“Μαζεύει” η Άγκυρα δήλωση Ερντογάν- Η ανακοίνωση ΗΠΑ για τη συνάντηση με Μητσοτάκη

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ενθαρρύνουν τη διατήρηση της ηρεμίας στο Αιγαίο και την επίλυση των διαφορών σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο σημειώνει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης που είχε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην ‘Αγκυρα. Ειδικότερα απαντώντας σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σημείωσε ότι η αμερικανική παρουσία στο Αιγαίο σε συνδυασμό με την συνεργασία των ΗΠΑ με την Αθήνα και την ‘Αγκυρα ενισχύει το ΝΑΤΟ και βοηθά στην αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να ενθαρρύνουν τη διατήρηση της ηρεμίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο μεταξύ των συμμάχων μας στο ΝΑΤΟ. Η δουλειά των Ηνωμένων Πολιτειών με την Τουρκία και την Ελλάδα, καθώς και η παρουσία μας στο Αιγαίο, ενισχύει το ΝΑΤΟ και βοηθά στην αντιμετώπιση της επιθετικότητας του Κρεμλίνου εναντίον του κυρίαρχου γείτονά του, της Ουκρανίας. Οι συλλογικές μας προσπάθειες επικεντρώνονται στο να βάλουμε ένα τέλος στον βάναυσο και απρόκλητο πόλεμο της Μόσχας εναντίον της Ουκρανίας», τόνισε χαρακτηριστικά.

Υπό αυτό το πρίσμα, εξήγησε ότι οι ΗΠΑ χαιρετίζουν την πρόσφατη συνάντηση που είχαν οι δύο ηγέτες ως σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ και ως γείτονες. «Ενθαρρύνουμε αυτές τις συζητήσεις σε όλα τα επίπεδα, ώστε η Ελλάδα και η Τουρκία να συνεργαστούν για την προώθηση της ειρήνης, της ασφάλειας και της ευημερίας στην περιοχή και για την επίλυση των διαφορών με διπλωματικό τρόπο, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο».

Ένα από τα ηχηρά σημεία της συνέντευξης των δύο ηγετών ήταν η δημόσια αντιπαράθεση για την ισλαμική οργάνωση Χαμάς. Στην ομιλία του ο Μητσοτάκης την χαρακτήρισε τρομοκρατική οργάνωση και πως διαφωνεί με την στάση του Ερντογάν. Στο τέλος της ομιλίας του πρωθυπουργού, ο Ερντογάν πήρε πάλι τον λόγο, λέγοντας πως διαφωνεί στον χαρακτηρισμό τρομοκρατική για την Χαμάς και επεσήμανε ότι την θεωρεί εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση.

Σε ό,τι αφορά το Παλαιστινιακό, συμφώνησαν πάντως ότι πρέπει να υπάρξει άμεση κατάπαυση του πυρός, ενώ ανακοίνωσαν συμφωνίες στους τομείς της Οικονομίας, της Πολιτικής Προστασίας και της μεταναστευτικής πολιτικής. Επιπλέον, προανήγγειλαν νέο «διπλό ραντεβού» σε Αθήνα και Άγκυρα. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης επέκριναν την συνάντηση με σκληρές ανακοινώσεις.

Όμως η δήλωση Ερντογάν για πάνω από 1.000 μέλη της Χαμάς που νοσηλεύονται σε τουρκικά νοσοκομεία”, πήρε έκταση και προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Σύμφωνα με την Jerusalem Post, αναφορικά με τη δήλωση για τους χίλιους της Χαμάς που νοσηλεύονται σε τουρκικά νοσοκομεία, ο Τούρκος πρόεδρος έκανε λάθος. Τούρκος αξιωματούχος, όπως αναφέρει η ισραηλινή εφημερίδα είπε ότι ο Ερντογάν έκανε “λάθος” καθώς εννοούσε ότι κάτοικοι της Γάζας γενικότερα νοσηλεύονται στην Τουρκία. “Ο πρόεδρος Ερντογάν έκανε λάθος, εννοούσε ότι χίλιοι κάτοικοι της Γάζας βρίσκονται υπό νοσηλεία, όχι μέλη της Χαμάς”, δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τούρκος αξιωματούχος.

Μονή της Χώρας και Θράκη

Ο Τούρκος πρόεδρος επιπλέον αναφέρθηκε και πάλι σε «τουρκική μειονότητα» με τον πρωθυπουργό να απαντά αμέσως ότι η μειονότητα είναι θρησκευτική και αυτό ορίζεται από τις διεθνείς συνθήκες, ενώ διαφωνία υπήρξε και για τη Μονή της Χώρας.

«Εργαζόμαστε με στόχο αν ανεβάσουμε στα 10δις δολάρια το μεταξύ μας εμπόριο», είπε ο Ερντογάν. «Να λύσουμε τα προβλήματα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου», πρόσθεσε ο Τούρκος πρόεδρος και τόνισε ότι ψηλά στην ατζέντα της συζήτησης ήταν το κουρδικό και το Κυπριακό. Στη συνέχεια ο Τούρκος πρόεδρος έκανε σαφή αναφορά σε τουρκική μειονότητα της Θράκης λέγοντας πως «πιστεύει ότι μπορεί να ενισχύσει τη φιλία μεταξύ των δύο λαών».

Για την Μονή της Χώρας και την μετατροπή της σε τζαμί υποστήριξε πως «την ανοίξαμε στο κοινό μετά από απόφαση που είχε ληφθεί εδώ και χρόνια και στόχος είναι να υπάρξει ένταξη στην Unesco, ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς». Ακόμη αναφέρθηκε και στη Γάζα και κατηγόρησε το Ισραήλ πως διαπράττει γενοκτονία στην περιοχή.

Από την πλευρά του ο Έλληνας πρωθυπουργός στην ομιλία του απάντησε αναφορικά με τη Μονή της Χώρας κάνοντας λόγο για μνημεία που αποτελούν πανανθρώπινη παρουσία. «Είχαμε την ευκαιρία με ειλικρίνεια να συζητήσουμε τη στενοχώρια και δυσαρέσκεια μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει πια ως τέμενος. Άκουσα αυτά που είπε ο κ. Πρόεδρος και πιστεύω ότι κατ’ ελάχιστον είναι σημαντικό να προστατεύσουμε την πολιτιστική αξία αυτού του μνημείου για να είναι επισκέψιμο από όλους και όλοι να απολαμβάνουν αυτόν τον πολιτιστικό θησαυρό», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης.

Αναφορικά με την μουσουλμανική μειονότητα, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως οι μειονότητας στην χώρα μας καθορίζονται από τη Συνθήκη της Λωζάννης. «Στην Θράκη, η μουσουλμάνοι και χριστιανοί συμβιώνουν αρμονικά και σε αυτόν τον στόχο είμαι προσηλωμένος και το ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας είναι έμπρακτο» είπε και συμπλήρωσε πως ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά από τη Συνθήκη της Λωζάννης.

Η Χαμάς

Μετά την ομιλία του Έλληνα πρωθυπουργού, ο Τούρκος πρόεδρος τοποθετήθηκε για το θέμα της Χαμάς, εκφράζοντας την αντίθεσή του με την προσέγγιση του κ. Μητσοτάκη. «Αξιότιμε φίλε, θέλω να σε ευχαριστήσω, αλλά υπάρχει σημαντικό θέμα, που δεν συμφωνούμε. Εγώ δεν θεωρώ τρομοκρατική οργάνωση τη Χαμάς. Αντιθέτως, έχουν ιδρυθεί το ’47 για να προστατεύσουν τα εδάφη τους. Είναι αντιστασιακή οργάνωση απέναντι στην απώλεια ανθρώπινων ζωών, που δίνει αγώνα προστασίας. Είναι βάναυση και αδίστακτη προσέγγιση ο χαρακτηρισμός της ως τρομοκρατική οργάνωση.

»Δίνουν αγώνα να προστατεύσει τα εδάφη και τον λαό τους. Άλλωστε κι εσείς δώσατε θετική ψήφο στα Ηνωμένα Έθνη και σας ευχαρίστησα γι’ αυτό. Αλλά, αν το πείτε τρομοκρατική οργάνωση, αυτό θα μας λυπούσε. Παρακολουθώ τη Χαμάς και στη χώρα μου υπάρχουν πάνω από 1.000 μέλη της που νοσηλεύονται. Δεν μπορώ να συμφωνήσω με την προσέγγισή σας, γιατί σκοτώνονται τόσα μέλη της, τους επιτίθενται με κάθε όπλο και πυρομαχικό, έχουν εκτοπιστεί από τα εδάφη τους. Αν την ονομάσετε τρομοκρατική οργάνωση, αυτό θα με λυπούσε» είπε χαρακτηριστικά. Από την πλευρά του ο Έλληνας πρωθυπουργός σημείωσε πως οι δυο τους μπορούν να συμφωνήσουν στο ότι διαφωνούν στο συγκεκριμένο ζήτημα με τον  Ερντογάν να δηλώνει πως «μπορούμε να το κάνουμε αυτό», κλείνοντας τις κοινές δηλώσεις.

Οι δηλώσεις Μητσοτάκη

«Δεν μπορώ παρά να ξεκινήσω με τις ευχαριστίες μου για τη ζεστή φιλοξενία. Μια συνάντηση η οποία είναι η τέταρτη μέσα στους τελευταίους δέκα μήνες. Αποδεικνύει ότι μπορούμε να καθιερώσουμε την προσέγγιση αμοιβαίας κατανόησης όχι ως εξαίρεση, αλλά ως παραγωγική κανονικότητα που δεν αναιρείται από τις γνωστές διαφορές στις θέσεις μας», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ο πρωθυπουργός σημείωσε πως είναι θετική εξέλιξη σε μια εποχή δύσκολη για τη διεθνή ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή μας. «Αυτή η προσέγγιση έχει ήδη οδηγήσει σε χειροπιαστά αποτελέσματα με μεγάλο όφελος», συνέχισε και αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην συμφωνία για την επίσημη ίδρυση επιχειρηματικού συμβουλίου. Είπε ότι είναι ένα από τα πολλά βήματα, ώστε να φτάσουμε στο στόχο να διπλασιάσουμε τις διμερείς μας συναλλαγές. «Και οι δύο λαοί μας, όπως είχα δεσμευτεί, απολαμβάνουν καρπούς σημαντικής πρωτοβουλίας, να μπορούν Τούρκοι να ταξιδεύουν σε 10 ελληνικά νησιά και η διαδικασία έκδοσης βίζας να διαρκεί μόνο λίγα λεπτά», συμπλήρωσε.

«Και στον κρίσιμο τομέα του μεταναστευτικού η συνεργασία αποδίδει απέναντι στις παράνομες ροές και τους άθλιους διακινητές. Πρέπει να συνεχιστεί και να ενταθεί. Και οι δύο έχουμε πιεστεί από μεταναστευτικά βήματα και η Ελλάδα ανέκαθεν συμφώνησε και εξακολουθεί να συμφωνεί στη χρηματοδότηση της Τουρκίας από την ΕΕ», υπογράμμισε.

«Οι μειονότητες στις χώρες μας που προσδιορίζονται από τη συνθήκη της Λωζάνης αποτελούν γέφυρα φιλίας», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης. «Ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά στη συνθήκη της Λωζάνης και το έμπρακτο ενδιαφέρον για την ευημερία της επιβεβαιώνεται με την έμπρακτη τήρηση αρχών ισονομίας και ισοπολιτείας και με τη λήψη ειδικών μέτρων που απολαμβάνουν οι μουσουλμάνοι της χώρας μας», πρόσθεσε. «Θα ήταν ευχής έργο αν την ίδια άνθηση γνώριζε ο διαρκώς συρρικνούμενος ελληνισμός στην Τουρκία», συνέχισε. «Είχαμε ευκαιρία να συζητήσουμε τη στενοχώρια μας, τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει ως τέμενος. Κατ’ ελάχιστον είναι πολύ σημαντικό να διαφυλάξουμε την ξεχωριστή πολιτιστική αξία του μνημείου, ώστε να είναι επισκέψιμο από όλους», επισήμανε.

Ο πρωθυπουργός είπε ότι συζήτησαν και για τις εξελίξεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. «Με την Τουρκία δεν συμφωνούμε πάντα στα θέματα που αφορούν τη Μέση Ανατολή. Η θέση της Αθήνας είναι ότι το Ισραήλ είχε κάθε δικαίωμα να αμυνθεί. Όμως, συμφωνούμε στο ότι πρέπει να σταματήσει η ασύμμετρη χρήση βίας και το αιματοκύλισμα στην περιοχή και να οδηγηθούμε σε ανακωχή διαρκείας, να προστατευθούν οι άμαχοι της Γάζας και να απελευθερωθούν οι όμηροι. Συμφωνούμε ότι θα ήταν κολοσσιαίο λάθος να εκδηλωθεί χερσαία επίθεση στη Γάζα. Μόνη βιώσιμη επιλογή η επιστροφή στην πολιτική διαδικασία και η λύση των δύο κρατών», συμπλήρωσε μεταξύ άλλων.

Για το κυπριακό είπε ότι «προφανώς διαφωνούμε, αλλά το αντίδοτο στο αδιέξοδο δεν μπορεί να είναι άλλο από το διάλογο» και «πρέπει να δοθεί χρόνος στην ειδική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ». Ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ότι η Ελλάδα υποστήριζε και υποστηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας με προϋπόθεση το σεβασμό του ευρωπαϊκού κεκτημένου. «Και σήμερα δείξαμε ότι δίπλα στις διαπιστωμένες διαφωνίες μας μπορούμε να γράφουμε παράλληλη σελίδα με τις συμφωνίες μας», συνέχισε ο κ. Μητσοτάκης και αναφέρθηκε στις συμφωνίες που υπέγραψαν σήμερα στην Άγκυρα. «Επιθυμούμε να πυκνώσουμε τις διμερείς μας επαφές. Να συνεχίσουμε το θετικό δρόμο», σημείωσε ο Πρωθυπουργός.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνομίλησαν στο Προεδρικό Μέγαρο, ενώ ο Έλληνας πρωθυπουργός έφτασε στην Άγκυρα λίγο μετά τις 3 το μεσημέρι (13/05/2024) και τον υποδέχθηκε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν.

O κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης αναφέρθηκε στην συνάντηση: «Κάθε πράξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου επιβεβαιώνει ότι ο διάλογος έχει οφέλη γιατί ακούγονται οι θέσεις μας». Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, αποτέλεσμα του διαλόγου Αθήνας – Άγκυρας το τελευταίο χρονικό διάστημα είναι, μεταξύ άλλων, έχουν εκμηδενιστεί οι παραβιάσεις ενώ υπάρχει σχεδόν εκμηδενισμός των προσφυγικών ροών σε Έβρο και Αιγαίο. Παράλληλα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος επισήμανε πως «ακούστηκε καθαρά η ελληνική θέση για τη μουσουλμανική κοινότητα στη Θράκη». «Ακούστηκε και η ελληνική θέση για τη Μονή της Χώρας αλλά και για τον πόλεμο στη Γάζα», σημείωσε. «Δεν έχουμε αυταπάτες, δεν είναι κοντά η μέρα που θα ξεκινήσουμε την επίλυση της διαφοράς μας με την Τουρκία», σχολίασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.

Οι δηλώσεις Ερντογάν

Αρχικά μίλησε ο Τούρκος πρόεδρος που ευχαρίστησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη για την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων με την Τουρκία: Στις δηλώσεις του, ο Ταγίπ Ερντογάν είπε: «Σας χαιρετώ εγκάρδια και με σεβασμό. Αισθάνομαι μεγάλη ικανοποίηση που φιλοξενώ τον αξιότιμο κ. Μητσοτάκη και την αντιπροσωπεία του. Επισκέφτηκα την Αθήνα τον Δεκέμβριο στο πλαίσιο του 5ου Συνεδρίου Συνεργασίας, είχαμε επιβεβαιώσει την αμοιβαία συμφωνία για ανοικτούς διαύλους διαλόγου. Καταγράψαμε τη συναντίληψη με τη διακήρυξη των Αθηνών περί σχέσεων φιλίας και καλής γειτονίας. Η επίσκεψη του αξιότιμου Κυριάκου αποτελεί αντικατοπτρισμό αυτής της συμφωνίας.

»Τον ευχαριστώ για την ειλικρίνεια του στην ανάπτυξη των διμερών μας σχέσεων. Πεποίθησή μου είναι πως η ενίσχυση συνεργασίας Τουρκίας και Ελλάδας θα είναι για το καλό των χωρών και της ευρύτερης περιοχής. Εξετάσαμε τα θέματα της κοινής ατζέντας. Εργαζόμαστε να ανεβάσουμε στα 10 δισ. δολάρια το διμερές εμπόριο που έφτασε στα 5,8 δισ. δολάρια. Το κοινό επιχειρηματικό συμβούλιο θα έχει μεγάλη συμβολή στις προσπάθειές μας. Οι χώρες μας που βρίσκονται σε σεισμική ζώνη έχουν εμπεδώσει αυτό που απαιτεί το δίκαιο του γείτονα. Υπεγράφη γι’ αυτό, το μνημόνιο διαχείρισης φυσικών καταστροφών. Συζητήσαμε και τα αλληλένδετα προβλήματα στις διμερείς σχέσεις.

»Θέλουμε να τα επιλύσουμε στο πλαίσιο καλού διαλόγου και γειτονίας. Η καταπολέμηση τρομοκρατικών οργανώσεων βρέθηκε ψηλά στην ατζέντα. Είμαστε σύμφωνοι πως δεν υπάρχει θέση για αυτές στην περιοχή μας. Προσμένουμε η θετική ατμόσφαιρα στη σχέση μας να συμβάλλει στην πλήρωση των δικαιωμάτων της τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα. Να επιτευχθεί μια δίκαιη λύση στο Κυπριακό, που θα ενισχύσει τη γαλήνη στην περιοχή. Μιλήσαμε για τη γενοκτονία στη Γάζα. Η ισραηλινή διοίκηση κλείνει τα αυτιά στις εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός και στοχοποιεί τη Ράφα.

»Οι δυτικές χώρες πρέπει να μιλήσουν πιο δυνατά απέναντι στη σφαγή αμάχων, μεταξύ τους 15.000 παιδιά. Ευχαριστώ τον κ. πρωθυπουργό για τη στάση της Ελλάδας στον ΟΗΕ σχετικά με την Παλαιστίνη. Περιμένουμε να υποστηρίξει τις ενέργειές μας για τις σφαγές στη Γάζα. Τον Δεκέμβριο στην Αθήνα σας είχα πει πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα τόσο μεγάλο, που δεν μπορεί να λυθεί. Οι ελπίδες μας για το μέλλον της συνεργασίας μας αυξάνονται. Θέλω να διευκρινίσω ένα θέμα: η Τουρκία είναι χώρα υπόδειγμα στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομίας. Ανοίξαμε ξανά τη Μονή της Χώρας για λατρεία και επίσκεψη, μετά την απόφαση του 2020. Αποδίδουμε μεγάλη σημασία να δοθεί στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς τη UNESCO».