Επιστροφή στην εξαήμερη εργασία στην Ελλάδα- Τα αποτελέσματα σε 4 χώρες που εφάρμοσαν την 4ημερη

Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, εφαρμόζεται πιλοτικά η τετραήμερη εργασία χωρίς μείωση μισθού, ενώ από σήμερα 1η Ιουλίου στη χώρα μας εφαρμόζεται η… εξαήμερη εργασία. Επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας με εναλλασσόμενες βάρδιες θα έχουν τη δυνατότητα να ζητούν από τους εργαζόμενους να δουλεύουν και την έκτη ημέρα της εβδομάδας, με αύξηση του ημερομισθίου κατά 40%.

Η εφαρμογή της εξαήμερης εργασίας θα συνοδεύεται από την ψηφιακή κάρτα εργασίας και το σύστημα ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου η επιχείρηση αντιμετωπίζει απρόβλεπτα υψηλό φόρτο εργασίας, θα μπορεί να εφαρμόζει την έκτη ημέρα εργασίας, υπό τις εξής προϋποθέσεις:

• Η επιχείρηση πρέπει να έχει δηλώσει προκαταβολικά στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ ότι ανήκει στην συγκεκριμένη κατηγορία.
• Κάθε φορά που επιθυμεί να εφαρμόσει την έκτη ημέρα εργασίας, πρέπει να δηλώνεται εκ των προτέρων στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ ότι η επιχείρηση έχει ιδιαίτερα αυξημένο φόρτο εργασίας για την συγκεκριμένη περίοδο. Η ειδική αυτή συνθήκη δηλώνεται από τον εργοδότη στην Επιθεώρηση Εργασίας πριν από την έναρξη της υπηρεσίας από τον εργαζόμενο και υπόκειται σε έλεγχο σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
• Στο καθεστώς της εξαήμερης εργασίας εντάσσονται φορείς του δημοσίου, οι ΔΕΚΟ, η βιομηχανία και κλάδοι του ιδιωτικού τομέα συνεχούς λειτουργίας που εφαρμόζουν πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία.
• Εξαιρούνται οι εργαζόμενοι στον τομέα του τουρισμού και της εστίασης.

Οι εργαζόμενοι που θα δουλεύουν και την έκτη ημέρα θα λαμβάνουν προσαύξηση 40% του ημερομισθίου τους, ενώ αν η έκτη ημέρα εργασίας είναι αργία, θα λαμβάνουν προσαύξηση 115%.

Βάσει του άρθρου 25 του νόμου 5053/23, η εφαρμογή της εξαήμερης εργασίας για όσους εργάζονται πενθήμερο ήταν προγραμματισμένη να ξεκινήσει τον Μάρτιο του 2024, όταν οι βιομηχανικές επιχειρήσεις θα εντάσσονταν στο σύστημα της ψηφιακής κάρτας εργασίας.

Ωστόσο, η ένταξή τους αναβλήθηκε για τον Ιούλιο, οπότε και θα αρχίσει να ισχύει το σύστημα της εξαήμερης εργασίας.

Από την ημέρα εφαρμογής της νέας διάταξης, η εργασία κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας θα επιτρέπεται υπό τις εξής συνθήκες:

• Υποχρεωτική προδήλωση της εργασίας στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, χωρίς τη δυνατότητα υπέρβασης των 8 ωρών ημερησίως.
• Ο εργαζόμενος θα δικαιούται ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40% για την έκτη ημέρα εργασίας.
• Η εργασία κατά την πρόσθετη ημέρα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 8 ώρες και δεν επιτρέπεται υπερεργασία ή υπερωριακή απασχόληση.
• Σε επιχειρήσεις με νυχτερινές βάρδιες πενθημέρου (24:00-06:00), δεν επιτρέπεται η εργασία κατά την έκτη ημέρα στη νυχτερινή βάρδια.
• Οι εργοδότες που υπάγονται στις διατάξεις του νόμου υποχρεούνται να καταχωρούν τα στοιχεία των χρονικών ορίων εργασίας των εργαζομένων τους που θα εργαστούν κατά την έκτη ημέρα στη δήλωση οργάνωσης του χρόνου εργασίας πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζόμενους.

Από την άλλη πλευρά δεκάδες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιρλανδίας, της Ισπανίας και της Βρετανίας, έχουν πειραματιστεί με την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, με συντριπτικά θετικά αποτελέσματα όπως βελτιωμένη παραγωγικότητα, υψηλό ηθικό και ομαδική κουλτούρα.

Οι εργαζόμενοι ανέφεραν πως ο περισσότερος προσωπικός χρόνος μείωσε την εξουθένωση και ενίσχυσε την ικανοποίηση τους από τη ζωή.

Παρόλο που καμία χώρα δεν έχει υιοθετήσει ευρέως το νέο εργασιακό καθεστώς, ορισμένες πειραματίζονται με ένα τέτοιο πρόγραμμα ή έχουν πολιτικές που επιτρέπουν στους εργαζόμενους να ζητούν μικρότερο ωράριο.

Ακολουθούν τέσσερις χώρες όπου η 4ήμερη εβδομάδα εργασίας έχει υιοθετηθεί ευρέως ή δοκιμάζεται:

Νότια Αφρική

Περισσότεροι από 500 εργαζόμενοι σε 28 εταιρείες συμμετέχουν στη δοκιμαστική 4ήμερη εργασία της Νότιας Αφρικής, η οποία ξεκίνησε τον Μάρτιο και θα συνεχιστεί μέχρι τον Σεπτέμβριο. Μια δεύτερη δοκιμή προγραμματίζεται να ξεκινήσει τον Ιούνιο.

Το πείραμα διευθύνεται από την 4 Day Week South Africa, η οποία είναι ένα παράρτημα της 4 Day Week Global, της ίδιας ομάδας που βοήθησε στη διοργάνωση της δοκιμής στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Το πείραμα χρησιμοποιεί ένα μοντέλο 100-80-100 που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι λαμβάνουν το 100% της αμοιβής, εργάζονται το 80% του χρόνου και εξακολουθούν να παρέχουν το 100% της συνήθους παραγωγής τους.

Βέλγιο

Στις αρχές του 2022, η βελγική κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων που δίνει στους εργαζόμενους το δικαίωμα να δουλεύουν τέσσερις ημέρες αντί για πέντε χωρίς να μειωθεί ο μισθός τους. Ο νόμος τέθηκε επίσημα σε ισχύ τον Νοέμβριο του 2022.

Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, οι εργαζόμενοι αναμένεται να διατηρήσουν το ίδιο ωράριο που θα το μοιράσουν σε τέσσερις ημέρες αντί για πέντε και θα έχουν μια επιπλέον ημέρα άδειας για αποζημίωση.

Οι εργοδότες, ωστόσο, εξακολουθούν να έχουν το δικαίωμα να απορρίψουν το αίτημα ενός εργαζομένου για μείωση της εβδομάδας εργασίας, υπό την προϋπόθεση ότι θα υποβάλουν την άρνησή τους γραπτώς και θα αιτιολογήσουν την απόφασή τους.

«Ο στόχος είναι να δώσουμε στους ανθρώπους και στις εταιρείες περισσότερη ελευθερία να κανονίσουν τον χρόνο εργασίας τους», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ ντε Κρο τον Φεβρουάριο του 2022, όπως αναφέρει το Bloomberg. «Αν συγκρίνετε τη χώρα μας με άλλες, θα δείτε συχνά ότι είμαστε πολύ λιγότερο δυναμικοί».

Ισλανδία

Μεταξύ 2015 και 2019, η Ισλανδία ηγήθηκε ενός από τα μεγαλύτερα προγράμματα 4ήμερης εβδομάδας εργασίας μέχρι σήμερα, με τη συμμετοχή σχεδόν 2.500 εργαζομένων.

Η δοκιμή στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία, σύμφωνα με τους ερευνητές, με τους εργαζόμενους να αναφέρουν βελτιωμένη ευημερία, ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και παραγωγικότητα.

Από το 2022, οι εργαζόμενοι που εκπροσωπούνται από συνδικάτα στην Ισλανδία – σχεδόν το 90% του εργατικού δυναμικού – έχουν κερδίσει το δικαίωμα να ζητήσουν μικρότερη εβδομάδα εργασίας, λέει ο Alex Soojung-Kim Pang, ο παγκόσμιος διευθυντής προγραμμάτων και έρευνας για το 4 Day Week Global.

Ωστόσο, η υιοθέτηση της 4ήμερης εβδομάδας εργασίας από τις επιχειρήσεις στον ιδιωτικό τομέα της Ισλανδίας «φαίνεται να είναι αργή», προσθέτει, καθώς πολλοί εργοδότες κάνουν ατομικές διαπραγματεύσεις, αντί να προσφέρουν μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας ως αυτόματο όφελος για όλους τους εργαζόμενους.

Ιαπωνία

Το 2021, οι ετήσιες κατευθυντήριες γραμμές οικονομικής πολιτικής της ιαπωνικής κυβέρνησης περιλάμβαναν μια σύσταση σύμφωνα με την οποία οι εταιρείες θα επέτρεπαν στους υπαλλήλους τους να επιλέξουν μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας και, κατ’ επέκταση, ένα τριήμερο Σαββατοκύριακο στο οποίο θα προστίθετο και η Παρασκευή.

Η σύσταση για μετάβαση σε 4ήμερη εβδομάδα εργασίας έχει σκοπό να βελτιώσει την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, δίνοντας στους εργαζόμενους περισσότερο χρόνο για την οικογένεια, τη δυνατότητα να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους ή να βγουν έξω με φίλους, αναφέρει η Washington Post.

Υπάρχει ένας αριθμός εταιρειών στην Ιαπωνία που έχουν πειραματιστεί με 4ήμερες εβδομάδες εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των Microsoft και Panasonic, οι οποίες χρησιμοποίησαν πιλοτικά 4ήμερες εβδομάδες εργασίας για τους υπαλλήλους τους που εδρεύουν στην Ιαπωνία το 2019 και το 2022, αντίστοιχα.

Άλλες εταιρείες στην Ιαπωνία έχουν εφαρμόσει μόνιμα την 4ήμερη εβδομάδα εργασίας, συμπεριλαμβανομένου του τραπεζικού κολοσσού Mizuho και της εταιρείας τεχνολογίας Cross River.

Για δεκαετίες, η 4ήμερη εβδομάδα εργασίας θεωρείτο ως μια περιθωριακή ιδέα που δεν θα πετύχαινε, αλλά πλέον έχει ωριμάσει ως πολιτική σκέψη για τις επιχειρήσεις που αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν το burn out και να κρατήσουν τους εργαζομένους τους.

Το ποσοστό των εταιρειών που προσφέρουν τη δυνατότητα της 4ήμερης εργασίας έφτασε το όριο του 10% για πρώτη φορά πέρυσι, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση Payscale.