Άγνωστες πτυχές της “Συμφωνίας των Πρεσπών”-Αποκαλύψεις Τσίπρα-Ζάεφ- Όσα έγιναν την πρώτη μέρα της Διεθνούς Διάσκεψης

Το Ωδείο Αθηνών γέμισε ασφυκτικά τη Δευτέρα για την έναρξη της 1ης Διεθνούς Διάσκεψης για την Ειρήνη και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που συνδιοργάνωσαν το Ινστιτούτο Αλέξης Τσίπρας και το Ίδρυμα Ζάεφ «Μια Κοινωνία Για Όλους», με αφορμή τη συμπλήρωση έξι ετών από την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Ρεπορτάζ: Σπύρος Σιδέρης

Η ατμόσφαιρα συγκινητική, καθώς οι αναμνήσεις επέστρεψαν για τους πρωταγωνιστές που ήταν όλοι εκεί στην παρθενική διάσκεψη. Οι πρώην Πρωθυπουργοί Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ, οι πρώην Υπουργοί Εξωτερικών και υπογράφοντες την συμφωνία, Νίκος Κοτζιάς και Νίκολα Ντιμιτρόφ καθώς και ο ειδικός απεσταλμένος του ΓΓ του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς, ο οποίος ήταν και το τιμώμενο πρόσωπο της πρώτης μέρας

Στη Διάσκεψη όπου συμμετέχουν περισσότερες από 50 παγκόσμιας εμβέλειας προσωπικότητες θα συζητήσουν το μέλλον της Ευρώπης, μέσα από μια σειρά θεματικών ενοτήτων, προσφέροντας γνώση και υλικό για προβληματισμό για το παρόν και το μέλλον της ενιαίας Ευρώπης.

Όπως ήταν φυσικό τα φώτα ήταν στραμμένα στους δυο πρώην Πρωθυπουργούς κάνοντας κατάθεση ψυχής μιλώντας για το πως επετεύχθη η Συμφωνία των Πρεσπών, με πολλές λεπτομέρειες τις καλές και δύσκολες στιγμές των διαπραγματεύσεων, επιβεβαιώνοντας την ακλόνητη φιλία που σφυρηλατήθηκε μεταξύ των δυο πρωταγωνιστών.

• Ζόραν Ζάεφ και Αλέξης Τσίπρας στις τοποθετήσεις του εξέφρασαν τη συγκίνηση τους για την σημερινή μέρα και πόσο περήφανοι αισθάνονται για το τι κατάφεραν.  

Ο Αλέξης Τσίπρας έκανε ιδιαίτερη αναφορά στους 153 βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου που υπερψήφισαν την Συμφωνία των Πρεσπών λέγοντας ότι «οι 153 βουλευτές που ψήφισαν υπέρ της συμφωνίας κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες είναι οι άνθρωποι στους οποίους οφείλουμε αυτό το γεγονός, θα ήθελα να το αναφέρω αυτό και να το αναγνωρίσω και στους 153».

Τονίζοντας ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή για τη Συμφωνία, καθώς 6 χρόνια μετά τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ και οι συνθήκες που επικρατούν τώρα θα πίεζαν την οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση να αποδεχτεί την συνταγματική ονομασία της γειτονικής χώρας, σημείωσε ότι «η πολιτική της αναβλητικότητας, η πολιτική της στασιμότητας είναι πολύ βολική για τις κυβερνήσεις και τις ηγεσίες όταν έχουν να αντιμετωπίσουν δύσκολα θέματα αλλά αυτή η πολιτική δεν είναι προς όφελος των ανθρώπων και πολύ περισσότερο δεν είναι προς όφελος της σταθερότητας».

Από την μεριά του ο Ζόραν Ζάεφ, εμφανώς συγκινημένος ευχαρίστησε όλους τους παραβρισκόμενους σημειώνοντας ότι «είναι πραγματικά μεγάλη τιμή να είμαστε παρόντες εδώ μετά από 6 χρόνια από τη Συμφωνία των Πρεσπών», ενώ έκανε ειδική μνεία ευχαριστώντας τους πρώην Υπουργούς Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά και Νίκολα Ντιμιτρόφ.

Εξάλλου με αποκλειστική του δήλωση στο libre ο Ζόραν Ζάεφ υποστήριξε πως η αξία της Συμφωνίας των Πρεσπών είναι ακόμη μεγαλύτερη σήμερα.

Ο πρώην Πρωθυπουργός, αφού αποκάλυψε ότι περίμενε έξι χρόνια για να μιλήσει για τη Συμφωνία των Πρεσπών μαζί με τον Αλέξη Τσίπρα μοιράστηκε με το ακροατήριο μια ιστορία.  

«Υπάρχει ένας παλιός θρύλος για την προέλευση της λίμνης των Πρεσπών. Πριν από πολύ καιρό, στη θέση της σημερινής λίμνης, σύμφωνα με το μύθο, υπήρχε μια μεγάλη κοιλάδα – ένα όμορφο εύφορο χωράφι, για το οποίο δύο φυλές πολεμούσαν συνεχώς. Σε μικρή απόσταση από το χωράφι υπήρχαν επτά πηγάδια από τα οποία οι άνθρωποι γέμιζαν νερό. Κάθε βράδυ, ένα όμορφο κορίτσι που ονομαζόταν Πρέσπα – κόρη ενός πρίγκιπα της μιας από τις δύο φυλές – γέμιζε επίσης νερό. Μια φορά, γεμίζοντας νερό από ένα από τα επτά πηγάδια, είδε το όμορφο αγόρι Λαμπίντ – το γιο ενός πρίγκιπα από μια άλλη φυλή. Η Πρέσπα και ο Λαμπίντ ερωτεύτηκαν και άρχισαν να συναντιούνται κρυφά. Μια νύχτα, περπατώντας προς το αγόρι της, η Πρέσπα έβγαλε επίτηδες τους φελλούς των επτά πηγαδιών. Σε ερωτική έκσταση, η Πρέσπα και ο Λαμπίντ αποκοιμήθηκαν εκείνο το βράδυ σε έναν κοντινό λόφο και όταν ξύπνησαν την επόμενη μέρα, είδαν ότι η κοιλάδα είχε μετατραπεί σε μια όμορφη λίμνη. Ο Λαμπίντ αγκάλιασε την Πρέσπα και της είπε: «Τώρα δεν υπάρχει τίποτα για να πολεμήσουν οι φυλές μας». Οι νέοι παντρεύτηκαν, και η λίμνη ονομάστηκε Πρέσπα προς τιμήν της ομορφιάς, και ο οικισμός – Πρέσπα»

«Υπάρχει μεγάλος συμβολισμός μεταξύ αυτού του θρύλου και της Συνθήκης των Πρεσπών που υπογράφηκε σήμερα πριν από έξι χρόνια» σημείωσε ο Ζάεφ μόλις τέλειωσε την ιστορία, προσθέτοντας ότι «το συμπέρασμα θα ήταν: η αγάπη, η λογική, η ειρήνη και το όραμα για ένα καλύτερο αύριο κερδίζουν πάντα στη ζωή. Η διαφορά είναι ότι ο θρύλος είναι φανταστικός, ενώ η συμφωνία μας είναι μια όμορφη πραγματικότητα.

Συνεχίζοντας ο πρώην Πρωθυπουργός σημείωσε ότι «ο Αλέξης και εγώ, λάβαμε πολλά διεθνή βραβεία ειρήνης, περισσότερα από 10 και ήμασταν υποψήφιοι και για το βραβείο Νόμπελ. Αλλά όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι και για τους δυο μας, το μεγαλύτερο βραβείο ειρήνης είναι η ίδια η ΕΙΡΗΝΗ».

Ο Ζόραν Ζάεφ μοιράστηκε άλλη μια λεπτομέρεια από τις διαπραγματεύσεις. Όταν καθόμασταν μαζί ο Αλέξης με ρώτησε: «Ζόραν είσαι ειλικρινά έτοιμος να μπεις μέσα για να βρούμε μια λύση. Η απάντησή μου ήταν ναι – είμαι έτοιμος. Και καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι πιθανόν θα είμαστε πολιτικά νεκροί, μετά τη λύση. Το γνωρίζαμε αυτό. Ας μπούμε στο εσωτερικό, γιατί, επειδή αξίζει τον κόπο, θα αφήσουμε μια κληρονομιά για τους νέους ανθρώπους, για τις επόμενες γενιές».

Από την πλευρά του ο Αλέξης Τσίπρας αποκάλυψε ότι δεν γνώριζε τον μύθο, όμως για την υπογραφή της συμφωνίας στις Πρέσπες είπε ότι ήταν δική του ιδέα, καθώς είχε εντυπωσιαστεί από την περιοχή όταν την επισκέφθηκε ως φοιτητής. Είχε εντυπωσιαστεί τόσο από το φυσικό περιβάλλον όσο κυρίως «γιατί οι Πρέσπες είναι μια περιοχή που μέχρι τη συμφωνία μας ήταν ισοδύναμη με εμφύλιες διαμάχες, πόνο και πόλεμο, ήταν η λίμνη από την οποία πέρασε ο ηττημένος λαϊκός στρατός, ήταν ένα ισοδύναμο για τον πόλεμο και για το μίσος που πέρασε ο λαϊκός στρατός μετά την ήττα του περνώντας στη Γιουγκοσλαβία, την Αλβανία και έτσι ήταν πολύ βαριά η χροιά. Έτσι είχα την έμπνευση και το όραμα και είμαι πολύ χαρούμενος και περήφανος γι’ αυτό και οι Πρέσπες από εδώ και πέρα δεν θα συμβολίζουν το τι ήταν, θα συμβολίζουν την ειρήνη και τη συμφιλίωση μεταξύ των ανθρώπων».

Σε σχέση με τις δηλώσεις του εντολοδόχου Πρωθυπουργού Χριστιάν Μίτσοσκι, ο Ζάεφ σημείωσε ότι «ποτέ δεν είπε ότι θα καταστρέψει τη συμφωνία, επιβεβαίωσε ότι η συμφωνία θα παραμείνει ζωντανή, επίσης επιβεβαίωσε δημόσια ότι θα χρησιμοποιήσει τη Βόρεια Μακεδονία, αλλά ακόμα δεν θέλει να επιβεβαιωθεί ότι θα χρησιμοποιήσει το συνταγματικό μας όνομα – Βόρεια Μακεδονία. Και χωρίς να χρησιμοποιήσει το συνταγματικό όνομα Βόρεια Μακεδονία αυτό σημαίνει ότι θα παραβιάσει το νόμο, τη διεθνή συμφωνία και το σύνταγμά μας. Ποιο είναι το μήνυμα για τους υπόλοιπους πολίτες αν παραβιάζεις το ίδιο σου το σύνταγμα όπως ένας ηγέτης της χώρας. Είναι ένα πραγματικά κακό μήνυμα».

Συνεχίζοντας τον κάλεσε να δείξει ηγετική ικανότητα. «Έχει τεράστια υποστήριξη, πριν από 1 μήνα, τεράστια υποστήριξη. Υπάρχουν πολλές προκλήσεις μπροστά του. Πρέπει να είναι ηγέτης. Από τότε που επιβεβαίωσε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών απειλείται επειδή έχει πλειοψηφία 2/3 στο κοινοβούλιο. Από τη στιγμή που επιβεβαίωσε ότι θα χρησιμοποιήσει τη Βόρεια Μακεδονία, ας κάνουμε αυτό το τελευταίο βήμα, ας ακολουθήσουμε το δικό μας σύνταγμα, τη διεθνή συμφωνία και τους νόμους της χώρας μας».

Ο πρώην Πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας έστειλε μήνυμα και στον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. «Αφού υποστηρίζει τη Βόρεια Μακεδονία στην πορεία μας προς την ΕΕ. Αυτός κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης συνεργάστηκε. Και τέλος, ο ελληνικός εναέριος χώρος καλύπτει τον δικό μας χώρο. Αυτά είναι τρία μνημόνια, πρακτικά το κάνουν, αλλά δεν το ψηφίζουν. Γιατί;»

Παίρνοντας τον λόγο ο Αλέξης Τσίπρας, αναρωτήθηκε κι αυτός, γιατί;

«Τώρα λοιπόν να έρθω στο δύσκολο κομμάτι, πρώτα απ’ όλα θέλω να πω ότι η σοφία αυτής της συμφωνίας είναι ότι οι πραγματικές δικλείδες ασφαλείας εισήχθησαν υπό προκαταρκτικές βάσεις. Καμία ενεργοποίηση του άρθρου 19 δεν θα μας σώσει, αν δεν έχουμε την ύπαρξη αυτής της χώρας στο μέλλον, αν δεν τηρήσουν τη συμφωνία.

Όπως εξήγησε ο Αλέξης Τσίπρας «μέσω της συμφωνίας προβλεπόταν συνταγματική αλλαγή, αυτό ήταν εξαιρετικά δύσκολο ο Ζόραν να το εφαρμόσει και πρέπει να αποκαλύψω κάτι άλλο. Είχαμε φτάσει στο σημείο όπου είχαμε πει ότι καλά δεν συνεχίζεται σταματάμε, και νομίζω ότι σταματήσαμε τις συνομιλίες για 10 ημέρες επειδή μου είχε πει ότι δεν μπορεί. Δεν μπορώ να αλλάξω το Σύνταγμα και του είπα λοιπόν δεν μπορώ να υποχωρήσω σε αυτό, δοκίμασε το, θα είμαστε ακόμα φίλοι, θα έχουμε τη φιλία μας, αλλά δεν θα συνεχίσουμε σε αυτό το ιστορικό γεγονός. Έτσι το πρώτο ήταν το Σύνταγμα, το πρώτο είναι το Σύνταγμα, το δεύτερο είναι ότι δεν υπάρχει ευρωπαϊκή προοπτική, έτσι δεν υπάρχουν ευρωπαϊκά κονδύλια στο τραπέζι, το τρίτο είναι ότι ο Στόλτενμπεργκ ήταν πολύ πολύ σαφής στις δηλώσεις του, όσον αφορά τον σεβασμό της συμφωνίας, και το τέταρτο πράγμα που πολύ λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν, ακόμη και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάιντεν υπέγραψε ένα διάταγμα που επικυρώθηκε από το Κογκρέσο, το οποίο προβλέπει κυρώσεις, ακόμη και ατομικές κυρώσεις για όσους δεν σέβονται και δεν συμμορφώνονται με τη Συμφωνία των Πρεσπών».