Μετά το σοκ της απόπειρας: Οι εκτιμήσεις για τις αμερικανικές εκλογές και τη στρατηγική Μπάιντεν-Τραμπ

Ο Ντόναλντ Τραμπ βρίσκεται στο Μιλγουόκι, στις βορειοανατολικές ΗΠΑ, για το συνέδριο του κόμματός του, των Ρεπουμπλικάνων στο οποίο πρόκειται να λάβει και τυπικά το χρίσμα ώστε να είναι ο υποψήφιος της παράταξης της αμερικανικής δεξιάς στις προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου. Προεξοφλείται ήδη πως θα αποτελέσει εκδήλωση εκθείασης του κ. Τραμπ, μετά την επίθεση κατά της ζωής του 78χρονου πρώην προέδρου στην Πενσιλβάνια με αποτέλεσμα να τραυματιστεί στο δεξί αυτί, να χάσει τη ζωή του παριστάμενος υποστηρικτής του και να τραυματιστούν άλλοι.

Ενώ αμερικανική πολιτική ζωή έχει πολωθεί τα τελευταία χρόνια σε βαθμό που η ατμόσφαιρα είναι ενίοτε ακατάλληλη για αναπνοή Τζο Μπάιντεν και Ντόναλντ Τραμπ κάλεσαν και οι δύο χθες τους Αμερικανούς σε ενότητα. Την ώρα που διάφορες θεωρίες συνωμοσίας πλημμυρίζουν τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης. Ορισμένοι ειδικοί σημειώνουν πως οι βίαιες ενέργειες εναντίον αμερικανών αιρετών αυξήθηκαν δραματικά αφότου ανέλαβε την προεδρία ο Ντόναλντ Τραμπ, τον Ιανουάριο του 2017.

• Για τον Τζέικομπ Γουέαρ, ειδικό σε ζητήματα ασφαλείας με έδρα την Ουάσιγκτον, στο ινστιτούτο μελετών Council on Foreign Relations, «οποιαδήποτε έρευνα» για την απόδοση ευθυνών σήμερα δεν θα πήγαινε πουθενά. Έπειτα από αυτή τη «σκοτεινή ημέρα για την ιστορία μας» αυτό που χρειάζεται είναι «οι Αμερικανοί να ενωθούν και να απορρίψουν τις δυνάμεις του διχασμού και της βίας», έκρινε.
• «Οι Δημοκρατικοί δεν δίσταζαν να μιλούν ανοικτά για την απειλή που αντιπροσωπεύει ο Τραμπ», επισήμανε από τη δική του πλευρά ο Μάικλ Μπέιλι, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο Τζόρτζταουν της Ουάσιγκτον. «Η εμπρηστική ρητορική» έχει υιοθετηθεί και «στις δυο πλευρές», συνέχισε, αναγνωρίζοντας πάντως πως οι Ρεπουμπλικάνοι είναι «πιο επιρρεπείς στο να παντρέψουν αυτή τη ρητορική με εικονογραφία για τα όπλα».
• Για ορισμένους Ρεπουμπλικάνους, η απόπειρα δολοφονίας του Ντόναλντ Τραμπ στην Πενσιλβάνια προχθές Σάββατο οφειλόταν στο τεταμένο κλίμα της προεκλογικής εκστρατείας — που πρόσαψαν στον Δημοκρατικό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, την ώρα που οι εντάσεις ανάμεσα στις δυο παρατάξεις βρίσκονταν ήδη στα ύψη.

Η εικόνα του Τραμπ, μετά την αποτυχημένη απόπειρα, δεν θα αφήσει ανεπηρέαστους τους Αμερικανούς ψηφοφόρους, παρότι οι προεδρικές εκλογές απέχουν σχεδόν τέσσερις μήνες.

Η ρεβάνς Μπάιντεν εναντίον Τραμπ είναι η πρώτη αναμέτρηση μεταξύ Προέδρου και πρώην Προέδρου στη σύγχρονη εποχή. Είναι επίσης οι πρώτες εκλογές όπου ένα κόμμα αναμένεται να ορίσει -πανηγυρικά- υποψήφιο Πρόεδρο κάποιον με καταδίκες για σοβαρά αδικήματα, καθώς και οι πρώτες μετά την επίθεση στο Καπιτώλιο, την μεγαλύτερη πρόκληση για την ειρηνική μεταφορά εξουσίας στην ιστορία της χώρας.

Μέχρι το Σάββατο, πολλοί ανέμεναν ως «επόμενο επεισόδιο» την αλλαγή του υποψήφιου των Δημοκρατικών λόγω της διαφαινόμενης αδυναμίας του Μπάιντεν να ανταποκριθεί καν στις απαιτήσεις της προεκλογικής εκστρατείας. Θα ήταν η πρώτη φορά που ένα κόμμα θα απέρριπτε τον αδιαφιλονίκητο προεδρικό υποψήφιό του, απερχόμενο Πρόεδρο, ελάχιστες εβδομάδες πριν τις κάλπες.

• Προέκυψε, όμως, η απόπειρα επαναφέροντας στις μνήμες εφιαλτικές εικόνες του παρελθόντος, που συνόδευαν τη μοίρα του αξιώματος είτε για τον κάτοχό ή είτε για τον διεκδικητή του και που πάσχιζαν οι Αμερικανοί να ξεχάσουν.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν σε μια παρατεταμένη περίοδο πρωτοφανούς πολιτικής πόλωσης και διχασμού με τις πρώτες εκτιμήσεις των πολιτικών παρατηρητών από τις ΗΠΑ αναφέρουν πως ήδη η δολοφονική απόπειρα έδωσε αρκετούς πόντους στον Ντόναλντ Τραμπ στην προσπάθειά του να επιστρέψει στο Λευκό Οίκο. Καταρχάς τον καθιστά συμπαθή σε σημαντική μερίδα των πολιτών, καθώς δέχτηκε μια δολοφονική επίθεση, εν μέσω μιας επεισοδιακής και άκρως τοξικής προεκλογικής περιόδου, για την εκτράχυνση της οποίας φέρει μάλιστα ακέραιες ευθύνες και ο ίδιος και οι επιτελείς του.

Παράλληλα στερεί σε μεγάλο βαθμό από το αντίπαλο στρατόπεδο το επιχείρημα ότι ο ίδιος ευθύνεται αποκλειστικά για την ακραία πόλωση και την τοξικότητα, τη νοσηρή ρητορική και άλλα παρόμοια. Και σε αυτά έρχεται να προστεθεί η εικόνα ενός αγέρωχου πολιτικού που επιβιώνει μιας απόπειρας δολοφονίας και αμέσως στέκεται όρθιος και ζητεί από τους οπαδούς του να δώσουν τη μάχη.

Απέναντι στην εικόνα ενός καταρρέοντος Προέδρου, που πασχίζει να αντέξει τις απαιτήσεις του προεκλογικού αγώνα, υπέστη μια δεινή ήττα στο πρώτο debate και αμφισβητείται πλέον έντονα εσωκομματικά αλλά και ευρύτερα όχι μόνο η σκοπιμότητα, αλλά και αυτή καθ’ εαυτή η δυνατότητά του να συνεχίσει τον προεκλογικό αγώνα.

Όλα αυτά δεν απασχολούν τους φανατικούς οπαδούς των δυο υποψηφίων, αφορούν όμως τους ψηφοφόρους της «ενδιάμεσης ζώνης», που μετακινούνται ενίοτε μεταξύ των δυο πλευρών και η ψήφος τους γέρνει την πλάστιγγα της νίκης προς τη μια ή την άλλη. Και τώρα, στα μάτια τους, ο Τραμπ από-ενοχοποιείται εν πολλοίς για τις «αμαρτίες» του, του παρελθόντος.

Η δε αντίθεση της εύθραυστης συμπεριφοράς του Μπάιντεν με το ένα επεισόδιο αστάθειας να διαδέχεται το άλλο, με την αντίδραση του Τραμπ στον πυροβολισμό, που αποπνέει αντοχή, δύναμη και αποφασιστικότητα, είναι βέβαιο ότι θα προβληματίσει ακόμα και πολλούς οπαδούς των Δημοκρατικών ενόψει των εκλογών. Καθώς στο πρόσωπο του Προέδρου αντανακλώνται πέραν των άλλων η ισχύς της χώρας και το αίσθημα εσωτερικής ασφάλειας.

• Αν και όλα τα παραπάνω μένει να επιβεβαιωθούν από το επόμενο κύμα δημοσκοπήσεων, υπενθυμίζεται πως ήδη ο πρώην Πρόεδρος, με καταλύτη το debate είχε αποκτήσει ένα προβάδισμα έναντι του νυν.

Πολλά βεβαίως, θα εξαρτηθούν από την τακτική στο εξής των δυο «μονομάχων». Ήδη μετά την απόπειρα, οι Ρεπουμπλικάνοι έστω και με δυσκολία κατανόησαν ότι η απευθείας απόδοση στον Μπάιντεν της ηθικής αυτουργίας της απόπειρας κατά του Τραμπ ήταν επιλογή λανθασμένη. Εξ ου και αποσύρθηκαν γρήγορα ή υποβαθμίστηκαν ανάλογου ύφους δηλώσεις διαφόρων θερμόαιμων βουλευτών και γερουσιαστών μη εξαιρουμένου και του γιου του πρώην Προέδρου.

Είναι πολύ σημαντικό το πώς θα εμφανιστεί ο Τραμπ στο Συνέδριο. Αν θα συνεχίσει στη γραμμή των χαμηλών τόνων, που ακολουθεί στις μέσω αναρτήσεων παρεμβάσεις του μετά την απόπειρα, εδραιώνοντας την εικόνα της «ήρεμης» -και όχι τοξικής- «δύναμης», που πατάει πλέον γερά στις ράγες της επιστροφής στο Λευκό Οίκο. Θα μπορέσει όμως, αυτή να επικρατήσει απέναντι στο απρόβλεπτο του χαρακτήρα του, τον παρορμητισμό και την ροπή του προς την ακραία ρητορική που εξάπτει τα πάθη και για πόσο;

• Στο αντίπαλο στρατόπεδο, η άρον-άρον επιλογή χαμηλώματος των τόνων και επίκλησης της εθνικής ενότητας ήταν μονόδρομος. Στοιχεία έκδηλα στις δυο διαδοχικές εμφανίσεις – διαγγέλματα του Μπάιντεν προς το έθνος, όπου ζήτησε από όλους να κάνουν ένα βήμα πίσω ώστε να τερματιστεί το μίσος στη χώρα.

Σε μια εσπευσμένη προσπάθεια να δώσει την εντύπωση ότι αλλάζει άρδην την εκλογική τακτική του, εγκαταλείποντας τους πολωτικούς τόνους, κατά πολλούς όμως πολύ αργά και υπό την πίεση ενός καταλυτικού γεγονότος, ανέβαλε προεκλογικές συγκεντρώσεις και απέσυρε τηλεοπτικά spots που καταφέρονταν εναντίον του Τραμπ, τον οποίο έχει χαρακτηρίσει επανειλημμένα «απειλή» για τη δημοκρατία στις ΗΠΑ.

Τα προβλήματά του αυξάνονται πλέον γεωμετρικά. Στην αμφισβήτηση που δέχεται πλέον και από επώνυμα εσωκομματικά στελέχη μέχρι και μέλη του Κογκρέσου προστίθεται ο κίνδυνος να μείνει μόνος με τη απόδοση της ευθύνης για την τοξικότητα και την πόλωση στα χέρια του, ενώ χρεώνεται και για τα σοβαρά κενά και τις ευθύνες των αρχών για τα μέτρα ασφαλείας στη συγκέντρωση του αντιπάλου του στην Πενσιλβάνια. Ήδη οι υπεύθυνοι εκλήθησαν για την επόμενη Δευτέρα στο Κογκρέσο.

Πολλοί αναλυτές θεωρούν πως πλέον η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη και κάθε 24ωρο που δεν εγκαταλείπει την κούρσα φέρνει πιο κοντά στη νίκη τον αντίπαλό του. Άλλοι όμως υποστηρίζουν ότι είναι καλύτερα πρώτα να καθίσει η σκόνη και μετά να ληφθούν οι όποιες αποφάσεις. Ούτως ή άλλως το Συνέδριο των Δημοκρατικών καθυστερεί.