Γεραπετρίτης σε Σιλιάνοφσκα: Η “Συμφωνία των Πρεσπών” δεν είναι θέμα αυτοδιάθεσης- Στο τραπέζι ελληνικό βέτο

Σε σύγκρουση με τη Δύση και τους γείτονες της με ορατό ένα νέο αδιέξοδο στα Βαλκάνια οδηγεί η στάση -παρά τους ελιγμούς- της νέας προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας. Νέο μήνυμα, στον απόηχο των δηλώσεων της Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, που αποκάλεσε και επιμένει να αποκαλεί τη χώρα της «Μακεδονία» παρά τη «θύελλα» αντιδράσεων, έστειλε και η ελληνική πλευρά δια του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη.

«Απαιτούμε συμμόρφωση στη Συμφωνία των Πρεσπών, θα διαμορφώσουμε το πλαίσιο ώστε να υπάρξει πλήρης εφαρμογή της, δεν είναι θέμα αυτοδιάθεσης του κάθε αξιωματούχου, αλλά πλήρης εφαρμογή των συμφωνηθέντων», τόνισε ο Γιώργος Γεραπετρίτης, απαντώντας στις απανωτές προκλήσεις της Σιλιάνοφσκα.

Σύμφωνα με πληροφορίες η Αθήνα αν και όχι επίσημα βάζει ήδη στο τραπέζι το ενδεχόμενο του βέτο στην ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ. Από την κυβέρνηση τονίζουν ότι «δεν είμαστε ακόμα εκεί, δεν είμαστε σε αυτό το σημείο αλλά η τήρηση της συμφωνίας των Πρεσπών είναι προφανώς προϋπόθεση για την ευρωπαϊκή προοπτική της γειτονικής χώρας».

Άλλωστε είναι κάτι που κατέστησε σαφές ο ίδιος ο πρωθυπουργός.

Στην κυβέρνηση επίσης, μετά την προκλητική απόφαση της Προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας δηλώνουν δικαιωμένοι που η κυβέρνηση δεν έσπευσε να κυρώσει τα μνημόνια της συμφωνίας των Πρεσπών όπως ζητούσε και ζητάει κυρίως η αξιωματική αντιπολίτευση. Σκεφτείτε να είχαμε κάνει εμείς όλα τα βήματα ενώ η άλλη πλευρά δεν έχει κάνει τίποτα, τονίζουν.

«Στις δημόσιες εμφανίσεις της, η Μακεδόνας πρόεδρος έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το όνομα Μακεδονία, ως πράξη ατομικού δικαιώματος αυτοδιάθεσης και αυτοπροσδιορισμού, σεβόμενη τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες και σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές» αναφέρεται σε ανακοίνωση του γραφείου της προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα.

Στη συνέχεια όμως, στην ανακοίνωση από το γραφείο της αναφέρεται πως η Πρόεδρος της χώρας θα τηρήσει την χρήση της επίσημης συνταγματικής ονομασίας. «Το επίσημο κείμενο του όρκου, όπως αυτό ετοιμάστηκε από τις υπηρεσίες της Βουλής, υπογράφηκε με τη συνταγματική ονομασία της χώρας, όπως ορίζει το Σύνταγμα» υπογραμμίζει.

Αναλυτικά η ανακοίνωση:

«Στις δημόσιες εμφανίσεις της, η Μακεδόνας πρόεδρος έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το όνομα Μακεδονία, ως πράξη ατομικού δικαιώματος αυτοδιάθεσης και αυτοπροσδιορισμού, σεβόμενη τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες και σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές.

Η Πρόεδρος Gordana Siljanovska Davkova θα τηρήσει την χρήση της επίσημης συνταγματικής ονομασίας.

Το επίσημο κείμενο του όρκου, όπως αυτό επιδόθηκε από τις υπηρεσίες της Βουλής, υπογράφηκε με τη συνταγματική ονομασία της χώρας, όπως ορίζει το Σύνταγμα».

• Το «πολύ ατυχές γεγονός» με τη νέα Πρόεδρο της Βορείου Μακεδονίας να μην αναφέρει τη συνταγματική ονομασία της χώρας κατά την ορκωμοσία της, επανέλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καλώντας παράλληλα τις νεοεκλεγμένες Αρχές της χώρας, να συνεχίσουν να πείθουν όλους στην ΕΕ ότι είναι αφοσιωμένες στο ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας τους.

Ερωτηθείς σχετικά, κατά τη διάρκεια της σημερινής ενημέρωσης της Επιτροπής, ο εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Πίτερ Στάνο, αναφέρθηκε στη σχετική δήλωση της Προέδρου της Επιτροπής και στη δήλωση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής δράσης, σχετικά με το «πολύ ατυχές γεγονός της νέας Προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας να μην αναφέρει το συνταγματικό όνομα της χώρας κατά την ορκωμοσία».

Ο Π. Στάνο εξήγησε ότι αυτό που αναμένει η ΕΕ από τη Βόρεια Μακεδονία προς την ευρωπαϊκή της ολοκλήρωση, αναφέρεται ξεκάθαρα στην τελευταία έκθεση προόδου το περασμένο φθινόπωρο. Όπως είπε, στην έκθεση αυτή επισημαίνεται ότι «οι υφιστάμενες διμερείς συμφωνίες πρέπει να εφαρμόζονται καλή τη πίστει από όλα τα μέρη, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίας των Πρεσπών μεταξύ Βόρειας Μακεδονίας και Ελλάδας». Σε αυτές τις συμφωνίες περιλαμβάνεται και η Συνθήκη φιλίας, καλής γειτονίας και καλής συνεργασίας με τη Βουλγαρία, συμπεριλαμβανομένων των πρωτοκόλλων της. «Αυτή είναι η προσδοκία της ΕΕ», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής.

Συνεχίζοντας, ο Π. Στάνο τόνισε ότι από τις δηλώσεις υψηλών αξιωματούχων της ΕΕ, όπως η κοινή δήλωση του επιτρόπου για τη Διεύρυνση, Όλιβερ Βάρχελι και του ύπατου εκπροσώπου της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, είναι απόλυτα σαφές τι αναμένει η ΕΕ από τη Βόρεια Μακεδονία. «Αναμένουμε και ανυπομονούμε να συνεργαστούμε με τις νεοεκλεγμένες αρχές στη Βόρεια Μακεδονία τόσο με την Πρόεδρο όσο και με τη νέα κυβέρνηση για να βοηθήσουμε τη χώρα να προχωρήσει και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες που χαράσσει η ΕΕ στην ενταξιακή πορεία της χώρας. Ειλικρινά, λοιπόν, αναμένουμε και πιστεύουμε ότι οι νέες αρχές θα συνεχίσουν να αποδίδουν», είπε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, προσθέτοντας ότι οι νεοεκλεγμένες Αρχές «έχουν τώρα την ευκαιρία να πείσουν όλους στην ΕΕ ότι είναι αφοσιωμένοι στο ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας τους και ότι θα κάνουν ό,τι μπορούν για να προχωρήσουν στην επιτυχημένη ενταξιακή της πορεία».

• Το μήνυμα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν σταθερά προσηλωμένες στη Συμφωνία των Πρεσπών και στην ενσωμάτωση της Βόρειας Μακεδονίας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς εξέπεμψε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στον απόηχο των εκλογών που πραγματοποιήθηκαν στη γειτονική χώρα.

Η τοποθέτηση του εκπροσώπου του αμερικανικού υπουργείου έγινε απαντώντας σε ερώτηση των Ελλήνων ανταποκριτών στην Ουάσιγκτον για το γεγονός ότι η νέα πρόεδρος παραβίασε τη Συμφωνία των Πρεσπών, αποκαλώντας τη χώρα «Μακεδονία» και όχι “Βόρεια Μακεδονία”, όπως είναι το συνταγματικό της όνομα, κατά τη διάρκεια της τελετής για την ορκωμοσία της.

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανάφερε ότι «καθώς σχηματίζεται νέα κυβέρνηση και επιλέγεται ένας νέος πρωθυπουργός, θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε τη σημασία της τήρησης των διεθνών συμφωνιών και τα οφέλη της πλήρους ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

• Με την έμπρακτη αμφισβήτηση της Συμφωνίας των Πρεσπών η κυρία Σιλιάνοφσκα κινδυνεύει όχι μόνο να υπονομευθεί η νομιμότητα της ορκωμοσίας της και να κολλήσει οριστικά η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας της αλλα να βρεθεί και στο στόχαστρο των κυρώσεων των ΗΠΑ βάσει του σχετικού διατάγματος που υπέγραψε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν το 2021.

Σύμφωνα με αυτό το προεδρικό εκτελεστικό διάταγμα (Executive Order 14033) προβλέπεται μπλοκάρισμα των περιουσιακών στοιχείων στις ΗΠΑ και οποιεσδήποτε συναλλαγές, όπως και απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ για πρόσωπα που παραβιάζουν ή παρεμποδίζουν την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών (2018) και της Συμφωνίας της Αχρίδας (2001), παρεμποδίζοντας ουσιαστικά την ειρήνη και την ασφάλεια των Δυτικών Βαλκανίων. Οι κυρώσεις αφορούν όποιον «είναι υπεύθυνος ή συνεργός ή έχει εμπλακεί άμεσα ή έμμεσα σε παραβίαση ή πράξη που παρεμπόδισε ή απείλησε την εφαρμογή οποιασδήποτε περιφερειακής συμφωνίας ασφάλειας, ειρήνης, συνεργασίας ή αμοιβαίας αναγνώρισης ή πλαισίου ή μηχανισμού λογοδοσίας που σχετίζεται με τα Δυτικά Βαλκάνια, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας των Πρεσπών του 2018· τη συμφωνία-πλαίσιο της Οχρίδας του 2001· ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών· τις συμφωνίες του Ντέιτον· ή τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της Διάσκεψης για την Εφαρμογή της Ειρήνης που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο τον Δεκέμβριο του 1995, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων ή συμπερασμάτων του Ύπατου Εκπροσώπου, του Συμβουλίου για την Εφαρμογή της Ειρήνης ή του Διοικητικού του Συμβουλίου, ή το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία ή, όσον αφορά την πρώην Γιουγκοσλαβία, τον Διεθνή Μηχανισμό Ποινικών Δικαστηρίων».

• Μετά το κύμα αντιδράσεων από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα πράξει ο νικητής των εκλογών και εντολοδόχος πρωθυπουργός Κ.Μίτσκοσκι, ο έτερος υποστηρικτής του «Μακεδονισμού», ο οποίος προεκλογικά ειχε διακηρύξει ότι θα χρησιμοποιεί τον όρο «Μακεδονία».

Έχοντας υποσχεθεί προεκλογικά οτι θα διορθώσει την οικονομία της χώρας, θα είναι εξαιρετικά μεγάλου ρίσκου η επιλογή να ακολουθήσει τα χνάρια της Σιλιάνοφοσκα και να διακινδυνεύσει να χάσει τα ευρωπαϊκά κονδύλια και να φέρει την χώρα του σε ακόμη μεγαλύτερη απομόνωση δεδομένης της αντιπαράθεσης με την Βουλγαρία που ηδη έχει επιφέρει ένα βετο στην ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας.

Βεβαίως ο κ.Μίτσκοσκι έχει ως διέξοδο το να τηρήσει τη Συμφωνία των Πρεσπών σε ό,τι αφορά την επίσημη ονομασία σχετικά με τους θεσμούς και τις κρατικές οντότητες και να εκμεταλλευθεί όλα τα άλλα «παράθυρα» που έχει αφήσει η συμφωνία με το αρθρο 7 στο οποίο επιτρέπεται στην γειτονική χώρα να χρησιμοποιεί τον όρο «Μακεδονία -ικος» σε ολες τις άλλες χρήσεις (εκτος κρατικών θεσμών και οντοτήτων) με την διευκρίνηση ότι … διαφοροποιούνται από την ελληνική ιστορία.