Economist: Πλήρης δημοκρατία και πάλι η Ελλάδα, πρώτη φορά από το 2010

Σε «πλήρη δημοκρατία» έχει αναβαθμιστεί η Ελλάδα, η οποία από το 2010 βρισκόταν στην κατηγορία της «ελαττωματικής δημοκρατίας», σύμφωνα με τον Democracy Index του Economist Intelligence Unit για το 2023, με τη χώρα μας να έχει πετύχει τη μεγαλύτερη βελτίωση από όλες τις χώρες. Κέρδισε πέντε θέσεις και βρέθηκε στην 20η θέση της λίστας.

 Η συνολική βαθμολογία της Ελλάδας στο Democracy Index του EIU βελτιώθηκε από το 7,97 το 2022 στο 8,14 το 2023, λόγω της προόδου στους τομείς της πολιτικής συμμετοχής και των κοινωνικών ελευθεριών.

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται σε μία ιδιαίτερα μικρή κατηγορία χωρών που έχουν τις καλύτερες δημοκρατικές επιδόσεις, καθώς λιγότερο από το 8% των κατοίκων των χωρών που αξιολογούνται ζουν σε μία «πλήρη δημοκρατία». Αντίθετα, σχεδόν το 40% κατοικεί σε χώρες που έχουν αυταρχικά καθεστώτα. 

Σημειώνεται ότι η Ελλάδα βρισκόταν στην κατηγορία της «ελαττωματικής δημοκρατίας» (flawed democracy) από το 2010, όταν η κρίση χρέους οδήγησε σε παρατεταμένη πολιτική και οικονομική κρίση και κοινωνικό τραύμα, όπως αναφέρει η ανάλυση του Economist.

Η επίδοση της Ελλάδας για το 2023 είναι η καλύτερη από τότε που άρχισε να δημοσιεύεται το «Democracy Index», πριν από 18 χρόνια. Οι χειρότερες βαθμολογίες της χώρας μας, μεταξύ 7,23 και 7,29, καταγράφηκαν επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, την τριετία μεταξύ του 2016 και του 2018.

Η αναβάθμιση της Ελλάδας αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία με δεδομένο ότι έρχεται σε μία συγκυρία όπου η δημοκρατία υφίσταται πιέσεις παγκοσμίως, με το «Economist» να σημειώνει ότι σε όλες τις ηπείρους πλην της Ευρώπης οι μετρήσεις είναι χειρότερες σε σύγκριση με το 2022.

Η μέση παγκόσμια βαθμολογία για το 2023 ήταν 5,23, που συνιστά το χειρότερο μέσο επίπεδο στην ιστορία του δείκτη.

Η Δυτική Ευρώπη, στην οποία περιλαμβάνεται η Ελλάδα, παραμένει η πιο δημοκρατική περιοχή στον κόσμο, καθώς το 71% των χωρών της θεωρούνται «πλήρεις δημοκρατίες». Ουραγός στην περιοχή μας είναι η Τουρκία, η οποία κατατάσσεται στα «υβριδικά καθεστώτα».

O Economist κάνει ειδική αναφορά στην καθιέρωση της επιστολικής ψήφου αναδεικνύοντας ιδιαίτερα ότι οι Έλληνες της διασποράς διευκολύνονται να ψηφίσουν στον τόπο διαμονής, ενώ προηγουμένως θα έπρεπε να ταξιδέψουν στην Ελλάδα την ημέρα των εκλογών για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.

«Η κρίση οδήγησε σε παραγκωνισμό των παραδοσιακών συστημικών κομμάτων και σε πόλωση της ελληνικής πολιτικής ανάμεσα στα άκρα δεξιά και αριστερά. Η εκλογή της Νέας Δημοκρατίας υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη το 2019 οδήγησε σε οικονομική ανάκαμψη και σταδιακή βελτίωση των επιπέδων εμπιστοσύνης του κοινού στην κυβέρνηση. Αυτό φάνηκε με την επιστροφή μιας δεύτερης  κυβέρνησης πλειοψηφίας της ΝΔ τον Ιούνιο του 2023», αναφέρει ο «Economist».

Ανάμεσα στους παράγοντες που οδήγησαν σε αυξημένη συμμετοχή στην πολιτική το 2023, η ανάλυση αναφέρει τις δύο βουλευτικές εκλογές τον Μάιο και τον Ιούνιο και τις περιφερειακές εκλογές τον Οκτώβριο του 2023. Επισημαίνονται επίσης οι προσπάθειες για τη διευκόλυνση της ψήφου της διασποράς μέσω της επιστολικής ψήφου.

Στην ανάλυση αναφέρεται ότι «μετά την παραίτηση του πρώην αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα, το κόμμα εξέλεξε για αρχηγό έναν νεοεμφανιζόμενο πολιτικό, τον Στέφανο Κασελάκη. Η προεκλογική εκστρατεία και η εκλογική διαδικασία είχαν ως αποτέλεσμα τη συμμετοχή πολλών νέων μελών στο κόμμα, αλλά αποξένωσαν πολλά από τα παλιά μέλη, που στη συνέχεια αποχώρησαν και σχημάτισαν ένα νέο κόμμα».

«Οι Έλληνες πολίτες επέδειξαν επίσης την τάση τους να συμμετέχουν σε διαδηλώσεις, βγαίνοντας στους δρόμους ως απάντηση στην σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών», αναφέρει ο Economist.

Σύμφωνα με την ανάλυση, «βαρίδι» στη συνολική αξιολόγηση της Ελλάδας αποτελούν κάποιοι δείκτες σχετικά με την ελευθερία του Τύπου, αναφέρεται. «Στην Ελλάδα  υπάρχει ελευθερία έκφρασης καθώς και ισχυρά ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης που εκφράζουν μια ποικιλία απόψεων. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι δημοσιογράφοι δεν είναι εντελώς ελεύθεροι να διερευνήσουν ορισμένα θέματα και μπορεί να αντιμετωπίσουν ποινικές κυρώσεις εάν καταδικαστούν βάσει νόμων για συκοφαντική δυσφήμιση. Υπάρχει επίσης λογοκρισία σε θέματα που σχετίζονται με την αστυνομία, τον στρατό και την εκκλησία, και οι δημοσιογράφοι έχουν βρεθεί μερικές φορές αντιμέτωποι με παρενόχληση, απειλές και βία από μη κρατικούς φορείς και την αστυνομία».

Επίσης, τονίζεται ότι η ελληνική κυβέρνηση και το κράτος έχουν δεσμευτεί να υπερασπιστούν τα δικαιώματα των γυναικών, των μειονοτήτων και των μεταναστών, αλλά η έρευνα World Values Survey αποκαλύπτει μια αρνητική αντίληψη μεταξύ του κοινού για τον βαθμό σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Παράλληλα, το κεφάλαιο της ανάλυσης σχετικά με τις συγκρούσεις και τους πολέμους αναφέρεται ότι η εθνική κυριαρχία της Ελλάδας σε νησιά της ανατολικής Μεσογείου αμφισβητείται από την Τουρκία, η οποία έχει επιδοθεί σε πολεμική ρητορική και προβοκάτσιες. Αλλά οι δύο πλευρές ξεκίνησαν μια προσέγγιση το 2023 και δεν έχουν εμπλακεί σε σοβαρή σύγκρουση εδώ και 50 χρόνια.

Δείτε αναλυτικά την έκθεση