Μη κρατικά ΑΕΙ: Νέες καταλήψεις και συλλαλητήρια-Μιλούν στο libre ακαδημαϊκοί και εκπρόσωποι των φοιτητών

Κλιμακώνονται οι κινητοποιήσεις των φοιτητών ενάντια στην ίδρυση ιδιωτικών μη κρατικών πανεπιστημίων. Με τις περισσότερες σχολές να τελούν υπό κατάληψη, το τοπίο μοιάζει καζάνι που βράζει, καθώς η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να κατάθεσει στη Βουλή το επίμαχο νομοσχέδιο. Παράλληλα δημιουργείται κύμα συμπαράστασης καθώς στο πλευρό των φοιτητών τάσσονται καθηγητές, δάσκαλοι, γονείς αλλά και ο νομικός κόσμος. Στο libre μιλούν ένας φοιτητής από την Πρωτοβουλία ‘’Όχι στα ιδιωτικά πανεπιστήμια’’ καθώς και δύο πρώην Πρυτάνεις για τη νέα συνθήκη που ανοίγεται μπροστά μας.

Από το πρώτο άκουσμα της είδησης της κυβερνητικής πρόθεσης να ιδρυθούν ιδιωτικά πανεπιστήμια στη χώρα, οι φοιτητές ξεσηκώθηκαν. Πολύ γρήγορα, η πρόθεση αυτή έγινε στόχος και δρομολογήθηκε το σχετικό νομοσχέδιο να κατατεθεί στη Βουλή. Τα πλάνα της κυβέρνησης έχουν προκαλέσει και φωνές περί αντισυνταγματικότητας (άρθρο 16), που μιλά για το αγαθό της δημόσιας παιδείας.

Οι φοιτητές με αποφάσεις των συνελεύσεων έχουν προχωρήσει σε καταλήψεις σε όλη τη χώρα από τις 11 Ιανουαρίου. Και δεν είναι μόνοι σ’ αυτό. Έχουν μαζί τους και την ακαδημαϊκή κοινότητα.

• Νέα μεγάλα συλλαλητήρια φοιτητών, μαθητών, εκπαιδευτικών και εργαζομένων στα ΑΕΙ θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη 1 Φλεβάρη στην Αθήνα και σε δεκάδες άλλες πόλεις ενώ αντιδράσεις προκαλεί και η παρέμβαση της Εισαγγελίας που βάζει στο στόχαστρο τις καταλήψεις.Στο ίδιο πλαίσιο, αξίζει να σημειωθεί ότι το υπουργείο Παιδείας με εγκύκλιο ορίζει ότι η  εξεταστική των φοιτητών  «μπορεί  να πραγματοποιηθεί με ψηφιακά μέσα». 

Σε έκτακτη σύνοδο σήμερα Δευτέρα, οι πρυτανικές αρχές των πανεπιστημίων θα εξετάσουν εναλλακτικές λύσεις για τη διεξαγωγή των φοιτητικών εξετάσεων του εξαμήνου και κυρίως τη δυνατότητα να γίνουν εξ αποστάσεως με βάση την εν λόγω εγκύκλιο.

Οι αντιδράσεις της Αριστεράς

Τα κόμματα τις αριστεράς μιλούν για συκοφάντηση των φοιτητών μέσω των ΜΜΕ αλλά και την χρήση μεθόδων «άλλων εποχών» είτε αυτές αφορούν αστυνομικές παρεμβάσεις, είτε την χρήση της τηλε-εκπαίδευσης, είτε την αξιοποίηση «πρόθυμων» πρυτανικών αρχών και άσκηση πιέσεων στις «απρόθυμες».

ΚΚΕ

Ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας σε ομιλία στην Φωκίδα έκανε λόγο για εισαγγελική παρέμβαση με στόχο ανακρίσεις φοιτητών και καθηγητών στα Πανεπιστήμια.

Όπως ανέφερε «αυτές τις μέρες, οι φοιτητές και οι μαθητές μας, δίνουν κι αυτοί μέσα από τους συλλόγους τους και τις συντονιστικές επιτροπές τους, έναν πολύ σημαντικό αγώνα ενάντια στη ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Διεκδικούν σύγχρονη, δημόσια και δωρεάν Παιδεία, παλεύουν για πτυχία και σπουδές με αξία, δουλειά με δικαιώματα. Γιατί, όπως βλέπετε, έχουν κι αυτοί απέναντί τους θεούς και δαίμονες. Όλοι οι παπαγάλοι του συστήματος έχουν πάρει θέση για να συκοφαντήσουν τον αγώνα τους».

Τόνισε μάλιστα πως πρέπει να υπάρξει στήριξη «μετά την εισαγγελική παραγγελία για κλήσεις σε ανάκριση φοιτητών και καθηγητών για τις αγωνιστικές τους κινητοποιήσεις. Η κυβέρνηση ήδη φαίνεται να χάνει την ψυχραιμία της μπροστά στο ορμητικό νεολαιίστικο ποτάμι».

ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ

Έντονη αντίδραση και από την Νέα Αριστερά με τον εκπρόσωπο τύπου του κόμματος Κωστή Καρπόζηλο να μιλά για πρακτικές που «παραπέμπουν σε άλλες εποχές». Όπως σημειώνει «η κυβέρνηση δεν μπορεί να κρύβεται πίσω από το δάχτυλό της. Οφείλει να ενημερώσει την ελληνική κοινωνία αν υπάρχει έγγραφο της Ελληνικής Αστυνομίας προς τις πρυτανικές αρχές των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων με τις οποίες ζητά από αυτές να παρέμβουν για την «αποτροπή» και εν συνεχεία την «καταστολή» των καταλήψεων.

Πρόκειται για μια πρωτοφανή κλήσεις ενέργεια που παραπέμπει σε άλλες εποχές. Στις εποχές που το κράτος αντιμετώπιζε τις πρυτανικές αρχές ως υποχείριά του και απαιτούσε τη συνεργασία τους για τον έλεγχο και την τιμωρία των φοιτητών και φοιτητριών που αγωνίζονταν.

Καλούμε την κυβέρνηση, έστω και τώρα, να σταματήσει να επενδύει στην ένταση και στην ποινικοποίηση της φοιητητικής διαμαρτυρίας». Παράλληλα ο Κωστής Καρπόζηλος διαπιστώνει πως «η κυβέρνηση ρίχνει λάδι στη φωτιά. Κυβερνητικά στελέχη τοποθετούνται δημόσια παρουσιάζοντας τους φοιτητές και τις φοιτήτριες που αντιδρούν ως «εσωτερικούς εχθρούς».

ΣΥΡΙΖΑ

Στην κυβέρνηση ρίχνει την ευθύνη του κλίματος έντασης ο ΣΥΡΙΖΑ. Όπως επισήμανε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος Διονύσης Καλαματιανός «το βασικό ερώτημα είναι, γιατί οι φοιτητές, η εκπαιδευτική και ακαδημαϊκή κοινότητα αντιδρούν και διαμαρτύρονται; Προφανώς το κάνουν, επειδή η κυβέρνηση προκαλεί με την πρόθεσή της να προχωρήσει στην αντισυνταγματική ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στη Χώρα. Εμείς διαρκώς υποστηρίζουμε ότι χρειάζεται διάλογος για το πώς θα μπορέσουμε να ενισχύσουμε το Δημόσιο Πανεπιστήμιο. Αντίθετα, με αυταρχισμό και καταστολή δεν επιλύονται αυτά τα θέματα».

Σημείωσε πως απαιτείται «σοβαρή συζήτηση πρέπει να είναι για το πώς θα ενισχυθεί και θα γίνει καλύτερο το Δημόσιο Πανεπιστήμιο, που παρά την υποχρηματοδότηση και την έλλειψη στελέχωσης, έχει προσφέρει πάρα πολλά, ευρισκόμενο μάλιστα πολύ ψηλά στις διεθνείς αξιολογήσεις. Ειδικά για την υποχρηματοδότηση, αποκαλυπτικό είναι το γεγονός πως ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο ποσό δημόσιας χρηματοδότησης που αναλογεί ανά φοιτητή είναι στα 11.000 ευρώ, ενώ στη Χώρα μας το ποσό αυτό είναι μόλις 2.500 ευρώ. Αντίστοιχα, ο ευρωπαϊκός μέσος όρος για το εκπαιδευτικό προσωπικό είναι 1 καθηγητής ανά 13 φοιτητές, ενώ στη Χώρα μας είναι 1 καθηγητής ανά 50 φοιτητές».

• Ο Συντονισμός των Φοιτητικών Συλλόγων της Αθήνας ανακοινώνει πως οι Φοιτητικοί Σύλλογοι προχωρούν σε νέο μεγάλο συλλαλητήριο φοιτητών, μαθητών, εργαζομένων στα ΑΕΙ την Πέμπτη 1 Φλεβάρη στις 12 μ. στα Προπύλαια και σε νέο γύρο Γενικών Συνελεύσεων την επόμενη βδομάδα που όλοι οι σύλλογοι θα αποφασίσουν την συνέχεια και κλιμάκωση του αγώνα τους με νέες μαζικές κινητοποιήσεις, καταλήψεις και δράσεις.

Επίσης, όπως τονίζουν στην ανακοίνωσή τους, θα προχωρήσουν σε κοινή συνέντευξη Τύπου με εκπροσώπους του συλλόγου ΔΕΠ και των συλλόγων εργαζομένων στα ΑΕΙ, ενώ θα συμμετάσχουν στα συλλαλητήρια των εργατικών σωματείων το Σάββατο 27 Ιανουαρίου, στις 12:00 στο Πάρκο Ελευθερίας ενάντια στη σφαγή του Παλαιστινιακού λαού.

ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΚΑΤΆ ΤΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΤΩΝ ΜΗ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ:

 ΔΣ του Συλλόγου μελών ΔΕΠ του Παντείου

Σύλλογος ΔΕΠ Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Ομοσπονδία Διοικητικού Προσωπικού Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης

ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΤΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΑΕΙ

Ψήφισμα του ΠΤΠΕ του Παν.Θεσσαλίας κατά της ίδρυσης ιδιωτικών Πανεπιστημίων

Κατά των ιδιωτικών Πανεπιστημίων και οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Οι φοιτητές από την πλευρά τους ετοιμάζονται να κλιμακώσουν τις κινητοποιήσεις και επιχειρούν να συσπειρωθούν σε όλη τη χώρα υπό την Πρωτοβουλία ‘’Όχι στα ιδιωτικά πανεπιστήμια’’.

Από την Πρωτοβουλία μας μιλά ο Ορέστης (Τριανταφύλλου Ορέστης, Φοιτητής ΣΕΜΦΕ ΕΜΠ).

«Εδώ και αρκετό καιρό στήνεται από πλευράς Νέας Δημοκρατίας ένα αφήγημα για το δημόσιο πανεπιστήμιο. Μιλάνε για δήθεν χαμηλό ακαδημαϊκό επίπεδο, για παντελή απουσία κριτηρίων “αριστείας”, για φοιτητές δεύτερης κατηγορίας κλπ Ενώ παράλληλα στιχοποιούν ευθέως κάθε φωνή αμφισβήτησης μιλώντας για δήθεν “άντρα ανομίας και παραβατικότητας”. Ρητορική που το τελευταίο διάστημα, εξαιτίας της μεθόδευσης για την παράκαμψη του άρθρου 16, έχει ενταθεί φτάνοντας σε πρωτοφανή επίπεδα. Προφανώς αφήγημα πλήρως κατασκευασμένο, που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Ενώ με έναν τελείως συντεταγμένο τρόπο επιχειρείται να εξοβελιστεί από την πολιτική συζήτηση οποιαδήποτε αποτύπωση της πραγματικής καθημερινότητας εντός δημοσίων πανεπιστημίων.

Εξαιτίας, λοιπόν, της κυβερνητικής μονοφωνίας που επιχειρείται να παγιωθεί πήραμε την πρωτοβουλία να δημιουργήσουμε την καμπάνια ΟΧΙ ΣΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ. Είναι μια προσπάθεια ενημέρωσης σε σχέση με τα αποτελέσματα που θα επιφέρει η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, τόσο όσον αφορά την εργασιακή προοπτική των επόμενων γενεών εργαζομένων, όσο και σε σχέση με τις συνθήκες περεταίρω υποβάθμισης των δημοσίων πανεπιστημίων. Ενώ έχει σκοπό, παράλληλα, να αποδομεί τα συνεχή ψευδή που αναπαράγει η κυβέρνηση γύρω από το δημόσιο πανεπιστήμιο. Απαρτίζεται από μια σειρά πολιτικών δυνάμεων, αλλά και ανένταχτων φοιτητών, που δραστηριοποιούνται στους φοιτητικού χώρους και λαμβάνουν ενεργό ρόλο στις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις για την υπεράσπιση της δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης.

Η ΝΔ με τη συνεχή συκοφάντηση του δημοσίου πανεπιστημίου προσβάλλει και υποβαθμίζει με τον χειρότερο τρόπο το πλούσιο ακαδημαϊκό κι ερευνητικό τους έργο, το επίπεδο των αποφοίτων (που στο εξωτερικό είναι περιζήτητοι), της προσπάθειας κάθε οικογένειας που έδωσε αγώνα για να καταφέρει να ανταπεξέλθει στις οικονομικές δυσκολίες ώστε να εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον στα παιδιά της. Ενώ προωθεί ένα μοντέλο εκπαίδευσης το οποίο θα προσφέρει πτυχία χωρίς επαγγελματική κατοχύρωση, από υπερεξειδικευμένα προγράμματα σπουδών που δεν θα δίνουν τη δυνατότητα απασχόλησης στο εύρος των επαγγελματικών δραστηριοτήτων που προσφέρει ένα πτυχίο δημοσίου ΑΕΙ. Ενώ θα υποβαθμίζει τις αποδοχές ολόκληρων κλάδων προς τα κάτω παράγοντας αποφοίτους που καθώς δεν θα έχουν επαγγελματικά δικαιώματα θα καλύπτουν τις ίδιες θέσεις με μικρότερο κόστος. Αντίστοιχα βάλλεται και η ποιότητα των αποφοίτων. Πέραν των διετών και τρίτων εξειδικευμένων προγραμμάτων σπουδών, πόσα σκάνδαλα για αγοραπωλησία πτυχίων έχουν διαρρεύσει στη δημοσιότητα; Ένας χειρουργός για παράδειγμα που απέκτησε πτυχίο πληρώνοντας ένα ιδιωτικό “πανεπιστήμιο” θα προσφέρει τις ίδιες υπηρεσίες;

• Όλα αυτά είναι ζητήματα που μέσω της καμπάνιας επιχειρούμε να αποτελέσουν κομμάτι της πολιτικής συζήτησης, όπως και η αντίθεση της ακαδημαϊκής κοινότητας απέναντι στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Συνεχώς βλέπουμε όργανα διοίκησης και συνδικαλιστικούς φορές ακαδημαϊκών και εργαζομένων στα ιδρύματα να εκφράζουν την αντίθεση τους στη δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Κάτι που συνειδητά αποσιωπάται. Ενώ την ίδια στιγμή αναδεικνύουμε τα ευρύτερα αποτελέσματα που μπορεί να επιφέρει η συνταγματική εκτροπή. Αν η κυβέρνηση παγιώσει πως θα μπορεί με ένα σχέδιο νόμου να παρακάμπτει το σύνταγμα γεννιούνται πολλά ερωτήματα για την προστασία στοιχειωδών πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.

Όλα αυτά οι φοιτητές τα γνωρίζουμε πολύ καλά. Άλλωστε η συμμετοχή χιλιάδων επί χιλιάδων στις Γενικές Συνελεύσεις των φοιτητικών συλλόγων τις τελευταίες εβδομάδες, η υπερψήφιση κινητοποιήσεων και καταλήψεων κόντρα ακόμη και σε απειλές απώλειας εξεταστικών αποδεικνύει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ποια είναι πραγματικά η βούληση των φοιτητών. Όσο κι αν προσπαθεί η κυβέρνηση, τα φερέφωνα της ΔΑΠ, και διάφοροι άλλοι που ανά περιπτώσεις αξιοποιούνται ακόμη και με το προσωπείο του “ανεξάρτητου”, να συκοφαντήσουν τις διεκδικήσεις μας δεν θα καταφέρουν τίποτα. Οι μεγαλειώδεις διαδηλώσεις, τα συντονιστικό Γενικών Συνελεύσεων και Καταλήψεων συνεχίζονται με όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή. Δεν πρόκειται να κάνουμε πίσω στην προσπάθεια της ΝΔ να διαλύσει τη δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση. Είναι αναφαίρετο δικαίωμα και θα το υπερασπιστούμε».

Στο libre τοποθετούνται επί του ζητήματος δύο άνθρωποι που ξέρουν καλά τους χώρους των πανεπιστημίων.

Ο Τριαντάφυλλος Αλμπάνης, πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, γράφει: «Αποτελεί γενική παραδοχή ότι η ίδρυση και η λειτουργία των Περιφερειακών Πανεπιστημίων πυροδότησε μια νέα ανάπτυξη σε όλες της περιφέρειες της χώρας και συνετέλεσε άμεσα στη συγκράτηση και προσέλκυση υψηλού επιπέδου ανθρώπινου δυναμικού, με την αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, την ανάπτυξη καινοτόμων ερευνητικών και αναπτυξιακών δράσεων στους επιστημονικούς τομείς που θεραπεύει, την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών σε επιστημονικά πεδία αιχμής, την αποτελεσματική ενσωμάτωση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, καθώς και την προστασία και ανάδειξη του πολιτιστικού και πολιτισμικού δυναμικού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλά από τα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας στην δύσκολη περίοδο της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και της πανδημίας που ακλούθησε, κατάφεραν να στηρίξουν αποτελεσματικά τη φοιτητική μέριμνα, αποφεύγοντας και την εύκολη λύση των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά τους προγράμματα. Η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης να επιτρέψει τη λειτουργία ιδιωτικών (μη Κρατικών) Πανεπιστημίων έρχεται ουσιαστικά να ακυρώσει ότι η χώρα έχει επενδύσει και ότι οι καθηγητές και ερευνητές έχουν επιτύχει από το 1982, με πολύ προσπάθεια και κόπο.

Η απάντηση όμως στην πρωτοβουλία της Ν.Δ. είναι ηχηρή από την ίδια τη διατύπωση του άρθρου 16, για όσους κατανοούν την ελληνική γλώσσα, και όπως χαρακτηριστικά την διατυπώνει ο συνταγματολόγος Κ. Γιαννόπουλος, «Η εγκατάσταση μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα και, ιδίως, αυτών που προέρχονται από κράτη εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα μπορούσε να επιτραπεί μόνο μέσω της τυπικής συνταγματικής αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 110 του τελευταίου.

Μέχρι δε να καταστεί εφικτή η κίνηση της σχετικής αναθεωρητικής διαδικασίας, οι θιασώτες της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων έχουν ακόμη αρκετό χρόνο να αναλογιστούν τους σοβαρότατους κινδύνους που ενέχει, για την ακαδημαϊκή ελευθερία των διδασκόντων και των διδασκομένων, η ιδιωτική χρηματοδότηση υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης. Το τελευταίο δίμηνο, η επικαιρότητα είναι πολύ διδακτική, καθώς, μεταξύ άλλων, καθίσταται φανερή η αδυναμία ακόμη και των πιο φημισμένων μη κρατικών πανεπιστημίων στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής να διατηρήσουν την αυτονομία τους, διότι μεγάλοι χορηγοί τους αρνούνται και επιχειρούν να εμποδίσουν την άσκηση κριτικής κατά του Ισραήλ και υπέρ των Παλαιστινίων (βιβλίο του Κ. Γιαννακόπουλου με τίτλο “La déréglementation constitutionnelle en Europe”, Sakkoulas Publications, Athènes-Salonique, 2019).

Σήμερα ιδιωτικά πανεπιστήμια στη χώρα μας υπάρχουν και αυτά είναι τα Κολλέγια που συνεργάζονται με τα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Η κυβέρνηση της Ν.Δ. φρόντισε στην προηγούμενη θητεία της να κατοχυρώσει πολλά από τα αιτήματα των ιδιοκτητών των Κολλεγίων και οι απόφοιτοι ορισμένων τμημάτων τους να έχουν επαγγελματικά δικαιώματα. Επιπλέον, δόθηκε η δυνατότητα σε μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού όπως η BC Partners και η CVC capital Partners να συμμετέχουν σε πλειοψηφικά πακέτα μετοχών σε ορισμένα από τα μεγαλύτερα Ιδιωτικά κολλέγια και ΙΕΚ, με την παραχώρηση ιδιαίτερα ευνοϊκών όρων από πλευράς της πολιτείας.

• Η τρέχουσα νομοθετική προσπάθεια του Υπουργού Παιδείας έρχεται να πάει τα πράγματα ένα βήμα παραπέρα με τη νομοθέτηση των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων κάνοντας χρήση μια κρυμμένης διάταξης του άρθρου το Άρθρο 28 του συντάγματος, αφού βέβαια η εφαρμογή της ΕΒΕ έχει αφήσει ένα μεγάλο αριθμό υποψηφίων φοιτητών εκτός των δημοσίων πανεπιστήμιων δημιουργώντας μια πελατεία πάνω από 20,000 περίπου νέους, σε κάθε ακαδημαϊκή χρονιά.

Τα κενά σε φοιτητές ορισμένων τμημάτων κυρίως των Περιφερειακών Πανεπιστημίων είναι τεράστια και βέβαια διακυβεύεται το μέλλον τους σύμφωνα με τα κριτήρια και τις επισημάνσεις της ΕΘΑΑΕ. Μαζί τους διακυβεύονται οι ευκαιρίες για τη νέα γενιά και η δυναμική δεκάδων ερευνητών καθώς και η συμβολή τους στην ανεξάρτητη έρευνα που στηρίζει την ανάπτυξη της χώρας και της κοινωνίας.

Ειδικά για το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στο οποίο πάνω από το 80 % των φοιτητών προέρχονται από περιφέρειες εκτός της Ηπείρου και το 50 % εξ αυτών κατάγονται από την Αττική και Μακεδονία, δημιουργούνται συνθήκες απόμείωσης του φοιτητικού πληθυσμού στο μέλλον, αφού τα ιδιωτικά ΑΕΙ θα εγκατασταθούν κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Η εφαρμογή της ΕΒΕ ήδη μειώνει κάθε χρόνο τον αριθμό των εισαγόμενων φοιτητών στην Ήπειρο κατά 1200 και σε βάθος τετραετίας η μείωση αυτή εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 5.000 περίπου φοιτητές. Ιδιαίτερα στα Ιωάννινα όπου η οικονομία της πόλης στηρίζεται κατά ¼ στη λειτουργία του Πανεπιστήμιου και Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, θα δημιουργηθούν και συνθήκες απώλειας νέων ερευνητών με σοβαρές επιπτώσεις, σε βάθος χρόνου, στις προοπτικές ανάπτυξης της καινοτομίας και της νεανικής επιχειρηματικότητας.

• Επιπλέον, η πρόσφατη κύρωση της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας-Κύπρου για την αναγνώριση των τίτλων σπουδών των ιδιωτικών πανεπιστημίων της Μεγαλονήσου παρακάμπτει τις διαδικασίες που απαιτούνται μέσω ΔΟΑΤΑΠ, αναγνωρίζει και δίνει ισοτιμία στα πτυχία τους, με τρόπο πολιτικά πρόχειρο και ακαδημαϊκά προκλητικό.

Αναγνωρίζεται ακόμη και το Ιδιωτικό Παράτημα του Λιβάνου καθώς και η Εκκλησιαστική Σχολή της Εκκλησίας της Κύπρου ως ισότιμη με τις θεολογικές σχολές των ΑΠΘ και ΕΚΠΑ. Έτσι, πλαγίως, ανοίγει ο δρόμος του ιδιωτικού πανεπιστημίου και στην χώρα μας. Στα πανεπιστήμια αυτά απευθύνεται ένα σημαντικό μέρος νέων από την Ελλάδα που λόγω εφαρμογής της ΕΒΕ αναζητά πανεπιστημιακές σπουδές εκεί. Αποτελεί δε κοινό μυστικό μεταξύ των πανεπιστημιακών στην Ελλάδα ότι στα ιδρύματα αυτά διδάσκει συνήθως μη αξιολογημένο προσωπικό καθώς και πολλοί συνταξιούχοι των ελληνικών πανεπιστήμιων, διεκπεραιώνοντας σε μια μόνο εβδομάδα την ύλη ενός εξαμήνου.

• Το γεγονός της Ίδρυσης μη κρατικών είναι μία ακόμη απόπειρα υπονόμευσης των δημόσιων πανεπιστημίων. Η χώρα σήμερα χρειάζεται ισχυρά δημόσια πανεπιστήμια που θα διασφαλίσουν την επιστροφή των Ελλήνων ερευνητών του εξωτερικού με αξιοπρεπείς μισθούς. Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του δημοσίου πανεπιστημίου αποτελεί η ουσιαστική οικονομική υποστήριξη των λειτουργικών εξόδων τους, η ενίσχυση των υποδομών κτιριακών και ερευνητικών καθώς η πλήρης στελέχωση των κενών που δημιούργησε η οικονομική κρίση και η συνέχιση αυτής, με διδακτικό και διοικητικό προσωπικό.

Σήμερα μόνο το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο παρέχει ελεύθερή πρόσβαση στη δωρεάν εκπαίδευση για το σύνολο των νέων ανεξάρτητων οικονομικοκοινωνικής βαθμίδας. Η φοίτηση δεν απαιτεί δίδακτρα υποδηλώνοντας ότι η εκπαίδευση είναι δημόσιο αγαθό. Ταυτόχρονα παρέχει τη δυνατότητα στους φοιτητές προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς καθώς και στους νέους ερευνητές να συμμετέχουν ισότιμα και διασφαλίζει πλήρως την κοινωνική κινητικότητα. Τα ζητήματα αυτά όχι μόνο δεν συναντούν την ίδρυση και το σκοπό των ιδιωτικών πανεπιστημίων, ιδιαίτερα με τον τρόπο που επιχειρεί να τα συστήσει η κυβέρνηση και να εδραιώσει τη θέση τους, αλλά υπονομεύει την βιωσιμότητα των δημοσίων και ιδιαιτέρως των περιφερειακών πανεπιστήμιων. Η τοπική αυτοδιοίκηση, Δήμοι και Περιφερειακά Συμβούλια, θα πρέπει να αντιληφθούν την κατάσταση που διαμορφώνεται και στηρίξουν το μέλλον των ιδρυμάτων τους.

Στην πράξη, τα ιστορικά αλλά ευαίσθητα θεμέλια του ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου μετά από τόσους οικονομικούς τριγμούς και συγκεκριμένες πρακτικές υπονόμευσης τους φαίνεται ότι αντέχουν.. Κάποιοι, και ίσως δεν είναι λίγοι, θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν ότι η δημόσια παιδεία αποτελεί επένδυση στο μέλλον της χώρας».

Στο libre μιλά και ο Νίκος Μαρκάτος, Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ, π. Πρύτανη, Γενικός Γραμματέας Συλλόγου Ευρωπαίων Ομότιμων Καθηγητών. «Άλλη μία αχρείαστη δήθεν ‘’μεταρρύθμιση’’ της Παιδείας… Οι βασικές προβλέψεις του ν. 4957/2022 συρρίκνωσαν τη δημοκρατική λειτουργία,συνεχώς απορυθμίζουν την οργάνωση των σπουδών, οδηγούν σε αυτόματη αναγνώριση των τίτλων κολεγίων, παρεμβαίνουν στις διαδικασίες ακαδημαϊκής εξέλιξης του προσωπικού, υποβάθμισαν περαιτέρω τη φοιτητική μέριμνα, την ανάπτυξη της στελέχωσης και των υποδομών των ΑΕΙ. Ένα χρόνο μετά πρωθυπουργός και κυβέρνηση ανοίγουν πάλι το ζήτημα των ιδιωτικών πανεπιστημίων, ζήτημα που κανείς από τους εμπλεκόμενους φορείς ( ΑΕΙ , σύλλογοι καθηγητών,φοιτητών, Επιμελητήρια) ζήτησε, πλην φυσικά των οικονομικών συμφερόντων. Ουδείς το ζήτησε και ουδεμία πραγματική ανάγκη ικανοποιεί, όπως θα φανεί παρακάτω .

1.Τα Ελληνικά Πανεπιστήμια δεν είναι κρατικά. Τα πανεπιστήμιά μας είναι πλήρως αυτοδιοικούμενα, εκλέγουν τους καθηγητές και διοικήσεις τους και αποφασίζουν μόνα τους για την ακαδημαική, οικονομική, διοικητική, ερευνητική λειτουργία τους . Είναι λοιπόν Δημόσια, ΝΠΔΔ , όχι κρατικά και οι καθηγητές τους είναι δημόσιοι λειτουργοί. Το άρ.16 προστατεύει λοιπόν το δημόσιο χαρακτήρα τους και εγγυάται τη δημόσια χρηματοδότησή τους.

2. Το ιδιωτικό πανεπιστήμιο θα δημιουργήσει ίσως καταρτισμένους ανθρώπους για να στελεχώσουν τις βραχυπρόθεσμες ανάγκες μιας παραγωγής που θα τους εκμεταλλευτεί στο έπακρο. Δηλαδή παρέχει κατάρτιση και όχι γνώση.Yπάρχουν όμως ήδη κέντρα που δεν προσφέρουν ούτε καν σωστή κατάρτιση και όμως έχουν πολλούς μαθητές, που δεν ενδιαφέρονται προφανώς για απόκτηση πραγματικών γνώσεων αλλά για ένα ‘χαρτί’. Έτσι ο συναγωνισμός δεν θα βελτιώσει, όπως λένε, και το Δημόσιο Πανεπιστήμιο, όπως άλλωστε το ιδιωτικό σχολείο δεν βελτίωσε τόσα χρόνια το Δημόσιο. Είναι άλλωστε η ίδια κυβέρνηση που εισήγαγε το άκρως ταξικό μέτρο της ελάχιστης βάσης εισαγωγής που άφησε πανεπιστήμια με πολλές κενές θέσεις, στέλνοντας έτοιμη πελατεία στα κολλέγια. Γιατί λοιπόν κόπτεται τώρα τόσο έντονα για το braindrain?!!

3. Η ακαδημαϊκή εμπειρία στην Ευρώπη, όπου δεν υπάρχουν συνταγματικοί περιορισμοί, δείχνει ότι, παρά τις προ εικοσαετίας προσπάθειες ίδρυσης ιδιωτικών, το 90% των Πανεπιστημίων είναι δημόσια τουλάχιστον ως προς τους σκοπούς, τη διοίκηση και τη λειτουργία τους . Ακόμα και στην Αμερική, με την πολύ ανεπτυγμένη επιχειρηματική πρακτική, τα λεγόμενα «ιδιωτικά» Πανεπιστήμια λειτουργούν ως ιδρύματα ή κληροδοτήματα και χρηματοδοτούνται από μεγάλα κληροδοτήματα, δωρεές και δίδακτρα. Για παράδειγμα, ο προϋπολογισμός του γνωστού ΜΙΤ καλύπτεται κατά 25% από δίδακτρα (που πολλές φορές πληρώνει το κράτος), κατά 50% από ερευνητικά προγράμματα, που χρηματοδοτούνται κατά 90% από το κράτος, και κατά 25% από την αξιοποίηση της ιδιαίτερης περιουσίας και τις δωρεές των αποφοίτων του.

4. Επειδή λοιπόν το ζήτημα των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων πολυσυζητήθηκε μάλλον αρνητικά, κατασκευάσθηκε μια νέα περισσότερο πειστική παραλλαγή. Το «μη κερδοσκοπικό, μη κρατικό ή ελεύθερο Πανεπιστήμιο», ένα δηλαδή αναβαθμισμένο και παράλληλα αγαθοεργό Ίδρυμα που θα χρηματοδοτείται από φορείς ή/και Ιδιώτες επιχειρηματίες, για να ισοσκελίζει τον προϋπολογισμό του!Δεν υπάρχει επιχειρηματικό κέρδος προς διανομή στους μετόχους, που όμως ορίζουν τη Διοίκηση.

• Πως θα εξασφαλισθεί λοιπόν έτσι η ακαδημαϊκή ελευθερία και ο σεβασμός της προσωπικότητας, για παράδειγμα, των καθηγητών που υποστηρίζουν ριζοσπαστικές ή άκρως συντηρητικές απόψεις; ‘Ιδιωτικό’ και ‘πανεπιστήμιο’ είναι όροι που δεν συνυπάρχουν. Διότι ένας εκ των ρόλων του Πανεπιστημίου είναι να δημιουργεί τις δυνάμεις αμφισβήτησης, τις οποίες έχει ανάγκη η κοινωνία. Τέτοιες δυνάμεις προφανώς δεν αναπτύσσονται επί χρήμασι.

Το Πανεπιστήμιο είναι ο χώρος όπου η Κοινωνία στοχάζεται τον εαυτό της, ο χώρος όπου κανείς προετοιμάζεται να ικανοποιήσει τις ανάγκες της κοινωνίας (ανάγκες σε αντίθεση με τις επιθυμίες που τις υποκαθιστούν σήμερα, όπως αυτές υπαγορεύονται απο την ΤV και τις αγορές). Η Πρύτανης του Harvard εξαναγκάστηκε πρόσφατα σε παραίτηση από τους χρηματοδότες του Ιδρύματος, γιατί δεν υποστήριξε ένθερμα τη γενοκτονία των Παλαιστινίων από τους Ισραηλινούς στη Γάζα. Πως θα δημιουργηθούν λοιπόν οι δυνάμεις ‘αμφισβήτησης’ που απαιτεί η πρόοδος;

5. Σε ορισμένες ειδικότητες, όπως των μηχανικών και των γιατρών, το ετήσιο κόστος εκπαίδευσης ανά φοιτητή είναι τεράστιο και θα απαιτεί δίδακτρα της τάξης των 20000 ευρώ . Στις ΗΠΑ για παράδειγμα 45 εκ. άνθρωποι είναι πνιγμένοι στα χρέη λόγω σπουδών με δάνεια που ξεπερνούν τα 1.77 τρις Ε.! Είναι λοιπόν ευνόητο ότι η μέση Ελληνική οικογένεια αδυνατεί να καλύψει τέτοια δαπάνη και θα πρέπει ή να δοθεί χαμηλής στάθμης εκπαίδευση, ή να δημιουργηθούν «φθηνά» πεδία γνώσης, ή αυτή να είναι προνόμιο των ολίγων. Και δεν θα διαφωνούν πολλοί ότι η επιλογή του χώρου σπουδών πρέπει να γίνεται ανάλογα με το πνευματικό κεφάλαιο και όχι το χρηματικό. Σε ποιόν θα άρεσε, αν γράφεις 10000 μόρια δεν περνάς, αλλά αν έχεις να δώσεις 10000 Ε οι πόρτες του πανεπιστημίου είναι ανοιχτές;!

6. Η άλλη προτεινόμενη αλλαγή είναι η ίδρυση παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στη χώρα μας. Ακούγεται το επιχείρημα ότι, εφόσον η σχέση προσφοράς/ζήτησης στην Ανώτατη Εκπαίδευση είναι ανισοβαρής, και έτσι πολλοί νέοι φεύγουν στο εξωτερικό με όλες τις συνέπειες, αυτό θα ήταν καλό ώστε τουλάχιστο να αποφευχθεί η μετακίνηση και η εξαγωγή συναλλάγματος. Προς κυβερνητική διαφήμιση δε ακούγονται τρανταχτά ονόματα πανεπιστημίων που συνωστίζονται να ανοίξουν παραρτήματα στην Ελλάδα ! Κανείς αναρωτιέται γιατί το Harvard, το MIT, το Cambridge κτλ με τα δις δολάρια κεφάλαιο να θέλουν να φτιάξουν παραρτήματα στην Ελλάδα, δαπανώντας πολλά δις για σοβαρές σχολές (π.χ.Ιατρικές, Μηχανικών).

Μήπως έφτιαξαν παραρτήματα στη Γερμανία η αλλού? Αλλά ακόμα και αν έφτιαχναν οι αποτυχόντες των εισαγωγικών εξετάσεων (που πρέπει και γίνεται να καταργηθούν άμεσα) δεν θα πληρούσαν τα αυστηρά κριτήρια εισαγωγής στα καλά ξένα πανεπιστήμια και έτσι πάλι στο εξωτερικό θα πήγαιναν! Παραρτήματα θα ιδρύσουν (όπως ήδη έχει γίνει μέσω των κολλεγίων) χαμηλής ποιότητας ιδρύματα που δεν χρηματοδοτούνται επαρκώς στη χώρα τους, ακριβώς λόγω της χαμηλής ποιότητας τους ( παράδειγμα τα Αγγλικά πρώην polytechnics).

7. Τέλος, αφού κατά τους κανονισμούς της ΕΕ όταν συνυπάρχουν ένας δημόσιος και ένας ιδιωτικός φορέας, σε κάποιο κλάδο της αγοράς, απαγορεύεται κάθε κρατική ενίσχυση/επιδότηση του ενός ή του άλλου, στο όνομα της ισότητας στον ‘ανταγωνισμό’, η κυβέρνηση υλοποιεί το όνειρό της, τη μη χρηματοδότηση δηλαδή των δημόσιων ιδρυμάτων. Έτσι ιδιωτικοποιείται ξεκάθαρα και το δημόσιο πανεπιστήμιο, που για να επιβιώσει θα υποχρεωθεί να επιβάλλει δίδακτρα. Το τέλος της δωρεάν παιδείας!

• Σαν συμπέρασμα, ακόμα κι άν παραλείψουμε το σημαντικότατο θέμα της ακαδημαϊκής ελευθερίας, το μόνο που θα επιτύχει το ιδιωτικό, μη-κερδοσκοπικό Πανεπιστήμιο θα είναι μια μικρή αύξηση του αριθμού των εισακτέων (εάν θέλουμε να διατηρήσουμε την αρχή της αξιοκρατίας φυσικά) και μάλιστα σε κλάδους χαμηλού κόστους, σε ιδρύματα χαμηλής ποιότητας. Με το παράδοξο φυσικά τότε κάποιοι να γίνονται σπουδαστές με εξετάσεις και κάποιοι με τα λεφτά των οικογενειών τους!!

Η μόνη λύση στα προβλήματα της αυξημένης ζήτησης, της εκπαιδευτικής μετανάστευσης, του δυσβάσταχτου κόστους της οικογένειας σε χρήματα και άγχος, της εξαγωγής συναλλάγματος και της παραπαιδείας, είναι η συνολική και ριζική μεταρρύθμιση του δημόσιου εκπαιδευτικού μας συστήματος αλλά και της εκπαιδευτικής νοοτροπίας μας, η ουσιαστική αναβάθμιση των Δημόσιων Πανεπιστημίων μας, και φυσικά η κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων, που σήμερα με τις ‘εξ’αποστάσεως’ δυνατότητες είναι και απλή και επιβαλλόμενη.

Η αγοραία λογική που προτείνει δήθεν ’μεταρρυθμίσεις’ μέσω ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων, αποκαλώντας τους σπουδαστές ‘πελάτες’ της εκπαιδευτικής ‘επιχείρησης’, ουσιαστικά καταργεί την αυτοδυναμία των επιστημόνων, των καλλιτεχνών, των νομικών, των δημοσιογράφων, των πανεπιστημιακών και όλων εκείνων που αγωνίστηκαν επί αιώνες ενάντια στα πολιτικά, θρησκευτικά και οικονομικά κατεστημένα για να την αποκτήσουν».