Shrinkflation: Χτύπησε και τα πασχαλινά αυγά ελέω του ράλι τιμών στο κακάο

Όποιος ανοίξει ένα πασχαλινό αυγό φέτος μπορεί να προσέξει δύο πράγματα: όχι μόνο είναι πολύ πιο ακριβό, είναι και μικρότερο. Πέρυσι, θα βρίσκατε ένα πασχαλινό αυγό Maltesers στις 8 λίρες ενώ φέτος κοστίζει 13. Επίσης, το μεγάλο αυγό σοκολάτας γάλακτος της Mars δεν είναι και τόσο… μεγάλο στα 201 γραμμάρια από 252, σημειώνουν οι Financial Times. Δεν είναι μόνο τα πασχαλινά αυγά που γίνονται όλο και πιο ακριβά. Ο λεγόμενος «πληθωρισμός συρρίκνωσης» (shrinkflation) πλήττει τις οικονομίες και τους καταναλωτές σε όλο τον κόσμο και προκαλεί την οργή των πολιτικών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν επέκρινε τις εταιρείες για «αύξηση των τιμών» και τη μείωση του μεγέθους των προϊόντων τους, λέγοντας ότι «οι εταιρείες σνακ πιστεύουν ότι δεν θα προσέξετε όταν σας χρεώνουν εξίσου ακριβά για το ίδιο σακουλάκι, αλλά με λιγότερα τσιπς μέσα».

Ο Μπάιντεν έβαλε στο στόχαστρο τη σοκολάτα Snickers, λέγοντας ότι είναι 10% μικρότερη, με τη Mars, κατασκευάστρια των Snickers, να αρνείται τον ισχυρισμό.

Στη Γαλλία, ο υπουργός Οικονομικών Μπρούνο Λεμέρ χαρακτήρισε το shrinkflation «απάτη» που βλάπτει τους καταναλωτές. Η χώρα ζήτησε την έγκριση της ΕΕ για έναν προτεινόμενο νόμο που θα απαιτούσε από τα σούπερ μάρκετ να επισημαίνουν προϊόντα όπου οι όγκοι έχουν μειωθεί σε συγκεκριμένο ποσοστό.

Μια έκθεση για το shrinkflation που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο στις ΗΠΑ έδειξε ότι σνακ, καραμέλες, τσίχλες και παγωτά ήταν μεταξύ των κατηγοριών τροφίμων που επηρεάστηκαν περισσότερο από το φαινόμενο, το οποίο καταγράφεται και σε άλλα προϊόντα, όπως τα υλικά καθαρισμού.

Αλλά το ιστορικό ράλι στις τιμές του κακάο σημαίνει ότι οι σοκολατοβιομηχανίες είναι ιδιαίτερα πιθανό να στραφούν στο shrinkflation ως τρόπο μετακύλισης του κόστους. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κακάο στη Νέα Υόρκη εκτινάχθηκαν πάνω από το ορόσημο των 10.000 δολαρίων τον τόνο αυτή την εβδομάδα, έχοντας υπερδιπλασιαστεί από την αρχή του έτους και τριπλασιαστεί από τον Μάιο του 2023.

Οι σοκολατοποιοί κατάφεραν ως επί το πλείστον να μετακυλίσουν το κόστος στους καταναλωτές μέσω μεγάλων αυξήσεων στις τιμές.

Ορισμένοι παρασκευαστές σοκολάτας προσπαθούν να υποκαταστήσουν συστατικά για να μειώσουν το κόστος. Για τις συμπαγείς πλάκες σοκολάτας, ειδικά για αυτές με καθορισμένο ποσοστό κακάο, αυτό είναι δύσκολο. Αλλά για άλλα προϊόντα, όπως τα μπισκότα με επικάλυψη σοκολάτας, οι εταιρείες μπορούν να αντικαταστήσουν το κακάο με συστατικά που περιλαμβάνουν φυτικά έλαια, περιορίζοντας κατά πολύ το κόστος τους.

Οι καταναλωτές μπορούν επίσης να περιμένουν ότι θα δουν περισσότερη λευκή και πορώδη σοκολάτα (όπως η Wispa της Cadbury) στα ράφια των σούπερ μάρκετ φέτος.

Ο Gilles Rouvière από το Syndicat du Chocolat, τον γαλλικό φορέα που αντιπροσωπεύει 70 μάρκες, συμπεριλαμβανομένων των Nestlé, Ferrero και Lindt, είπε ότι οι παρασκευαστές κάνουν ό,τι μπορούν για να προστατεύσουν τους καταναλωτές από την αύξηση του κόστους. Ενώ οι τιμές του κακάο αυξήθηκαν περισσότερο από 130% μεταξύ Ιανουαρίου 2023 και Φεβρουαρίου 2024, το κόστος των προϊόντων σοκολάτας στα γαλλικά σούπερ μάρκετ αυξήθηκε μόλις 11% το 2023, είπε.

Ωστόσο, ο πλήρης αντίκτυπος των σημερινών υψηλών τιμών του κακάο δεν έχει ακόμη φθάσει στις σοκολατοβιομηχανίες. «Ρεαλιστικά, το Πάσχα θα είναι πιο ακριβό φέτος, «αλλά η τιμή της σοκολάτας τον υπόλοιπο χρόνο, θα είναι φρικτή», σχολιάζει παράγοντας της αγοράς.

Ράλι τιμών

Μέσα σε λίγους μήνες η τιμή του κακάο σχεδόν τριπλασιάστηκε ενώ την τελευταία εβδομάδα κατέρριψε ακόμη ένα ρεκόρ, ξεπερνώντας ακόμη και το όριο των 10.000 δολαρίων ανά τόνο. Αιτία για το συνεχιζόμενο ράλι είναι η φτωχή συγκομιδή από τις μεγάλες χώρες – παραγωγούς της Δυτικής Αφρικής, όπως η Γκάνα και η Ακτή Ελεφαντοστού. οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 60% της παγκόσμιας παραγωγής.

Αναλυτές εκτιμούν ότι η συγκομιδή στις δύο αυτές χώρες έχει καταρρεύσει κατά τουλάχιστον ένα τρίτο, δημιουργώντας σημαντικό έλλειμμα στην αγορά. Την ίδια στιγμή η ζήτηση παραμένει ισχυρή, τη συγκεκριμένη περίοδο ακόμη περισσότερο και λόγω του Πάσχα των Καθολικών και της κατανάλωσης των σοκολατένιων πασχαλινών αβγών.

Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν η σοκολάτα μετατρέπεται σε ένα νέο …είδος πολυτελείας καθώς προβλέπουν επιπλέον ανατιμήσεις που θα επιβαρύνουν τους καταναλωτές τους προσεχείς μήνες κι ενώ ήδη μεγάλες ευρωπαϊκές σοκολατοβιομηχανίες έχουν προειδοποιήσει για αυξήσεις. Αναζητώντας εναλλακτικές μάλιστα, αρκετές επιχειρήσεις στο εξωτερικό έχουν αρχίσει να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται, είτε μειώνοντας το μέγεθος των προϊόντων τους είτε διαφοροποιώντας τα συστατικά τους και την περιεκτικότητα σε κακάο.

• Στην Ελλάδα οι ανατιμήσεις στα προϊόντα με πρώτη ύλη στο κακάο κυμαίνονται έως τώρα σε μονοψήφιο ποσοστό με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Τον Φεβρουάριο του 2024 η κατηγορία «ζάχαρη-σοκολάτες-γλυκά-παγωτά» κατέγραψε άνοδο κατά 5,8% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023.

Με δεδομένο ωστόσο ότι έως τώρα δεν φαίνονται σημάδια αποκλιμάκωσης σε διεθνές επίπεδο, όταν πλέον τα διαθέσιμα αποθέματα της πρώτης ύλης που έχουν αγοραστεί από τις επιχειρήσεις στις παλαιότερες τιμές, εξαντληθούν, οι νέες ανατιμήσεις φαίνεται πως θα είναι αναπόφευκτες. Αυτό αναμένεται να επηρεάσει προϊόντα με βάση το κακάο που πωλούνται τόσο στα σούπερ μάρκετ και σε εξειδικευμένα καταστήματα τροφίμων όσο και της εστίασης.

Την ίδια στιγμή ενόψει του Πάσχα και της αγοράς των πασχαλινών αβγών, οι τιμές αναμένεται να διαμορφωθούν βάσει του stock σε σοκολάτα και κακάο που είχαν φροντίσει να προμηθευτούν το προηγούμενο διάστημα οι επαγγελματίες.