Ρεπορτάζ libre/Εξαήμερη εργασία: “Κάποιοι ανοήτως υποστηρίζουν ότι είναι στη διακριτική ευχέρεια του εργαζόμενου”

Σε καθεστώς εξαήμερης εργασίας θα μπορούν να ενταχθούν χιλιάδες εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα από την 1η Ιουλίου, λαμβάνοντας προσαύξηση ημερομισθίου κατά 40%. Νομιμοποίηση της υπερωρίας ή κέρδος για τον εργαζόμενο- όπως επιμένει να ισχυρίζεται ο υπ. Εργασίας; Ο εργατολόγος Αλέξης Μητρόπουλος μιλά στο libre.

O νόμος 5053/23 προβλέπει την έναρξη της εξαήμερης εργασίας για τους οργανισμούς και τις εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας, που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Οι εργαζόμενοι αυτοί θα αμείβονται επιπλέον για την έκτη μέρα με το 40% του ημερομισθίου και το 115% αν είναι αργία, ενώ θα δικαιούνται ένα ρεπό μέσα στην εβδομάδα.

Στο καθεστώς της 6ήμερης εργασίας ανήκουν οι φορείς του Δημοσίου, οι ΔΕΚΟ, η βιομηχανία και κλάδοι του ιδιωτικού τομέα συνεχούς λειτουργίας, που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Εξαιρούνται οι εργαζόμενοι σε τουρισμό και επισιτισμό.

Μέχρι στιγμής, η εξαήμερη απασχόληση προβλέπεται κυρίως σε κλαδικές συμβάσεις, όπως στον κλάδο του επισιτισμού και του τουρισμού. Σε αυτές τις περιπτώσεις προβλέπεται ότι εάν οι μισθωτοί στον επισιτισμό εργαστούν σε ημέρες ανάπαυσής τους, λαμβάνουν πρόσθετη αμοιβή και συγκεκριμένα αποζημίωση ίση με ένα ημερομίσθιο για κάθε ημέρα ανάπαυσης που εργάστηκαν, το οποίο θα καταβάλλεται προσαυξημένο κατά 75% εφόσον η απασχόληση σε ημέρα ανάπαυσης λάβει χώρα την Κυριακή ή σε ημέρα θεσμοθετημένης από την εργατική νομοθεσία αργίας.

«Σήμερα, επειδή υπάρχει πολύ μεγάλο έλλειμμα εργαζομένων, ειδικά στη βιομηχανία, χρησιμοποιούνται εργαζόμενοι παραπάνω ώρες για να βγαίνει η βάρδια, και πληρώνονται «μαύρα». Πλέον θα δίνεται το δικαίωμα να έχουν μια επιπλέον βάρδια το Σάββατο ,με τον εργαζόμενο να δικαιούται ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%» είχε δηλώσει ο τότε υπουργός Εργασίας Άδωνις Γεωργιάδης, κατά την παρουσίαση του νόμου.

Συνεπώς, η νέα διάταξη εισάγει την απασχόληση κατά την 6η ημέρα της εβδομάδας με:

• υποχρεωτική προ δήλωση της εργασίας αυτής στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και
• χωρίς την δυνατότητα υπέρβασης των 8 ωρών ημερησίως, ενώ
• ο εργαζόμενος θα δικαιούται ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40% για την 6η ημέρα απασχόλησης.

Επίσης,

• Η απασχόληση των εργαζομένων, κατά την πρόσθετη ημέρα, δεν δύναται να υπερβαίνει τις 8 ώρες, ενώ δεν επιτρέπεται η πραγματοποίηση υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης.
• Σε περιπτώσεις που επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις έχουν νυχτερινές βάρδιες πενθημέρου (00:00-06:00), δεν επιτρέπεται επ’ ουδέν η απασχόλησή τους 6η μέρα κατά τη νυχτερινή βάρδια.
• Οι ανωτέρω εργοδότες υποχρεούνται να καταχωρίζουν τα στοιχεία των χρονικών ορίων εργασίας των εργαζομένων τους που θα απασχοληθούν κατά την έκτη ημέρα στη δήλωση οργάνωσης του χρόνου εργασίας πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζομένους.

«Σήμερα κάποιοι από τα κόμματα της αντιπολίτευσης φαίνεται να απορούν, ενώ είναι ένας νόμος ψηφισμένος» σχολιάζει στο libre ο εργατολόγος Αλέξης Μητρόπουλος μιλώντας «για το τέλος του πενθημέρου».

«Λόγω ευρωεκλογών, η κυβέρνηση δεν έχει εφαρμόσει ακόμη τον νόμο, οπότε εφαρμόζεται από 1^η Ιουλίου».

«Κάποιοι ανοήτως υποστηρίζουν ότι είναι στη διακριτική ευχέρεια του εργαζόμενου αν θα δεχτεί να δουλέψει παραπάνω. Είναι διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη, αν το ζητήσει ο εργοδότης, ο εργαζόμενος υποχρεούται να το κάνει. Η ίδια η υπουργός είπε ‘’μπορεί να ζητήσει από τον εργαζόμενο να δουλέψει με προσαύξηση’’. Δεν είναι στη διακριτική ευχέρεια του εργαζομένου» ξεκαθαρίζει.

Ο κ. Μητρόπουλος θυμίζει μάλιστα και άλλη διάταξη του συγκεκριμένου νόμου Γεωργιάδη. «Στον ίδιο σκληρό νόμο είναι και η δυνατότητα, που είχε απαγορευτεί με νόμο από το 1932,  να δουλεύει κάποιος πάνω από το νόμιμο ωράριο. Ο νομός που αναφέραμε δίνει τη δυνατότητα να διπλό-τριπλοαπασχολείται ένας εργαζόμενος, να δουλεύει σε πλείονες εργοδότες κατ’ ανώτατο 13 ώρες ημερησίως, ενώ οι διεθνείς συνθήκες λένε ότι πρέπει να αναπαύεται ένα 11ωρο». Μάλιστα, υπογραμμίζει πως «και για τις δυο διατάξεις έχουμε ευρωπαϊκή πρωτοτυπία. Όσο το έχουμε μελετήσει, παρατηρούμε ότι σε 2-3 χώρες της λατινικής Αμερικής έχουν εφαρμοστεί οι σκληρές εργατικές διατάξεις της σχολής Σικάγου και είχαμε σπάσιμο πενθημέρου. Στην Ευρώπη δεν έχουμε απαντήσει πανόμοια νομοθεσία για καμία από τις δυο διατάξεις».

Επισημαίνει, δε, πως έχουμε σπάσιμο και του 6ήμερου σε ορισμένες περιπτώσεις. «Με το άρθρο 27 το ιδίου νόμου παρέχεται η δυνατότητα σε επιχειρήσεις τροφίμων, εμφιάλωσης κ.α. να εντάσσονται στις επιχειρήσεις που εργάζονται και την 6^η μέρα. Άρα εκεί πάμε σε σπάσιμο και του 6ημερου για 7ημερο».

Η καταληκτική του παρατήρηση είναι πως ενώ η Ευρώπη προχωρά, εμείς πάμε ανάστροφα. «Πάμε αντίθετα απ’ την Ευρώπη που φέρνει το 4ημερο. Κι ενώ πολλές κυβερνήσεις και αγορές εργασίας και στην πατρίδα εισαγάγουν το μειωμένο 40ωρο και τη μειωμένη εργασιακή εβδομάδα, χωρίς μείωση αποδοχών, εμείς καταργούμε και το πενθήμερο, οριακά και το 6ήμερο».

Βήματα μπροστά ή πίσω;

Η 6ήμερη εργασία έκανε κι επίσημα την εμφάνισή της τη στιγμή που πανευρωπαϊκά το μοντέλο που προωθείται είναι η 4ήμερη εργασία. Οι εργαζόμενοι στο Βέλγιο μπορούν από το 2022 να εργάζονται 4 ημέρες επί 10 ώρες, ενώ στην Ισπανία και στην Πορτογαλία τα πιλοτικά προγράμματα σε μεγάλες εταιρείες που στηρίζονται οικονομικά από τις κυβερνήσεις εξασφαλίζουν το 100% της αμοιβής με μία λιγότερη εργάσιμη ημέρα. Στην Ελλάδα, αντίθετα οι αριθμοί είναι απογοητευτικοί. Είναι πρώτη στην Ευρώπη σε ώρες εργασίας εβδομαδιαία, και τελευταία σε ποσοστό απασχολησιμότητας.  

• Οι αντιδράσεις για το νέο κυβερνητικό μέτρο έχουν ήδη ξεκινήσει, με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να προχωρά σε σκληρό σχολιασμό. Ο τοπάρχης Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, Γιώργος Γαβριάς, έχει δηλώσει:

«Τις τελευταίες μέρες αρκετά είναι τα δημοσιεύματα του Τύπου που υπογραμμίζουν με μελανά χρώματα την εφαρμογή της 6ήμερης εργασίας από 1 Ιουλίου 2024, σχεδόν σε όλους τους παραγωγικούς κλάδους αλλά και σε ΔΕΚΟ, Ιδιωτικό Τομέα και Δημόσιο. H εν λόγω απόφαση δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Πρόκειται για την υλοποίηση των σκληρών αντεργατικών πολιτικών που η ΝΔ φέρνει κατά ριπάς στη Βουλή, με την αυθάδεια του 41%.

 Η 6ήμερη εργασία, χωρίς ρεπό, δεν είναι επιταγή της Τρόικα, ούτε έρχεται να εφαρμοστεί σε καθεστώς μνημονίων. Όλη η δόξα της συγκεκριμένης ρύθμισης ανήκει στον κ. Γεωργιάδη, τον πρώην υπουργό Εργασίας, ο οποίος με τον πρόσφατο Νόμο του (5053/23) άλλαξε προς το χειρότερο, για μια ακόμη φορά μετά τους Βρούτση –  Χατζηδάκη, το εργασιακό τοπίο.

Mε την αποδυνάμωση του ΣΕΠΕ, με το τεράστιο κενό που υπάρχει σε ελέγχους στην αγορά εργασίας, η 6ήμερη εργασία και το ξήλωμα πολλών άλλων εργασιακών δικαιωμάτων, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην περαιτέρω ελαστικοποίηση της εργασίας και στην υποβάθμιση της θέσης του εργατικού δυναμικού.

• Αντίθετα με ό,τι υποσχέθηκε ο πρωθυπουργός για να κερδίσει τις εκλογές, σκοπός της κυβέρνησής του είναι: χαμηλοί μισθοί, ελάχιστο πλαίσιο προστασίας, μηδενικοί έλεγχοι, εντατικοποίηση της εργασίας και εξυπηρέτηση συγκεκριμένων εργοδοτικών συμφερόντων».

Αντιδράσεις έρχονται και από το ΚΚΕ. Κλιμάκια του κόμματος πραγματοποιούν συνεχείς επισκέψεις σε εργασιακούς χώρους, συζητούν και ενημερώνουν τους εργαζόμενους για το πώς διαμορφώνεται το πεδίο και τι χρειάζεται για να το κοντράρουν. Η βουλεύτρια του κόμματος Σεμίνα Διγενή σε προηγούμενη επίσκεψή της στην ΕΡΤ και συνομιλώντας με τους εργαζόμενους είχε χαρακτηριστικά επισημάνει: «Κανονικότητα» θεωρεί η κυβέρνηση να δουλεύει ένας εργαζόμενος μέχρι και 65 ώρες τη βδομάδα σε πενθήμερη εργασία ή 78 σε εξαήμερη, τηρώντας την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, που προβλέπει 11 ώρες ανάπαυση μεταξύ δύο περιόδων εργασίας. Ξέρουμε τις μορφές της «ευελιξίας» που προβλέπει η εργατική νομοθεσία, στη ζούγκλα της αγοράς εργασίας: Ημιαπασχόληση, εκ περιτροπής, εποχική και άλλες, για να προσαρμόζονται καλύτερα ο χρόνος και οι όροι εργασίας στις διαθέσεις και τις ανάγκες της εργοδοσίας.Στον άγριο κόσμο της καπιταλιστικής κερδοφορίας το 4ωρο και το 5ωρο πολύ εύκολα γίνονται 8ωρο, με τους εκβιασμούς της εργοδοσίας.