Ραϊσί: Βρήκαν το μοιραίο ελικόπτερο μετά από 13 ώρες – Σε αχαρτογράφητα νερά το Ιράν

Τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης ανακοίνωσαν το πρωί τον θάνατο του προέδρου Εμπραχίμ Ραϊσί και του υπουργού Εξωτερικών Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν ως αποτέλεσμα της πτώσης χθες του ελικοπτέρου στο οποίο επέβαιναν, στο Βορειοδυτικό Ιράν. Η ανακοίνωση αυτή σηματοδοτεί περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας στο Ιράν, κρίσιμο παράγοντα στη Μέση Ανατολή, μια περιφέρεια η οποία συγκλονίζεται από τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας ανάμεσα στο Ισραήλ και στη Χαμάς.

Η πληροφορία για τον θάνατο του προέδρου μεταδόθηκε από τα κύρια πρακτορεία ειδήσεων και τις εφημερίδες, εν αναμονή μιας δήλωσης των Αρχών αφότου εντοπίστηκαν τα συντρίμμια του ελικοπτέρου σήμερα τα χαράματα. Η ιρανική τηλεόραση μεταδίδει σήμερα το πρωί θρησκευτικούς ύμνους και φωτογραφίες του προέδρου.

«Το μεγάλο πνεύμα του δημοφιλούς και επαναστάτη προέδρου του Ιράν μετέβη στο ανώτατο βασίλειο», μετέδωσε το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων IRNA, χαιρετίζοντας «το μαρτύριο» των θυμάτων.

#BREAKING So far, "no sign of life" has been detected at the crash site, Iran's state TV said, as rescue units are moving toward the wreckage.

— Iran International English (@IranIntl_En) May 20, 2024

Σύμφωνα με το πρακτορείο Tasnim, που επικαλείται δηλώσεις του επικεφαλής της ιρανικής Ερυθράς Ημισελήνου, οι σοροί του Ιρανού προέδρου Εμπραχίμ Ραΐσι και των υπόλοιπων επιβαινόντων ανασύρθηκαν και μεταφέρονται με ασθενοφόρα στο νεκροταφείο της Ταμπρίζ.

Οι σοροί των οχτώ θυμάτων της αεροπορικής τραγωδίας μεταφέρθηκαν στην πόλη Ταμπρίζ από όπου στη συνέχεια θα οδηγηθούν στην Τεχεράνη.

Το χρονικό της συντριβής του ελικοπτέρου

Ο 63χρονος πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας, Ραϊσί, που εξελέγη το 2021, ο 60χρονος υπουργός Εξωτερικών Αμιραμπντολαχιάν, που ανέλαβε το αξίωμα επίσης το 2021, καθώς και άλλοι αξιωματούχοι που επέβαιναν σε ελικόπτερο Bell 212 που συνετρίβη χθες Κυριακή σε ορεινή περιοχή υπό πολύ κακές καιρικές συνθήκες, είναι όλοι νεκροί.

Το ελικόπτερο συνετρίβη στην περιοχή Βαρζαγκάν στην βορειοδυτική επαρχία του ανατολικού Αζερμπαϊτζάν με την επιχείρηση για τον εντοπισμό του να καθυστερεί λόγω των κακών καιρικών συνθηκών και της πυκνής ομίχλης. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της επιχείρησης στην επαρχία του ανατολικού Αζερμπαϊτζάν ήταν ένα ιρανικό drone που εντόπισε το σημείο της τραγωδίας. Τελικά το ελικόπτερο εντοπίστηκε περίπου 13 ώρες αφότου ανακοινώθηκε ότι είχε εμπλακεί σε «περιστατικό».

The footage shows the transfer of the bodies of the martyrs by the Iranian Red Crescent Society (IRCS) and army rangers pic.twitter.com/oJtEiEc0U6

— IRNA News Agency (@IrnaEnglish) May 20, 2024

Μιλώντας στο πρακτορείο Tasnim ο Σαρντάρ Ασγκάρ Αμπασκολιζαντεχ, εξήγησε ότι «λάβαμε βοήθεια από τουρκικά drones με ένα εξ αυτών να εντοπίζει ένα μαύρο σημάδι αλλά όταν οι δυνάμεις μας έφτασαν εκεί διαπιστώσαμε ότι δεν ήταν ελικόπτερο. Στη συνέχεια ιρανικά drones που επίσης πραγματοποιούσαν εναέριες έρευνες τελικά αναγνώρισαν το ελικόπτερο, τράβηξαν φωτογραφίες και τις έστειλαν στο επιχειρησιακό κέντρο για να πραγματοποιηθεί η προσέγγιση και ανάσυρση των σορών».

Το θρίλερ ξεκίνησε το απόγευμα της Κυριακής, όταν πληροφορίες άρχισαν να μεταδίδουν ότι το ελικόπτερο στο οποίο επέβαινε ο Ιρανός πρόεδρος είχε «ανώμαλη προσγείωση» γύρω στις 13:30 ώρα Τεχεράνης (13:00 ώρα Ελλάδος). Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε γιγαντιαία επιχείρηση έρευνας και διάσωσης, εν μέσω δύσκολων καιρικών συνθηκών, μιας και την περιοχή σκεπάζει ομίχλη. Ο αρχηγός του γενικού επιτελείου του ιρανικού στρατού διέταξε να χρησιμοποιηθούν στις επιχειρήσεις όλες οι δυνάμεις του στρατού και της επίλεκτης Φρουράς της Επανάστασης.

Το πρακτορείο ειδήσεων IRNA ανέφερε ότι περισσότερες από 40 ομάδες διάσωσης που χρησιμοποιούν σκύλους αναζήτησης και drones στάλθηκαν στο σημείο της συντριβής.

Οι πιθανότητες να βρίσκονταν ζωντανοί ο 63χρονος πρόεδρος και οι οκτώ άλλοι επιβάτες μειώνονταν σταδιακά στη διάρκεια της νύχτας.

Tehran के Central Square पर सभी ईरानी अभी भी राष्ट्रपति Raisi और उनके साथियों की सलामती की दुआएं अल्लाह से रो रो कर मांग रहें है ….!!! #IRAN pic.twitter.com/qhGGoe8mv2

— Wajidkhan (@realwajidkhan) May 20, 2024

Μεταξύ αυτών ήταν ο κυβερνήτης της επαρχίας του Ανατολικού Αζερμπαϊτζάν, ο κύριος ιμάμης της περιφέρειας, ο αρχηγός της ασφάλειας του προέδρου, καθώς και τρία μέλη του πληρώματος.

Τα συντρίμμια του ελικοπτέρου βρέθηκαν σήμερα τα ξημερώματα, Δευτέρα. Την είδηση του εντοπισμού τους επιβεβαίωσε η Ερυθρά Ημισέληνος, η οποία ανέφερε ότι οι ομάδες διάσωσης εντόπισαν το ελικόπτερο στο οποίο επέβαινε ο Ραϊσί, μαζί με ακόμα 8 άτομα.

«Οι ομάδες έρευνας και διάσωσης της Ερυθράς Ημισελήνου έφτασαν στο σημείο όπου συνετρίβη το ελικόπτερο που μετέφερε τον πρόεδρο», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η ιρανική Ερυθρά Ημισέληνος.

«Το ελικόπτερο του προέδρου εντοπίστηκε. Ομάδες έρευνας και διάσωσης πλησιάζουν τον τόπο της συντριβής (…), η κατάσταση δεν είναι καλή», τόνισε ο επικεφαλής της ιρανικής Ερυθράς Ημισελήνου, Πιρχουσέιν Κουλιβάντ, αρχικά, ενώ λίγο αργότερα, μιλώντας στην ιρανική τηλεόραση, επισήμανε ότι δεν εντοπίστηκε καμία ένδειξη ζωής στον τόπο όπου συνετρίβη χθες Κυριακή το ελικόπτερο Bell 212.

«Το ελικόπτερο του προέδρου Ραΐσι κάηκε ολοσχερώς κατά τη συντριβή. Δυστυχώς, υπάρχουν φόβοι ότι όλοι οι επιβάτες είναι νεκροί», δήλωσε ο αξιωματούχος στο Reuters. Λίγο αργότερα αξιωματούχος ανέφερε επίσης στο Reuters ότι και οι 9 επιβαίνοντες είναι νεκροί.

Νωρίτερα, τουρκικό τηλεκατευθυνόμενο μη επανδρωμένα εναέριο όχημα τύπου Akıncı εντόπισε «πηγή θερμότητας που υπήρχαν υποψίες πως είναι τα συντρίμμια ελικοπτέρου που μετέφερε τον Ιρανό πρόεδρο».

BREAKING: TRANSFERRING OF BODIES FROM HELICOPTER CRASH INVOLVING IRAN PRESIDENT RAISI pic.twitter.com/b8J78VC0S0

— Sulaiman Ahmed (@ShaykhSulaiman) May 20, 2024

Απαρχαιωμένο, αμερικανικής κατασκευής το μοιραίο ελικόπτερο

Ο πρόεδρος του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί, πιθανώς ταξίδευε με ελικόπτερο Bell 212, που άρχισε πτήσεις στα τέλη της δεκαετίας του 1960, σύμφωνα με τον στρατιωτικό αναλυτή του CNN, Σέντρικ Λέιτον.

Ο ίδιος δήλωσε στο αμερικανικό δίκτυο ότι πιθανώς να έπαιξε ρόλο στη συντριβή του ελικοπτέρου η δυσκολία του Ιράν να βρει ανταλλακτικά για το ελικόπτερο, λόγω των Δυτικών κυρώσεων.

Το ελικόπτερο κατασκευαζόταν αρχικά στις ΗΠΑ και στη συνέχεια στον Καναδά, δήλωσε ο Λέιτον, απόστρατος συνταγματάρχης της αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας. «Κατασκευάστηκε για πρώτη φορά κατά την τελευταία περίοδο της διακυβέρνησης του Σάχη το 1976 σε εμπορική μορφή και είχε χρησιμοποιηθεί νωρίτερα στον στρατό των ΗΠΑ. Επομένως, η πραγματική έναρξη λειτουργίας του συγκεκριμένου τύπου ελικοπτέρου μπορεί να ήταν ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1960», είπε ο Λέιτον.

Το ελικόπτερο, ένα Bell 212, ήταν ένα από τα τρία που μετέφεραν την προεδρική αντιπροσωπεία, τα δύο από τα οποία προσγειώθηκαν χωρίς πρόβλημα στην Ταμπρίζ, τη μεγάλη πόλη του βορειοδυτικού Ιράν, απ’ όπου ο Ραϊσί επρόκειτο να επιστρέψει στην Τεχεράνη.

Ο υπουργός Εσωτερικών Αχμέντ Βαχιντί έκανε λόγο για το ενδεχόμενο να υπήρξε «βίαιη προσγείωση» του προεδρικού αεροσκάφους, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.

Το πιο πρόσφατο δυστύχημα με Bell 212 ήταν τον Σεπτέμβριο του 2023, όταν ένα ιδιωτικό ελικόπτερο συνετρίβη στα ανοιχτά των ακτών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, σύμφωνα με το Flight Safety Foundation, ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα που επικεντρώνεται στην ασφάλεια των αερομεταφορών.

Η εκλογή του

Ο Ραΐσι εκλέχθηκε πρόεδρος σε κλειστή και ελεγχόμενη από το καθεστώς εκλογική διαδικασία το 2021 και η στάση του, σε σαφή και πλήρη ευθυγράμμιση με του ανώτατου ηγέτη της χώρας, καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του, συνέτεινε στη συνέχιση της «κόντρας» της Τεχεράνης με τη Δύση.

Τήρησε σκληρή στάση στις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά και επιχείρησε να τις μετατρέψει σε ευκαιρία για ανακούφιση της Τεχεράνης από τις αμερικανικές κυρώσεις με αντάλλαγμα μέτριους περιορισμούς στην ολοένα και πιο προηγμένη τεχνολογία του Ιράν.

Η Τεχεράνη ενθαρρύνθηκε από τη χαοτική στρατιωτική απόσυρση των ΗΠΑ από το γειτονικό Αφγανιστάν και τη μεταβαλλόμενη πολιτική στάση της Ουάσιγκτον στην περιοχή.

Το 2018, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αθέτησε τη συμφωνία που είχε συνάψει το Ιράν με τις έξι δυνάμεις και επανέφερε τις σκληρές αμερικανικές κυρώσεις εναντίον του, ωθώντας τη χώρα σε σταδιακή παραβίαση του πλαισίου της συμφωνίας για τα πυρηνικά.

Εκτοτε, οι έμμεσες συνομιλίες μεταξύ της Τεχεράνης και της κυβέρνησης του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν για την αναβίωση της συμφωνίας έχουν βαλτώσει.

Ο «νόμος περί χιτζάμπ και αγνότητας»

Η στάση του Ραΐσι, εκφραστή της σκληροπυρηνικής θρησκευτικής ηγεσίας είχε τεράστιο αντίκτυπο στο εσωτερικό.

Ενα χρόνο μετά την εκλογή του, ο ιερωμένος μεσαίου βαθμού διέταξε αυστηρότερη εφαρμογή του ιρανικού «νόμου περί χιτζάμπ και αγνότητας» περιορίζοντας τις ελευθερίες των γυναικών ως προς την εξωτερική τους εμφάνιση αλλά και τη συμπεριφορά τους.

Μερικές εβδομάδες μετά τη διαταγή, η Μαχσά Αμινί, νεαρή Ιρανή κουρδικής καταγωγής, πέθανε υπό κράτηση ενώ είχε συλληφθεί από την αστυνομία ηθών για παραβίαση του συγκεκριμένου νόμου.

Ακολούθησαν πολύμηνες διαδηλώσεις που αποτέλεσαν μία από τις σοβαρότερες προκλήσεις για την εξουσία των κληρικών ηγετών του Ιράν μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.

Εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν, σύμφωνα με οργανώσεις προάσπισης των δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων δεκάδων μελών του προσωπικού ασφαλείας που συμμετείχαν στην άγρια καταστολή των διαδηλωτών. «Οι πράξεις χάους είναι απαράδεκτες», επέμεινε τότε ο πρόεδρος.

Αρχάριος στην πολιτική, ο Ραΐσι τελούσε υπό την καθοδήγηση και την υποστήριξη του ανώτατου ηγέτη και προστάτη του, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, τόσο στις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά όσο και για την καταστολή των διαδηλωτών.

Οι σχέσεις με το κληρικό κατεστημένο

Η εξουσία στο Ιράν «μοιράζεται» με συχνά αδιαφανείς διαδικασίες μεταξύ κληρικών, πολιτικών και στρατού, ενώ ο ανώτατος ηγέτης και όχι ο πρόεδρος είναι που έχει τον τελικό λόγο για τις κρίσιμες αποφάσεις.

Ο Χαμενεΐ, και όχι ο Ραΐσι, ήταν που θα έδινε το «πράσινο φως» για τα μεγάλα ζητήματα, στο πλαίσιο του διπλού πολιτικού συστήματος του Ιράν, όπου κυριαρχούν το κληρικό κατεστημένο και η κυβέρνηση.

Η εκλογική νίκη του Ραΐσι, μετά τον αποκλεισμό συντηρητικών και μετριοπαθών αντιπάλων του από το αρμόδιο εποπτικό όργανο, έθεσε όλη την εξουσία στο Ιράν υπό τον έλεγχο της σκληροπυρηνικής θρησκευτικής ηγεσίας που ορκίζεται πίστη στον Χαμενεΐ.

Παράλληλα, ενίσχυσε τις πιθανότητες του Ραΐσι να τον διαδεχθεί ως Ανώτατος Ηγέτης.

Ωστόσο, «χρεώθηκε» το πολιτικό κόστος για τις εκτεταμένες διαμαρτυρίες κατά της υπερεξουσίας των κληρικών και για την αποτυχία να ανατραπεί η προβληματική πορεία της οικονομίας του Ιράν, λόγω των δυτικών κυρώσεων και της κακοδιαχείρισης.

Ο Ραΐσι γεννήθηκε το 1960 σε θρησκευτική οικογένεια στην ιερή σιιτική μουσουλμανική πόλη του Ιράν, τη Μασχάντ. Σε ηλικία πέντε ετών έχασε τον πατέρα του. Παρόλα αυτά, ακολούθησε τα βήματά του και έγινε κληρικός.

Ως νεαρός φοιτητής σε θρησκευτικό σεμινάριο στην ιερή πόλη Κομ, συμμετείχε σε διαδηλώσεις κατά του Σάχη στην επανάσταση του 1979.

Αργότερα, οι επαφές του με τους θρησκευτικούς ηγέτες της πόλης τον βοήθησαν να αναρριχηθεί, αναβαθμίζοντας τον ρόλο του στο δικαστικό σώμα.

Στυλοβάτης του συστήματος

Ως νεαρός εισαγγελέας στην Τεχεράνη, ο Ραΐσι συμμετείχε σε επιτροπή που επέβλεψε την εκτέλεση εκατοντάδων πολιτικών κρατουμένων στην πρωτεύουσα το 1988, καθώς ο οκταετής πόλεμος του Ιράν με το Ιράκ έφτανε στο τέλος του.

Σε ολόκληρη τη χώρα συγκροτήθηκαν ανακριτικές επιτροπές, γνωστές ως «επιτροπές θανάτου». Αποτελούμενες από θρησκευτικούς δικαστές, εισαγγελείς και αξιωματούχους του υπουργείου Πληροφοριών αποφάσισαν για την τύχη χιλιάδων κρατουμένων σε αυθαίρετες δίκες που διαρκούσαν μόλις λίγα λεπτά, σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας.

Οι παλαιότεροι Ιρανοί επέκριναν τον Ραΐσι για τον ρόλο του στο κίνημα που οδήγησε στον θάνατο έως και 30.000 πολιτικούς κρατούμενους, κυρίως μέλη της Λαϊκής Οργάνωσης Μουτζαχεντίν στο Ιράν (MEK).

Αν και ο αριθμός των ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ, η Αμνηστία ανέφερε ότι οι νεκροί ήταν τουλάχιστον 5.000.

Ερωτηθείς σχετικά με τους ισχυρισμούς ότι έπαιξε ρόλο στις θανατικές καταδίκες, ο Ραΐσι, μιλώντας σε δημοσιογράφους είχε δηλώσει το 2021: «Εάν ένας δικαστής, ένας εισαγγελέας, υπερασπίστηκε την ασφάλεια του λαού, θα πρέπει να επαινεθεί … Είμαι υπερήφανος που έχω υπερασπιστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα σε κάθε θέση που έχω αναλάβει μέχρι σήμερα».

Διορίστηκε από τον Χαμενεΐ στη θέση του επικεφαλής του δικαστικού σώματος το 2019.

Λίγο αργότερα, εξελέγη επίσης αναπληρωτής πρόεδρος της Συνέλευσης των Εμπειρογνωμόνων, του 88μελούς κληρικού οργάνου που είναι υπεύθυνο για την εκλογή του επόμενου Ανώτατου Ηγέτη.

«Ο Ραΐσι είναι πυλώνας ενός συστήματος που φυλακίζει, βασανίζει και σκοτώνει ανθρώπους επειδή τολμούν να επικρίνουν τις κρατικές πολιτικές», δήλωσε ο Χαντί Γκαεμί, εκτελεστικός διευθυντής του Κέντρου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Ιράν (CHRI) με έδρα τη Νέα Υόρκη. Το Ιράν αρνείται ότι βασανίζει κρατούμενους.

Η στάση του για τη Μέση Ανατολή

Ο Ραΐσι υποστήριξε τις προσπάθειες του Χαμενεΐ για μία αυτάρκη οικονομία, καθώς και τη στρατηγική του για την υποστήριξη δυνάμεων «πληρεξουσίων» σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Οταν πυραυλική επίθεση σκότωσε ανώτερους αξιωματικούς της Ιρανικής Φρουράς της Επανάστασης στην πρεσβεία του Ιράν στη Δαμασκό τον περασμένο μήνα, το Ιράν απάντησε με άμεσο αεροπορικό βομβαρδισμό του Ισραήλ.

Ο Ραΐσι δήλωσε ότι τυχόν ισραηλινά αντίποινα κατά ιρανικού εδάφους θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα να μην απομείνει τίποτα από το «σιωνιστικό καθεστώς».Η ήττα στις εκλογές του 2017

Ο Ραΐσι υπηρέτησε ως αναπληρωτής επικεφαλής του δικαστικού σώματος για δέκα χρόνια πριν διοριστεί γενικός εισαγγελέας το 2014. Πέντε χρόνια αργότερα, οι ΗΠΑ του επέβαλαν κυρώσεις για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των εκτελέσεων της δεκαετίας του 1980.

Διεκδικώντας την προεδρία, ο Ραΐσι έχασε από τον ρεαλιστή Χασάν Ρουχανί στις εκλογές του 2017. Η αποτυχία του αποδόθηκε ευρέως σε ντοκουμέντο του 1988 που ήρθε στην επιφάνεια το 2016 και ανέδειξε τον ρόλο του στις εκτελέσεις του 1988.

Στο ηχογραφημένο ντοκουμέντο, ο αείμνηστος Αγιατολάχ Χοσεΐν Αλί Μονταζέρι, τότε αναπληρωτής ανώτατος ηγέτης, μιλούσε για τις δολοφονίες. Ο γιος του Μονταζερί οδηγήθηκε στη φυλακή για τη δημοσιοποίηση του ντοκουμέντου.

Τι προβλέπεται στο Ιράν μετά τον θάνατο προέδρου

Το σύνταγμα του Ιράν αναφέρει για την περίπτωση που ένας πρόεδρος δεν είναι πλέον σε θέση να ασκήσει τα καθήκοντά του ή πεθάνει εν ενεργεία:

• Εάν ένας πρόεδρος πεθάνει εν ενεργεία, το άρθρο 131 του Συντάγματος της Ισλαμικής Δημοκρατίας αναφέρει ότι ο πρώτος αντιπρόεδρος -που είναι ο Μοχάμαντ Μοχμπέρ- αναλαμβάνει, με την έγκριση του ανώτατου ηγέτη, ο οποίος έχει τον τελικό λόγο σε όλα τα κρατικά θέματα στο Ιράν.
• Συμβούλιο αποτελούμενο από τον πρώτο αντιπρόεδρο, τον πρόεδρο του κοινοβουλίου και τον επικεφαλής του δικαστικού σώματος πρέπει να οργανώσει εκλογές για την ανάδειξη νέου προέδρου εντός 50 ημερών.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, οι προεδρικές εκλογές επρόκειτο να διεξαχθούν εκ νέου το 2025, ωστόσο, μετά τον θάνατο του προέδρου, προβλέπεται με βάση το ιρανικό Σύνταγμα να πραγματοποιηθούν, έως τις αρχές Ιουλίου.

Η συντριβή του ιρανικού ελικοπτέρου έρχεται σε μία εποχή που η χώρα, αντιμέτωπη με πρωτοφανείς εξωτερικές προκλήσεις, προετοιμάζεται ήδη για αλλαγή του καθεστώτος με την αναμενόμενη αποχώρηση, μέσα στα επόμενα χρόνια, του 85χρονου ανώτατου ηγέτη της, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.

Οι θέσεις του προέδρου και του πρωθυπουργού – που αρχικά βασίστηκαν σε μοντέλο του γαλλικού συντάγματος – μετά την αναθεώρηση του συντάγματος το 1979, «υποτάχθηκαν» σε μία μορφή απολυταρχίας στο όνομα της θρησκείας.Ανοίγει ο δρόμος για κληρονομική διαδοχή;

Η προεδρία του Ιράν, όσο πιστή και αν είναι στον ανώτατο ηγέτη -και ο Ραΐσι υπήρξε πολύ πιστός στον Χαμενεΐ- συχνά καταλήγει να διαδραματίσει τον ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου, που βοηθά τον ανώτατο ηγέτη να αποφύγει την κριτική.

Αυτή ήταν σίγουρα η μοίρα του προκατόχου του Ραΐσι, Χασάν Ρουχανί.

Ο θάνατος του Ραΐσι, που είχε θεωρηθεί ευρέως ως πιθανός διάδοχος του Χαμενεΐ, ανοίγει έναν ακανθώδη δρόμο για τη διεκδίκηση της θέσης από τον γιο του ανώτατου ηγέτη, Μοτζταμπά Χαμενεΐ, όπως επισημαίνουν κάποιοι αναλυτές, αυξάνοντας τις πιθανότητες κληρονομικής διαδοχής.

Παρόλο που αρκετοί κληρικοί απορρίπτουν κάτι τέτοιο ως «ξένο προς τις επαναστατικές αρχές της χώρας», το ενδεχόμενο πλέον μοιάζει πιθανότερο, καθώς ενισχύεται η αίσθηση πως η χώρα βρίσκεται ήδη σε πολιτική μετάβαση.Σε αχαρτογράφητα νερά

Τα μέλη του νέου κοινοβουλίου, όπου πλειοψήφισαν και πάλι οι υποστηριζόμενοι από τη σκληροπυρηνική θρησκευτική ηγεσία υποψήφιοι, εξελέγησαν μόλις την 1η Μαρτίου. Ωστόσο, η συμμετοχή στις εκλογές, σε εθνικό επίπεδο, δεν ξεπέρασε το 41%, καταγράφοντας χαμηλό ρεκόρ.

Μεταρρυθμιστές ή μετριοπαθείς πολιτικοί είτε αποκλείστηκαν είτε ηττήθηκαν πανηγυρικά.

Η νέα πολιτική πόλωση στη χώρα ανέδειξε ως κυρίαρχες δυνάμεις τους παραδοσιακούς σκληροπυρηνικούς και την υπερσυντηρητική ομάδα γνωστή ως «Μέτωπο Σταθερότητας».

Ο ουσιαστικός αποκλεισμός των μεταρρυθμιστών από το κοινοβούλιο για πρώτη φορά από το 1979 ενισχύει την αίσθηση μιας χώρας σε αχαρτογράφητα νερά.

Η πολιτική αβεβαιότητα έρχεται σε μία εποχή που το Ιράν αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα, βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση και οι σχέσεις του με άλλα κράτη της Μέσης Ανατολής, ιδίως με το Ισραήλ, είναι ιδιαίτερα τεταμένες.

Η απώλεια του υπουργού Εξωτερικών στη συντριβή του ελικοπτέρου αυξάνει την αίσθηση της αστάθειας.

Ο διάδοχός του είναι ο αναπληρωτής του, Αλί Μπαγκερί, ωστόσο κάποιοι ενδέχεται να τον θεωρήσουν «υπερβολικά πρόθυμο» να διαπραγματευτεί με τη Δύση.Ποιος είναι ο Μοχάμαντ Μοχμπέρ

Το Ιράν χάνει για πρώτη φορά μετά την επανάσταση του 1979, πρόεδρο εν ενεργεία. Ο πρώτος αντιπρόεδρος, ο Μοχάμαντ Μοχμπέρ, ο οποίος αναλαμβάνει, με βάση το σύστημα διαδοχής, είναι πρώην τραπεζίτης και πρώην αναπληρωτής κυβερνήτης της επαρχίας Χουζεστάν.

Η άμεση πρόκληση που θα κληθεί να αντιμετωπίσει θα είναι το να καταφέρει να ελέγξει τις διαμαρτυρίες στο εσωτερικό, αλλά και τις απαιτήσεις να ακολουθήσει πιο σκληρή γραμμή απέναντι στη Δύση και να πλησιάσει περισσότερο άλλες δυνάμεις, όπως η Ρωσία και η Κίνα.

Σημειώνεται ότι οι πρόεδροι της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, και της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους στον Χαμενεΐ για τον θάνατο του Ραΐσι.

Στις 9 Μαΐου, ο Καμάλ Χαραζί, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του ανώτατου ηγέτη και πρώην υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, δήλωσε ότι το Ιράν θα εξετάσει στροφή ως προς το δόγμα για την πυρηνική αποτροπή, εάν το Ισραήλ επιτεθεί στις μη στρατιωτικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του.Unmute

Remaining Time -0:00Fullscreen

Με πληροφορίες από Reuters, AFP, AP