Επιστολική ψήφος/ Γιατί η “ιστορική ευκαιρία” κατέληξε στην ισχνή ανταπόκριση 46.541 ομογενών

Ο Γενικός Γραμματέας Αποδήμου Ελληνισμού του υπουργείου Εξωτερικών Γιάννης Χρυσουλάκης, σε δηλώσεις του τον περασμένο Ιανουάριο και ενόψει της λειτουργίας της πλατφόρμας για την εγγραφή εκείνων που μπορούν να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο στις ευρωεκλογές, δήλωνε τα εξής:

«Υπάρχουν μηνύματα έκδηλης ικανοποίησης από πλευράς των αποδήμων, έτσι όπως έχουν εκφραστεί και από τους θεσμικούς εκπροσώπους και όπως μεταφέρονται και σε εμένα προσωπικά από τις επαφές που έχω καθημερινά. Είναι ενδεικτικά της πάρα πολύ θετικής υποδοχής, αφενός μεν της ιστορικής μεταρρύθμισης της επιστολικής ψήφου, αφετέρου της επέκτασης και στις εθνικές εκλογές, γιατί θεωρούν ότι είναι μία δημοκρατική κοινωνική κατάκτηση, την οποία δικαιούνται εδώ και πολλά χρόνια».

«Εκτιμώ ότι το νούμερο των εγγεγραμμένων θα είναι εξαψήφιο. Πάνω από 100.000 αναμένεται να είναι οι ομογενείς που θα ψηφίσουν. Και όταν λέω εξαψήφιο εννοώ 100.000 και παραπάνω, που μπορεί να είναι 200.000 ή 300.000 οι εγγεγραμμένοι » σημείωσε ο κ. Χρυσουλάκης ερωτηθείς για το πόσος κόσμος αναμένεται να ψηφίσει σε σχέση με την επιστολική ψήφο.

Η πλατφόρμα έκλεισε σήμερα, Μεγάλη Δευτέρα, όπως είχε ανακοινωθεί και τα αποτελέσματα των “πανηγυρισμών” και της “έκδηλης ικανοποίησης” των ομογενών είναι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, 186.117 εγγεγραμμένοι εκ των οποίων μόνο 46.541 είναι Έλληνες του εξωτερικού. Οι υπόλοιποι 140.576 είναι ψηφοφόροι εσωτερικού, δηλαδή κατά την μεγάλη πλειοψηφία εποχικά εργαζόμενοι (όσοι, δηλαδή, έχουν ήδη προγραμματίσει να εργαστούν κατά την τουριστική περίοδο σε περιοχές μακριά από τον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος), ή άλλοι που για ειδικούς λόγους προτιμούν αυτή την διαδικασία επειδή δεν μπορούν ή δεν θέλουν να μεταβούν στα εκλογικά τμήματα.

Πρέπει να σημειωθεί ως πεδίο σύγκρισης ότι στις βουλευτικές εκλογές του 2023 είχαν εγγραφεί για να ψηφίσουν με φυσική παρουσία (σε προξενεία, πρεσβείες, ή άλλα σημεία που είχαν προσδιοριστεί) σχεδόν 23.000, ενώ τελικά προσήλθαν στις κάλπες περίπου 18.000 τον Μάιο και 15.600 τον Ιούνιο.

Δηλαδή: στις περυσινές εθνικές εκλογές ενδιαφέρθηκαν και ψήφισαν 23.000 ομογενείς, αρκετοί εκ των οποίων έπρεπε να διανύσουν σημαντικές αποστάσεις ακόμα και εκατοντάδων χιλιομέτρων για να φτάσουν στα σχετικά σημεία, ενώ τώρα που δίνεται η απλή και εύκολη ευκαιρία της πολυδιαφημισμένης επιστολικής ψήφου ο αριθμός αυτός αυξήθηκε μόλις κατά 18.000 εκλογείς.

Ερωτηθείς, μάλιστα, ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών σχετικά με το αν έχουν τη δυνατότητα να ψηφίσουν, οι άνθρωποι εκείνοι, οι οποίοι στα χρόνια της κρίσης έφυγαν και πήγαν στην Αμερική, στη Γερμανία ακόμα και στη Βρετανία επισήμανε το εξής: «βεβαίως και ψηφίζουν. Αυτοί μάλιστα είναι πιο κοντά, διότι νομιμοποιούνται. Δεν έχουν επομένως, κανέναν απολύτως περιορισμό. Είναι η γενιά του brain drain, και είναι γύρω στις 650.000 με 700.000 τα νέα παιδιά, τα οποία έφυγαν και πήγαν κυρίως σε ευρωπαϊκές χώρες και κάποιοι από αυτούς οι οποίοι πήγαν στην Αμερική, στις Ηνωμένες Πολιτείες ή σε άλλες περιοχές. Βεβαίως και μπορούν λοιπόν, και αυτοί δια της επιστολικής ψήφου, να ψηφήσουν κανονικότατα. Η επιστολική ψήφος άλλωστε, είναι επιλογή. Για το μεν το εξωτερικό είναι υποχρεωτική (μιλάμε για τις ευρωεκλογές), για δε το εσωτερικό είναι προαιρετική. Για το εξωτερικό λοιπόν, όποιος θέλει να ψηφίσει πρέπει να ψηφίσει υποχρεωτικά με επιστολική ψήφο. Άρα, όλα αυτά τα νέα παιδιά, εφόσον ενδιαφέρονται-που τα περισσότερα νομίζω ότι ενδιαφέρονται- δικαιούνται και νομιμοποιούνται να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο».

Είχαν, δηλαδή, τη δυνατότητα να ψηφίσουν έως και 700.000 της γενιάς του brain drain -κατά τον κ. Χρυσουλάκη-, και βεβαίως επιπλέον εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι ομογενείς, Έλληνες που ζουν από την Αστόρια της Νέας Υόρκης, έως την “ελληνική πόλη” (όπως αποκαλείται) της Μελβούρνης, και από το Ντίσελντορφ μέχρι το Γιοχάνεσμπουργκ. Αντ’ αυτού, μόλις 41.000, 18.000 περισσότεροι απ΄ ότι στις τελευταίες εθνικές εκλογές που δεν είχαν τη δυνατότητα και την ευκολία της επιστολικής ψήφου.

Μπορεί, ίσως, να ισχυριστεί κανείς ότι το ενδιαφέρον για τις ευρωεκλογές είναι χαμηλό και ότι αυτός ο αριθμός θα αυξηθεί σημαντικά όταν η επιστολική ψήφος θα επεκταθεί -όπως έχει προαναγγείλλει η κυβέρνηση- στις εθνικές εκλογές. Πιθανώς. Ωστόσο, σε αυτή την πρώτη και “ιστορική” ευκαιρία που δίνεται από την ελληνική “μητρόπολη”/ πατρίδα στους ομογενείς ανά την υφήλιο η ανταπόκριση είναι από ισχνή έως απογοητευτική. Κι αυτό πρέπει να το ομολογήσουμε.

Σε πείσμα, μάλιστα, της σκληρής εθνικής ατζέντας αυτών των ευρωεκλογών, του μεγάλου διακυβεύματος για την Ευρώπη και την συμμετοχή της Ελλάδας σε όσα θα συμβούν, αλλά και της καμπάνιας όλων των κομμάτων για την προσέγγιση των ομογενών ψηφοφόρων, ακόμα και με επισκέψεις του πρωθυπουργού και των πολιτικών αρχηγών σε διάφορες χώρες με ισχυρές ελληνικές κοινότητες.

Τα επί μέρους (επίσημα) στοιχεία είναι ενδεικτικά και, ίσως, ακόμα πιό ανησυχητικά:

• Οι 8 στους 10 απόδημους είναι κάτοικοι ευρωπαϊκών χωρών (34.580 – 84,1%), περίπου 4.290 είναι οι εγγεγραμμένοι από τη Βόρεια και Κεντρική Αμερική (10,4%%), 870 από χώρες της Ασίας (2,1%), 400 από την Αφρική (1%), 215 από χώρες της Νότιας Αμερικής (0,5%) και 745 από την Ωκεανία (1,8%). Κρατήστε το τελευταίο στοιχείο: Από την Αυστραλία του Ελληνισμού (Ωκεανία) μόνο 745 επιστολικοί ψηφοφόροι; Από την τρίτη, όπως λέγεται, πόλη της Ελλάδας, την Μελβούρνη των 350.000 Ελλήνων;
• Ανά χώρα οι περισσότερες εγγραφές προέρχονται από κατοίκους Γερμανίας, Ηνωμένου Βασιλείου, ΗΠΑ, Βελγίου και Ολλανδίας. Οι απόλυτοι αριθμοί, δε, δείχνουν πως ενδιαφέρθηκαν πλειοψηφικά οι …”Ευρωπαίοι”. Στις εκλογές του Ιουνίου θα έχουν τη δυνατότητα να ψηφίσουν και απόδημοι που διαμένουν σε χώρες όπου στις περσινές βουλευτικές εκλογές δεν συστάθηκαν εκλογικά τμήματα, καθώς δεν συμπληρώθηκε ο απαιτούμενος αριθμός. Σε αυτές συγκαταλέγονται η Αγκόλα, η Μποτσουάνα, η Ζάμπια, η Παπούα – Νέα Γουινέα, το Τζιμπουτί, τα Νησιά Μπαρμπάντος, η Γκάνα, το Ελ Σαλβαδόρ, η Ακτή Ελεφαντοστού κά.
• Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει επίσης ότι το ενδιαφέρον για τη νέα, για τα ελληνικά δεδομένα, μέθοδο ψηφοφορίας είναι υψηλό σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Οι εκλογείς 17 έως 30 και από 31 έως 40 ετών αντιστοιχούν στο 31,8% των εγγεγραμμένων. Οι πολίτες από 41 έως 50 και από 51 έως 60 ετών αντιστοιχούν στο 38,2%, ενώ οι άνω των 61 ετών αντιστοιχούν στο 30,1%

Συμπέρασμα: Από αυτόν τον απογοητευτικό αριθμό ομογενών που επέλεξαν την επιστολική ψήφο συνάγεται: α. οι Έλληνες που ζουν στις ευρωπαϊκές χώρες διατηρούν μεγαλύτερη συναισθηματική και πρακτική σχέση με την πατρίδα, το ενδιαφέρον τους για τα πολιτικά πράγματα είναι αυξημένο και διατηρείται “ζωντανό” και επιπλέον αυτή η “εκλογική ομάδα” έχει ενισχυθεί κατά τα χρόνια της κρίσης, άρα σε χρόνο σχετικά κοντινό, β. είναι σαφές ότι οι νεότερες ηλικίες ενδιαφέρθηκαν περισσότερο, ως εκ τούτου μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι όσο περισσότερο ζει ένας Έλληνας στο εξωτερικό (ακόμα και στις κοντινές ευρωπαϊκές χώρες) τόσο περισσότερο “απογαλακτίζεται” από τα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα στην Ελλάδα, γ. είναι πραγματικά αξιοσημείωτος ο χαμηλός βαθμός ενδιαφέροντος της ισχυρότατης και κατά τεκμήριο πιό εύπορης ελληνικής κοινότητας των Ηνωμένων Πολιτειών: μόνο λίγο πάνω από 4.000 είναι εκείνοι από τη Βόρεια (ΗΠΑ,Καναδάς) και την Κεντρική Αμερική που επέλεξαν να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο.

Εν κατακλείδι, οι ομογενείς μας δεν έδειξαν το ενδιαφέρον που θα ανέμενε κανείς από αυτή την “ιστορική ευκαιρία” (όπως έλεγαν με στόμφο κυβερνητικά στελέχη) που τους έδωσε η πατρίδα, ο δε “ενθουσιασμός” που μεταφερόταν αποδεικνύεται πολύ κατώτερος της περιγραφής. Ναι, είναι πιθανό οι ευρωεκλογές να είναι μία εκλογική διαδικασία χαμηλότερου ενδιαφέροντος και μπορεί να πει κανείς ότι όταν πρόκειται να εκλεγεί κυβέρνηση το ενδιαφέρον θα αυξηθεί. Όμως, πριν αναζητηθούν δικαιολογίες και ερμηνείες, καλό θα ήταν να προβληματιστούμε.

Αφενός, σχετικά με το πόσο “άρρηκτες” είναι, τελικά, οι σχέσεις σημαντικής μερίδας της ομογένειας με την “μητερα-πατρίδα”. Είτε με ευθύνη του ελλιπούς ενδιαφέροντος που έχει επιδείξει η δεύτερη γι αυτούς, είτε επειδή ένας μεγάλος αριθμός των Ελλήνων του εξωτερικού έχει αποκοπεί. Αφετέρου, εάν τελικά η αναμφίβολα ορθή, λογική και επιβεβλημένη διαδικασία της επιστολικής ψήφου -που, όντως, αποκαθιστά μία στρέβλωση και αδικία- μπορεί να αναγορεύεται σε “ιστορική” όταν ένα μεγάλο τμήμα της ομογένειας “γυρίζει την πλάτη”. Και, τέλος, μπορεί να αποκαλύπτει και την ανάγκη για μία πιο γνήσια και απευθείας εκπροσώπηση των ομογενών.

Ως επιμύθιο, αξίζει να διερευνήσει κανείς εάν έκανε “ζημιά” και η υπόθεση διαρροής προσωπικών δεδομένων με το email-gate της Άννας Μισέλ Ασημακοπούλου. Εάν δηλαδή προκάλεσε αποστροφή και αμφισβήτησε το αδιάβλητο της διαδικασίας.