Μια Συνθήκη στην ομίχλη

Πολλές πτυχές της Συνθήκης της Λωζάνης αναδύονται αραιά και που στον δημόσιο διάλογο μέσα σε μια ομιχλώδη ασάφεια, ταράζοντας τα νερά της ασφάλειας που προσφέρει η σταθερότητα της Συνθήκης Ειρήνης του 1923.

Του Κωνσταντίνου Τσιτσελίκη

Δεν είναι αδικαιολόγητο το αίσθημα ασφάλειας που προκαλεί η μακροβιότητα της Συνθήκης. Το αντίθετο μάλιστα, θα πρέπει να ευχόμαστε τα ελληνοτουρκικά σύνορα να διατηρηθούν ως εγγύηση για την αποφυγή πολέμων, αποφυγή των αιματηρών δεκαετιών πριν από το 1923.  

Ωστόσο η ευχή αυτή, δεν εδράζεται σε κάποια νομική ρήτρα ως προς το αμετάβλητο των συνθηκών. Κατά κανόνα, οι διεθνείς συνθήκες αλλάζουν στον χρόνο. Κάποιες είναι πιο ανθεκτικές και κάποιες ευμετάβλητες, αλλά οι κανόνες διεθνούς δικαίου υπόκεινται χωρίς εξαιρέσεις σε κάποιου είδους μεταβολή μέχρι να λήξει η ισχύς τους. Τη διαδικασία αναθεώρησης του διεθνούς δικαίου ρυθμίζουν μάλιστα άλλοι κανόνες διεθνούς δικαίου που κωδικοποιήθηκαν στη Σύμβαση της Βιέννης του 1969. Από αυτό το γενικό σχήμα δεν εξαιρείται η Συνθήκη της Λωζάνης, το κανονιστικό περιεχόμενο της οποίας έχει ήδη μεταβληθεί πολλές φορές. Η Συνθήκη Ειρήνης (και οι συμβάσεις, τα πρωτόκολλα και οι δηλώσεις που αυτή περιλαμβάνει) ρύθμισε δεκάδες διαφορετικά ζητήματα πολλά από τα οποία έχασαν το αντικείμενό τους με την πάροδο του χρόνου. Πολλά ζητήματα, δηλαδή, εδώ και δεκαετίες έχουν ρυθμιστεί και συνεπώς οι σχετικές διατάξεις είναι νομικά νεκρές, όπως για παράδειγμα εκείνες που αφορούσαν τους αιχμαλώτους, την αμνηστία ή τις αποζημιώσεις, τα σχετικά με το οθωμανικό χρέος, τα ζητήματα περιουσιών των αλλοδαπών, την ιθαγένεια, τις συγκοινωνίες και τα υγειονομικά θέματα, ή της επιβολής της ελληνοτουρκικής ανταλλαγής πληθυσμών. Άλλα πεδία, λίγα σε αριθμό, παραμένουν σε ισχύ και έχουν κρίσιμη σημασία, όπως τα σύνορα που προαναφέραμε και η απόδοση ειδικών δικαιωμάτων μέσω της θρησκείας (σύμφωνα με την οθωμανική λογική του μιλλέτ) στις «μουσουλμανικές μειονότητες» στην Ελλάδα και τις «μη μουσουλμανικές μειονότητες» στην Τουρκία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ANATROPINEWS