Κουρσκ: Μεγάλη τακτική νίκη, μικρής στρατηγικής σημασίας- Το κέντρο βάρους στο Ντονμπάς

Το Κίεβο αιφνιδίασε τα ρωσικά στρατεύματα στην περιφέρεια του Κουρσκ, ωστόσο  μακροπρόθεσμα, η ουκρανική αιφνιδιαστική επίθεση δεν προσφέρει πραγματικές προοπτικές, καθώς το κέντρο βάρους του πολέμου βρίσκεται στο Ντονμπάς, όπου οι Ουκρανοί θα έπρεπε να συγκεντρώσουν εκεί τις δυνάμεις τους. Το Κουρσκ έχει μείνει γνωστό στην ιστορία από την ομώνυμη μάχη το καλοκαίρι του 1943 μεταξύ της Βέρμαχτ και του Κόκκινου Στρατού, όπου χάθηκαν σχεδόν ένα εκατομμύριο άνδρες και θεωρείται η μεγαλύτερη χερσαία μάχη στην ιστορία του πολέμου.

Του Σπύρου Σιδέρη

Οι σημερινές μάχες στη ρωσική επαρχία του Κουρσκ μοιάζουν ασήμαντες σε σύγκριση με τη μνημειώδη σύγκρουση του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ωστόσο, η επίθεση του ουκρανικού στρατού έχει γίνει πρωτοσέλιδο.

• Η αλήθεια είναι ότι μέσα σε μόλις τρεις ημέρες, οι Ουκρανοί έχουν θέσει υπό τον έλεγχό τους περισσότερα από 400 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης, κάτι που οι Ρώσοι επιτιθέμενοι δεν έχουν επιτύχει ποτέ με αυτή την ταχύτητα στις επιχειρήσεις τους φέτος.

Από καθαρά τακτικής άποψης, τα ουκρανικά στρατεύματα πραγματοποίησαν εντυπωσιακές επιδόσεις. Κατάφεραν να συγκεντρώσουν χωρίς να γίνουν αντιληπτές μηχανοκίνητες μονάδες άνω των χιλίων ανδρών και να αιφνιδιάσουν τους Ρώσους συνοριοφύλακες.

Διέσπασαν δύο εχθρικές γραμμές άμυνας και εξέθεσαν έτσι τις στρατιωτικές αδυναμίες του ρωσικού στρατού. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες διασυνοριακές ουκρανικές επιδρομές, αυτή τη φορά δεν επρόκειτο για μια μικρή επιχείρηση παρενόχλησης από φιλοουκρανικές ρωσικές πολιτοφυλακές, αλλά για μια προσεκτικά προετοιμασμένη επιχείρηση του τακτικού στρατού.

Σύμφωνα με αναφορές Ρώσων στρατιωτικών παρατηρητών, οι Ουκρανοί πραγματοποίησαν εκ των προτέρων εντατική αναγνώριση και έμαθαν τις συχνότητες επικοινωνίας των ρωσικών συνοριακών μονάδων. Αυτό τους επέτρεψε να μπλοκάρουν τις επικοινωνίες του εχθρού, τουλάχιστον αρχικά, μέσω ηλεκτρονικού πολέμου. Εισβάλλοντας στη σιδηροδρομική πόλη Σούντζα, κατάφεραν να διακόψουν μια σημαντική σιδηροδρομική γραμμή παρεμποδίζοντας την εφοδιαστική ικανότητα του εχθρού.

• Όλα αυτά όμως μπορεί να είναι χρήσιμα στον έτερο πόλεμο, τον επικοινωνιακό, αλλά πλέον το στοιχείο του αιφνιδιασμού έχει εξανεμιστεί και τα ρωσικά στρατεύματα, τα οποία πιάστηκαν στον ύπνο, μπορούν τώρα να αναδιοργανωθούν. Όπως έχει γίνει ήδη γνωστό η Βόρεια Ομάδα των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, η οποία συγκροτήθηκε την άνοιξη και αναπτύχθηκε σε αυτή τη συνοριακή περιοχή, βαδίζει προς την περιοχή.

Η Βόρεια ομάδα είναι μια μεγάλη δύναμη, αλλά αμφίβολης μαχητικής αποτελεσματικότητας, αποτελούμενη από πολλές κακώς εκπαιδευμένες και ανεπαρκώς εξοπλισμένες μονάδες. Όμως η αριθμητική της υπεροχή είναι πιθανό να δυσκολέψει πολύ σύντομα τους Ουκρανούς.

Υπάρχει επίσης κι ένα μειονέκτημα στην αστραπιαία προέλαση, καθώς οι γραμμές ανεφοδιασμού γίνονται μακρύτερες και χρειάζονται ενισχύσεις για περαιτέρω προέλαση. Θα επιχειρήσει το Κίεβο να μεταφέρει κι άλλες ουκρανικές δυνάμεις και πόρους στην περιοχή, ενώ έχει ανάγκες σε προσωπικό και πόρους στο πολύ πιο σημαντικό πεδίο μαχών, το Ντονμπάς;  

• Ενδεχομένως το Κίεβο να έχει συμφέρον να αποσπάσει την προσοχή από την ανησυχητική κατάσταση στο μέτωπο του Ντονμπάς όπου τα ρωσικά στρατεύματα προελαύνουν και να εμφυσήσει στον πληθυσμό νέα εμπιστοσύνη στη δική του αποτελεσματικότητα.

Θα μπορούσε επίσης να αφορά στρατιωτικά περιορισμένους στόχους, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφής των υποδομών στην άλλη πλευρά και της εξουδετέρωσης Ρώσων στρατιωτών, οι οποίοι μπορούν στη συνέχεια να ανταλλαγούν με Ουκρανούς αιχμαλώτους.

Ωστόσο, η ελπίδα ότι η Μόσχα θα μπορούσε τώρα να αναγκαστεί να μετακινήσει μεγάλο αριθμό στρατευμάτων από το Ντονμπάς στο Κουρσκ είναι αβάσιμη. Το Κρεμλίνο εξακολουθεί να έχει επαρκή αποθέματα τόσο σε προσωπικό όσο και σε στρατιωτικό υλικό.

Το επιχείρημα ότι στρατιωτικές ενέργειες όπως αυτή θα μπορούσαν να αποθαρρύνουν τον πληθυσμό της Ρωσίας και να τον στρέψουν εναντίον του Πούτιν είναι επίσης μη πειστικό. Χάρη στον απόλυτο έλεγχο των μέσων μαζικής ενημέρωσης, είναι εύκολο για το Κρεμλίνο να χειραγωγήσει τους πολίτες του. Επίσης η επίθεση στο Κουρσκ του παρέχει ακόμη και επιχειρήματα να φανεί η Ρωσία ως θύμα σε αυτόν τον πόλεμο για το εσωτερικό της ακροατήριο.

Συνολικά, η Ουκρανία έχει μάλλον περισσότερα να χάσει παρά να κερδίσει από την επίθεση. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ένας πόλεμος φθοράς. Σε έναν πόλεμο φθοράς, δεν έχει σημασία ποιος κερδίζει ποια εδάφη, αυτό που έχει σημασία είναι πώς αυτό αλλάζει τη σχετική μαχητική δύναμη των δύο πλευρών. Το κύριο πρόβλημα για τους Ουκρανούς είναι η έλλειψη στρατιωτικού προσωπικού. Σε μια τέτοια επίθεση, ο κίνδυνος μεγάλων απωλειών είναι πολύ μεγαλύτερος απ’ ό,τι στην άμυνα. Επιπλέον, τίθεται το ερώτημα αν τα στρατεύματα που αναπτύχθηκαν στο Κουρσκ δεν θα ήταν πιο χρήσιμα στο ασταθές μέτωπο του Ντονμπάς.

• Η παραμεθόρια περιοχή του Κουρσκ δεν έχει καμία στρατηγική σημασία για τους Ουκρανούς, ούτε πρόκειται για την εδραίωση μακροπρόθεσμων ερεισμάτων εκεί. Επίσης Ουάσινγκτον και Βερολίνο ζητούν εξηγήσεις για την αιφνιδιαστική επίθεση καθώς βλέπουν να εισέρχονται στο ρωσικό έδαφος τα αμερικανικά Bradley και τα γερμανικά τεθωρακισμένα οχημάτα μεταφοράς προσωπικού Marder, προκαλώντας τους ταραχή.  

Δεν είναι ακόμη σαφές πώς θα τελειώσει η επίθεση. Εάν οι Ουκρανοί υποχωρήσουν την κατάλληλη στιγμή, θα μπορούσαν να σημειώσουν μια τακτική νίκη. Αλλά ένας πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί με αυτόν τον τρόπο- στρατηγικά, ο αιφνιδιαστικός ελιγμός του Κουρσκ φαντάζει αδιέξοδος.