Α.Ι.: Καινά δαιμόνια-Ο Ι.Χαλαβαζής απαντά στο libre για τις ραγδαίες αλλαγές

Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) αναμένεται να επηρεάσει σχεδόν το 40% όλων των θέσεων εργασίας, σύμφωνα με νέα ανάλυση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Η επικεφαλής του Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, ανέφερε, χαρακτηριστικά, ότι «στα περισσότερα σενάρια, η τεχνητή νοημοσύνη πιθανότατα θα επιδεινώσει τη συνολική ανισότητα». Το ΔΝΤ προβλέπει, επίσης, ότι η τεχνολογία θα επηρεάσει το 26% των θέσεων εργασίας σε χώρες με χαμηλά εισοδήματα. Ο Ιωσήφ Χαλαβαζής, υποψήφιος διδάκτορας στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών με αντικείμενο τις θεωρίες συνωμοσίας και το διαδίκτυο και σύμβουλος πολιτικής και εταιρικής επικοινωνίας, εξηγεί στο libre τι θα σημάνει η επικράτηση του ΑΙ στον εργασιακό χώρο:

• «Η μεγάλη συζήτηση που πρέπει να γίνει δεν είναι ως προς την αντικατάσταση (σ.σ. ανθρώπων από μηχανές) η οποία είναι δεδομένη, αλλά στον τρόπο με τον οποίο θα γίνει αυτή και σε ποιο πλαίσιο».

Σύμφωνα με την ανάλυση του ΔΝΤ, η τεχνητή νοημοσύνη πιθανότατα θα επηρεάσει μεγαλύτερο ποσοστό θέσεων εργασίας, της τάξης του 60%, στις προηγμένες οικονομίες. Στις μισές από αυτές τις περιπτώσεις, οι εργαζόμενοι μπορούν να αναμένουν ότι θα ωφεληθούν από την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία θα ενισχύσει την παραγωγικότητά τους.

Σε άλλες περιπτώσεις, η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορεί να εκτελεί βασικές εργασίες, που αυτή τη στιγμή εκτελούνται από ανθρώπους, κάτι που θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση για εργασία, να επηρεάσει τους μισθούς, έως και να εξαφανίσει θέσεις εργασίας.

«Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την “ανησυχητική τάση”, για να αποτρέψουν το ενδεχόμενο η τεχνολογία να πυροδοτήσει περαιτέρω κοινωνικές εντάσεις» σχολίασε η επικεφαλής του ΔΝΤ. Η Γκεοργκίεβα σημείωσε ότι «πολλές από αυτές τις χώρες δεν έχουν την υποδομή ή το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, για να εκμεταλλευτούν τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης, αυξάνοντας τον κίνδυνο ότι με την πάροδο του χρόνου η τεχνολογία θα μπορούσε να επιδεινώσει την ανισότητα μεταξύ των εθνών». «Είναι ζωτικής σημασίας για τις χώρες να δημιουργήσουν ολοκληρωμένα δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας και να προσφέρουν προγράμματα επανεκπαίδευσης για ευάλωτους εργαζόμενους», υπογράμμισε.

Τον περασμένο μήνα, αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε μια προσωρινή συμφωνία για τους πρώτους ολοκληρωμένους νόμους στον κόσμο που ρυθμίζουν τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ψηφίσει για τις προτάσεις του νόμου για την τεχνητή νοημοσύνη στις αρχές του τρέχοντος έτους, αλλά οποιαδήποτε νομοθεσία θα τεθεί σε ισχύ τουλάχιστον έως το 2025.

Μπιλ Γκέιτς: Σε 5 χρόνια η Τεχνητή Νοημοσύνη θα έχει μεταμορφώσει τη ζωή μας

Σε συνέντευξή του στο CNN, ο συνιδρυτής της Microsoft και ένθερμος υποστηρικτής της ασφαλούς χρήσης της πρωτοποριακής τεχνολογίας, Μπιλ Γκέιτς στάθηκε στις ανησυχίες για κατάργηση θέσεων εργασίας με τη ραγδαία ανάπτυξη του ΑΙ, αλλά προτίμησε να εστιάσει στις νέες ευκαιρίες που διαφαίνονται.

«Όπως συνέβη με την παραγωγικότητα της γεωργίας το 1900, ο κόσμος έλεγε “τι θα κάνουν οι άνθρωποι;” Στην πραγματικότητα, δημιουργήθηκαν πολλά νέα πράγματα, πολλές νέες κατηγορίες θέσεων εργασίας και είμαστε πολύ καλύτερα από ό,τι όταν όλοι έκαναν αγροτικές εργασίες. Έτσι θα γίνει και σε αυτή την περίπτωση» ανέφερε αρχικά, προβλέποντας στη συνέχεια πως η τεχνητή νοημοσύνη θα κάνει τη ζωή όλων ευκολότερη, δίνοντας ως παράδειγμα τον κλάδο της ιατρικής όπου η Α.Ι. θα βοηθήσει τους γιατρούς με το τυπικό – γραφειοκρατικό σκέλος.

• Δεδομένου ότι δεν υπάρχει ανάγκη για πολύ νέο εξοπλισμό (hardware), ο Γκέιτς παρατήρησε πως η πρόσβαση στις υπηρεσίες και τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης θα γίνεται μέσω του κινητού τηλεφώνου και του υπολογιστή που ήδη διαθέτουμε οι περισσότεροι.

Στο ChatGPT-4 της OpenAI οι βελτιώσεις είναι «δραματικές» επειδή το σύστημα «μπορεί να διαβάζει και να γράφει ουσιωδώς», οπότε «είναι σχεδόν σαν να έχουμε έναν υπάλληλο που είναι δάσκαλος, δίνει συμβουλές υγείας, βοηθά στη συγγραφή κώδικα και εξυπηρετεί στις κλήσεις τεχνικής υποστήριξης», περιγράφει ο Γκέιτς προεξοφλώντας ότι η ενσωμάτωση αυτής της τεχνολογίας στους κλάδους της εκπαίδευσης ή της ιατρικής θα είναι «φανταστική».

• Η Microsoft έχει επενδύσει 13 δισεκατομμύρια δολάρια στην OpenAI και ο Γκέιτς παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους μετόχους της τεχνολογικής εταιρείας. Μέσα από το ίδρυμά του προσπαθεί, όπως λέει, να μειώσει στο ελάχιστο τον χρόνο που θα απαιτηθεί για να ωφεληθούν οι πιο φτωχές χώρες από τις εξελίξεις, σε σύγκριση με τις πιο ισχυρές. «Εξάλλου, οι ελλείψεις σε γιατρούς και δασκάλους είναι πολύ πιο έντονες στην Αφρική από ό,τι στη Δύση», σημείωσε.

Ο Ιωσήφ Χαλαβαζής απαντά σε κρίσιμα ερωτήματα για το ΑΙ

Το ΑΙ είναι ένας καινούργιος κόσμος που ανοίγεται μπροστά μας, με τα ερωτήματα –όπως είναι λογικό- να παραμένουν πολλά. Ο Ιωσήφ Χαλαβαζής, υποψήφιος διδάκτορας στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών με αντικείμενο τις θεωρίες συνωμοσίας και το διαδίκτυο και σύμβουλος πολιτικής και εταιρικής επικοινωνίας, απαντά στο libre για όλους τους προβληματισμούς που έχουν τεθεί στον δημόσιο διάλογο γύρω από το ΑΙ.

«Κάθε νέα τεχνολογία από μόνη της δεν αποτελεί κίνδυνο. Στην πραγματικότητα είναι εφαρμογή της διαθέτουσας γνώσης. Αυτό που πρέπει να μας ανησυχεί είναι ο τρόπος χρήσης και οι στόχοι. Για παράδειγμα η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επιταχύνει την παραγωγική διαδικασία και να την καταστήσει ασφαλέστερη και πιο ξεκούραστη για τον άνθρωπο, να συμβάλει στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων, αντιβιοτικών και εμβολίων, αλλά ταυτόχρονα και να χρησιμοποιηθεί σε έναν πόλεμο, στην παραγωγή και διασπορά fakenews ή στην αποσταθεροποίηση ενός πολιτικού συστήματος με τη χρήση των deepfakes.

Το ζήτημα λοιπόν είναι ηθικής και ιδεολογικής φύσης, όπως αντίστοιχα και πολλά άλλα ζητήματα σχετιζόμενα με την επιστήμη και την τεχνολογία. Ήδη διεξάγονται συζητήσεις από ειδικούς, stakeholders, κράτη και διεθνείς οργανισμούς για τη ρύθμιση του ρυθμού ανάπτυξης, τις βάσεις δεδομένων στις οποίες βασίζεται η μηχανική μάθηση και τομείς που θα τεθεί η πλήρης απαγόρευση. Για παράδειγμα κανένας δεν θα ήθελε να έρθει αντιμέτωπος με ένα όπλο το οποίο βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη ή ελέγχεται από αυτή. Οι ανησυχίες είναι πολλές και θα πρέπει να υπάρχει σωστή ενημέρωση γύρω από αυτές» θα σχολιάσει αρχικά, εξηγώντας στη συνέχεια τι αλλαγές μπορεί να φέρει το ΑΙ στο εργασιακό κομμάτι.

• Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) ήδη έχει μεταβάλλει την εργασιακή πραγματικότητα για αρκετούς κλάδους και βιομηχανίες.

«Για παράδειγμα η αυτοματοποιημένη παραγωγή περιεχομένου υπάρχει σε κάποια newsrooms του εξωτερικού ήδη από το 2014, ενώ αντίστοιχη τεχνολογία χρησιμοποιείται και από τα social media εδώ και πολλά χρόνια για την αναγνώριση προσώπων σε φωτογραφίες, το πρώτο βήμα ελέγχου για να εξετάζει αν το περιεχόμενο εναρμονίζεται με τους κανόνες της εκάστοτε πλατφόρμας και φυσικά την όλη λειτουργία της ψηφιακής διαφήμισης (κοινά, σχεδιασμός, διανομή, έλεγχος κλπ). Με απλά λόγια τη δεδομένη στιγμή βρισκόμαστε σε μία συνεργασία με τα ‘ρομπότ’. Οι τάσεις της επιταχυνόμενης οικονομίας και η εξαιρετικά γρήγορη ανάπτυξη και εφαρμογή της AI είναι οι κύριοι λόγοι που πολύ σύντομα θα εμπλέκεται με διάφορους άλλους τρόπους στις ζωές μας και θα μετασχηματίζει την καθημερινότητά μας με τρόπους που πολλές φορές δεν θα γίνονται απαραίτητα αντιληπτοί» αναφέρει.

• Οι άνθρωποι μπροστά στις ξαφνικές αλλαγές που έρχονται στη ζωή τους ανησυχούν και είναι λογικό να φοβούνται, εν προκειμένω να σκέφτονται αν θα ‘’αντικατασταθούν’’ από μηχανές και τι μέλλει γενέσθαι για τους ίδιους εργασιακά.

«Κάθε νέα τεχνολογία συνοδεύεται από τον φόβο της αλλαγής. Χαρακτηριστικό ιστορικό παράδειγμα αποτελεί το κίνημα των Λουδιτών, το οποίο οργάνωνε επιθέσεις σε μονάδες παραγωγής και κατέστρεφε τις μηχανές κατά την πρώτη βιομηχανική επανάσταση υπό το φόβο της ανεργίας και επηρεασμένο από διάφορες μη βάσιμες θρησκευτικές ανησυχίες, τις οποίες σήμερα θα μπορούσαμε να τις αποκαλέσουμε ‘θεωρίες συνωμοσίας’. Η κυριαρχία των μηχανών οδήγησε στη μαζική παραγωγή, στη δημιουργία των μεγάλων αστικών κέντρων και στη συγκρότηση των σύγχρονων κοινωνιών οι οποίες άλλαξαν και τον τρόπο ζωής απορρίπτοντας το παραδοσιακό μοντέλο και εισάγοντας την πυρηνική οικογένεια και τα ατομικά δικαιώματα. Φυσικά αυτό είχε και άλλες συνέπειες όπως νέες μορφές ψυχικών νόσων και νέες μορφές διακινδύνευσης. Το σίγουρο είναι πως οι μηχανές έφεραν πολλές νέες θέσεις εργασίας σε αντίθεση με αυτό που υποστήριζαν οι Λουδίτες.

Σήμερα όμως η συνθήκη είναι αρκετά διαφορετική. Η AI επιταχύνει σε μεγάλο βαθμό κάποιες εργασίες ή σε άλλες περιπτώσεις τις αυτοματοποιεί στο 100%, ενώ ταυτόχρονα αυτή διεξάγεται σε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό πλαίσιο το οποίο διέπεται από τις αρχές της ελεύθερης αγοράς. Έτσι η φύση της εργασίας αλλάζει σημαντικά, με την απαίτηση νέων δεξιοτήτων και προσαρμογή στα νέα δεδομένα, αλλά και ταυτόχρονα κινδύνους οι οποίοι σχετίζονται με την οργάνωση της οικονομίας και όχι απαραίτητα με τις νέες τεχνολογίες.

Όντως ένα μέρος του εργατικού δυναμικού θα βιώσει σημαντικές αλλαγές. Για παράδειγμα ήδη πολλές εταιρείες επενδύουν και χρησιμοποιούν chatbots και η επικοινωνία με άνθρωπο κάποιες φορές δεν γίνεται ποτέ. Αυτό αρχικά σημαίνει λιγότερες απαιτήσεις στη διαχείριση των πελατών και άρα ενδεχομένως λιγότερες ανάγκες για μη εξειδικευμένο προσωπικό. Ταυτόχρονα χρειάζονται περισσότεροι εργαζόμενοι υψηλής κατάρτισης οι οποίοι θα εξασφαλίζουν την ανάπτυξη και βελτίωση των εν λόγω συστημάτων.

Η μεγάλη συζήτηση που πρέπει να γίνει λοιπόν δεν είναι ως προς την αντικατάσταση η οποία είναι δεδομένη, αλλά στον τρόπο με τον οποίο θα γίνει αυτή και σε ποιο πλαίσιο. Οι λιγότερες εργασιακές απαιτήσεις για μια επιχείρηση μπορούν να μεταφραστούν είτε στο σενάριο της αύξησης των ωρών εργασίας ανά βάρδια με μειωμένο προσωπικό, είτε στη μείωση των ωρών απασχόλησης και στη διατήρηση ολόκληρου του εργατικού σώματος. Το τελευταίο όσο και αν φαίνεται πως επιδρά αρνητικά στην κερδοφορία της επιχείρησης, αποτελεί μία σημαντική ασφαλιστική δικλίδα η οποία επιφέρει εξισορρόπηση εντός των κοινωνικών συστημάτων χωρίς να οδηγεί στον κίνδυνο της αύξησης της ανεργίας και στη μείωση της κατανάλωσης, αλλά ταυτόχρονα βελτιώνει και την ποιότητα ζωής των εργαζομένων. Επιπλέον έχει προταθεί κάθε εργαζόμενο ‘ρομπότ’ να επιβαρύνει την επιχείρηση με ασφαλιστικές δαπάνες, ώστε να μην υπάρξουν κίνδυνοι αναφορικά με την καταβολή των συντάξεων, την υγειονομική περίθαλψη και επιβληθεί μια αναγκαστική συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους» απαντά ο κ. Χαλαβαζής.

«Σε γενικές γραμμές οι εκτιμήσεις που γίνονται μπορούν να αφορούν τη χρονιά που διατρέχουμε, την ερχόμενη πενταετία / δεκαετία ή ακόμη και μεγαλύτερα διαστήματα. Αυτό εξαρτάται από το ερώτημα που τίθεται κάθε φοράκαι τη μεθοδολογία και τα δεδομένα τα οποία χρησιμοποιούνται για να ολοκληρωθεί μία μελέτη. Εδώ όμως θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως μία εκτίμηση δεν εξασφαλίζει και τη βεβαιότητα καθώς υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες. Για παράδειγμα ένα εξαιρετικά αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο ή το ενεργειακό ζήτημα το οποίο απασχολεί αυτή τη στιγμή τον κλάδο της ανάπτυξης της AI, καθώς αποτελεί μία πολύ ενεργειακά δαπανηρή τεχνολογία, μπορεί να οδηγήσει σε επιβράδυνση ή αλλαγή των πλάνων. Μία όμως σημαντική ανακάλυψη σε κάποιον άλλο τομέα μπορεί να επιφέρει επιτάχυνση. Άρα θα πρέπει να είμαστε συγκρατημένοι στο τι διαβάζουμε, να εκτιμούμε σωστά τα στοιχεία και να μην οδηγούμαστε σε ηθικούς πανικούς και ματαιώσεις» καταλήγει.