Τζούλιαν Ασάνζ: Ποιος είναι ο ιδρυτής των WikiLeaks – Γιατί ήταν στη φυλακή

Ο Τζούλιαν Ασάνζ πρόκειται να δηλώσει αύριο, Τετάρτη (26.06.2024), ένοχος για την παράνομη απόκτηση και αποκάλυψη απόρρητων εγγράφων μέσω της πλατφόρμας WikiLeaks, με αντάλλαγμα να του επιτραπεί η επιστροφή στην πατρίδα του την Αυστραλία, βάζοντας τέλος σε μια δικαστική οδύσσεια 14 ετών.

Ο Ασάνζ κατέληξε σε συμφωνία με την αμερικανική δικαιοσύνη, η οποία προβλέπει ομολογία ενοχής για την παράνομη απόκτηση και αποκάλυψη απόρρητων εγγράφων σχετικά με τις στρατιωτικές και διπλωματικές δραστηριότητες των ΗΠΑ, με αντάλλαγμα την αποφυλάκισή του από τη Βρετανία και τον τερματισμό της πολυετούς διαμάχης του με την Ουάσινγκτον.

Αύριο Τετάρτη αναμένεται να δικαστεί από δικαστήριο της Σαϊπάν στον Ειρηνικό Ωκεανό, ενώ η ποινή που θα του επιβληθεί θα συμψηφιστεί με το διάστημα της κράτησής του στη Βρετανία και ο Τζούλιαν Ασάνζ θα αφεθεί ελεύθερος να επιστρέψει στην πατρίδα του, την Αυστραλία.

Ο Ασάνζ είναι ο ιδρυτής του ιστότοπου Wikileaks που αποκάλυψε κυβερνητικά μυστικά σε όλο τον κόσμο, κυρίως διέρρευσε απόρρητα αμερικανικά στρατιωτικά αρχεία που σχετίζονται με τους πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Έχει περάσει πάνω από μια δεκαετία είτε υπό κράτηση είτε κρυμμένος στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο, προσπαθώντας να αποφύγει την έκδοσή του – πρώτα στη Σουηδία για να απαντήσει σε κατηγορίες για βιασμό και στη συνέχεια στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Ασάνζ αναμένεται να δηλώσει ένοχος αυτή την εβδομάδα για παραβίαση του αμερικανικού νόμου περί κατασκοπείας, μετά την οποία αναμένεται να καταδικαστεί σε 62 μήνες φυλάκισης και να επιστρέψει στην Αυστραλία.

Γεννημένος στο Τάουνσβιλ του Κουίνσλαντ το 1971, ο Ασάνζ ισχυρίζεται ότι φοίτησε σε 37 σχολεία προτού εγκατασταθεί στη Μελβούρνη.

Ως έφηβος, ανακάλυψε το ταλέντο του στο χάκινγκ υπολογιστών, γεγονός που τράβηξε την την προσοχή της αυστραλιανής αστυνομίας, αλλά παραδέχτηκε τις περισσότερες από τις κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν, για τις οποίες πλήρωσε πρόστιμο.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 θεωρούνταν ένας από τους πιο καταξιωμένους χάκερ της Αυστραλίας.

Ο Ασάνζ ίδρυσε το WikiLeaks το 2006 μαζί με άλους ακτιβιστές και ειδικούς πληροφορικής, έναν οργανισμό που δημοσίευε απόρρητο υλικό από διαρροές.

«Δημιουργούμε ένα νέο πρότυπο για τον ελεύθερο Τύπο», δήλωσε ο Ασάνζ στο AFP τον Αύγουστο του 2010.

Μόλις το 2010 ο Ασάνζ έγινε παγκοσμίως γνωστός μετά τις διαρροές που έκανε η Τσέλσι Μάνινγκ, πρώην στρατιώτης του αμερικανικού στρατού.

Μεταξύ των αρχείων ήταν ένα βίντεο από την επίθεση με ελικόπτερο Απάτσι από τις αμερικανικές δυνάμεις στη Βαγδάτη το 2007, κατά την οποία σκοτώθηκαν 11 άτομα, μεταξύ των οποίων και δύο δημοσιογράφοι του Reuters.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ξεκίνησε ποινική έρευνα και η Μάνινγκ καταδικάστηκε τελικά και φυλακίστηκε, αν και αργότερα η ποινή της μετατράπηκε.

Τον Νοέμβριο του 2010, το WikiLeaks δημοσίευσε πάνω από 250.000 διπλωματικά τηλεγραφήματα των ΗΠΑ. Το 2016, ο Ασάνζ έγινε και πάλι πρωτοσέλιδο μετά τη δημοσίευση emails από στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος κατά την προεκλογική περίοδο των εκλογών στις ΗΠΑ.

Αμερικανοί εισαγγελείς δήλωσαν ότι τα μηνύματα αυτά είχαν κλαπεί από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες και αποτελούσαν μέρος μιας επιχείρησης παρέμβασης στις εκλογές για λογαριασμό του Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Ασάνζ έχει ανακηρυχθεί από πολλούς σε όλο τον κόσμο ως ήρωας που έφερε στο φως τις αμερικανικές στρατιωτικές παραβάσεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, αλλά η φήμη του έχει επίσης αμαυρωθεί από ισχυρισμούς περί βιασμού, τους οποίους ο ίδιος έχει αρνηθεί.

Γιατί ήταν στη φυλακή ο Ασάνζ

Ένταλμα σύλληψης για τον Ασάνζ εκδόθηκε το 2010 για δύο διαφορετικές κατηγορίες σεξουαλικής επίθεσης στη Σουηδία.

Αφού ένα δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου αποφάνθηκε ότι μπορεί να εκδοθεί στη Σουηδία, ο Ασάνζ εισήλθε στην πρεσβεία του Ισημερινού, όπου του χορηγήθηκε πολιτικό άσυλο. Εκείνη την εποχή φοβόταν ότι αν εκδοθεί στη Σουηδία θα μπορούσε στη συνέχεια να εκδοθεί και στις ΗΠΑ.

Παρέμεινε εκεί για σχεδόν 7 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων οι σχέσεις του με την κυβέρνηση του Ισημερινού γίνονταν όλο και πιο εχθρικές.

Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας το 2019 κατηγόρησε τον Ασάνζ για αγενή συμπεριφορά:

από το ό,τι έκανε βόλτες στην πρεσβεία με σκέιτμπορντ μέχρι και το ότι έπαιζε ποδόσφαιρο μέσα στην πρεσβεία.

Ακόμα τον κατηγόρησε και πως κακομεταχειριζόταν και απειλούσε το προσωπικό της πρεσβείας.

Το 2017, οι σουηδικές αρχές απέσυραν τις κατηγορίες εναντίον του Ασάνζ, αλλά το ένταλμα σύλληψής του στο Ηνωμένο Βασίλειο για παράλειψη εγγύησης παρέμενε.

Το 2019 ο Ισημερινός απέσυρε το άσυλό του και επέτρεψε στην αστυνομία του Ηνωμένου Βασιλείου να μπει στην πρεσβεία για να τον συλλάβει.

Μετά την αναχώρησή του από την πρεσβεία, ο Ασάνζ συνελήφθη για λογαριασμό των ΗΠΑ, οι οποίες είχαν ζητήσει την έκδοσή του.

Οι ΗΠΑ ήθελαν να αντιμετωπίσει 18 κατηγορίες και τον κατηγορούσαν ότι ενθάρρυνε και βοήθησε την Μάνινγκ να κλέψει τα στρατιωτικά αρχεία. Αν κρινόταν ένοχος αντιμετώπιζε ποινή φυλάκισης έως και 175 ετών.

Γιατί αφέθηκε ελεύθερος

Τα τελευταία πέντε χρόνια, ο Ασάνζ ήταν φυλακισμένος σε φυλακή υψηλής ασφαλείας στο νότιο Λονδίνο, όπου δεν του είχε επιτραπεί η αποφυλάκιση με εγγύηση με την αιτιολογία ότι θεωρείται ύποπτος φυγής.

Όλο αυτό το διάστημα, η οικογένειά του και οι υποστηρικτές του λένε ότι η σωματική και ψυχική του υγεία έχει επιδεινωθεί.

Το 2021, δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι ο Ασάνζ μπορεί να εκδοθεί στις ΗΠΑ, αλλά νωρίτερα φέτος κέρδισε το δικαίωμα να ασκήσει έφεση κατά της απόφασης.

Τον Φεβρουάριο, το αυστραλιανό κοινοβούλιο ενέκρινε πρόταση που καλούσε τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου να επιτρέψουν στον Ασάνζ να επιστρέψει στη χώρα του.

Στη συνέχεια, τον Απρίλιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, δήλωσε ότι εξετάζει το αίτημα της Αυστραλίας να αποσύρει τη δίωξη κατά του Ασάνζ.

Αν και δεν είναι σαφές γιατί απελευθερώθηκε τώρα, η οικογένεια του Ασάνζ – συμπεριλαμβανομένης της μητέρας του – δήλωσε σήμερα ότι το τέλος της δοκιμασίας του οφείλεται στην ήρεμη διπλωματία, ενώ ο πατέρας του ευχαρίστησε τον Αυστραλό πρωθυπουργό, Άντονι Αλμπανέζε.

«Ανεξάρτητα από την άποψη που μπορεί να έχει κάποιος για τον κ. Ασάνζ και τις δραστηριότητές του, η υπόθεση σέρνεται για υπερβολικά μεγάλο διάστημα», δήλωσε ο αυστραλός πρωθυπουργός στο κοινοβούλιο.

«Δεν υπάρχει κανένα κέρδος από το συνεχιζόμενο εγκλεισμό του και θέλουμε να έρθει στο σπίτι του στην Αυστραλία», πρόσθεσε.

Τι προβλέπει η συμφωνία και τι ακολουθεί 

Ο Ασάνζ έχει προγραμματιστεί να εμφανιστεί σε ομοσπονδιακό δικαστήριο στις Βόρειες Μαριάνες, μια κοινοπολιτεία των ΗΠΑ στον δυτικό Ειρηνικό, όπου αναμένεται να δηλώσει ένοχος σε μία κατηγορία βάσει του νόμου περί κατασκοπείας για συνωμοσία με σκοπό την παράνομη απόκτηση και διάδοση διαβαθμισμένων πληροφοριών εθνικής άμυνας.

Το αίτημα έκδοσης αναμένεται να απορριφθεί και ο Ασάνζ δεν θα αντιμετωπίσει άλλες κατηγορίες.

Οι εισαγγελείς συμφώνησαν σε ποινή πέντε ετών, αλλά δήλωσαν ότι ο χρόνος που έχει ήδη εκτίσει σε βρετανική φυλακή θα προσμετρηθεί σε αυτήν. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα θα κυκλοφορεί ελεύθερος μετά την καταδίκη του.

Η ομολογία ενοχής μένει να εγκριθεί από δικαστή, και όταν εγκριθεί, αναμένεται να επιστρέψει στην Αυστραλία μετά την καταδίκη.

Ο Τζον Σίπτον, πατέρας του Ασάνζ, δήλωσε στα αυστραλιανά μέσα ενημέρωσης την Τρίτη ότι φαίνεται πως «ο Τζούλιαν θα μπορέσει να απολαύσει μια συνηθισμένη ζωή με την οικογένειά του και τη σύζυγό του, Στέλλα».

«Είμαι ευγνώμων που ο γολγοθάς του γιού μου φθάνει επιτέλους στο τέλος του. Αυτό δείχνει τη σημασία και τη δύναμη της διακριτικής διπλωματίας», δήλωσε η μητέρα του, η Κριστίν Ασάνζ, σε ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα από τα αυστραλιανά μέσα ενημέρωσης.

«Πολλοί χρησιμοποίησαν την κατάσταση του γιου μου για να προωθήσουν τη δική τους υπόθεση. Είμαι συνεπώς ευγνώμων στα αόρατα και εργατικά πρόσωπα που έβαλαν πρώτη την ευημερία του Τζούλιαν», πρόσθεσε.

Ο Ασάνζ είναι πατέρας δύο αγοριών με τη σύζυγό του Στέλλα, την οποία γνώρισε όταν εργαζόταν στην υπόθεσή του. Παντρεύτηκαν στο Μπέλμαρς τον Μάρτιο του 2022.

Πληροφορίες από Guardian, France 24