Ανάλυση POLITICO: Τι κρύβεται πίσω από το blame game μετά τη σφαγή στη Μόσχα

Όπως γράφει σε ανάλυση του το POLITICO στον απόηχο της πολύνεκρης τρομοκρατικής επίθεσης σε συναυλιακό χώρο στη Μόσχα, την ευθύνη της οποίας ανέλαβε ο ISIS, Ρώσοι και Ουκρανοί αξιωματούχοι άρχισαν να ανταλλάσσουν κατηγορίες για το μακελειό. Σε μια προσπάθεια να διαμορφώσουν μια αφήγηση, και οι δύο πλευρές είναι αποφασισμένες να καθιερώσουν τη δική τους άποψη ως την κυρίαρχη. Μάλιστα, ο πρώην πρωθυπουργός της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ δεν δίστασε αυτές τις μέρες να ρίξει σπόντες στην Ουκρανία και τη Δύση. Μέσω του Telegram προειδοποίησε πως θα έρθει κόλαση αν η Ουκρανία έβαλε το χέρι της στην επίθεση που έχει σοκάρει τη χώρα.

«Εάν διαπιστωθεί ότι πρόκειται για τρομοκράτες του καθεστώτος του Κιέβου, πρέπει να βρεθούν όλοι τους και να καταστραφούν ανελέητα», έγραψε ο Μεντβέντεφ. Οι «επίσημοι εκπρόσωποι του κράτους» δεν θα είναι στο απυρόβλητο, πρόσθεσε.

Το Κίεβο με τη σειρά του εξαπέλυσε πυρά κατά της Μόσχας και του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν. Η υπηρεσία στρατιωτικών πληροφοριών HUR της Ουκρανίας κατηγόρησε τις «ειδικές υπηρεσίες του Πούτιν» ότι οργάνωσαν την Παρασκευή τους πυροβολισμούς κατά των επισκεπτών της συναυλίας από ενόπλους ντυμένους με στολές παραλλαγής, λέγοντας ότι επρόκειτο για μια «σκόπιμη πρόκληση» που αποσκοπούσε να δικαιολογήσει «ακόμη πιο σκληρές επιθέσεις στην Ουκρανία».

• Η επίθεση αυτή ξύπνησε μνήμες από τις εκρήξεις του 1999 σε τέσσερις πολυκατοικίες στις ρωσικές πόλεις Μόσχα, Μπουγιάνακσκ και Βολγκοντόνσκ, οι οποίες προκάλεσαν τον θάνατο περισσότερων από 300 ανθρώπων και τον τραυματισμό χιλίων ακόμη.

Οι εκρήξεις προκάλεσαν τον δεύτερο πόλεμο της Τσετσενίας, ο οποίος ενίσχυσε τη δημοτικότητα του τότε πρωθυπουργού Βλαντίμιρ Πούτιν, βοηθώντας τον να κερδίσει τον Μπόρις Γέλτσιν για να τον διαδεχθεί στη θέση του προέδρου.

Για χρόνια, παρέμεναν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το αν οι βομβιστικές επιθέσεις ήταν οι λεγόμενες «επιχειρήσεις ψευδούς σημαίας» που πραγματοποιήθηκαν από τις ίδιες τις υπηρεσίες ασφαλείας της Ρωσίας, προκειμένου να δικαιολογηθεί ο πόλεμος της Τσετσενίας.

Ωστόσο, οι αιχμές στο τωρινό συμβάν σταμάτησαν όταν το Ισλαμικό Κράτος ανέλαβε την ευθύνη για τη σφαγή.

• Η επίθεση στη Μόσχα θυμίζει την επίθεση του Ισλαμικού Κράτους το 2015 στο θέατρο Μπατακλάν στο Παρίσι, ένα μακελειό που άφησε πίσω του 90 νεκρούς.

Το μακελειό της Παρασκευής είχε επίσης ομοιότητες με την πολιορκία του θεάτρου Nord Ost το 2002, όταν μια ομάδα Τσετσένων ενόπλων και γυναικών κατέλαβε ένα κατάμεστο θέατρο στην ανατολική Μόσχα και απαίτησαν τον τερματισμό του δεύτερου πολέμου της Τσετσενίας. Μια αποτυχημένη διάσωση από τις ρωσικές ειδικές δυνάμεις, με τη χρήση θανατηφόρου αερίου ύπνου, άφησε περισσότερους ομήρους νεκρούς από όσους σκοτώθηκαν από τους ισλαμιστές ενόπλους.

Πολλά μέλη της ισλαμιστικής τσετσενικής αυτονομιστικής ομάδας που ήταν πίσω από την επίθεση στο θέατρο θα μετακινούνταν αργότερα και θα στρατολογούνταν στο ISIS, στη Συρία. Οι Τσετσένοι άρχισαν να φθάνουν στη Συρία από το 2011. Αποτελούσαν το δεύτερο μεγαλύτερο απόσπασμα των ξένων μαχητών του Ισλαμικού Κράτους και ο αριθμός τους ήταν επίσης δυσανάλογα υψηλός στην παράταξη της Αλ Κάιντα στη Συρία. Μαχητικά σκληραγωγημένοι και έμπειροι, αρκετοί Τσετσένοι αναδείχθηκαν σε διοικητές του Ισλαμικού Κράτους, συμπεριλαμβανομένων των Ουμάρ Σισάνι και Σαλαχουντίν Σισάνι.

Οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας εκτιμούν ότι 1.700 με 3.000 Τσετσένοι, μαζί με άλλους μαχητές από τον Βόρειο Καύκασο, πήγαν στη Συρία για να πολεμήσουν. Οι μετριοπαθείς αντάρτες της Συρίας πάντα υποπτεύονταν ότι οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες τους ενθάρρυναν να πάνε, διευκολύνοντάς τους να φτάσουν εκεί δίνοντάς τους διαβατήρια, τόσο για να τους ξεφορτωθούν όσο και για να διασπάσουν και να διχάσουν τις ομάδες των ανταρτών που μάχονται τον σύμμαχο της Ρωσίας, τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ.

Οι αντάρτες κατά του Άσαντ κατηγόρησαν επίσης τη συριακή κυβέρνηση ότι συνεργάζεται με το Ισλαμικό Κράτος για να τους αποδυναμώσει και όταν αυτό εξυπηρετεί τακτικούς στρατιωτικούς σκοπούς. Το ISIS φάνηκε συχνά το 2015 και το 2016 να εκμεταλλεύεται την παρέμβαση της Ρωσίας, πιέζοντας επιθετικές ενέργειες εναντίον μετριοπαθών αντάρτικων ομάδων, καθώς στοχοποιούνταν από ρωσικές αεροπορικές επιδρομές.

• Οι αντάρτες υποστήριξαν ότι η Δαμασκός και η Μόσχα έπαιξαν ένα πολύπλοκο διπλό παιχνίδι, χρησιμοποιώντας τους τζιχαντιστές για να ενεργήσουν ως πέμπτη φάλαγγα, σχεδιάζοντας να σαμποτάρουν την επανάσταση κατά του Άσαντ και να τη χρωματίσουν ως εξτρεμιστική.

Τον Μάιο του 2015, η ευκολία με την οποία το Ισλαμικό Κράτος μπόρεσε να καταλάβει την αρχαία πόλη της Παλμύρας ώθησε ορισμένους στρατιωτικούς παρατηρητές να εικάσουν ότι ο Άσαντ και η Ρωσία εγκατέλειψαν σκόπιμα την περιοχή -με τα μοναδικά ερείπια και τα αναντικατάστατα αρχαία αντικείμενα και θησαυρούς- για να κερδίσουν τη συμπάθεια της Δύσης.

Οι μετριοπαθείς αντάρτες είπαν ότι η συνεργασία ήταν κατά καιρούς σαφής μεταξύ της Ρωσίας και του καθεστώτος Άσαντ και του Ισλαμικού Κράτους. Ένας από τους ηγέτες ανταρτών παραπονέθηκε για αυτό που έγινε το 2015 λέγοντας πως «όταν ο ISIS προσπάθησε να εισβάλει στις θέσεις μας, το καθεστώς Άσαντ και οι Ρώσοι τους υποστήριξαν με αεροπορικές επιδρομές και βομβαρδισμούς». Αλλά αυτό δεν βοήθησε τη Ρωσία στη συνέχεια με τους ριζοσπάστες ισλαμιστές από την Τσετσενία και τον Βόρειο Καύκασο, οι οποίοι εξακολουθούν να αποτελούν απειλή για τη Ρωσία.

• Οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας, η FSB λέει ότι έχουν αποτρέψει δεκάδες συνωμοσίες του Ισλαμικού Κράτους τα τελευταία χρόνια και νωρίτερα αυτό το μήνα ισχυρίστηκαν ότι σκότωσαν δύο υπηκόους του Καζακστάν κοντά στη Μόσχα. Είπαν επίσης ότι μισή ντουζίνα ένοπλοι του Ισλαμικού Κράτους σκοτώθηκαν σε πυροβολισμούς στην Ινγκουσετία αυτόν τον μήνα.

Παρά την ανάληψη της ευθύνης από το Ισλαμικό Κράτος για τη σφαγή της Παρασκευής στη Μόσχα, το Κρεμλίνο πιθανότατα θα εκμεταλλευτεί τις δολοφονίες σε αίθουσα συναυλιών για προπαγανδιστικούς σκοπούς, αναφέρει το Politico. Η κυβέρνηση Πούτιν πιθανότατα θα συνεχίσει να υπονοεί ότι η Ουκρανία εμπλέκεται με κάποιον τρόπο, παρόλο που η επίθεση ήταν «μια τρομοκρατική πράξη, τελεία και παύλα», όπως υποστήριξε ο Σαμ Γκριν, αναλυτής στο Κέντρο Ανάλυσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής.

«Έχοντας αποτύχει να το αποτρέψει αυτό, το Κρεμλίνο θα αναζητήσει πιθανότατα έναν τρόπο να το χρησιμοποιήσει, πράγμα που μπορεί κάλλιστα να σημαίνει ότι θα κατηγορήσει την Ουκρανία», έγραψε ο Γκριν, προειδοποιώντας παράλληλα: «Το γεγονός ότι το Κρεμλίνο θα χρησιμοποιήσει την επίθεση για πολιτικούς σκοπούς δεν σημαίνει ότι ήταν μια ψεύτικη σημαία».

Μόλις ο Γκριν έκανε αυτή τη δημοσίευση στο Χ, ο Ρώσος ηγέτης, Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσε ότι οι δράστες της επίθεσης εγκατέλειψαν τον τόπο του εγκλήματος και «ταξίδευαν προς την Ουκρανία». «Και οι τέσσερις δράστες βρέθηκαν και συνελήφθησαν. Προσπάθησαν να κρυφτούν και κινήθηκαν προς την Ουκρανία, όπου, προηγουμένως, είχε προετοιμαστεί ένα παράθυρο για να περάσουν τα σύνορα», είπε στο πρώτο του διάγγελμα μετά την τραγωδία.

Ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα χαρακτήρισε τις ρωσικές κατηγορίες ως «σχεδιασμένη προβοκάτσια του Κρεμλίνου για να τροφοδοτήσει περαιτέρω την αντι-ουκρανική υστερία στη ρωσική κοινωνία, με στόχο να δυσφημιστεί η Ουκρανία στα μάτια της διεθνούς κοινότητας».