Θέλετε να παραμείνετε υγιείς; Αντιμετωπίστε τον θυμό σας και αφήστε τον να… βγει έξω

Ένα ενδιαφέρον άρθρο της ψυχοθεραπεύτριας, Μόγια Σάρνερ, για την ψυχική υγεία δημοσιεύει ο Guardian.

Γράφει η Σάρνερ:

Ήθελα να γράψω για τον θυμό εδώ και καιρό. Καθώς κάθισα να ξεκινήσω αυτή τη στήλη, μια πρόσφατη συνεδρία ψυχανάλυσης ήρθε στο μυαλό μου. Έλεγα στην αναλύτριά μου για κάτι που μπορεί να με είχε θυμώσει – αλλά αντ’ αυτού, καθώς της μίλησα, ένιωσα ένα ξαφνικό κύμα ακαταμάχητης υπνηλίας. Περιέγραψα αυτή την ξαφνική έναρξη της κόπωσης, καθώς ένιωσα το συντριπτικό βάρος των βλεφάρων μου και σταμάτησα να προσπαθώ να τα κρατήσω ανοιχτά, χάνοντας έτσι το νήμα αυτού για το οποίο μόλις μίλησα. «Ίσως στέλνεις τον θυμό σου για ύπνο», είπε.

Όσο περισσότερους ασθενείς θεραπεύω στην ψυχοθεραπεία και όσο περισσότερη ψυχανάλυση λαμβάνω ως ασθενής, τόσο περισσότερο πιστεύω ότι ο θυμός είναι συχνά το πιο δύσκολο συναίσθημα. Περισσότερο από τη θλίψη, περισσότερο από την αγάπη, περισσότερο από το μίσος, περισσότερο από τη θλίψη, ο θυμός καταπιέζεται, ή εκτελείται, ή μεθυσμένος ή ναρκωτικός, ή σκοτώνεται, ή στέλνεται για ύπνο. Οτιδήποτε, μπορεί να φαίνεται, αλλά επιτρέπεται στο μυαλό μας και νιώθουμε.

Συχνά, αυτό συμβαίνει επειδή έχουμε έναν σπλαχνικό τρόμο του θυμού μας. Μερικές φορές, αυτό συνδέεται με το ιστορικό κακοποίησης κάποιου στην παιδική ηλικία, εάν μεγάλωσε σε ένα σπίτι όπου ο θυμός ενός γονέα εκφράστηκε μέσω βίας. Συχνά όμως δεν είναι. Μερικές φορές, αυτός ο φόβος μπορεί να ριζώσει σε ένα μυαλό που βρίσκει τα συναισθήματα δύσπεπτα και συντριπτικά, οδηγώντας σε μια ασυνείδητη σύγχυση ότι τα συναισθήματα θυμού είναι ίδια με τις βίαιες ενέργειες, ότι ο ίδιος ο θυμός είναι επιζήμιος και ότι αυτή η ζημιά είναι πάντα ανεπανόρθωτη.

Ή – και μερικές φορές και – ο φόβος προέρχεται από μια εσωτερίκευση ρατσιστικών και μισογυνιστικών τροπών: ένα άτομο φοβάται ασυνείδητα ότι θα κριθεί ως «η θυμωμένη γυναίκα» ή «ο επιθετικός μαύρος». Τέτοια στερεότυπα είναι ύπουλα, τρυπώνουν στο μυαλό των στόχων τους, οι οποίοι μπορούν να καταλήξουν να αρνούνται στον εαυτό τους τη συνηθισμένη και ζωτική εμπειρία του να αισθάνονται θυμό όταν τους αδικούν.

Λέω συνηθισμένο και ζωτικό γιατί το να νιώθουμε θυμό όταν μας αδικούν μπορεί να είναι μια δημιουργική και πλούσια συναισθηματική εμπειρία. Είναι ζωτικής σημασίας για την καλή ψυχική υγεία και για την εκπλήρωση των σχέσεων. Βρίσκεται στη ρίζα αυτού του πολύτιμου ενστίκτου να αφήνουμε σχέσεις όπου δεν μας φέρονται καλά. Όταν σκοτώνουμε αυτό το ένστικτο, σκοτώνουμε επίσης ένα μέρος του εαυτού μας – και θέτουμε σε κίνδυνο την ασφάλειά μας.

Η ζωηρή, δυναμική ενέργεια που μπορεί να φέρει ο θυμός μπορεί πολύ εύκολα να μετατραπεί σε δυσαρέσκεια που τρίζουν τα δόντια, σε μια άχρωμη, πέτρινη αίσθηση μαρτυρίου και παράπονου, αδιαπέραστη στην κατανόηση. Και μπορεί να κρύβονται όλα τα σημαντικά συναισθήματα κάτω από αυτόν τον θυμό που δεν θα μπουν ούτε λέξη, αν αυτός ο θυμός δεν μπορεί να γίνει αισθητός πρώτα.

Η συνειδητοποίηση αυτού είναι, από την εμπειρία μου, ζωτικής σημασίας για καλές σχέσεις. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, όποτε ένιωθα ότι υπάρχει μια διαμάχη με τον σύζυγό μου – κάθε φορά που η φωνή του άρχιζε να ανεβαίνει ή όποτε ένιωθα ένα φουντωτό χτυπήματα στο στήθος μου – έφευγα από το δωμάτιο και έκλεινα την πόρτα.

Ένα πράγμα που με οδήγησε να συνειδητοποιήσω τη σοβαρότητα αυτού: ήταν μια συζήτηση με τον ψυχαναλυτή Τζος Κοέν. «Έχω μόνο δύο λέξεις για μια γυναίκα που δεν μπορεί να θυμώσει με τον άντρα της», είπε. «Τικ και τακ».

Με βοήθησε να καταλάβω ότι σε οποιαδήποτε σχέση αγάπης – και δεν το έχω δει ποτέ πιο ξεκάθαρα από τότε που έγινα μητέρα – η σύγκρουση και ο θυμός είναι αναπόφευκτα και απαραίτητα για την επιβίωση. Το βιβλίο του Cohen All the Rage: Why Anger Drives the World, για τον θυμό στην οικεία και πολιτική ζωή, κυκλοφορεί τον Οκτώβριο. Νομίζω ότι θα ζητήσω από τον άντρα μου να μου το πάρει για τα Χριστούγεννα.

Χρειάστηκε πολλή θεραπεία για να καταλάβω ότι προσπαθώντας να κόψω το οξυγόνο σε αυτά τα επιχειρήματα φεύγοντας από το δωμάτιο, στην πραγματικότητα προσπαθούσα να κλείσω την πόρτα με τη δική μου οργή. Έπνιγα τα συναισθήματα του συζύγου μου καθώς και τα δικά μου – και τη σχέση μας, στερώντας μας την ευκαιρία να το μαλώσουμε, να εκφραστούμε, να καταλάβουμε ο ένας τον άλλον και να ξαναβρεθούμε μαζί. Ήταν μεταμορφωτικό όταν τελικά κατάλαβα ότι αν δεν μπορείς να νιώσεις αληθινά θυμωμένος με τον σύντροφό σου, δεν μπορείς να επιδιορθώσεις με νόημα.

Αν και τώρα είμαι σε θέση να νιώθω θυμό με τον σύζυγό μου και να το εκφράζω, αυτό δεν σημαίνει ότι είμαι άνετα με το να νιώθω θυμό γενικότερα. Αυτή η εργασία είναι σε εξέλιξη. Καθώς άκουγα τα λόγια της αναλυτή μου, ανάγκασα τα μάτια μου να ανοίξουν και πάλευα με τον ύπνο που μου φαινόταν τόσο ανένδοτος, ένιωσα την αλήθεια των λόγων της στο στομάχι μου. Ασυνείδητα έστελνα τον θυμό μου στον ύπνο. Είναι καιρός να ξυπνήσουμε.

Πηγή: Guardian