Ελέτσι: Η κορυφή του παγόβουνου- Η “ανταποδοτικότητα” και η… νέα φυλή των influencers στη φοροδιαφυγή

Κάθε μέσο έχει ενεργοποιήσει η ΑΑΔΕ για τον εντοπισμό και την πάταξη της φοροδιαφυγής, χρησιμοποιώντας  πλέον και τη νέα τεχνολογία. Στη φάκα πιάνονται και πολύ γνωστά ονόματα της τηλεόρασης και των social media που φαίνεται πως κάνουν δουλείες… κάτω απ’ το τραπέζι. Πώς ακριβώς, όμως, λειτουργεί η νέα ειδική ομάδα της ΑΑΔΕ που κάνει φύλλο και φτερό τα social media; Στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων έχει δημιουργηθεί μία ειδική ομάδα, που ασχολείται ειδικά με τον εντοπισμό της φοροδιαφυγής στο ηλεκτρονικό εμπόριο και τα social media, εκθέτοντας και πολλούς influencers.

«Κλειδί» για τους ελεγκτές της ΑΑΔΕ είναι οι αναρτήσεις και τα stories και η συνολική ζωή που προβάλλεται. Στην πράξη, οι ελεγκτές της εφορίας τοποθετούν στον αλγόριθμο μια σειρά από στοιχεία της ελεγχόμενης εταιρείας και όταν διασταυρωθούν, εντοπίζουν αν η επιχείρηση φοροδιαφεύγει.

Αυτά τα στοιχεία είναι κυρίως οι παραγγελιοληψίες, τα έσοδα, τα παραστατικά που έχουν κοπεί, ακόμα και οι κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών.

Ο «χρυσός» γάμος

Ο γάμος της Ελίζαμπεθ Ελέτσι με τον Νεκτάριο Λεμονίδη απασχόλησε τις τηλεοπτικές ψυχαγωγικές εκπομπές και τα site, τα social media πήραν φωτιά από αναρτήσεις των νεόνυμφων αλλά και των καλεσμένων και η ΑΑΔΕ τους  «τσάκωσε». Αξιοποιώντας πληροφορίες που εντόπισαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διαπίστωσαν πάρτι φοροδιαφυγής στον γάμο.

Η Ελίζαμπεθ Ελέτσι υποστήριξε πως δεν πλήρωσε τίποτα στον γάμο γιατί «ήταν όλα ανταποδοτικά από τις γνωριμίες που έχω». Έκανε λόγο για «συνεργασίες» με άτομα που «θα φαίνονταν και αυτοί μέσα στον γάμο». Η φοροδιαφυγή διαπιστώθηκε αφού η υπερπροβολή του γάμο ενεργοποίησε το ειδικό λογισμικό και την ομάδα ελεγκτών της ΑΑΔΕ, που σκανάρει τα social media. Με τη βοήθεια του ειδικού αλγορίθμου, οι ελεγκτές άρχισαν να εντοπίζουν έναν έναν τους συντελεστές του γάμου και της δεξίωσης.

Έτσι, έβαλαν στο μικροσκόπιο και βρήκαν στη βάση δεδομένων της ΑΑΔΕ τα παρακάτω:

• Ο γνωστός τραγουδιστής, που τραγούδησε στο party του γάμου, δεν διαβίβασε μέσω του myDATA τιμολόγιο για τη συγκεκριμένη εμφάνιση. Επιπλέον, βρέθηκε, τα προηγούμενα χρόνια να δηλώνει εισοδήματα της τάξης των 10.000 ευρώ, όταν, στην προσωπική του σελίδα στο facebook, υπάρχει πλήθος εμφανίσεών του σε νυχτερινά κέντρα σε όλη την Ελλάδα.
• Το πρόσωπο που ανέλαβε το σχεδιασμό του γάμου (wedding planner) δε συμμετέχει φορολογικά σε κάποια επιχείρηση, ούτε έχει κάνει έναρξη δραστηριότητας μέσω ατομικής επιχείρησης. Ουσιαστικά, λειτουργεί επαγγελματικά μέσω της επιχείρησης συγγενικού προσώπου. Το εν λόγω πρόσωπο δεν δηλώνει καθόλου έσοδα, ούτε από μισθωτές υπηρεσίες. Το συγγενικό πρόσωπο δήλωσε ακαθάριστα έσοδα 20.000 για το 2022.
• Η εταιρεία νυφικών δεν φαίνεται να έχει εκδώσει παραστατικό για τα ρούχα, που έφτιαξε. Για το διάστημα που έγινε ο γάμος, προκύπτει έκδοση δέκα αποδείξεων, μέσου ποσού 300 ευρώ, αξία που γενικά απέχει μακράν και από αυτή μιας ημερήσιας ενοικίασης.
• Το κτήμα, που έγινε ο γάμος, έχει εκδώσει ένα παραστατικό ύψους 3.000 ευρώ την ημερομηνία τέλεσης του γάμου. Από το 2019, που έκανε έναρξη η επιχείρηση, έχει συσσωρεύσει ζημιές άνω των 200.000€ (κάθε της χρήση είναι ζημιογόνος). Εμφανίζεται να ενοικιάζει ακίνητο, με ετήσιο μίσθωμα που ξεπερνά τις 55.000 ευρώ.
• Η ατομική επιχείρηση παρασκευής της γαμήλιας τούρτας φαίνεται να εξέδωσε ένα παραστατικό 1.000€, που, λόγω ημερομηνίας έκδοσης, είναι ενδεχόμενο να σχετίζεται με τον γάμο.
• Η επιχείρηση, που παρείχε τα σερβίτσια της δεξίωσης, δεν έχει ταμειακή, ούτε διαβιβάζει στοιχεία μέσω myDΑΤΑ.
• Το κομμωτήριο, που επιμελήθηκε το χτένισμα της νύφης, δεν έχει φορολογικό μηχανισμό. Από το MyDATΑ, προκύπτουν μόνο κάποια τιμολόγια προς επιχειρήσεις, άρα και σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχουν ενδείξεις τιμολόγησης των υπηρεσιών, που παρασχέθηκαν στην νύφη.
• Η ατομική επιχείρηση που ανέλαβε το μακιγιάζ της νύφης δεν φαίνεται να έχει εκδώσει παραστατικό για τις υπηρεσίες της.
• Από το ανθοπωλείο έχει εκδοθεί ένα παραστατικό 490€ που ίσως σχετίζεται με το γάμο, λόγω ημερομηνίας.
• Tο κοσμηματοπωλείο, από το οποίο αγοράστηκε το γαμήλιο δαχτυλίδι, δεν διαβιβάζει στοιχεία πώλησης, ούτε μέσω eSend, αλλά ούτε και μέσω myDΑΤΑ. Συνεπώς, δεν εντοπίστηκε παραστατικό για το δαχτυλίδι, το οποίο φέρεται να ήταν μεγάλης αξίας.
• Η ατομική επιχείρηση που ανέλαβε τη φωτογράφηση δεν χρησιμοποιεί ταμειακή και από το myDΑΤΑ δεν προκύπτει διαβίβαση παραστατικού παροχής υπηρεσιών για τις υπηρεσίες φωτογράφισης, που πρόσφερε στον γάμο.
• Ο DJ του γάμου έχει κάνει διακοπή της ατομικής του επιχείρησης από το 2011 και δεν συμμετέχει σε κάποια εταιρεία.
• Το πρόσωπο, που διακόσμησε με μπαλόνια τον χώρο της γαμήλιας δεξίωσης, εμφανίζεται ως υπεύθυνο επιχείρησης, η οποία λειτουργεί υπό άγνωστο φορολογικό καθεστώς.
• Η ατομική επιχείρηση δημοσίων σχέσεων που ανέλαβε την προβολή του γάμου δεν προέκυψε να διαβίβασε παραστατικό προς το ζευγάρι για τις υπηρεσίες της.

Οι «χρυσές» αναρτήσεις

Στο στόχαστρο της ΑΑΔΕ βρίσκονται οι «πληρωμένες» αναρτήσεις των celebrities και των influencers, καθώς εκτιμάται ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι συναλλαγές γίνονται… κάτω από το τραπέζι. Οι «ράμπο» της ΑΑΔΕ με τους εξονυχιστικούς ελέγχους έχουν «ξεγυμνώσει» ήδη κάποιους.

• Στην περίπτωση γνωστής influencer αλλά και τηλεπαρουσιαστή που έπεσαν στα δίχτυα της εφορίας, εντοπίστηκαν σημαντικές αποκλίσεις, με τον αλγόριθμο να χτυπά «καμπανάκι» στους ελεγκτές. Αξιοποιώντας τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου, η εφορία εντόπισε «κενά» στις δηλώσεις και στα εισοδήματα τους από πωλήσεις προϊόντων που προωθούσαν μέσα από τα social media και την τηλεόραση.

Στη συνέχεια δόθηκε εντολή ελέγχου σε εφοριακούς και με φυσική παρουσία. Ζήτησαν επίσης τη συνδρομή των courier (εταιρείες με τις οποίες συνεργάζονται πια), ώστε να λάβουν λεπτομέρειες των παραγγελιών για τα πακέτα που έστελναν τόσο η influencer όσο και η εταιρεία του τηλεπαρουσιαστή και έκαναν αντιπαραβολή με τις αποδείξεις που είχαν κόψει οι επιχειρήσεις τους. Αυτό που διαπιστώθηκε είναι πως οι παραγγελίες που είχαν σταλεί προς τους διαδικτυακούς πελάτες ήταν περισσότερες από τα παραστατικά που είχαν κοπεί.

• Συγκεκριμένα, η γνωστή influencer – μοντέλο πιάστηκε στα δίχτυα του ειδικού αλγορίθμου της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων καθώς για δύο ελεγχόμενα φορολογικά έτη διαπιστώθηκε αποκρυβείσα φορολογητέα ύλη σχεδόν 350.000 ευρώ από τη μη έκδοση φορολογικών στοιχείων, για την οποία η ελεγχόμενη επιχείρηση υπέβαλε οικειοθελώς δηλώσεις, τόσο στη φορολογία εισοδήματος, όσο και στον ΦΠΑ.

Μετά από αυτό, το συνολικό ύψος φόρων και προστίμων για τις δυο ελεγχόμενες χρήσεις έφτασε στα 270.000 ευρώ.

Από την άλλη, ο τηλεπαρουσιαστής, ο οποίος ταυτόχρονα διαθέτει και εταιρεία τηλε-πωλήσεων, μετά από καταγγελίες καταναλωτών, μπήκε στο στόχαστρο της ΑΑΔΕ, με τους ελεγκτές να ζητούν στοιχεία των παραδόσεων από την εταιρεία ταχυμεταφορών, με την οποία συνεργαζόταν η επιχείρηση. Κι έτσι βρήκαν ότι για τέσσερις χρήσεις, δεν είχαν δηλωθεί 12.000 αποδείξεις, συνολικής αξίας 400.000 ευρώ. Βρήκαν ακόμα ότι ο συγκεκριμένος παρουσιαστής δεν εμφανιζόταν τυπικά ως μέτοχος της εταιρείας, αλλά είχε βάλει μπροστά τη μητέρα του.

To κασέ και η… ανταπόδοση

Η νέα τάση ακούγεται… κομμουνιστική αλλά στην πραγματικότητα είναι η μέκα του καπιταλισμού. Δίνεις κάτι, παίρνεις κάτι. Η πολιτική της διαδικτυακής διαφήμισης μέσω των influencers έχει κατακτήσει τον χώρο. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η διαφήμιση σε καταστήματα εστίασης και καταλύματα, όπου η φιλοξενία είναι ανταποδοτική, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση μεν, αλλά με δωρεάν διαφήμιση μέσω posts και stories στις σελίδες των influencers. Υπάρχουν οι κατ’ επάγγελμα influencers και εκείνοι που είναι γνωστοί και εξργυρώνουν αυτή την αναγνωρισιμότητά τους.

Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα αυτής της κατηγορίας είναι ο Justin Bieber ο οποίος το 2021 διαφήμισε χωρίς να του ζητηθεί τη χώρα μας, απλώς επισκέπτοντάς την και ανεβάζοντας φωτογραφίες, με την αξία των αναρτήσεών του να υπολογίζεται στα 10 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Mega, οι αμοιβές των influencers για μια ανάρτηση εξαρτάται από τον αριθμό των ακολούθων τους και μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 10.000 ευρώ!

Ακολουθεί αναλυτικός κατάλογος:

• Followers έως 100.000, 400 ευρώ ανά post
• Followers από 100.000 – 500.000, 1.000 έως 5.000 ευρώ ανά post
• Followers από 500.000 – 1.000.000, 5.000 έως 10.000 ανά post
• Followers πάνω από 1.000.000, 10.000 και πάνω ευρώ ανά post

Οι «καμπάνες»

Για τις κυρώσεις που μπορούν να επισύρουν τα παραπάνω μιλά στο libre ο νομικός Νίκος Τριανταφυλλάκης.

«Όπως προβλέπεται στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ), εάν διαπιστωθεί από την ΑΑΔΕ κάποια φορολογική παράβαση, οι κυρώσεις για τον φοροδιαφεύγοντα είναι καταρχήν διοικητικής φύσης (πρόστιμα). Ως προς τις πλέον συνήθεις φορολογικές παραβάσεις, επισημαίνονται ενδεικτικά τα εξής:

Στην περίπτωση μη έκδοσης παραστατικού πώλησης, επιβάλλεται πρόστιμο 50%  επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν παραστατικό (απόδειξη ή τιμολόγιο), ενώ βαρύτερα πρόστιμα προβλέπονται σε περιπτώσεις υπότροπων φοροφυγάδων (άρ. 58Α παρ. 1 ΚΦΔ). Στην περίπτωση δε άσκησης οικονομικής δραστηριότητας χωρίς να έχει υποβληθεί δήλωση έναρξης εργασιών, παρά την ύπαρξη σχετικής υποχρέωσης, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό 50 % επί του ποσού του ΦΠΑ που θα έπρεπε να είχε αποδοθεί για όλη τη διάρκεια λειτουργίας της οικονομικής δραστηριότητας.

Στις περιπτώσεις, ωστόσο, που οι φορολογικές παραβάσεις είναι αυξημένης βαρύτητας, τότε μπορούν να επισύρουν μέχρι και ποινικές κυρώσεις. Κατά τον ΚΦΔ (άρθρο 66),  φοροδιαφυγή διαπράττει όποιος με πρόθεση, προκειμένου να αποφύγει την πληρωμή φόρου (εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ ή ειδικού φόρου ακινήτων), αποκρύπτει φορολογητέα εισοδήματα από οποιαδήποτε πηγή ή περιουσιακά στοιχεία, ιδίως παραλείποντας να υποβάλει δήλωση ή υποβάλλοντας ανακριβή δήλωση ή καταχωρίζοντας εικονικές δαπάνες. Επιπλέον, φοροδιαφυγή διαπράττει όποιος με πρόθεση να αποφύγει την πληρωμή του ΦΠΑ, των παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων, τελών κ.λπ.. δεν αποδίδει τους φόρους αυτούς ή τους αποδίδει ή συμψηφίζει ή εκπίπτει ανακριβώς, κ.λπ..

Σχετικά με τα πλαίσια ποινής στις ανωτέρω παραβάσεις, εφόσον προκύπτει πρόθεση (δόλος) του φορολογούμενου, προβλέπεται φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών: α) αν ο φόρος που αναλογεί στα φορολογητέα εισοδήματα ή στα περιουσιακά στοιχεία που έχουν αποκρυβεί υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ ανά φορολογικό έτος και ανά είδος φόρου, και β) αν το προς απόδοση ποσό του κύριου φόρου, τέλους ή εισφοράς που δεν αποδόθηκε ή αποδόθηκε ανακριβώς κ.λπ., υπερβαίνει ανά φορολογικό έτος (i) τις 50.000 ευρώ εφόσον αφορά ΦΠΑ ή (ii) τις 100.000 ευρώ ανά είδος φόρου σε κάθε άλλη περίπτωση. Αν, δε, το ποσό του φόρου υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ στην περίπτωση του ΦΠΑ ή τις 150.000 ευρώ στις λοιπές περιπτώσεις επιβάλλεται κάθειρξη».