Φαινόμενο Dunning-Kruger: Γιατί οι ηλίθιοι νομίζουν πως τα ξέρουν όλα;

Το φαινόμενο Dunning-Kruger είναι μια κοινωνικοψυχολογική θεωρία που περιγράφει την τάση ορισμένων ανθρώπων να υπερεκτιμούν τις ικανότητές τους ενώ ταυτόχρονα υποτιμούν τις ικανότητες άλλων. Αυτό οφείλεται συχνά στο ότι οι άνθρωποι που έχουν περιορισμένη εμπειρία ή γνώση σε έναν τομέα δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσουν το βάθος της έλλειψής τους. Κοινώς…«Ο βλάκας νομίζει πραγματικά ότι είναι σοφός, αλλά ο σοφός θεωρεί τον εαυτό του βλάκα» – Γουίλιαμ Σαίξπηρ

Εύκολη η παιδιατρική! Όταν έχει πυρετό δίνεις Depon και αν έχει κοκκινίσει κάπου Fucicort. Όταν μεγαλώσω θα γίνω παιδίατρος. Nα έρχομαι απο τώρα να δουλεύω στο ιατρείο;», ήταν δεν ήταν τότε πέντε χρόνων η μικρή μου κόρη… Μετά απο μια εβδομάδα επανήλθε, «Αυτό το φάρμακο που είπες τώρα δεν το έχω ξανακούσει. Και όλο πρέπει να διαβάζεις… Δεν μου αρέσει η παιδιατρική. Είναι πολύ δύσκολη!!!»

Αυτό που συμβαίνει στο φαινόμενο Dunning-Kruger, είναι ότι οι ανεπαρκείς άνθρωποι συνήθως: υπερεκτιμούν τις ικανότητες, τις γνώσεις και τον εαυτό τους, αδυνατούν να αναγνωρίσουν τη δική τους έλλειψη δεξιοτήτων, αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν την έκταση της ανεπάρκειας τους, αποτυγχάνουν να υπολογίσουν με ακρίβεια τις δεξιότητες των άλλων και αναγνωρίζουν τη δική τους έλλειψη ικανότητας μόνο αφού εκτεθούν σε κατάρτιση για αυτή τη δεξιότητα. Από την άλλη, οι ειδικοί σε έναν τομέα, συχνά υποτιμούν τις γνώσεις τους και τις ικανότητές τους ή πιστεύουν ότι και οι άλλοι γύρω τους βρίσκονται σε παρόμοιο επίπεδο. Αυτό συμβαίνει επειδή όσο περισσότερα μαθαίνουν για ένα θέμα τόσο συνειδητοποιούν πόσο πολύπλοκο είναι και πόσα πολλά έχουν ακόμα να μάθουν.

Αυτή η αποσύνδεση μπορεί να εξηγήσει γιατί ορισμένοι ασθενείς απευθύνονται στον “Δρ. Google” για να κάνουν κατ’ οίκον διαγνώσεις περίπλοκων ιατρικών προβλημάτων, καθώς και τα λάθη που κάνουμε όλοι κατά καιρούς, από τη διόρθωση των υδραυλικών μέχρι την εκπροσώπηση του εαυτού μας σε δικαστήριο . Με τα χρόνια, το φαινόμενο Dunning-Kruger έχει μετατραπεί από μια επιστημονική υπόθεση σε ένα δημοφιλές μιμίδιο, το οποίο βγήκε σε φωνές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στην ιεραρχία των προσβολών, λίγοι είναι πιο ισχυροί από το να επικαλεστείς την ιδέα ότι οι αντίπαλοί σου είναι τόσο ανόητοι που δεν ξέρουν καν πόσο ηλίθιοι είναι. Είναι μόλις ένα βήμα πριν συγκρίνουμε την άλλη πλευρά με Ναζί, γνωστός και ως νόμος του Godwin.

Ο νόμος του Godwin ορίζει πως όταν κάποιος διάλογος στο Διαδίκτυο τραβάει σε μάκρος κάποια στιγμή ο ένας από τους δύο συνομιλητές θα συγκρίνει τον άλλον με τον Χίτλερ ή τους ναζί. Ονομάζεται επίσης και ο Κανόνας της αναλογίας με τους ναζί. Σε πολλές περιπτώσεις στο σημείο αυτό σταματάει ο διάλογος.

Ας δούμε κάποια παραδείγματα που όλοι έχουμε συναντήσει

“Είσαι τόσο καλός όσο νομίζεις σε κάποια πράγματα; Πόσο καλός είσαι στη διαχείριση χρημάτων; Ή στο να διαβάζεις τα συναισθήματα των άλλων; Πόσο υγιής είσαι σε σύγκριση με ανθρώπους που γνωρίζεις; Είσαι καλύτερος από τον μέσο όρο στη γραμματική; Το να γνωρίζουμε πόσο ικανοί είμαστε και πώς οι ικανότητες μας στέκονται απέναντι των άλλων είναι κάτι παραπάνω από τόνωση αυτοεκτίμησης. Μας βοηθάει να καταλάβουμε πότε να προχωρήσουμε με τις αποφάσεις και τα ένστικτά μας και αντιθέτως πότε χρειάζεται να ζητήσουμε συμβουλές. Αλλά ψυχολογικές έρευνες δείχνουν ότι μάλλον δεν είμαστε πολύ καλοί στην ακριβή αξιολόγηση του εαυτού μας. Στην πραγματικότητα, συνήθως υπερεκτιμούμε τις ικανότητες μας. Αυτό οι ερευνητές το ονομάζουν φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ.

Ποιοι είναι αυτοί οι τύποι

Ο David Dunning, τώρα κοινωνικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Michigan, και ο Justin Kruger, τώρα στο NYU, πρότειναν το ομώνυμο εφέ τους σε μια διάσημη εργασία του 1999 . Σε μια σειρά ερευνών σε συνδυασμό με τεστ, διαπίστωσαν ότι οι μαθητές από το Cornell που σημείωσαν βαθμολογία στο κάτω τεταρτημόριο υπολόγισαν ότι είχαν σκοράρει στο τρίτο τεταρτημόριο και εντόπισαν σχετικές μορφές μη δεδομένης εμπιστοσύνης. Από τότε, ο Dunning έχει επεκτείνει τις έρευνές του στους μηχανισμούς εμπιστοσύνης και πεποίθησης. Ο συντάκτης του OpenMind Corey S. Powell μίλησε με τον Dunning για το πανταχού παρόν εφέ του και πώς χρωματίζει την αυτογνωσία για όλους μας. Η συνέντευξη είναι σε podcast παρακάτω αν θέλετε να την ακούσετε στα Αγγλικά. Στο τελευταίο μέρος τους άρθρου υπάρχει και απομαγνητοφώνηση στα Ελληνικά.

Και τα πειράματα συνεχίστηκαν

Αυτό το φαινόμενο εξηγεί γιατί πάνω από 100 μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι επιδεικνύουν απατηλή ανωτερότητα. Κρίνουμε τον εαυτό μας σαν καλύτερο από τους άλλους σε βαθμό που παραβιάζει τους νόμους των μαθηματικών. Ζητήθηκε από τους μηχανικούς λογισμικού δύο εταιρειών να αξιολογήσουν την απόδοσή τους, το 32% στη μία εταιρεία και το 42% στην άλλη έβαλαν τον εαυτό τους στο κορυφαίο 5%. Μια άλλη έρευνα φανέρωσε ότι το 88% των Αμερικάνων οδηγών θεωρούν τις οδηγητικές τους ικανότητες σαν πάνω του μέσου όρου. Αυτά δεν είναι μεμονωμένα ευρήματα. Κατά μέσο όρο, οι άνθρωποι τείνουν να αυτοαξιολογούνται σαν καλύτεροι από τους υπόλοιπους σε τομείς όπως η υγεία, οι ηγετικές ικανότητες, η ηθική και ακόμα παραπέρα.

Φαινόμενο Dunning Kruger – Η λανθασμένη εκτίμηση των ικανοτήτων μας

Το πιο ενδιαφέρον είναι που οι λιγότερο ικανοί είναι συνήθως εκείνοι που υπερεκτιμούν τις ικανότητές τους στον μεγαλύτερο βαθμό. Άτομα που αποδεδειγμένα υστερούν στη λογική σκέψη, τη γραμματική, τις οικονομικές γνώσεις, τα μαθηματικά, τη συναισθηματική νοημοσύνη, τη διεξαγωγή ιατρικών τεστ σε εργαστήριο και το σκάκι, όλοι τείνουν να αξιολογούν τις γνώσεις τους σχεδόν τόσο ευνοϊκά όσο και οι πραγματικοί ειδικοί. Ποιος είναι, λοιπόν, πιο ευάλωτος σε αυτή την αυταπάτη; Δυστυχώς, όλοι μας, επειδή όλοι έχουμε κενά ανικανότητας που δεν αντιλαμβανόμαστε. Αλλά γιατί; Όταν οι ψυχολόγοι Ντάνινγκ και Κρούγκερ, πρώτοι περιέγραψαν το φαινόμενο το 1999, υποστήριξαν ότι τα άτομα που υστερούν σε γνώση και ικανότητα σε κάποιο θέμα υποφέρουν από μια διπλή «κατάρα». Πρώτον, κάνουν λάθη και παίρνουν λανθασμένες αποφάσεις. Και δεύτερον, ακριβώς αυτά τα γνωστικά κενά είναι που τους εμποδίζουν να εντοπίσουν τα λάθη τους. Δηλαδή, οι κακοί εκτελεστές δεν έχουν τις κατάλληλες γνώσεις που θα τους επέτρεπαν να καταλάβουν πόσο άσχημα τα πάνε.

Όταν ερευνητές μελέτησαν τους μαθητές που συμμετείχαν σε κάποιο διαγωνισμό δημόσιας συζήτησης, το τελευταίο 25% των ομάδων στους προκαταρκτικούς γύρους έχασε σχεδόν τέσσερις στους πέντε αγώνες. Εκείνοι όμως νόμιζαν ότι είχαν κερδίσει 60% των αγώνων. Με την κακή αντίληψη που είχαν για τους κανόνες του τουρνουά, οι μαθητές απλά δεν μπορούσαν να αντιληφθούν πότε ή πόσο συχνά τα επιχειρήματά τους κατέρρεαν. Στο φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ δεν φταίει το Εγώ μας, που μας εμποδίζει να δούμε τις αδυναμίες μας. Οι άνθρωποι συνήθως παραδέχονται τις ελλείψεις τους όταν τις εντοπίσουν. Σε μια έρευνα, μαθητές που αρχικά τα είχαν πάει άσχημα σ’ ένα κουίζ λογικής, και μετά παρακολούθησαν ένα μικρό μάθημα λογικής, δεν δίστασαν να περιγράψουν τις αρχικές τους επιδόσεις ως κάκιστες. Ίσως γι’ αυτό τα άτομα με μέτριο βαθμό εμπειρίας ή εξειδίκευσης συχνά έχουν λιγότερη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές τους. Ξέρουν αρκετά για να καταλάβουν ότι υπάρχουν πολλά που δεν γνωρίζουν. Εντωμεταξύ, οι ειδικοί τείνουν να γνωρίζουν πόσο γνώστες είναι, αλλά συχνά κάνουν ένα διαφορετικό λάθος: υποθέτουν ότι και όλοι οι άλλοι είναι επίσης γνώστες.

Σαν αποτέλεσμα, οι άνθρωποι, και οι ικανοί και οι μη ικανοί, συχνά παγιδεύονται σε μια φούσκα ανακριβούς αυτοαντίληψης. Όταν είναι ανειδίκευτοι, δεν βλέπουν τα λάθη τους, και όταν είναι εξαιρετικά ικανοί, δεν αντιλαμβάνονται πόσο ασυνήθιστες είναι οι ικανότητές τους. Αν το φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ είναι αόρατο σε αυτούς που το βιώνουν, πώς μπορείτε να διαπιστώσετε με ακρίβεια πόσο καλοί είστε σε κάτι; Πρώτον, ζητήστε από άλλους να σας κάνουν κριτική, και λάβετε την υπόψιν, όσο και αν σας είναι δύσκολο. Δεύτερον, και πιο σημαντικό, συνεχίστε να μαθαίνετε. Όσο πιο γνώστες γινόμαστε, τόσο ελαττώνονται οι πιθανότητες να έχουμε να αόρατα κενά στις ικανότητές μας. Ίσως να συνοψίζονται όλα σε αυτό το παλιό γνωμικό: «Όταν μαλώνεις με έναν ηλίθιο, σιγουρέψου πρώτα ότι ο άλλος δεν κάνει και αυτός το ίδιο πράγμα»”.

Το φαινόμενο Dunning-Kruger είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται πολύ σε επιχειρήματα, ειδικά στο διαδίκτυο. Οι άνθρωποι το χρησιμοποιούν για να πουν ότι οι αντίπαλοί τους δεν ξέρουν για τι πράγμα μιλάνε. Πώς είναι να μετατρέπεται η έρευνά σας σε meme της ποπ κουλτούρας;

Είναι περίεργο γιατί η δημόσια φήμη δεν έχει καμία σχέση με την επιστημονική ή ακαδημαϊκή φήμη. Το νιώθω όπως αισθάνεται ο Jack White των White Stripes για αυτό το riff από το ” Seven Nation Army “. Είναι παντού, σε όλο τον κόσμο. Ο Jack White είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα κάποιου που κάτι που έγραψε πέρασε στη λαϊκή μουσική. Αισθάνομαι το ίδιο, αλλά εύχομαι οι άνθρωποι να μην το χρησιμοποιούσαν ως ευρηματικότητα, γιατί είναι πραγματικά να στοχάζεσαι τον εαυτό σου και να γνωρίζεις ότι μπορεί να υπάρχουν πράγματα που δεν ξέρεις. Δεν είναι να κρίνεις άλλους ανθρώπους.

Η κοινή παρανόηση είναι ότι το φαινόμενο Dunning-Kruger σημαίνει «οι ηλίθιοι άνθρωποι δεν ξέρουν ότι είναι ηλίθιοι». Μπορείτε να εξηγήσετε την πραγματική σημασία της έρευνάς σας;

Το αποτέλεσμα Dunning-Kruger είναι λίγο περίπλοκο γιατί στην πραγματικότητα είναι πολλά αποτελέσματα. Αυτό που είναι ένα μιμίδιο είναι η εξής ιδέα: Σε οποιοδήποτε συγκεκριμένο θέμα, οι άνθρωποι που δεν είναι ειδικοί δεν έχουν την ίδια τεχνογνωσία που χρειάζονται για να γνωρίζουν πόση τεχνογνωσία τους λείπει. Το φαινόμενο Dunning-Kruger μας επισκέπτεται όλους αργά ή γρήγορα στις τσέπες της ανικανότητάς μας. Είναι αόρατα σε εμάς γιατί για να ξέρεις ότι δεν ξέρεις κάτι, πρέπει να ξέρεις κάτι. Δεν πρόκειται για γενική βλακεία. Αφορά τον καθένα μας, αργά ή γρήγορα.

Μπορεί να είσαι απίστευτα έξυπνος σε έναν τομέα και να μην έχεις εξειδίκευση σε άλλον τομέα. Όλοι γνωρίζουμε πολύ έξυπνους ανθρώπους που δεν αναγνωρίζουν ελλείμματα στην αίσθηση του χιούμορ ή στις κοινωνικές τους δεξιότητες ή ανθρώπους που ξέρουν πολλά για την τέχνη αλλά μπορεί να μην ξέρουν πολλά για την ιατρική. Ο καθένας μας έχει μια σειρά από ειδικές γνώσεις και ο καθένας μας έχει μια σειρά από μέρη στα οποία δεν θα έπρεπε να μπούμε, νομίζοντας ότι γνωρίζουμε εξίσου πολλά με τους ειδικούς.

Ο φιλόσοφος φίλος μου και εγώ το αποκαλούμε “επιστημική παραβίαση”, επειδή εισχωρείτε στην περιοχή ενός ειδικού. Το είδαμε πολύ κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Υπήρχε ένας καθηγητής Νομικής που ήξερε λίγη εξελικτική βιολογία και λίγα μαθηματικά. Βρήκε ένα μοντέλο για το πόσα κρούσματα COVID-19 θα υπήρχαν στις Ηνωμένες Πολιτείες και η απάντησή του ήταν 500, ίσως 5.000. Είχε καταπατήσει στη σφαίρα της επιδημιολογίας και δεν ήξερε τι δεν ήξερε.

Η επίγνωση του φαινομένου Dunning-Kruger σας βοηθά να το αποφύγετε ή σας κάνει ακόμα πιο ευάλωτους;

Μια συνηθισμένη ερώτηση που μου κάνουν είναι: Τι γίνεται με εσένα; Ποια είναι τα σημεία σας στο Dunning-Kruger; Η απάντησή μου είναι, αν ο Justin και εγώ έχουμε δίκιο για το φαινόμενο Dunning-Kruger, είμαι το τελευταίο άτομο που γνωρίζει τους τομείς όπου είμαι ανίκανος. Είμαι σίγουρος ότι έχω συναδέλφους και φίλους που θα ήταν πολύ πρόθυμοι να σε συμπληρώσουν. Αλλά η ζωή είναι πολύ καλή στο να τους αποκαλύπτει. Νομίζω ότι ήταν ο Βέρνον Λο, ο παίκτης του μπέιζμπολ, που είπε ότι η ζωή είναι ο πιο σκληρός δάσκαλος γιατί σου δίνει το τεστ πριν δώσει το μάθημα.

Είμαι πρόθυμος να ακούσω το μάθημα μετά το τεστ. Και είμαι απογοητευμένος στην παρατήρηση ότι γίνεσαι κύριος σε μια επιστήμη μόλις συνειδητοποιήσεις ότι θα είσαι πάντα αρχάριος. Πάντα θα υπάρχουν νέες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Θα πρέπει να βελτιωθώ, να αλλάξω αυτό που κάνω, να μάθω σε ποια λάθη είμαι επιρρεπής. Όταν κοιτάζω πίσω στα χαρτιά μου, συμπεριλαμβανομένης της εφημερίδας του 1999 που μας έκανε να λάβουμε αυτή τη συνέντευξη, υπάρχουν πράγματα που θα ήθελα να μπορούσα να είχα κάνει διαφορετικά. Χαιρετίζω αυτό το συναίσθημα. Δεν πρόκειται ποτέ να γίνω έτοιμο προϊόν, παρά την προχωρημένη ηλικία μου. Αυτή είναι η φιλοσοφία στην οποία έχω κατασταλάξει.

Είμαστε φτιαγμένοι για να είμαστε ευκολόπιστοι. Είναι μέρος των κανόνων που καθιστούν δυνατό τον πολιτισμό.

Έχουν υπάρξει αρκετά πρόσφατα άρθρα που επικρίνουν τη μελέτη Dunning-Kruger του 1999, αμφισβητώντας τόσο τις μεθόδους όσο και τα συμπεράσματά της. Πώς απαντάτε;

Χαίρομαι που το αναφέρατε γιατί πρέπει να ξέρετε ότι υπάρχει κριτική. Αυτό είναι μέρος της επιστήμης. Η κριτική είναι ότι το φαινόμενο Dunning-Kruger είναι ένα στατιστικό τεχνούργημα γνωστό ως παλινδρόμηση στη μέση τιμή. Οι άνθρωποι που έχουν κακές επιδόσεις σε ένα τεστ μπορούν μόνο να υπερεκτιμήσουν τον εαυτό τους. Όσοι έχουν υψηλές επιδόσεις μπορούν μόνο να υποτιμήσουν τον εαυτό τους, επομένως είναι ένα σφάλμα μέτρησης, ένα τεχνούργημα. Μιλάμε για αυτό το θέμα στο αρχικό άρθρο. Κάναμε μια σειρά εννέα μελετών ερευνώντας την παλινδρόμηση στη μέση τιμή. Άλλοι άνθρωποι έχουν κάνει μελέτες που αμφισβητούν το τεχνούργημα. Η κριτική τείνει να επικεντρωθεί στις δύο πρώτες μελέτες μιας εργασίας τεσσάρων μελετών το 1999. Δεν μπορώ να απορρίψω την ειρωνεία των ανθρώπων που δεν λαμβάνουν υπόψη τα 25 χρόνια έρευνας που έχουν συμβεί από τότε.

Ένας άλλος τομέας της έρευνάς σας είναι η λήψη αποφάσεων. Τι έχετε μάθει για τους τρόπους με τους οποίους επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες και στη συνέχεια επιλέγουμε τι να κάνουμε;

Ένα θέμα που εξετάζουμε είναι αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν παρακινημένο συλλογισμό. Οι λαϊκοί το αναφέρουν ως αυταπάτη, ευσεβή πόθο ή εξορθολογισμό. Η λίστα με τους δημιουργικούς τρόπους που έχουν οι άνθρωποι για να καταλήξουν σε συμπεράσματα που επιθυμούν να καταλήξουν και να απορρίψουν τα συμπεράσματα που θεωρούν απειλητικά είναι εκπληκτική. Έχουμε δείξει ότι κατεβαίνει ακόμη και στο επίπεδο της οπτικής αντίληψης: Βλέπεις κυριολεκτικά αυτό που θέλεις να δεις. Αν σας δείξουμε υπέροχες τρούφες σοκολάτας, φαίνονται φυσικά πιο κοντά σας από ό,τι αν πάρουμε αυτές τις ίδιες τρούφες σοκολάτας και τις διαμορφώσουμε σε σχήμα κακάματος σκύλου. Όσο περισσότερο εμβαθύνετε σε αυτό, τόσο περισσότερο συνειδητοποιείτε ότι ο εγκέφαλος ερμηνεύει αυτό που συμβαίνει συνεχώς.

Όταν οι άνθρωποι αναζητούν συμβουλές, συχνά αναζητούν αυθεντίες που πιστεύουν ότι μοιράζονται τις αξίες τους ή που πιστεύουν ότι τα πράγματα που ήδη πιστεύουν είναι αληθινά. Υπάρχει τρόπος να ξεφύγουμε από αυτό το μοτίβο;

Ο Robert Heinlein, ο διάσημος συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας, είπε ότι είναι δύσκολο να μάθεις από κάποιον που συμφωνεί πάντα μαζί σου. Πρέπει να βρεις αντίθετες φωνές. Ο καλύτερος ειδικός είναι πληθυντικός. Δείτε τη συναίνεση. Δείτε πολλούς ειδικούς. Ρίξτε μια ματιά σε διάφορους ανθρώπους και προσέξτε απλώς να ευνοείτε αυτούς που ήδη συμφωνούν μαζί σας.

Αυτό αφορά έναν άλλο σχετικό τομέα – πώς αποφασίζουμε ποιον να εμπιστευτούμε. Έχετε βρει κάποιες χρήσιμες απαντήσεις;

Εάν είστε ένα ον με λογικό συμφέρον, θα πρέπει να υποθέσετε ότι οι άλλοι άνθρωποι είναι λογικά, όντα με συμφέροντα που πρόκειται να σας εκμεταλλευτούν. (Σε ένα καθαρά ορθολογικό σύστημα) δεν πρέπει να εμπιστεύεστε άλλους ανθρώπους, γιατί δεν πρόκειται να σας ανταποδώσουν. Κι όμως, όλοι το κάνουν. Αυτό είναι καλό γιατί η εμπιστοσύνη μας επιτρέπει να έχουμε κάτι που λέγεται πολιτισμός .

Είναι μυστήριο γιατί το κάνουμε. Η εμπιστοσύνη είναι ιδιαίτερα ένα μυστήριο για τους οικονομολόγους που πιστεύουν στο μοντέλο λογικού ηθοποιού. Αναλάβαμε αυτό το μυστήριο κάνοντας πειράματα όπου οι άνθρωποι μπορούσαν να εμπιστευτούν ένα άλλο άτομο με τα χρήματά τους – έναν εντελώς άγνωστο. Το πείραμα είναι ανώνυμο. Εάν εμπιστεύονται το άλλο άτομο, μπορούν να πάρουν χρήματα πίσω με κέρδος. Αλλά και ο άλλος μπορεί να αποφασίσει να κρατήσει όλα τα χρήματα. Το ερώτημα λοιπόν είναι, δίνεις τα χρήματά σου σε ένα άτομο που δεν έχεις γνωρίσει ποτέ και δεν θα γνωρίσεις ποτέ. Ίσως λάβετε κάποια χρήματα πίσω με κέρδος ή ίσως χάσετε όλα τα χρήματά σας.

Σύμφωνα με μια τυπική οικονομική ανάλυση, κανείς δεν πρέπει να δίνει τα χρήματά του. Αλλά η πλειοψηφία των ανθρώπων έδωσαν τα χρήματά τους σε έναν εντελώς άγνωστο. Εμπιστεύονταν το άλλο άτομο, παρόλο που πίστευαν ότι οι πιθανότητες ήταν ότι δεν θα έπαιρναν ποτέ τα χρήματα πίσω.

Γιατί εμπιστευόμαστε αγνώστους, ακόμα κι όταν δεν είναι το λογικό να κάνουμε;

Μας πήρε 10 χρόνια, αλλά τελικά καταφέραμε να τεκμηριώσουμε με ικανοποίηση τι συνέβαινε. Όλοι ζούμε σε έναν κόσμο κανόνων—συγκεκριμένων αρχών που ζούμε με άλλους ανθρώπους, ακόμα κι αν είναι εντελώς άγνωστοι. Ένας ιδιαίτερα σημαντικός κανόνας είναι τόσο καλά μαθημένος που ξεχνάμε ότι το γνωρίζουμε: Δεν προσβάλλουμε άλλους ανθρώπους . Πρέπει να δώσουμε τα χρήματα γιατί αν δεν δώσουμε τα χρήματα, τους λέμε αναξιόπιστους. Τους προσβάλλουμε. Και αυτό θέλουμε να το αποφύγουμε, ακόμα κι αν δεν ξέρουμε ποιοι είναι και δεν θα τους συναντήσουμε ποτέ. Η έρευνά μας δείχνει ότι πολλές από τις αποφάσεις μας, συμπεριλαμβανομένων των καθαρά οικονομικών, καθοδηγούνται από κοινωνικές και συναισθηματικές ανησυχίες.

Λοιπόν, οι άνθρωποι είναι συχνά περίεργοι για τα χρήματα. Επεκτείνεται η παράλογη εμπιστοσύνη και σε άλλες πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς;

Είναι αλήθεια για το πώς κρίνουμε τη γνώση ενός άλλου ατόμου επίσης. Ένα άλλο από τα παιχνίδια που παίζουμε δείχνει ότι αν κάποιος μας πει κάτι, έχουμε μάθει να πιστεύουμε ότι είναι αλήθεια. Αυτό είναι που μας κάνει ευκολόπιστους. Βρισκόμαστε σε μια εποχή πληροφόρησης όπου οι άνθρωποι ανησυχούν για το ότι το κοινό είναι ευκολόπιστο σε ψευδείς πληροφορίες. Φανταστείτε όμως να πιστεύαμε ότι όλα όσα μας έλεγαν οι άλλοι ήταν ψευδή . Ο πολιτισμός θα κατέρρεε! Έτσι έχουμε φτιαχτεί για να είμαστε ευκολόπιστοι. Είναι μέρος των κανόνων που καθιστούν δυνατό τον πολιτισμό.

Είμαι έκπληκτος που σας ακούω να λέτε αυτά τα πράγματα, καθώς έχουμε βομβαρδιστεί με ιστορίες για το πόσο θυμωμένο και καχύποπτο έχει γίνει το κοινό. Ακούγεται σαν να λέτε το αντίθετο: Έχουμε τόση ευγένεια και ευγένεια που παλεύουμε να το ξεπεράσουμε. Είναι σωστό?

Λοιπόν, αυτό είναι αλήθεια. Αλλά νομίζω ότι αυτό που είναι ενδιαφέρον για το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι μας βγάζει από το σκηνικό όπου μάθαμε όλους αυτούς τους κανόνες ευγένειας. Εδώ, εσύ και εγώ συζητάμε. Είμαστε σε σχέση. Το Twitter δεν είναι αυτό. Στο Twitter, διακηρύσσω κάτι με ανάρτηση, και έρχεστε λίγες ώρες αργότερα και διακηρύττετε. Δεν αλληλεπιδρούμε, διακηρύσσουμε ασύγχρονα. Οι κανόνες ευγένειας και οι κανόνες ευγένειας δεν παίζουν.

Οι φίλοι μου ανθρωπολόγοι μου υπενθυμίζουν ότι κάθε φορά που εμφανίζεται μια νέα τεχνολογία επικοινωνίας, όπως ο τηλέγραφος ή το τηλέφωνο, υπάρχει μια κατάρρευση των κοινωνικών κανόνων. Όποιοι κανόνες ευγένειας έχουν δημιουργηθεί, δεν ισχύουν ακόμη για τη νέα πλατφόρμα. Είμαστε στη μέση του θέματος αυτή τη στιγμή. Νομίζω ότι αυτό που συμβαίνει με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι δεν έχουμε αναπτύξει τους κανόνες ευγένειας που έχουμε για την πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπίδραση.

Η άγνοιά μας είναι ένας καθημερινός σύντροφος που όλοι θα κουβαλάμε για το υπόλοιπο της ζωής μας.

Πώς επιτυγχάνουμε τη σωστή ισορροπία: διατηρούμε αρκετή εμπιστοσύνη για έναν λειτουργικό πολιτισμό, αλλά κρατάμε υπό έλεγχο την ευπιστία μας, ώστε να μην πέφτουμε σε κάθε δυνατή, τρελή ιδέα στο διαδίκτυο;

Είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση και η απάντηση είναι: Δεν ξέρω. Είναι πιθανό ότι οι επιστήμονες δεν θα το καταλάβουν αυτό. Οι χρήστες θα το καταλάβουν αυτό. Οι κανόνες θα προκύψουν από κάτω προς τα πάνω. Για παράδειγμα, στο Facebook, έπρεπε να προκύψει ένας κανόνας ότι όταν χωρίζουν τα ζευγάρια, το άτομο που χώρισε μπορεί να το ανακοινώσει. Αυτός ο κανόνας δεν προέκυψε από μια διακήρυξη στο υψηλό επίπεδο. Αυτό είναι ένα από τα μεγάλα ερωτήματα του μέλλοντος. Ελπίζω μόνο να υπάρχουν απαντήσεις.

Υπάρχει κάποιος τρόπος να γνωρίζουμε πότε έχουμε ξεπεράσει τον τομέα εξειδίκευσής μας στη ζωή μας; Και υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε για αυτό το είδος αυταπάτης μόλις καταλάβουμε ;

Υπάρχουν δύο τύποι παρεμβάσεων που μπορείτε να κάνετε. Κάτι που μπορείτε να δοκιμάσετε για άλλους ανθρώπους είναι να κάνετε σχόλια, αν και δεν είμαστε όλοι ικανοί στο να δίνουμε σχόλια. Μία από τις καλύτερες παρεμβάσεις έγινε από δύο καθηγητές χημείας που δίδαξαν αυτά τα τεράστια εισαγωγικά μαθήματα χημείας. Έβαλαν τους μαθητές να ολοκληρώσουν εβδομαδιαία κουίζ προπόνησης προτού δώσουν τα πραγματικά τεστ, έτσι ανακάλυψαν τι δεν ήξεραν. Στη συνέχεια, οι καθηγητές —και αυτό είναι το κλειδί— πρόσθεσαν ένα δεύτερο στοιχείο. Έβαλαν τους μαθητές να καθίσουν και να σχεδιάσουν τι θα έκαναν για τα ελλείμματα που εντόπισαν. Τώρα ήξεραν: Σου λείπει αυτό, τι θα κάνεις για αυτό;

Άρα, είναι στο χέρι μας να επιλύσουμε όλα τα ζητήματα που αφορούν την αυταπάτη, την υποκινούμενη λογική και την εμπιστοσύνη;

Πολλοί (χρήσιμοι μηχανισμοί αντιμετώπισης) έχουν ήδη ενσωματωθεί στα επαγγέλματα. Νομικά, έχεις μια άλλη πλευρά, τον αντίδικο δικηγόρο, που θα σου πει πώς κάνεις λάθος. Οι γιατροί είναι εκπαιδευμένοι να σκέφτονται εναλλακτικές διαγνώσεις. Η επιστημονική μέθοδος στοχεύει στη διάψευση υποθέσεων και όχι στην απόδειξη υποθέσεων. Στην πραγματικότητα, δεν χρησιμοποιείτε ποτέ τον όρο απόδειξη , γιατί ποτέ δεν είστε σίγουροι. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σε αυτά τα επαγγέλματα εκεί έξω, που χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνικές κάθε μέρα.

Αυτό είναι ένα ενδιαφέρον σημείο. Θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε κοινωνικούς και επαγγελματικούς θεσμούς που θα κάνουν καλύτερη δουλειά για να χαλιναγωγήσουν τα τυφλά σημεία του Dunning-Kruger και την ευπιστία μας;

Αυτό είναι κάτι που κοιτάζω αυτή τη στιγμή . Το να έχεις υπερβολική αυτοπεποίθηση είναι μόνο ανθρώπινο. Θα μπορούσα να υποστηρίξω ότι είναι αναπόφευκτο. Πάντα θα επιλέγουμε την πορεία δράσης που πιστεύουμε ότι είναι η πιο λογική, επομένως φυσικά θα έχουμε κάποια εμπιστοσύνη σε αυτήν.

Αυτή η συζήτηση με έχει αφήσει απρόσμενα αισιόδοξο. Το πραγματικό φαινόμενο Dunning-Kruger φαίνεται πολύ λιγότερο καταστροφικό για την ανθρώπινη φύση από την έκδοση κινουμένων σχεδίων για την οποία μιλούν οι άνθρωποι στο διαδίκτυο.

Ναι, δεν είναι θέμα βλακείας. Η άγνοιά μας είναι ένας καθημερινός σύντροφος που όλοι θα κουβαλάμε για το υπόλοιπο της ζωής μας. Και η άγνοια μπορεί να είναι λίγο απατεώνας, να τρέχει στη γωνία, έτσι δεν μπορούμε ποτέ να δούμε πώς μοιάζει. Διδάσκω ένα μάθημα για την αυτοδικία και τις πρώτες εβδομάδες, συνήθως ασχολούμαι με το πόσο πενιχρή είναι η αυτογνωσία. Οι Έλληνες είπαν «γνώρισε τον εαυτό σου», κάτι που αποδεικνύεται σχεδόν αδύνατο. Προειδοποιώ τους μαθητές μου να μην παθαίνουν κατάθλιψη για αυτό. Οι άνθρωποι ανησυχούν, “Ω, όχι, υπάρχουν όλα αυτά τα πράγματα που δεν ξέρω.” Λοιπόν, αυτό ήταν αλήθεια από πριν! Η μόνη διαφορά είναι ότι τώρα γνωρίζετε μερικά περισσότερα πράγματα από ό,τι πριν. Ίσως μερικά από αυτά τα ψήγματα μπορούν να είναι χρήσιμα στο μέλλον. Μην σε πιάνει κατάθλιψη λοιπόν. Να είσαι αισιόδοξος.