Το “σημείο θραύσης” και μετά τα μπλόκα, τι;

Μέχρι στιγμής οι αγρότες φαίνεται πως κερδίζουν την “μάχη της συμπάθειας”. Σύμφωνα με τελευταία δημοσκόπηση (Pulse/Σκάϊ) 7 στους 10 πολίτες θεωρούν δίκαια τα αιτήματά τους και μόνο το 13% διαφωνούν. Το αγροτικό κίνημα έχει απεκδυθεί κάθε τακτικής ακτιβισμού του παρελθόντος, κρατά τα τρακτέρ ακόμα στην άκρη της εθνικής οδού και δεν πλησιάζει το πιθανό “σημείο θραύσης” της ανοχής άλλων κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων ώστε να μπορέσει η κυβέρνηση να θέσει σε λειτουργία μηχανισμούς “κοινωνικού αυτοματισμού”.

Το σενάριο περί υποκίνησης για πολιτικούς λόγους που προσπάθησε να ενεργοποιήσει ο αρμόδιος υπουργός Λ. Αυγενάκης (στοχοποιώντας κυρίως το ΚΚΕ) έπεσε εύκολα στο κενό, αφενός γιατί η κινητοποίηση των αγροτών είναι μαζική, αφετέρου διότι μόλις προ ολίγων μηνών η Ν.Δ συγκέντρωσε το “θηριώδες” 48% σε αυτό το τμήμα του εκλογικού πληθυσμού.

Υπάρχουν, επίσης, πρόσθετοι λόγοι που καθιστούν διακριτή και συμπαθή την διαμαρτυρία του αγροτικού κόσμου από οιαδήποτε άλλη στο παρελθόν:

-Οι αγρότες ξεσηκώνονται σε ολόκληρη την Ευρώπη με σχεδόν ταυτόσημα αιτήματα (η ένταση του προβλήματος ποικίλει ανά χώρα), οι δε κινητοποιήσεις στην Γαλλία, ή την Γερμανία, είναι έως τώρα πολύ πιό δυναμικές απ’ ότι στην χώρα μας,

-Οι συγκλονιστικές εικόνες από τις καταστροφές στον θεσσαλικό κάμπο (Daniel, Elias) είναι νωπές και αξεπέραστες. Οι ζημιές ήταν και είναι τεράστιες και αφορούν άμεσα ή έμμεσα περίπου το 1/5 (200.000 οικογένειες) του πληθυσμού. Όλοι αντιλαμβάνονται πως εκεί χάθηκαν κόποι ολόκληρης ζωής και πως οι αποζημιώσεις που ούτως ή άλλως καθυστερούν δραματικά δεν θα μπορέσουν να ανατάξουν το πρόβλημα.

-Ο μέσος πολίτης-καταναλωτής έχει αντιληφθεί πως το αγροτικό προϊόν παραδίδεται σε σχετικά χαμηλή τιμή (που εκ των πραγμάτων έχει αυξηθεί κι αυτή για μία σειρά λόγους) και στη συνέχεια μεσολαβεί ένα σύστημα μεσαζόντων, διακίνησης, εμπορίας κ.α για να φτάσει πανάκριβο στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Η ακρίβεια που ενισχύεται από τον πληθωρισμό απληστίας των εταιρειών και την αισχροκέρδεια είναι το μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα και αυτό έχει γίνει αντιληπτό από όλους.

-Κάθε Έλληνας έχει συγγενή ή γνωστό στο χωριό και αντιλαμβάνεται πως σταδιακά βαίνουμε σε μία δυστοπία με συρρικνωμένη ελληνική αγροτική παραγωγή και πανάκριβες τιμές.

Η κυβέρνηση από την πλευρά της καθυστέρησε σημαντικά να διακρίνει και να προβλέψει την ένταση του φαινομένου. Ειδικά στην Θεσσαλία, παρά τις όποιες καλές προθέσεις, ανέλαβε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των πληγέντων περίπου το ίδιο γραφειοκρατικό και δαιδαλώδες σύστημα που είχε ήδη αποτύχει στον Ιανό και σε άλλες περιπτώσεις κατά το παρελθόν. Η πολυδιάσπαση των χειρισμών αποκατάστασης σε τρία υπουργεία (Αυγενάκης, Τριαντόπουλος, Σκυλακάκης) περιέπλεξαν την κατάσταση και εξόργισαν τους αγρότες.

Γι αυτό και, με καθυστέρηση, αναγκάστηκε να αναλάβει την ευθύνη και τους χειρισμούς ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Οι συντονιστικές των μπλόκων επιδιώκουν να συνομιλήσουν μόνο με αυτόν, ακυρώνοντας ουσιαστικά τους ενδιάμεσους κρίκους της κυβερνητικής αλυσίδας, κι αυτό συνιστά από μόνο του μία διαφοροποίηση από τις μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις του παρελθόντος. Σε όλο αυτό το διάστημα, τα τρακτέρ παραμένουν στην άκρη των δρόμων και τα μπλόκα πυκνώνουν με αποκορύφωμα την “πανστρατιά” στην Agrotica Θεσσαλονίκης.

Κάπου εδώ, όμως, φθάνουμε σε μία γκρίζα ζώνη. Από την Βουλή ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεδίπλωσε μία δέσμη μέτρων καθιστώντας σαφές πως μόνο αυτά επιτρέπει ο δημοσιονομικός χώρος. “Τσάμπα λεφτά δεν δίνουμε”, είπε μάλιστα χαρακτηριστικά, υπενθυμίζοντας έμμεσα τις πρακτικές κυβερνήσεων της Ν.Δ και του ΠΑΣΟΚ, όταν οι επιδοτήσεις έπεφταν βροχή και αρκούσε μόνο να μην κρατάει κανείς ομπρέλα. Ως προς αυτό δεν έχει άδικο.

Όταν, όμως, το αγροτικό κίνημα συνδιαλλέγεται με τον πρωθυπουργό και όταν -μέχρις ώρας- τα αιτήματα απέχουν πολύ από αυτά που δίνει η κυβέρνηση, οι ζώνες εκτόνωσης της έντασης ελαχιστοποιούνται και είναι δυσκολότερο να βρεθεί το σημείο σύγκλισης.

Ή ο πρωθυπουργός πρέπει να υποχωρήσει και να εξαγγείλλει περισσότερα μέτρα, ή οι αγρότες να δεχτούν όσα έχουν ήδη δοθεί και να αποσυρθούν στα χωράφια τους. Η κυβέρνηση δίνει, για παράδειγμα, επέκταση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο και για το 2024, τα μπλόκα ζητούν εδώ και τώρα αφορολόγητο καύσιμο. Η κυβέρνηση δίνει -διά της ΔΕΗ- μείωση κατά 10% στην τιμή του ρεύματος, οι αγρότες διεκδικούν κλειδωμένη τιμή στα 7 λεπτά, λέγοντας πως τώρα πληρώνουν αγροτικό ρεύμα στα 16-17,7 λεπτά (!;). Κάποιοι διακρίνουν σε αυτή την κρίση και μία πολιτική ευκαιρία (καθώς οδεύουμε και προς τις ευρωεκλογές), καλό θα ήταν, όμως, αυτή η επιδίωξη να μείνει εκτός εξίσωσης.

Εάν δεν υπάρξει άμεσα συμβιβασμός τα πράγματα οδηγούνται σε κλιμάκωση των κινητοποιήσεων, με αποκλεισμούς εθνικών οδών, ή με οργανωμένη κάθοδο των τρακτέρ στην Αθήνα (όπως συνέβη στο Παρίσι και το Βερολίνο). Σε μία τέτοια περίπτωση, η συνήθης αντίδραση του κράτους είναι κατασταλτική και κάτι τέτοιο θα ρίξει λάδι στην σιγανή- ακόμα- φωτιά.

Τι λείπει απ΄ όλα αυτά; Πρώτον, μία οργανωμένη εθνική συζήτηση για την αγροτική παραγωγή. Ένα μακροχρόνιο σχέδιο που να αντιμετωπίζει, αφενός, το εστιασμένο και πολύ σοβαρό πρόβλημα της Θεσσαλίας, και, αφετέρου, την μεγάλη εικόνα: είδος και αναδιάρθρωση καλλιεργειών, κόστος παραγωγής αγροτικών προϊόντων, έλλειψη εργατικών χεριών και άλλα πολλά. Δεύτερον, μία συντονισμένη (με την συνδρομή και άλλων χωρών) παρέμβαση στην “βωβή” Ευρώπη των Βρυξελλών, το διευθυντήριο που προκάλεσε πτυχές του πανευρωπαϊκού αγροτικού προβλήματος.

Διότι, εν τέλει, ακόμα κι αν οι αγρότες αποσυρθούν, σε μερικές ημέρες, από τα μπλόκα, τα προβλήματα θα παραμείνουν και η οργή δεν θα κοπάσει. Στην δε πολιτική διάσταση του θέματος, η εικόνα του Όρμπαν να σπεύδει υποστηρικτικά στα μπλόκα έξω από την έδρα της Κομισιόν στις Βρυξέλλες βοηθά να προβλέψουμε την τάση ριζοσπαστικοποίησης και τις προθέσεις της καραδοκούσας ευρωπαϊκής ακροδεξιάς.