Ναβάλνι: Τι είναι το “Νόβιτσοκ” – Πως επιδρά σε καρδιά και πνεύμονες

Ένα από τα πλέον θανατηφόρα χημικά όπλα που έχουν αναπτυχθεί ποτέ είναι το Νόβιτσοκ (Novichok) με το οποίο, όπως ισχυρίζεται η χήρα Ναβάλνι, δηλητηριάστηκε από τους Ρώσους ο σύζυγός της.

Η ουσία αναπτύχθηκε για πρώτη φορά κρυφά από τη Σοβιετική Ένωση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου τη δεκαετία του ’80, ως μέτρο αντιμετώπισης των αμερικανικών χημικών όπλων άμυνας.

Η ύπαρξή της παρέμεινε μυστική μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90, όταν διέρρευσαν σκόπιμα πληροφορίες σχετικά με την παραγωγή της από τον δυσαρεστημένο σοβιετικό επιστήμονα Βιλ Μιρζαγιάνοφ.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Γκάρι Στίβενς, το Νόβιτσοκ είναι πιο «επικίνδυνος και εξελιγμένος» νευροτοξικός παράγοντας από το σάριν, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί σε επιθέσεις χημικών στη Συρία, ή το VX, που χρησιμοποιήθηκε για τη δολοφονία του Κιμ Γιονγκ Ναμ, του αδερφού του Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν στο αεροδρόμιο της Μαλαισίας.

Είναι επίσης δυσκολότερο να ταυτοποιηθεί. «Ένας από τους κύριους λόγους που παράγονται αυτές οι ουσίες είναι επειδή τα κύρια συστατικά της δεν είναι απαγορευμένα», λέει ο Στίβενς αναφερόμενος στη Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα, μια διεθνή συνθήκη για τον έλεγχο των χημικών όπλων που υπογράφηκε το 1993 και απαγορεύει τη χρήση, την ανάπτυξη, την παραγωγή, την αποθήκευση και τη μεταφορά χημικών όπλων.

«Σημαίνει ότι τα χημικά που χρειάζονται για να δημιουργηθεί είναι πιο εύκολο να διανεμηθούν, χωρίς να αποτελούν κίνδυνο για την υγεία».

Ένα άχρωμο, άοσμο και άγευστο υγρό, το Νόβιτσοκ είναι εύκολο στη μεταφορά και πιθανότατα δεν θα ήταν ανιχνεύσιμο σε ένα αεροδρόμιο, σε λιμάνι ή ακόμα και στο ταχυδρομείο, λέει ο Μπρέτον Γκόρντον.

Πώς λειτουργεί;

Όπως οι άλλοι νευροτοξικοί παράγοντες, το Novichok και τα παράγωγά του, λειτουργούν προκαλώντας επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού και στένωση των αεραγωγών των πνευμόνων, οδηγώντας σε αργό και συχνά επώδυνο θάνατο με ασφυξία.

Ο καθηγητής χημείας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, Αντρέα Σέλλα, περιέγραψε το Νόβιτσοκ ως προκαλώντας «συστηματική κατάρρευση πολλών σωματικών λειτουργιών».

«Στην ουσία, αυτό που κάνουν είναι να εμποδίσουν τον μηχανισμό που επιτρέπει σε ένα νεύρο να επαναρυθμιστεί μετά από ένα σήμα που έχει μεταδοθεί», δήλωσε ο Sella, προσθέτοντας ότι τα συμπτώματα ήταν σε μεγάλο βαθμό συνεπή, «ειδικά η εργασιακή αναπνοή και η μυϊκή ακαμψία».

Δεν υπάρχει καμιά θεραπεία, μόνο υποστηρικτική φροντίδα, συμπεριλαμβανομένου του οξυγόνου, του φαρμάκου κατά των κρίσεων, της ατροπίνης, που χρησιμοποιείται για ορισμένους ασθενείς με δηλητηρίαση και του χλωριούχου πραλιδοξίμης, που χορηγείται για αναστολή της δηλητηρίασης συμπεριλαμβανομένων και των νευροτοξικών παραγόντων. Ακόμα και μόνο οι μικρές δόσεις μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση και υπνηλία.

«Είναι πολύ πιθανό ότι θα υπάρχουν μακροπρόθεσμα νευρολογικά προβλήματα στον άνθρωπο που έχει εκτεθεί σε τέτοιους παράγοντες».

«Δολοφόνος ο Πούτιν»

Η χήρα του Αλεξέι Ναβάλνι υποστήριξε ότι ο ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης δηλητηριάστηκε με τον νευροπαραλυτικό παράγοντα Novichok, και πως η Ρωσία κρύβει τη σορό του για τρίτη ημέρα μετά τον θάνατό του.

Η Γιούλια Ναβάλναγια κατηγόρησε τις ρωσικές αρχές ότι έκρυψαν τη σορό του, γιατί περιμένουν πρώτα να εξαφανιστούν από το σώμα του τα ίχνη του Novichok προκειμένου να την παραδώσουν.

Ορκίστηκε επίσης να κατονομάσει τους δολοφόνους του και να συνεχίζει το έργο του. «Ξέρω γιατί έδωσε την εντολή δολοφονίας ο Πούτιν» είπε. 

«Σκοτώνοντας τον Αλεξέι, ο Πούτιν σκότωσε τον μισό εαυτό μου, τη μισή καρδιά μου και τη μισή ψυχή μου», συνέχισε. «Αλλά εξακολουθώ να έχω το άλλο μισό και αυτό μου λέει ότι δεν έχω δικαίωμα να τα παρατήσω. Θα συνεχίσω το έργο του Αλεξέι, θα συνεχίσω να πολεμάω για τη χώρα μας».

Я буду продолжать дело Алексея Навального. Продолжать бороться за нашу с вами страну. И я призываю вас встать рядом со мной. pic.twitter.com/aBOIvcYHHk

— Yulia Navalnaya (@yulia_navalnaya) February 19, 2024