιολογήθηκε από ανθρώπους που καθόρισαν το φως αυτού του τόπου, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις. Ο ανήσυχος Ανωγειανός, Κώστας Φασουλάς, στα χρόνια της πρώτης νιότης βρήκε τον δρόμο, καθαρά γειωμένος από τα εφόδια της ποίησης και του δωρικού βιώματος. Από τότε δεν έχει σταματήσει να γράφει, να παρατηρεί τον κόσμο, να ανανεώνει τη φαρέτρα της αισιοδοξίας του, όπως κάνουν στ’ αλήθεια όσοι δεν εγκαταλείπουν ποτέ τη δημιουργία.

Συνέντευξη

-Θα ήθελα να ξεκινούσαμε, με αφορμή την συμπλήρωση των 30 χρόνων από την φυσική απουσία του Μάνου Χατζιδάκι, με τη μνήμη να πηγαίνει πίσω και στέκεται στο σημείο και τον χρόνο συνάντησής σας με τον σπάνιο αυτό διανοητή.

Αν η ζωή μας είναι ένα άθροισμα στιγμών, που μάλλον είναι, μαζί με αυτή την παραδοχή έρχεται και το μεγάλο ζητούμενο. Ποια είναι αλήθεια εκείνα τα ευεργετικά χρονικά στιγμιότυπα, που καρφώθηκαν στη μνήμη και ενώ συνέβησαν σε παρελθόντα χρόνο, αισθάνεσαι να απασχολούν το παρόν σου και μαζί να το θερμαίνουν, με τρόπο κάθε φορά ανανεωτικό και ολοζώντανο. Η απάντηση στην ερώτησή σας, βρίσκεται σε μια γοητευτική αντίφαση. Μπορεί η πληροφορία να έρχεται από τη μνήμη, όμως η αξία αυτών των στιγμών κληρονομείται στην καθημερινότητά μας.

–Ήσασταν ήδη έτοιμος για εκείνη τη συνάντηση; Τι συνέβαλε στο να έχετε ήδη μια εκπαιδευμένη τάση προς το έργο μεγάλων ποιητών, όπως ο Σεφέρης και ο Γκάτσος;

Όταν είσαι προετοιμασμένος για μια συνάντηση συνήθως αποκλείεις την έκπληξη. Εξάλλου, ο Χατζιδάκις έδειχνε να απολαμβάνει την άγνοια ενός μαθητή λυκείου για το έργο του. Όταν αργότερα, πολύ αργότερα, μελέτησα  τη δισκογραφία του και κάποια στιγμή πήγα να του μιλήσω για τον ετεροχρονισμένο θαυμασμό μου, εκείνος γελώντας μου απάντησε «χάλασες Κώστα κι εσύ χάλασες».

Ο Σεφέρης και ο Γκάτσος λειτούργησαν και λειτουργούν μέσα μου ιαματικά. Είναι οι μεγάλοι παρηγορητές μας. Καμιά φορά, σκέφτομαι πως οι δυο αυτοί σημαντικοί Έλληνες νοικοκύρεψαν το βάθος της ψυχική μας αταξίας.

-Είναι τύχη οι συναντήσεις, αλλά είναι και ευφυία η διαχείρισή τους. Όταν σας είπε ο Χατζιδάκις ότι «αυτά που γράφεις κρύβουνε τραγούδια» όλα πήραν τον δρόμο τους;

Μεγάλη κουβέντα ο δρόμος. Έχω την υποψία πως όσο περισσότερο αφοσιώνεσαι σε κάτι, τόσο ο δρόμος του στενεύει. Γιγαντώνεται η απορία, μικραίνει η βεβαιότητα, επανατοποθετείται η αγωνία. Ίσως για αυτό, η λέξη δρόμος έχει στοιχειώσει στους στίχους μου.

–Είστε από τους ανθρώπους που με αισιοδοξία βλέπουν φως ακόμη και σε εποχές δύσκολες; Ακούμε συχνά ότι δύσκολα θα υπάρξουν την ίδια στιγμή και στον ίδιο χώρο τόσες σπουδαίες προσωπικότητες.

Να πω εδώ ότι δεν αγαπώ τους αφορισμούς και τις διαπιστώσεις που τρέχουν, αγνοώντας το ζωντανό σήμερα. Θυμάμαι, εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ογδόντα, κάποιοι μιλούσαν για το τέλος των μεγάλων δημιουργών. Και ήρθε η μεγάλη απάντηση από δυο συγκλονιστικά πρόσωπα τον Χάρη και τον Πάνο Κατσιμίχα. Ναι, δηλώνω ενημερωμένος αισιόδοξος, αλίμονό μου, αν έβλεπα γύρω μου σκοτάδι.

-Το πρώτο σας τραγούδι «Κράτα καρδιά μου ενός λεπτού σιγή» συμπεριλήφθηκε στο δίσκο «Η εθνική μας μοναξιά», με συνθέσεις του Μάριου Τόκα και ερμηνευτή το Δημήτρη Μητροπάνο. Τι θυμάστε από αυτή την αρχή;

Τον Μητροπάνο να βγαίνει απ’ το στούντιο, να με βλέπει για  πρώτη φορά και να εκφράζεται επαινετικά για τους στίχους μου. Παρακαλώ μην ερμηνευτεί ως αυτοαναφορικό. Το λέω για να καταδείξω τον άνθρωπο Μητροπάνο. Τόκας και Μητροπάνος, είχαν κοινές αρετές. Και  το σπουδαιότερο; Το καλλιτεχνικό τους ήθος ταυτόσημο με το κοινωνικό.

-Ποιες στιγμές αναπολείτε, ποιες ξεχωρίζετε; Έχουν φύγει πολλοί από εκείνους που συνέστησαν το παραγωγικό σας παρελθόν. Νιώθετε μοναξιά;

Όσο η μοναξιά θα συστήνεται σε μας τους ανθρώπους με τα διαφορετικά πρόσωπά της, τόσο θα μας μπερδεύει για τις αληθινές προθέσεις της. Είναι αλήθεια ότι έχουμε αλληλοκατηγορηθεί με τη μοναξιά πολλές φορές κι άλλες τόσες έχουμε συμφιλιωθεί.

Όμως εκεί που αποσυντονίζεται και κάποιες φορές εκρήγνυται, είναι όταν της θυμίζω ότι είναι το στεγαστικό μου δάνειο που αρνείται να δεχτεί και να αποδεχτεί την παραμικρή ρύθμιση.

-Το ραδιόφωνο είναι πατρίδα; Είναι το σπίτι σας;

Όταν δημιουργώ μια εκπομπή, δανείζομαι λόγια και μουσικές συνάδελφων μου. Τους απευθύνω ένα χαιρετισμό κι ένα ευχαριστώ σε ό,τι δικό τους με έχει συγκινήσει. Κι όλα αυτά εννοείται στο Δεύτερο πρόγραμμα κάθε Σάββατο και Κυριακή 11:00-1:00

-Τι κάνει έναν άνθρωπο να είναι αδιάκοπος σε παραγωγή, ιδέες, ενώ επ’ ουδενί δε μοιάζει να επαναλαμβάνει τον εαυτό του;

Η ανανέωση και η επανάγνωση του προσώπου της αγωνίας προσθέτει νεότητα στη πράξη, στην όποια πράξη. Επίσης, η απουσία ανώφελου καλλιτεχνικού εγωισμού. Αυτό το δεύτερο είναι πληγή.

-Τι σχεδιάζετε αυτόν τον καιρό;

Καινούρια τραγούδια, με εκλεκτούς συνεργάτες.

-Φαντάζεστε κάποια στιγμή τον εαυτό σας να επιστρέφει στα Ανώγεια, την πατρίδα σας; Έχει γίνει η Αθήνα μια πόλη που μοιάζει ενίοτε ξένη;

Ο τόπος που ζεις, γίνεται ωφελιμότερος, όταν μετριάζεις μέσα σου τις όποιες νοσταλγικές σου εξάρσεις. Είναι θέμα νοσταλγικής ισορροπίας.