Ιράν: Ποιος είναι ο Εμπραχίμ Ραΐσι – Το προφίλ και η πορεία του

Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στα σύνορα του Ιράν με το Αζερμπαϊτζάν, όπου τα σωστικά συνεργεία προσπαθούν να εντοπίσουν το ελικόπτερο, το οποίο πραγματοποίησε «ανώμαλη προσγείωση» κατά την ιρανική κρατική τηλεόραση ή συνετρίβη σύμφωνα με άλλες εκδοχές. Σε αυτό επέβαιναν ο Ιρανός πρόεδρος, Ιμπραχήμ Ραΐσι, και άλλοι αξιωματούχοι, με τα ιρανικά μέσα να καλούν τους τηλεθεατές να προσευχηθούν για αυτούς.

Καμία άλλη επίσημη ενημέρωση δεν υπάρχει προς το παρόν για την τύχη του 63χρονου Ραΐσι, ο οποίος εξελέγη πρόεδρος του Ιράν – στη δεύτερη προσπάθειά του, το 2021 – για να οδηγήσει τη χώρα σε ακόμη πιο αυταρχικά μονοπάτια, με αυστηρότερους νόμους περί ηθικής, αιματηρή καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων και στο χείλος του πολέμου με το Ισραήλ.

Κέρδισε τις προεδρικές εκλογές στο Ιράν εξασφαλίζοντας 61,95% των ψήφων στον πρώτο γύρο, σύμφωνα με τα οριστικά αποτελέσματα που ανακοίνωσε σήμερα ο υπουργός Εσωτερικών Αμπντολφάζλ Ραχμανί Φαζλί, μία ημέρα μετά τη διεξαγωγή των εκλογών.

Επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής του Ιράν, αυτός ο 60χρονος χοτζατολεσλάμ (μια βαθμίδα κάτω από τον αγιατολάχ στους σιίτες ιερωμένους), υπερσυντηρητικός και χωρίς εξάρσεις, είναι θιασώτης της τάξης.

Περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Ιρανών αξιωματούχων εναντίον των οποίων οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις «για συνέργεια σε σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Έχοντας υποσχεθεί μια «συνεχή μάχη κατά της φτώχειας και της διαφθοράς», εξελέγη με περισσότερο από το 62% των ψήφων ήδη από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών που πραγματοποιήθηκαν χθες Παρασκευή στο Ιράν.

Ήταν η δεύτερη φορά που ο Ραϊσί έθετε υποψηφιότητα για την προεδρία. Το 2017 κατάφερε να συγκεντρώσει το 38% των ψήφων, όμως δεν μπόρεσε να κερδίσει τον Ροχανί, ο οποίος επανεξελέγη από τον πρώτο γύρο. Γεννημένος τον Νοέμβριο του 1960 στην ιερή πόλη Μασχάντ, ο Ραϊσί διορίστηκε γενικός εισαγγελέας της Καράζ, δίπλα στην Τεχεράνη, σε ηλικία μόλις 20 ετών μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.

Επί περισσότερες από τρεις δεκαετίες παρέμεινε στο δικαστικό σύστημα: γενικός εισαγγελέας της Τεχεράνης από το 1989 ως το 1994, αναπληρωτής επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής από το 2004 ως το 2014, χρονιά κατά την οποία προτάθηκε για γενικός εισαγγελέας του Ιράν.

Το 2016 ο ανώτατος ηγέτης της χώρας, ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, διόρισε τον Ραϊσί επικεφαλής του ισχυρού φιλανθρωπικού ιδρύματος Αστάν-ε Κοντς Ραζανί, το οποίο διαχειρίζεται το μαυσωλείο του ιμάμη Ρεζά στη Μασχάντ καθώς και την τεράστια ακίνητη περιουσία του. Τρία χρόνια αργότερα διορίστηκε επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής.

Μαθητής του ανώτατου ηγέτη

Ο Ραϊσί, που φορά πάντα το μαύρο τουρμπάνι του «σεγιέντ» (απόγονου του Μωάμεθ), παρακολούθησε τα μαθήματα θρησκευτικών και ισλαμικού δικαίου του αγιατολάχ Χαμενεΐ. Σύμφωνα με την επίσημη βιογραφία του, από το 2018 δίδαξε και ο ίδιος ένα σιιτικό σεμινάριο στη Μασχάντ.

Είναι παντρεμένος με τη Τζαμιλέχ Αλαμολχοντά, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Σαχίντ- Μπεχεχντί της Τεχεράνης και έχουν δύο κόρες. Ο Ραϊσί είναι γαμπρός του Αχμάντ Αλαμολχοντά, ιμάμη και περιφερειακού εκπροσώπου του ανώτατου ηγέτη στη Μαχσάντ, τη δεύτερη πιο ιερή πόλη του Ιράν. Γνωρίζοντας ωστόσο ότι θα πρέπει να προσπαθήσει να συσπειρώσει την ιρανική κοινωνία που είναι διχασμένη στο θέμα των ατομικών ελευθεριών – στο οποίο ο Ροχανί απογοήτευσε παρά τις υποσχέσεις του- ο Ραϊσί δεσμεύθηκε να αναχθεί σε υπερασπιστή «της ελευθερίας της έκφρασης», των «θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων των Ιρανών» και της «διαφάνειας».

Δεσμεύσεις τις οποίες μεταρρυθμιστές και μετριοπαθείς δεν πιστεύουν, θεωρώντας τον Ραϊσί αχυράνθρωπο, την απουσία πολιτικής εμπειρίας του οποίου καταγγέλλουν εκτιμώντας ότι θα τον καταστήσει ανίκανο να κυβερνήσει. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι θέλει να σχηματίσει «μια κυβέρνηση του λαού για ένα ισχυρό Ιράν» και υπόσχεται να εξαλείψει «τις εστίες διαφθοράς».

Για την ιρανική αντιπολίτευση που βρίσκεται στην εξορία το όνομα του Ραϊσί συνδέεται με τις μαζικές εκτελέσεις μαρξιστών και αριστερών κρατούμενων το 1988, την εποχή που ήταν αναπληρωτής εισαγγελέας του επαναστατικού δικαστηρίου της Τεχεράνης. Όταν ρωτήθηκε το 2018 και το 2020 για αυτή τη μαύρη σελίδα στην πρόσφατη ιστορία του Ιράν, ο Ραϊσί αρνήθηκε ότι ενεπλάκη με τον οποιονδήποτε τρόπο, όμως εξήρε «την εντολή» την οποία, όπως δήλωσε, έδωσε ο αγιατολάχ Χομεϊνί, ιδρυτής της Ισλαμικής Δημοκρατίας, για τις εκκαθαρίσεις αυτές.

Οι εκτελέσεις πολιτικών κρατουμένων

Ο Ραΐσι φέρεται να είναι ένα από τα τέσσερα άτομα που συμμετείχαν στις εκτελέσεις Ιρανών πολιτικών κρατουμένων το 1988. Οι εκτελέσεις Ιρανών πολιτικών κρατουμένων ξεκίνησαν στις 19 Ιουλίου  και διήρκεσαν περίπου πέντε μήνες. Η πλειονότητα των εκτελεσθέντων ήταν υποστηρικτές των Μουτζαχεντίν του Λαού του Ιράν, αν και υποστηρικτές άλλων αριστερών φατριών, συμπεριλαμβανομένου του Φενταϊάν και του Κομμουνιστικού Κόμματος εκτελέστηκαν επίσης.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, «χιλιάδες πολιτικοί αντιφρονούντες οδηγήθηκαν με τη βία σε ιρανικά κέντρα κράτησης σε όλη τη χώρα και εκτελέστηκαν με εντολή που εκδόθηκε από τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν». Πολλοί από αυτούς υποβλήθηκαν πρώτα σε βασανιστήρια και άλλη σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία στη διαδικασία.

Οι δολοφονίες αυτές έχουν περιγραφεί ως πολιτική εκκαθάριση χωρίς προηγούμενο στη σύγχρονη ιρανική ιστορία, τόσο ως προς το εύρος όσο και ως προς τη συγκάλυψη. Είναι γνωστό ότι κάποιοι εισαγγελείς συμμετείχαν στη λεγόμενη «επιτροπή θανάτου». Ο Ραΐσι δεν έχει ποτέ δημοσίως επιβεβαιώσει ή διαψεύσει τις πληροφορίες, που τον ήθελαν να συμμετέχει σε αυτήν.

Ανώτερες θέσεις

Μετά το θάνατο του Χομεϊνί και την εκλογή του Αλί Χαμενεΐ ως νέου Ανώτατου Ηγέτη, ο Ραΐσι διορίστηκε εισαγγελέας της Τεχεράνης από τον νεοδιορισθέντα επικεφαλής της δικαιοσύνης Μοχάμαντ Γιαζντί. Άσκησε το αξίωμα για πέντε χρόνια από το 1989 έως το 1994. Το 1994 διορίστηκε επικεφαλής του Γραφείου Γενικής Επιθεώρησης.

Από το 2004 έως το 2014, ο Ραΐσι υπηρέτησε ως Πρώτος Αναπληρωτής Διευθυντής Δικαιοσύνης του Ιράν. Το 2014 διορίστηκε Γενικός Εισαγγελέας του Ιράν, θέση που κράτησε μέχρι το 2016, όταν παραιτήθηκε για να διεκδικήσει την προεδρία. Στις προεδρικές εκλογές του 2017 ηττήθηκε από τον Ρουχανί, τον οποίο και δεν συνεχάρη ποτέ για την επανεκλογή του.