Έρευνα/ Το “καρτέλ” της ακτοπλοϊας-Αυξήθηκαν έως και 60% τα εισιτήρια- Απαγορευτικές οι διακοπές στα νησιά

Η μελέτη που έδωσε στη δημοσιότητα η εταιρεία συμβούλων XRTC είναι πράγματι αποκαλυπτική, αν και τα αποτελέσματα τα βιώνουν οι περισσότεροι έλληνες από την αρχή του καλοκαιριού: Η ακτοπολοία μας έχει μετατραπεί σε μία ολιγοπωλιακή αγορά στην οποία δεσπόζουν τρεις εταιρείες, (α) ο Όμιλος Attica που, μετά την απορρόφηση της ΑΝΕΚ το 2023, έχει 44 πλοία, (β) ο Όμιλος Seajets του Μ. Ηλιόπουλου με 29 πλοία εκ των οποίων τα 24 ταχύπλοα, που τα περισσότερα λειτουργούν μόνο κατά την προσοδοφόρα τουριστική περίοδο και (γ) ο Όμιλος Grimaldi (Μινωικές) στην Αδριατική και με 3 πλοία στη γραμμή Πειραιάς- Κρήτη, οποίος έχει εξαγοράσει και τα λιμάνια Ηγουμενίτσας και, πέρυσι, του Ηρακλείου.

Μαζί οι τρεις όμιλοι, σύμφωνα με τη φετινή, 23η μελέτη της XRTC, ελέγχουν το 49% των πλοίων, το 63% της χωρητικότητας για επιβάτες και το 71% χωρητικότητας για οχήματα της ελληνικής ακτοπλοΐας. Και όπως σημειώνεται, σε μια ολιγοπωλιακή αγορά «μπορούν να εφαρμοστούν καταχρηστικές πρακτικές ενάντια στους καταναλωτές» και να υπάρξει «χειραγώγηση των τιμών, εάν και εφόσον δεν υπάρχει αυστηρή επιτήρηση του ρυθμιστή της αγοράς». Υπάρχουν τέτοια φαινόμενα καθ’ ημάς;

Οι δε τιμές ναύλων 2019-23, αναφέρεται, αυξήθηκαν από 40% έως 60%.

Ο υπουργός Ναυτιλίας, επιρρίπτει ευθύνες στην Ευρωπαική Επιτροπή, αναφορικά με το ζήτημα της υπερκοστολόγησης στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, επιμένοντας μάλιστα πως αφορά μόνο τα ταχύπλοα το πρόβλημα.

Απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση της αρμόδιας τομεάρχη του ΣΥΡΙΖΑ, Νίνας Κασιμάτη, η οποία χαρακτήρισε ληστρικές τις τιμές των εισιτηρίων και υπέρογκα τα ναύλα, ο Χρήστος Στυλιανίδης υποστήριξε ότι απευθύνθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού για να θεσπιστεί πλαφόν στα ακτοπλοϊκά,  δίχως ωστόσο το επιθυμητό αποτέλεσμα να επιτευχθεί.

«Ήθελα να εξαντλήσω το ενδεχόμενο, έκανα κρούσεις στη DG Competition, συζητείται ακόμη το θέμα, αλλά θα θεωρηθεί ότι αντιστρατεύεται τους όρους της ελεύθερης αγοράς» είπε μεταξύ άλλων και πρόσθεσε πως «ή πολύ μικρές οι αυξήσεις ή μειούμενες οι τιμές», κρίνοντας πως το πρόβλημα αφορά αποκλειστικά τα ταχύπλοα.

Ο υπουργός Ναυτλίας αρκέστηκε να αναφέρει πως σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών εξετάζονται συγκεκριμένα μέτρα για τις τιμές στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια των ΙΧ και μοτοσικλετών.

Η σύγκριση

Οι καθ΄ ημάς ισχύουσες τιμές είναι ως και 60% υψηλότερες από τις τιμές για αντίστοιχες διαδρομές στην Βόρεια Ευρώπη. Παράδειγμα: Για την απόσταση Όσλο – Κοπεγχάγη, που είναι οριακά μεγαλύτερη από Πειραιά – Ρόδο (316 ναυτικά μίλια, έναντι 296), μια τετραμελής οικογένεια με εσωτερική καμπίνα και αυτοκίνητο πρέπει να πληρώσει 696 ευρώ. Στην Ελλάδα θα πρέπει να πληρώσει 1.105,50 ευρώ. Δηλαδή, ο φτωχός του Νότου πληρώνει 59% ακριβότερα απ’ όσα ο πλούσιος του Βορρά.

Με την πρόσφατη έρευνα του ΙΕΛΚΑ που αναφέρει ότι ένας στους δύο έλληνες δεν πηγαίνει φέτος διακοπές και τους τουριστικούς και ταξιδιωτικούς πράκτορες στα νησιά των Κυκλάδων να αναφέρουν πως καταγράφεται μείωση πάνω από 30% στην διακίνηση επιβατών -λόγω των τιμών-, η πρόσφατη απάντηση του υπουργείου Ναυτιλίας περί “ελεύθερης αγοράς” μοιάζει με υπεκφυγή, αν όχι με πλήρη απροθυμία παρέμβασης.

Η κριτική της αντιπολίτευσης είναι σκληρή. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ επισημαίνουν αυτή την στρέβλωση που ουσιαστικά αναγκάζει τις οικογένειες να αποφεύγουν νησιωτικούς προορισμούς, δίνοντας έτσι τροφή σε κυβερνητικά στελέχη, όπως η Σοφία Βούλτεψη, να σχολιάζουν και να παροτρύνουν όσους έχουν την ελάχιστη δυνατότητα για διακοπές να επιλέξουν προορισμούς όπου μπορούν να φτάσουν οδικώς ή να “πάνε στα χωριά τους”. Εάν αυτό συνδυαστεί με την έκρηξη των τιμών για διακομή και φαγητό στα νησιά, η κατάσταση δείχνει να ξεφεύγει από κάθε έλεγχο και αποκαλύπτει μάλλον μία γενική τάση που επιλέγει την στρατηγική να προτείνει το ελληνικό τουριστικό προϊόν μόνο σε ξένους επισκέπτες ή σε έλληνε ςυψηλών εισοδημάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Κρήτη παρατηρείται αύξηση έως και 40% των αφίξεων με αεροπλάνα (κυρίως τσάρτερ), ενώ η Fraport ανακοίνωσε αναβάθμιση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων της με μία επένδυση περίπου 1 δισ ευρώ.

Στο πλαίσιο αυτό αναπτύσσεται και ένας εσωτερικός ανταγωνισμός. Δεν είναι τυχαίο ότι οι τουριστικοί πράκτορες της Κρήτης καλούν τους έλληνες να επιλέξουν αυτόν τον προορισμό αντί των Κυκλάδων και έχουν ήδη παρέμβει για να δωθούν ειδικά πακέτα προσφορών από τους ακτοπλόους.

Ο πρόεδρος συνδέσμου τουριστικών και ταξιδιωτικών πρακτόρων Κρήτης Μιχάλης Βλατάκης μιλώντας στο MEGA για την τουριστική κίνηση, υπογράμμισε πως οι Κυκλάδες είναι απλησίαστες ακόμα και εάν η αφετηρία είναι από την Κρήτη.

«Εάν έρθετε από Πειραιά υπάρχουν προσφορές. Μία οικογένεια (4 ατόμων) με καμπίνα, και αυτοκίνητο θα πληρώσει 450 ευρώ. Κατεβαίνει στα 310 στη ημερήσια, όπου έχουν βάλει πολλά. Θα βρουν και καταλύματα. Είναι μία λύση της τελευταίας στιγμής για το τετραήμερο.

Οι Κυκλάδες είναι απλησίαστες ακόμα και εάν πας από Κρήτη. Θα γίνει μία παρέμβαση τις επόμενες ημέρες από εμάς, να βάλλουν οι ακτοπλόοι μία έκπτωση για όσους κλείνουν νωρίς. Αυτό θα μπορούσε να δώσει μία λύση. Υπάρχει ακόμα διαθεσιμότητα για Ιούλιο και Αύγουστο. Είμαστε 5% πάνω από πέρσι σε αεροπορικές θέσεις», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.

Τι δείχνει η έρευνα της XTRC για τις τιμές

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Τιμών του Υ.Ε.Ν., οι τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων είναι  σταθερές, έως και μειούμενες για το Α’ εξάμηνο του έτους, στο -1,61%, σε σχέση με πέρυσι, στα  συμβατικά πλοία. Το δε υπουργείο Ναυτιλίας ισχυρίζεται ότι παρατηρούνται κάποιες αυξήσεις αλλά  μόνο στα ταχύπλοα και στις ενδονησιωτικές διαδρομές ενώ οι ακτοπλοϊκές εταιρίες υποστηρίζουν  ότι οι τιμές δεν έχουν αυξηθεί αλλά παραμένουν ίδιες από το 2022. 

Από την πλευρά των χρηστών υπάρχουν έντονες αντιδράσεις για «πολύ υψηλές τιμές» στα  ακτοπλοϊκά εισιτήρια. Το θέμα έφτασε και στη Βουλή με ερώτηση που κατέθεσαν 28 βουλευτές προς  τους αρμόδιους υπουργούς. 

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που έκανε η ομάδα της online πλατφόρμας κράτησης ακτοπλοϊκών  εισιτηρίων ferryroute.com με την οποία σύγκρινε την εξέλιξη των τιμών από το 2019 ως το 2023, οι  τιμές των ναύλων τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί μεταξύ άλλων ως εξής:

• Χανιά: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου (Οικονομική Θέση – Deck) αυξήθηκε από 27€ το 2019  σε 41€ το 2024, σημειώνοντας αύξηση 51.85%. Για τα εισιτήρια με αυτοκίνητο, η τιμή  αυξήθηκε από 49€ σε 79€, δηλαδή πάνω από 60%. 

• Σαντορίνη: Ένα απλό εισιτήριο κόστιζε 41€ το 2019 και πλέον κοστίζει 58€, ενώ με  αυτοκίνητο η τιμή αυξήθηκε από 91€ σε 128€, δηλαδή αύξηση 40%. 

• Ρόδος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 65€ το 2019 σε 91€ το 2024,  σημειώνοντας αύξηση περίπου 39%. Για τα εισιτήρια με αυτοκίνητο, η τιμή αυξήθηκε από  104€ σε 150€, δηλαδή 44%. 

• Τήνος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 35€ το 2019 σε 49€, ενώ με αυτοκίνητο  η τιμή αυξήθηκε από 79€ σε 110€, δηλαδή αύξηση 40%. 

• Πάρος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 36€ το 2019 σε 50€, ενώ με αυτοκίνητο  η τιμή αυξήθηκε από 83€ σε 116€, σημειώνοντας αύξηση 40%. 

Αξίζει να επισημάνουμε μάλιστα ότι ακόμη και με μια πρόχειρη έρευνα οι τιμές αυτές είναι ως και  60% υψηλότερες από τις τιμές για αντίστοιχες διαδρομές στην Βόρεια Ευρώπη. Για παράδειγμα στην  διαδρομή Όσλο – Κοπεγχάγη που είναι οριακά μεγαλύτερη από την διαδρομή Πειραιάς – Ρόδος και  συγκεκριμένα 316 ναυτικά μίλια, έναντι 296 στην διαδρομή Πειραιάς – Ρόδος, μια τετραμελής  οικογένεια με εσωτερική καμπίνα και αυτοκίνητο ταξιδεύει με 696 όταν στην Ελλάδα για την  αντίστοιχη διαδρομή το κόστος ανέρχεται σε 1105,50 ευρώ.

Η μεγάλη αύξηση όμως της τουριστικής κίνησης δεν αντικατοπτρίζεται στην ακτοπλοϊκή κίνηση. Οι ξένοι τουρίστες έρχονται αεροπορικώς κυρίως στα νησιά χωρίς να κάνουν χρήση των ακτοπλοϊκών πλοίων. Τα χρησιμοποιούν όμως για τις ενδονησιωτικές μεταφορές γι’ αυτό κι έχει αυξηθεί η ζήτηση σε αυτού του είδους τις μεταφορές.

Ανδρουλάκης: Η κυβέρνηση κρύβεται πίσω από την ελεύθερη αγορά

Σε ανάρτηση του, ο Νίκος Ανδρουλάκης αναφέρεται στο ζήτημα των ακριβών ακτοπλοϊκών εισιτηρίων. Αυτό που συμβαίνει με τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια είναι πραγματικά ντροπή. Οι μισοί Έλληνες δεν θα κάνουν φέτος διακοπές και η κυβέρνηση κρύβεται πίσω από την «ελεύθερη αγορά»», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Ανδρουλάκης στην ανάρτησή του.

Ακόμη, έκανε αναφορά στην απάντηση του υυπουργείου Ναυτιλίας σε σχετική ερώτηση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, όπου το αρμόδιο υπουργείο σημειώνει ότι «μέχρι την 15η Σεπτεμβρίου 2024 ανώτατες επιτρεπόμενες τιμές έχουν εφαρμογή μόνο στα δρομολόγια στις επιδοτούμενες γραμμές».

Για τα υπόλοιπα δρομολόγια, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής ενημερώθηκαν ότι «δεν τηρούνται αρχεία ποσοστιαίας μεταβολής των τιμών των ναύλων, καθώς ο πλοιοκτήτης είναι ελεύθερος να εφαρμόζει την τιμολογιακή πολιτική που επιθυμεί».