“Αντισυστημισμός”: Τα “κρυφά” ευρήματα των δημοσκοπήσεων

Δύο ευρήματα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον που όμως μάλλον υποτιμήθηκαν περιλαμβάνει η δημοσκόπηση της Opinion Poll για το Action24 και είναι ενδεικτικά όχι μόνο της ρευστοποίησης του πολιτικού τοπίου αλλά, κυρίως, μιας στροφής μερίδας του εκλογικού σώματος προς έναν ιδιότυπο αντισυστημισμό.

Σε δύο ερωτήσεις της εταιρείας, η πρώτη σχετικά με το εάν πρέπει να διεξαχθούν πρόωρες εθνικές εκλογές και, η δεύτερη εάν εκτιμάται ότι συντρέχουν πιθανότητες για νοθεία και ως εκ τούτου εάν δικαιολογείται η αυξημένη επιτήρηση διεθνών παρατηρητών στην (ευρω)εκλογική διαδικασία, περίπου το 35% -πάνω από ένας στους τρεις- των ψηφοφόρων απαντά καταφατικά.

Και τα δύο θέματα έχουν τεθεί στην πολιτική αντιπαράθεση από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ Στέφανο Κασσελάκη και υποστηρίχτηκαν λιγότερο ή περισσότερο από μικρότερα κόμμα, μεταξύ των οποίων και η Ελληνική Λύση, ενώ απαξιώθηκαν πλήρως από την κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ.

Αξίζει να σημειωθεί πως σχεδόν σε όλες τις μετρήσεις κοινής γνώμης τα τελευταία αρκετά χρόνια η πλειονότητα των πολιτών (με πολύ ψηλά ποσοστά) στέκεται αρνητικά στο ενδεχόμενο προκήρυξης πρόωρων εκλογών, ακόμα και όταν εκδηλώνει την δυσφορία της στην εκάστοτε κυβέρνηση για τις πολιτικές που την επηρεάζουν. Αποτελεί “σταθερά” των δημοσκοπήσεων το να μην επιθυμούν οι πολίτες διατάρραξη του σταθερού εκλογικού κύκλου τετραετίας.

Οι περισσότεροι εστίασαν στο ότι στην μέτρηση της Opinion Poll, για τα δύο συγκεκριμένα θέματα, έξι στους δέκα πολίτες απάντησαν αρνητικά και όχι στο ότι ένας στους τρεις απάντησε θετικά. Πρόκειται για ένα πολύ υψηλό ποσοστό, τριπλάσιο του δημοσκοπικού ποσοστού του ΣΥΡΙΖΑ -ο πρόεδρος του οποίου ήγειρε τόσο το θέμα περί νοθείας, όσο και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Και, πάντως, επειδή δεν μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι το σύνολο των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ συμφωνεί με αυτές τις απόψεις, γίνεται αντιληπτό πως πιθανώς διαμορφώνεται ένα εκλογικό σώμα μέσα στο εκλογικό σώμα που υιοθετεί τέτοιες αντιλήψεις.

“Καύσιμη ύλη”

Δεν πρόκειται, φυσικά, για μία “ορφανή” θεωρία και ίσως πρέπει να συνδυαστεί με το πάνω από το 80% των πολιτών που σε άλλες έρευνες πιστεύουν πως υφέρπει κάποια προσπάθεια συγκάλυψης σχετικά με την διερεύνηση της τραγωδίας των Τεμπών. Αποτελεί, φυσικά, και αποτύπωμα-παρενέργεια του σκανδάλου της παραβίασης προσωπικών δεδομένων με τα email της Άννας Μισέλ Ασημακοπούλου με την εμπλοκή κομματικού στελέχους της Ν.Δ. Αλλά και αποτέλεσμα θεωριών που αναπτύχθηκαν για παραβίαση παραδοσιακών δεσμών και θεσμών (κυρίως από την Εκκλησία αλλά και συγκεκριμένα κόμματα στα δεξιά της Ν.Δ) για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.

Τα ευρήματα συνιστούν την ενίσχυση της διαρραγής της ελάχιστης σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους (κυβέρνησης)- πολίτη και τροφοδοτούνται ακόμα και από συνωμοσιολογικά σενάρια. Θα ήταν, όμως, λάθος να θεωρηθεί συλλήβδην η αντίληψη αυτή “ψεκασμένη”, από την άλλη είναι ως φαίνεται η “καύσιμη ύλη” του αντισυστημισμού που διατρέχει το εκλογικό σώμα και διευκολύνει ακόμα και ανελαστικές έως πρότινος μετακινήσεις από κόμμα σε κόμμα.

Η “ειδική” περίπτωση της Μακεδονίας

Στην έρευνα της Opinion Poll έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και η συμπεριφορά των ψηφοφόρων ειδικά στην Μακεδονία.

Η ΝΔ προηγείται με 25,7%, έναντι 15% του ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο η Ελληνική Λύση καταλαμβάνει την τρίτη θέση περνώντας το ΠΑΣΟΚ. Υψηλά ποσοστά εμφανίζει στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιφέρεια και η Νίκη.

Πρώτον, το 25,7% είναι ένα πολύ χαμηλό ποσοστό για τη Ν.Δ,η οποία στις εκλογές του Ιουνίου του 2023 είχε λάβει π.χ στην Α’ Θεσσαλονίκης δέκα μονάδες περισσότερο,

Δεύτερον, η Ελληνική Λύση καταγράφει πέντε μονάδες περισσότερες απ΄ ότι είχε λάβει στις ίδιες εκλογές στην Α’ Θεσσαλονίκης.

Τρίτον, ενώ η Νίκη εμφανίζεται με μικρή μόνο αύξηση του ποσοστού της, εμφανίζεται η Φωνή Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου με τετραπλάσιο ποσοστό στο σύνολο της γεωγραφικής περιφέρειας της Μακεδονίας απ΄ ότι είχε λάβει στην Α’ Θεσσαλονίκης (,0,5%) που είναι η “έδρα” της και όπου ήταν η ίδια υποψήφια.

Η επίδραση των παραπάνω θεωριών, η μεγάλη επιρροή μητροπολιτών, ιερέων και μοναστηριών στη Βόρεια Ελλάδα, η γνωστή αίσθηση εγκατάλειψης από το αθηναϊκό κέντρο και άλλα “ειδικά” ζητήματα είναι αυτά που ενισχύουν τον αντισυστημισμό.

Οι σχετικοί πίνακες (νοθεία, πρόωρες εκλογές)

O ρόλος των social media στην διαμόρφωση εκλογικής συμπεριφοράς

Από την ίδια έρευνα προκύπτει ότι το 67,4% των ερωτηθέντων τονίζει ότι τα social media δεν παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό έως καθόλου σημαντικό ρόλο στην ενημέρωσή τους, ενώ μόλις το 29,2% απαντά ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν πολύ σημαντικό έως καθοριστικό ρόλο στην ενημέρωσή τους, σε αντίθεση ίσως με όσα πιστεύαμε τον τελευταίο καιρό.

Όσον αφορά την κατανομή των απαντήσεων στην ίδια ερώτηση ανά ηλικιακή κατηγορία, είναι φανερό ότι όσο πηγαίνουμε πιο κάτω ηλικιακά τόσο πιο σημαντικός είναι ο ρόλος που παίζουν τα social media στην ενημέρωση των πολιτών. Μάλιστα, η διαφορά ανάμεσα στην κατηγορία 17 έως 29 ετών και 30 έως 45 ετών είναι εντυπωσιακή, με τους 17-29 να δηλώνουν κατά 45,3% ότι τα social media παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ενημέρωσή τους, ενώ στα 30-45 το ίδιο ποσοστό «πέφτει» στο μισό περίπου, στο 25,5%.