Μητσοτάκης/ΝΑΤΟ: “Μάχη” για το erga omnes και μετά συνάντηση με Ερντογάν για “ήρεμα νερά”

Την 5η συνάντηση από τον Ιούλιο του 2023 θα έχουν απόψε στις 11 το βράδυ ώρα Ελλάδος ο έλληνας πρωθυπουργός και ο τούρκος πρόεδρος στην Ουάσιγκτον. «Το γεγονός ότι είχαμε 16 μήνες ηρεμίας, ότι δεν υπήρξαν παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, ότι συνεργαζόμαστε καλύτερα σε θέματα μετανάστευσης, ότι έχουμε μία συμφωνία με την Τουρκία που επιτρέπει στους Τούρκους πολίτες να ταξιδεύουν στα νησιά του Αιγαίου είναι κάποια θετικά βήματα που δείχνουν τουλάχιστον μια κατάσταση ύφεσης», δήλωσε χθες στο Council of Foreign Relations Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας για θετική εξέλιξη ως προς τις σχέσεις των δύο χωρών.

Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ ξεκινά σήμερα στην Ουάσιγκτον, και η συνάντηση των δύο ηγετών «επισφραγίζει» την παράταση του άτυπου ελληνοτουρκικού μορατόριουμ για ένα ικανό διάστημα, ενώ παράλληλα προσφέρει μια ευκαιρία συζήτησης ενόψει της συνύπαρξης των ηγετών επί του εδάφους της Κύπρου σε λίγες μέρες από τώρα, με την αφορμή της 50ης «μαύρης» επετείου του Ατίλλα.

Όπως έχει γίνει γνωστό, ανήμερα της 20ης Ιουλίου ο κ. Μητσοτάκης θα βρίσκεται στη Λευκωσία, προσκεκλημένος του Κύπριου προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη θα μιλήσει στην εκδήλωση μνήμης που θα διοργανωθεί στο Προεδρικό Μέγαρο. Ο κ. Μητσοτάκης είναι ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός που θα βρεθεί στη Μεγαλόνησο με αφορμή τη μαύρη επέτειο της τουρκικής εισβολής. Την ίδια ώρα, ο Ταγίπ Ερντογάν θα βρίσκεται στα Κατεχόμενα, παρακολουθώντας την παρέλαση που διοργανώνεται, όπως κάθε χρόνο, ενώ προβαίνει σε όλο και πιο προκλητικές δηλώσεις, σε μια προσπάθεια παγίωσης της προοπτικής της λύσης δύο κρατών. Είναι προφανές ότι οι δύο ηγέτες θα συνομιλήσουν για το συγκεκριμένο ζήτημα, έστω επ’ ολίγον.

Οι δύο ηγέτες, όπως και σε άλλα ραντεβού, θα συνοδεύονται από τους δύο διπλωματικούς τους συμβούλους, Άννα Μαρία Μπούρα και Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς, αλλά και τους δύο υπουργούς Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν. Η συνάντηση δεν αναμένεται να είναι ιδιαιτέρως μακρά, δεν θα είναι, όμως, και…ξεπέτα, ενώ οι δύο υπουργοί Εξωτερικών ίσως μείνουν για λίγο και μετά το πέρας της συζήτησης των ηγετών, προκειμένου να συζητήσουν πρακτικές λεπτομέρειες του εν εξελίξει ελληνοτουρκικού διαλόγου.

Η πορεία προς τα βαθιά αποδεικνύεται ιδιαίτερα δύσκολη, ενώ όπως αναφέρουν και καλά γνωρίζοντες τα παρασκήνια, αυτή την περίοδο δεν υπάρχει και στην Ελλάδα το πολιτικό momentum της προηγούμενης περιόδου. Αυτό, πάντως, δεν αποτρέπει τη συστηματοποίηση των επαφών σε όλα τα επίπεδα και την πρόοδο ειδικά της «θετικής ατζέντας». Σε κάθε περίπτωση, εκκρεμεί ένας προγραμματισμός που θα αφορά τις επαφές για τον πολιτικό διάλογο το φθινόπωρο, με δεδομένο και τον ορισμό των νέων υφυπουργών Εξωτερικών της γείτονος πριν από μερικές εβδομάδες.

«Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, τα πράγματα έχουν βελτιωθεί σημαντικά και πρέπει να το αναγνωρίσουμε, ενώ ταυτόχρονα αναγνωρίζουμε ότι ορισμένες από τις θεμελιώδεις τουρκικές θέσεις όσον αφορά στην κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο δεν έχουν αλλάξει ριζικά. Αλλά το γεγονός ότι είχαμε δεκαέξι μήνες ησυχίας, όσον αφορά στο να μην έχουμε παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, ότι συνεργαζόμαστε καλύτερα σε θέματα μετανάστευσης, ότι στην πραγματικότητα έχουμε κάνει μια συμφωνία που επιτρέπει στους Τούρκους πολίτες να ταξιδεύουν στην νησιά του Αιγαίου και να πάρουν τη βίζα τους πολύ γρήγορα, όλα αυτά είναι μερικά θετικά βήματα», υπογράμμισε χθες για τα ελληνοτουρκικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, συνομιλώντας με τον άλλοτε πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα Ντάνιελ Σπέκχαρντ στο Council on Foreign Relations.

Ζήτημα με τη Βόρεια Μακεδονία

Κατά τη διάρκεια της Συνόδου του ΝΑΤΟ ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να θέσει το ζήτημα της Βόρειας Μακεδονίας. «Είναι σήμερα μέλος του NATO επειδή η Ελλάδα ήρε το βέτο της μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών, η οποία υπογράφηκε και κυρώθηκε από την τότε κυβέρνηση. Έχω ζητήματα με τη Συμφωνία των Πρεσπών, έχω ξεκαθαρίσει ωστόσο ότι πρόκειται για διεθνή συμφωνία η οποία είναι δεσμευτική για τη χώρα. Τη σεβάστηκα και τη σέβομαι», σημείωσε στη χθεσινή του παρέμβαση στο Council of Foreign Relations και αναμένεται να το επαναλάβει και στους ηγέτες του ΝΑΤΟ.

«Η πλέον θεμελιώδης πτυχή της Συμφωνίας των Πρεσπών αφορά στην erga omnes χρήση της ονομασίας Βόρεια Μακεδονία, δηλαδή τόσο στο εσωτερικό, εντός της Βόρειας Μακεδονίας, όσο και στο εξωτερικό. Αυτό, απλούστατα, είναι μη διαπραγματεύσιμο», θα τονίσει θέτοντας τα Σκόπια προ των ευθυνών τους. Η αλυτρωτική διάθεση που επιδεικνύει η νέα ηγεσία της χώρας προβληματίζει σοβαρά την Αθήνα και θα μεταφέρει αυτό τον προβληματισμό και στη Σύνοδο Κορυφής καθώς η Συμμαχία δεν μπορεί να δεχθεί μία πηγή αστάθειας στα Δυτικά Βαλκάνια την ώρα που αντιμετωπίζει την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Πρόκειται για κάτι αχρείαστο που περιπλέκει τα πράγματα, σε μία συγκυρία κατά την οποία θα έπρεπε να αναζητούμε πεδία σύγκλισης», είναι η θέση του Πρωθυπουργού.