“Ποιος φοβάται τη μετάδοση των δικών;”- Σφοδρές αντιδράσεις για τη διάταξη- Η απάντηση Φλωρίδη

Στην τροποποιητική διάταξη του Ν. 5119/2024, ΦΕΚ A’ 103/05.07.2024 αναφέρεται πως «απαγορεύεται η ολική ή μερική μετάδοση με οποιονδήποτε τρόπο, ιδίως μέσω της τηλεόρασης, ραδιοφώνου, διαδικτύου και γενικά οποιουδήποτε τεχνολογικού μέσου, καθώς και η κινηματογράφηση, μαγνητοσκόπηση, ηχογράφηση και αποτύπωση της δίκης σε γραπτό κείμενο μέσω ειδικού λογισμικού που μετατρέπει τον προφορικό λόγο σε γραπτό, ενώπιον ποινικού, αστικού ή διοικητικού δικαστηρίου».

Αναφέρεται πάντως ότι «κατ’ εξαίρεση, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει τις ενέργειες αυτές, εφόσον συναινούν ο εισαγγελέας και οι διάδικοι και συντρέχει ουσιώδες δημόσιο συμφέρον».

Η τροποποίηση του νόμου πλήττει το έργο που κάνουν ειδικά τα Παρατηρητήρια σε σημαντικές δίκες, όπως αυτή της εγκληματικής οργάνωσης της Χ.Α. ή του λιντσαρίσματος του Ζακ Κωστόπουλου, καλύπτοντας σε άμεσο χρόνο την εκδίκαση υποθέσεων δημοσίου ενδιαφέροντος.

«Ως Παρατηρητήριο στη δίκη της Χρυσής Αυγής καταγγέλλουμε με τον πιο έντονο τρόπο την απόπειρα φίμωσης, η οποία οδηγεί στην απουσία ελέγχου και λογοδοσίας. Καλούμε όλους τους φορείς και τα αρμόδια θεσμικά όργανα να ενεργήσουν για την προστασία του δημόσιου χαρακτήρα της δίκης.

Όπως κανείς δεν διανοήθηκε να ελέγξει τις ιδιότητες όσων παρευρίσκονται ως δημόσιο ακροατήριο σε μια δίκη, παρά μόνο κατ’ εξαίρεση και για λόγους ασφάλειας, έτσι είναι αδιανόητο να θεωρείται ότι πρέπει να ελέγχεται ποιο είναι το κοινό που μπορεί να ενημερώνεται για την εξέλιξη μιας δίκης τεράστιας κοινωνικής σημασίας», τονίζει το Παρατηρητήριο της δίκης της Χ.Α. 

Προειδοποιεί δε πως «ακόμα και εάν η διάταξη αφορά σε λογισμικά speech to text, τα οποία μετατρέπουν τον προφορικό λόγο σε γραπτό, η διατύπωση επιτρέπει τη γενική απαγόρευση μετάδοσης πληροφοριών από τη δίκη, ακόμα και μέσω παραθεμάτων σε μεταγενέστερο άρθρο».

Ποιος φοβάται τη δημοσιότητα ιστορικών δικών;

Ο Ξενοφών Κοντιάδης, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Κοινωνικής Διοίκησης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, υπενθυμίζει σε ανάρτησή του στα social media ότι «σύμφωνα με το άρθρο 93 του Συντάγματος οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δημόσιες, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει με απόφασή του ότι η δημοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής για τα χρηστά ήθη ή ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων».

Και επισημαίνει: «Τι επέλεξε να κάνει προχθές ο νομοθέτης; Αντιστρέφει τον συνταγματικό κανόνα της δημοσιότητας των δικών μετατρέποντάς τον σε εξαίρεση και την εξαίρεση την καθιστά κανόνα.

Διερωτώμαι ποιον ενοχλεί η δημοσιότητα σημαντικών δικών και γιατί επιβλήθηκε τώρα αυτή η απαγόρευση. Γιατί θέλει η Κυβέρνηση να περιορίσει Παρατηρητήρια σημαντικών δικών όπως το Golden Dawn Watch που μας επέτρεψε να παρακολουθούμε σχεδόν ζωντανά τη διεξαγωγή της δίκης της Χρυσής Αυγής τα τελευταία 9 χρόνια; Ποιος φοβάται τη δημοσιότητα τέτοιων ιστορικών δικών, που επιτρέπουν σε κάθε ενδιαφερόμενο να διαμορφώσει αδιαμεσολάβητα άποψη για συγκεκριμένα γεγονότα;

ΥΓ. Το θέμα δεν είναι ασφαλώς νέο ούτε νομικά αδιαμφισβήτητο, αφού παρεμφερείς απαγορεύσεις επιβλήθηκαν πρώτη φορά το 1991 με αφορμή τη δίκη της 17Ν και υπάρχουν σχετικές αποφάσεις του Αρείου Πάγου και του Συμβουλίου της Επικρατείας».

ΣΥΡΙΖΑ: Η κυβέρνηση «ρίχνει μαύρο» στην ενημέρωση για σημαντικές δίκες

Η διάταξη έφερε αντίδραση και απ’ την αξιωματική αντιπολίτευση που καταγγέλλει ότι «η σπουδή της κυβέρνησης Μητσοτάκη και δη του ανεκδιήγητου υπ. Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδη να απαγορεύσουν στην ουσία την ακριβή πληροφόρηση για τέτοιες δίκες αποτελεί πλήγμα στη θεμελιώδη αρχή της δημοσιότητας της δίκης, «φιμώνει» τους δημοσιογράφους, «μαυρίζει» κι άλλο το τοπίο της ενημέρωσης στην Ελλάδα της θέσης 107 στην ελευθερία του Τύπου».

Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αναφέρει τα εξής:

«Την περασμένη Παρασκευή 5/7 δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ η τροποποίηση του νόμου 3090/2002 περί της τηλεοπτικής ή ραδιοφωνικής μετάδοσης της δίκης που «ρίχνει μαύρο» στη μετάδοση μέσω διαδικτύου σε σχεδόν πραγματικό χρόνο των διαλόγων κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας σημαντικών δικών. 

Η τροποποίηση, που μεταξύ άλλων απαγορεύει «και την κινηματογράφηση, μαγνητοσκόπηση, ηχογράφηση και αποτύπωση της δίκης μέσω ειδικού λογισμικού που μετατρέπει τον προφορικό λόγο σε γραπτό», είναι ένα κατασταλτικό μέτρο που αν δεν ανατραπεί θα «φιμώσει» και τα «παρατηρητήρια» δικών εύλογου δημόσιου ενδιαφέροντος, όπως αυτή της Χρυσής Αυγής ή εκείνη για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου.

Η σπουδή της κυβέρνησης Μητσοτάκη και δη του ανεκδιήγητου υπ. Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδη να απαγορεύσουν στην ουσία την ακριβή πληροφόρηση για τέτοιες δίκες αποτελεί πλήγμα στη θεμελιώδη αρχή της δημοσιότητας της δίκης, «φιμώνει» τους δημοσιογράφους, «μαυρίζει» κι άλλο το τοπίο της ενημέρωσης στην Ελλάδα της θέσης 107 στην ελευθερία του Τύπου.

Καλούμε τους δικηγορικούς συλλόγους και τις δημοσιογραφικές ενώσεις να αντιδράσουν στην αυταρχική νομοθετική ρύθμιση, την οποία πρέπει η κυβέρνηση άμεσα να αποσύρει. Ας μη μαυρίσει κι άλλο η δημοκρατία».

Τι απαντά το Υπουργείο Δικαιοσύνης 

Το υπουργείο Δικαιοσύνης σε ανακοίνωση-απάντηση του επισημαίνει ότι «στον ΣΥΡΙΖΑ εδώ και καιρό έχουν χάσει την επαφή με την πραγματικότητα και δεν μπορούν να διαβάσουν απλές διατυπώσεις μια ισχύουσας από το 2002 ρύθμισης».

Αναλυτικότερα, η ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης έχει ως εξής:

«Το ότι στον ΣΥΡΙΖΑ εδώ και καιρό έχουν χάσει την επαφή με την πραγματικότητα είναι γνωστό. Το να μην μπορούν, όμως, να διαβάσουν τις απλές διατυπώσεις μια ισχύουσας από το 2002 ρύθμισης (άρθρο 8 του νόμου 3090/2002), καταντά γελοίο.

Επειδή λοιπόν αναφέρονται σε «μαύρο» που ρίχνει η κυβέρνηση στη δημοσιογραφική ενημέρωση για σοβαρές δίκες, παραπέμπουμε στη διάταξη του παραπάνω άρθρου που ισχύει εδώ και 22 χρόνια και η οποία απαγορεύει την «ολική ή μερική μετάδοση από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, καθώς και την κινηματογράφηση και μαγνητοσκόπηση της δίκης ενώπιον ποινικού, πολιτικού ή διοικητικού δικαστηρίου, εκτός αν το ίδιο το δικαστήριο παράσχει τη σχετική άδεια».

Στους παραπάνω τρόπους μετάδοσης με την πρόσφατη ρύθμιση, προστέθηκε και η μετάδοση μέσω Ίντερνετ».