Ανάλυση Euractiv: Tο ιστορικό σύμφωνο μετανάστευσης “πέρασε” εν μέσω διχασμού και ακροδεξιών φόβων

Σε ανάλυσή του, το Euractiv εξηγεί γιατί, παρά την αγχωτική προετοιμασία που προηγήθηκε της ψηφοφορίας το απόγευμα της Τετάρτης και την τελική «συμφωνία που δεν άρεσε σε κανέναν», το σύμφωνο της ΕΕ για το άσυλο και τη μετανάστευση πέρασε τελικά με ισχνή πλειοψηφία σε ορισμένα μέρη του πακέτου. Ένα νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, που μοιάζει να ψηφίστηκε ως το «μικρότερο κακό».

Το πακέτο πέρασε μόνο λόγω της αποχής, η οποία χρησιμοποιήθηκε από ευρωβουλευτές που διαφωνούσαν με το κείμενο, αλλά δεν εμπόδισαν την ψήφισή του με την απουσία τους.

• Τις ώρες πριν από την ψηφοφορία, ο ένας μετά τον άλλον οι ηγέτες των πολιτικών ομάδων, καθώς και οι διαπραγματευτές του νόμου, απηύθυναν επανειλημμένα έκκληση στο αίσθημα ευθύνης των ευρωβουλευτών, να παραδώσουν στους πολίτες, μετά από σχεδόν 10 χρόνια αδιεξόδου, μια μεταρρύθμιση των διαδικασιών εισόδου των αιτούντων άσυλο και μετανάστευσης στην Ένωση.

Η συνεδρίαση για την ψηφοφορία είχε μόλις αρχίσει, όταν μια ομάδα επισκεπτών ξέσπασε, φωνάζοντας «αυτό το Σύμφωνο σκοτώνει, ψηφίστε όχι», διακόπτοντας τη συνεδρίαση, επαναλαμβάνοντας τις εκκλήσεις πολλών ΜΚΟ, που ανησυχούσαν ότι δεν προστατεύει επαρκώς τις ανθρώπινες ζωές και τα θεμελιώδη δικαιώματα.

• Οι περισσότεροι φάκελοι του πακέτου πέρασαν με οριακή πλειοψηφία, περίπου 50 ψήφων. Εκείνοι που αφορούσαν την καταγραφή των στοιχείων των ανθρώπων στα σύνορα, τη βάση δεδομένων και την πολιτική επιστροφής υποστηρίχθηκαν με συντριπτική πλειοψηφία, με περισσότερες από 400 ψήφους υπέρ και περίπου 200 κατά.

Το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο είναι καρπός πολυετών διαπραγματεύσεων μεταξύ διαφόρων ενδιαφερομένων. Το κείμενο θα διαβιβαστεί τώρα στα κράτη-μέλη του Συμβουλίου, τα οποία αναμένεται να ψηφίσουν στις 29 Απριλίου με ειδική πλειοψηφία.

«Τώρα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα συμφωνηθέντα θα εφαρμοστούν πλήρως σε όλα τα κράτη-μέλη μας και ότι η εφαρμογή θα συμβαδίζει με τον σεβασμό της κοινής μας ανθρωπιάς» δήλωσε η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μετσόλα, μετά την ψηφοφορία.

«Δεν είναι μια τέλεια λύση, είναι ένας συμβιβασμός που εμείς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποδεχόμαστε με ένα βαρύ κόμπο στο λαιμό μας, αλλά ήταν απολύτως απαραίτητος» δήλωσε ένας από τους κορυφαίους διαπραγματευτές, ο Σλοβάκος σοσιαλιστής ευρωβουλευτής Matjaz Nemec.

Δεδομένου του μεγέθους και του αντίκτυπου της δέσμης μέτρων, που περιλαμβάνει περισσότερα από πέντε νομοθετικά κείμενα και εκατοντάδες σελίδες, ορισμένες πολιτικές ομάδες και εθνικές αντιπροσωπείες αποφάσισαν να επιλέξουν ποια αρχεία θα υποστηρίξουν και σε ποια θα αντιταχθούν.

• Οι Πράσινοι είχαν ήδη ανακοινώσει πριν από την ψηφοφορία ότι θα αντιταχθούν σε ορισμένους φακέλους, καθώς δεν προστατεύουν τα θεμελιώδη δικαιώματα. «Τι γίνεται με τις αξίες μας για ανθρωπιά και αλληλεγγύη; (…) Είναι προτιμότερο να μην έχουμε καμία συμφωνία παρά μια συμφωνία που θα αποτελούσε πραγματική αποτυχία του πολιτισμού» δήλωσε η ευρωβουλευτής των Βέλγων Πρασίνων, Saskia Bricmont.

Αυτή τη σκέψη συμμερίστηκε και η ομάδα της Αριστεράς: «Αυτό το σύμφωνο είναι ένα σύμφωνο ντροπής και ατίμωσης» δήλωσε η ευρωβουλευτής της γερμανικής Αριστεράς, Cornelia Ernst.

Τελικά, κανένας από τους φακέλους δεν έπεσε, αλλά αν έπεφτε ένας, ολόκληρο το Σύμφωνο θα είχε τεθεί σε κίνδυνο, καθώς όλοι είναι αλληλοεξαρτώμενοι, επισημαίνει το Euractiv.

«Πρόκειται για μια ψηφοφορία τώρα ή ποτέ. Αυτή η στιγμή δεν θα ξαναγυρίσει. Η Ιστορία παρακολουθεί και οι ψηφοφόροι μάς παρακολουθούν» δήλωσε η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ylva Johansson, στην ομιλία της στην ολομέλεια πριν από την ψηφοφορία, προσθέτοντας: «Όλοι οι φάκελοι πρέπει να περάσουν ή κανένας φάκελος δεν θα περάσει».

• Παρά τη γενική υποστήριξη των σοσιαλιστών (S&D), της κεντροδεξιάς (ΕΛΚ) και των φιλελευθέρων (Renew), ορισμένα μέλη και εθνικές αντιπροσωπείες βγήκαν «εκτός γραμμής» και ψήφισαν κατά τμημάτων του συμφώνου.

Ορισμένοι ευρωβουλευτές υποστήριξαν ότι η καταψήφιση του συμφώνου θα έδινε στην ακροδεξιά μια εύκολη νίκη, ιδίως από τη στιγμή που, αν αποτύχει, οι διαπραγματεύσεις για ένα νέο σύστημα θα πρέπει να διεξαχθούν στην επόμενη θητεία, όπου οι ακροδεξιές και συντηρητικές δυνάμεις αναμένεται να έχουν μεγαλύτερο ποσοστό στο Κοινοβούλιο.

• «Αν καταψηφίσετε αυτό το σύμφωνο, θα δώσετε μια νίκη στην ακροδεξιά της Ευρώπης» δήλωσε η Σοσιαλίστρια Birgit Sippel, προσθέτοντας: «Η Ευρώπη χρειάζεται σε αυτό το νομοθετικό σώμα σαφείς κανόνες για τον έλεγχο και την αλληλεγγύη, οι οποίοι βασίζονται στις αξίες της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων».

Άλλοι νομοθέτες της Αριστεράς εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι το σύμφωνο δίνει πάρα πολλές παραχωρήσεις στις κεντροδεξιές και ακροδεξιές δυνάμεις, όπως το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι, το Fratelli d’Italia, που κάθεται μαζί με τους Συντηρητικούς.

«Είστε έτοιμοι να υποχωρήσετε στην ακροδεξιά, αυτό το σύμφωνο δεν δίνει καμία απάντηση για την καλύτερη διαχείριση των εισροών, το σύμφωνο είναι το αντίθετο, είναι η Ευρώπη-φρούριο» δήλωσε η ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Saskia Bricmont.

• Ο φάκελος αυτός θα συνεχίσει να διαδραματίζει βασικό ρόλο στις εθνικές προεκλογικές εκστρατείες, ιδίως ενόψει των ευρωεκλογών του Ιουνίου. Ο τρόπος διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών αποτελεί βασική προτεραιότητα για την προεκλογική εκστρατεία όλων των ευρωπαϊκών κομμάτων.

Το ΕΛΚ, για παράδειγμα, διεκδικεί την επέκταση της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ την επόμενη θητεία με την αύξηση των επιστροφών μεταναστών σε «ασφαλείς» τρίτες χώρες, το αμφιλεγόμενο λεγόμενο «μοντέλο της Ρουάντα» που προωθείται από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Στη Γαλλία, η γαλλική κυβέρνηση σχεδιάζει ανοιχτά να χρησιμοποιήσει την ψηφοφορία για το Σύμφωνο στην προεκλογική εκστρατεία της για τις ευρωεκλογές, ανέφερε το Euractiv, για να καταπολεμήσει την κύρια αντιπολίτευσή της, το Rassemblement National, της Μαρίν Λεπέν.

Ωστόσο, σε δημοσκόπηση που διεξήγαγε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR) σε 12 χώρες της ΕΕ, μόνο το 15% των ερωτηθέντων θεώρησε τη μετανάστευση ως την κορυφαία κρίση της τελευταίας δεκαετίας.

Σημειώνεται ότι μόνο στη Γερμανία (29%) και την Αυστρία (24%) η μετανάστευση θεωρείται κορυφαία ανησυχία των πολιτών.