Σιλιάνοφσκα/ Το διάταγμα Μπάϊντεν του 2021 που προβλέπει βαριές κυρώσεις από τις ΗΠΑ σε όσους παραβιάζουν τη Συμφωνία των Πρεσπών- Τι μπορεί να υποστεί

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν), Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (Σαρλ Μισέλ) και οι ΗΠΑ δια του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ έχουν στείλει σαφή μηνύματα στην πρόεδρο της Βόρειας Μακεδονίας που εκδήλωσε, κατά την ορκομωσία της, συμπεριφορά αλυτρωτισμού και παραβίασε τη Συμφωνία των Πρεσπών. Κι ενώ η Ελλάδα έχει ζητήσει ρητά την πλήρη τήρηση και εφαρμογή της Συμφωνίας που υπέγραψαν οι Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ το καλοκαίρι του 2018 (όταν η Ν.Δ την χαρακτήριζε εθνικά επιζήμια), η νέα κυβέρνηση του VMRO καλείται να δείξει τις πραγματικές διαθέσεις της, κάτι που θα εκδηλωθεί κατά την ορκομωσία της στις 28 Μαϊου.

Ελάχιστοι, όμως, γνωρίζουν πως η νέα πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας έχει να αντιμετωπίσει και προσωπικές κυρώσεις εάν συνεχίσει να παραβιάζει -δήθεν στο πλαίσιο του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού(!)- τη Συμφωνία. Διότι, οι ΗΠΑ έχουν εκδώσει κανονιστικό πλαίσιο, ήδη από το 2021, που αφορά την τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Σύμφωνα με αυτό το προεδρικό εκτελεστικό διάταγμα (Executive Order 14033) προβλέπεται μπλοκάρισμα των περιουσιακών στοιχείων στις ΗΠΑ και οποιεσδήποτε συναλλαγές, όπως και απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ για πρόσωπα που παραβιάζουν ή παρεμποδίζουν την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών (2018) και της Συμφωνίας της Αχρίδας (2001), παρεμποδίζοντας ουσιαστικά την ειρήνη και την ασφάλεια των Δυτικών Βαλκανίων.

Οι αντιδράσεις

• Το «πολύ ατυχές γεγονός» με τη νέα Πρόεδρο της Βορείου Μακεδονίας να μην αναφέρει τη συνταγματική ονομασία της χώρας κατά την ορκωμοσία της, επανέλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καλώντας παράλληλα τις νεοεκλεγμένες Αρχές της χώρας, να συνεχίσουν να πείθουν όλους στην ΕΕ ότι είναι αφοσιωμένες στο ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας τους.

Ερωτηθείς σχετικά, κατά τη διάρκεια της σημερινής ενημέρωσης της Επιτροπής, ο εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Πίτερ Στάνο, αναφέρθηκε στη σχετική δήλωση της Προέδρου της Επιτροπής και στη δήλωση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής δράσης, σχετικά με το «πολύ ατυχές γεγονός της νέας Προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας να μην αναφέρει το συνταγματικό όνομα της χώρας κατά την ορκωμοσία».

Ο Π. Στάνο εξήγησε ότι αυτό που αναμένει η ΕΕ από τη Βόρεια Μακεδονία προς την ευρωπαϊκή της ολοκλήρωση, αναφέρεται ξεκάθαρα στην τελευταία έκθεση προόδου το περασμένο φθινόπωρο. Όπως είπε, στην έκθεση αυτή επισημαίνεται ότι «οι υφιστάμενες διμερείς συμφωνίες πρέπει να εφαρμόζονται καλή τη πίστει από όλα τα μέρη, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίας των Πρεσπών μεταξύ Βόρειας Μακεδονίας και Ελλάδας». Σε αυτές τις συμφωνίες περιλαμβάνεται και η Συνθήκη φιλίας, καλής γειτονίας και καλής συνεργασίας με τη Βουλγαρία, συμπεριλαμβανομένων των πρωτοκόλλων της. «Αυτή είναι η προσδοκία της ΕΕ», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής.

Συνεχίζοντας, ο Π. Στάνο τόνισε ότι από τις δηλώσεις υψηλών αξιωματούχων της ΕΕ, όπως η κοινή δήλωση του επιτρόπου για τη Διεύρυνση, Όλιβερ Βάρχελι και του ύπατου εκπροσώπου της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, είναι απόλυτα σαφές τι αναμένει η ΕΕ από τη Βόρεια Μακεδονία. «Αναμένουμε και ανυπομονούμε να συνεργαστούμε με τις νεοεκλεγμένες αρχές στη Βόρεια Μακεδονία τόσο με την Πρόεδρο όσο και με τη νέα κυβέρνηση για να βοηθήσουμε τη χώρα να προχωρήσει και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες που χαράσσει η ΕΕ στην ενταξιακή πορεία της χώρας. Ειλικρινά, λοιπόν, αναμένουμε και πιστεύουμε ότι οι νέες αρχές θα συνεχίσουν να αποδίδουν», είπε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, προσθέτοντας ότι οι νεοεκλεγμένες Αρχές «έχουν τώρα την ευκαιρία να πείσουν όλους στην ΕΕ ότι είναι αφοσιωμένοι στο ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας τους και ότι θα κάνουν ό,τι μπορούν για να προχωρήσουν στην επιτυχημένη ενταξιακή της πορεία».

• Το μήνυμα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν σταθερά προσηλωμένες στη Συμφωνία των Πρεσπών και στην ενσωμάτωση της Βόρειας Μακεδονίας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς εξέπεμψε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στον απόηχο των εκλογών που πραγματοποιήθηκαν στη γειτονική χώρα.

Η τοποθέτηση του εκπροσώπου του αμερικανικού υπουργείου έγινε απαντώντας σε ερώτηση των Ελλήνων ανταποκριτών στην Ουάσιγκτον για το γεγονός ότι η νέα πρόεδρος παραβίασε τη Συμφωνία των Πρεσπών, αποκαλώντας τη χώρα «Μακεδονία» και όχι “Βόρεια Μακεδονία”, όπως είναι το συνταγματικό της όνομα, κατά τη διάρκεια της τελετής για την ορκωμοσία της.

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανάφερε ότι «καθώς σχηματίζεται νέα κυβέρνηση και επιλέγεται ένας νέος πρωθυπουργός, θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε τη σημασία της τήρησης των διεθνών συμφωνιών και τα οφέλη της πλήρους ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Οι κυρώσεις που πιθανώς αντιμετωπίσει η νέα πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας

• Με την έμπρακτη αμφισβήτηση της Συμφωνίας των Πρεσπών η κυρία Σιλιάνοφσκα κινδυνεύει όχι μόνο να υπονομευθεί η νομιμότητα της ορκωμοσίας της και να κολλήσει οριστικά η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας της αλλα να βρεθεί και στο στόχαστρο των κυρώσεων των ΗΠΑ βάσει του σχετικού διατάγματος που υπέγραψε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν το 2021.

Σύμφωνα με αυτό το προεδρικό εκτελεστικό διάταγμα (Executive Order 14033) προβλέπεται μπλοκάρισμα των περιουσιακών στοιχείων στις ΗΠΑ και οποιεσδήποτε συναλλαγές, όπως και απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ για πρόσωπα που παραβιάζουν ή παρεμποδίζουν την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών (2018) και της Συμφωνίας της Αχρίδας (2001), παρεμποδίζοντας ουσιαστικά την ειρήνη και την ασφάλεια των Δυτικών Βαλκανίων. Οι κυρώσεις αφορούν όποιον «είναι υπεύθυνος ή συνεργός ή έχει εμπλακεί άμεσα ή έμμεσα σε παραβίαση ή πράξη που παρεμπόδισε ή απείλησε την εφαρμογή οποιασδήποτε περιφερειακής συμφωνίας ασφάλειας, ειρήνης, συνεργασίας ή αμοιβαίας αναγνώρισης ή πλαισίου ή μηχανισμού λογοδοσίας που σχετίζεται με τα Δυτικά Βαλκάνια, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας των Πρεσπών του 2018· τη συμφωνία-πλαίσιο της Οχρίδας του 2001· ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών· τις συμφωνίες του Ντέιτον· ή τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της Διάσκεψης για την Εφαρμογή της Ειρήνης που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο τον Δεκέμβριο του 1995, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων ή συμπερασμάτων του Ύπατου Εκπροσώπου, του Συμβουλίου για την Εφαρμογή της Ειρήνης ή του Διοικητικού του Συμβουλίου, ή το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία ή, όσον αφορά την πρώην Γιουγκοσλαβία, τον Διεθνή Μηχανισμό Ποινικών Δικαστηρίων».