Μητσοτάκης/Μπλίνκεν:Κλειδί οι επαφές στην Τουρκία- Ο δύσκολος στόχος της Αθήνας

Με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη θα συναντηθεί το απόγευμα στα Χανιά ο αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν ο μετά τη συνάντηση που θα έχει στην Κωνσταντινούπολη με τον Χακάν Φιντάν. Στην ατζέντα των συζητήσεων στην Ελλάδα αναμένεται να μπουν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και τα ελληνοτουρκικά με επίκεντρο την προμήθεια των F35 στη χώρα μας και πώς συνδέεται με τα F16 προς την Τουρκία.

Θα ακολουθήσει συνάντηση εργασίας, στην οποία θα πάρουν μέρος ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, η υφυπουργός Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του Πρωθυπουργού, πρέσβης Άννα Μαρία Μπούρα και η ειδική σύμβουλος Διεθνούς Πολιτικής και Δημόσιας Διπλωματίας του Πρωθυπουργού Αριστοτελία Πελώνη.

Την είδηση επιβεβαίωσε και την Πέμπτη ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάθιου Μίλερ, κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης ενημέρωσης Τύπου στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών.

Κυβερνητικές πηγές σχολιάζουν για την επίσκεψη του Άντονι Μπλίνκεν τα εξής:

Τον ρόλο της Ελλάδας ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας, ως αξιόπιστου και αναγκαίου εταίρου και συμμάχου στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αναδεικνύει η επίσκεψη Μπλίνκεν στα Χανιά και η συνάντησή του με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και την ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών σε μια περίοδο πυκνών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή που δημιουργούν επικίνδυνο περιβάλλον για την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια.

• Όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, στη συνάντηση του Άντονι Μπλίνκεν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη αναμένεται να συζητηθούν διεθνή και περιφερειακά ζητήματα, με επίκεντρο τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, οι τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία και η αμυντική συνεργασία Ελλάδας-ΗΠΑ.

Σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους, οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται σε ιστορικά υψηλό επίπεδο. Αυτό επισφραγίστηκε από την ιστορικής σημασίας ομιλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κογκρέσο τον Μάιο του 2022, τιμή που επιφυλάσσεται σε λίγους ξένους ηγέτες και τη συνάντησή του στον Λευκό Οίκο με τον Aμερικανό Πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, καθώς και από την ψήφιση της τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ (MDCA) το 2022, η οποία αναγνώρισε την γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή και ανέδειξε τον μακροχρόνιο χαρακτήρα της δέσμευσης των ΗΠΑ στην Ελλάδα σε μια περίοδο που αναπροσαρμόζονταν οι αμερικανικές προτεραιότητες.

Η ελληνοαμερικανική στρατηγική σχέση και αμυντική συνεργασία είναι αυτόνομη και δεν ετεροπροσδιορίζεται. Η Ελλάδα έχει ακολουθήσει και ακολουθεί μια συστηματική πολιτική ενίσχυσης και θωράκισης των ενόπλων δυνάμεών. Δεν μπορεί να υπαγορεύσει σε μια χώρα όπως οι ΗΠΑ την πολιτική αμυντικών προμηθειών έναντι άλλων χωρών – το αμερικανικό σύστημα έχει τους δικούς του περιορισμούς και ανώτατοι αξιωματούχοι του Κογκρέσου έχουν εκφράσει επιφυλάξεις για συγκεκριμένα προγράμματα προς άλλες χώρες.

Ταυτόχρονα, δεν μπορεί να συνδέονται τα εξοπλιστικά προγράμματα της Ελλάδας, ενός αξιόπιστου εταίρου των ΗΠΑ και συνεπούς συμμάχου με προσφορά στο ΝΑΤΟ, με προγράμματα άλλων χωρών. Η Ελλάδα έχει καταθέσει το αίτημά της για την προμήθεια μιας μοίρας F35 και αναμένει την επίσημη εκκίνηση της διαδικασίας με αποστολή επιστολής στο Κογκρέσο για την έγκριση της πώλησης.

Τι θα ζητήσει ο Μπλίνκεν στην Τουρκία

Ο κ. Μπλίνκεν ζήτησε να συναντήσει τον Ταγίπ Ερντογάν, κάτι που δεν είναι διόλου σίγουρο με στόχο να μεταφέρει μήνυμα του αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν. Αγκάθι η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ που συνδέεται ευθέως με τα F16 προς την Τουρκία, αλλά πρόσφατα και με την προμήθεια των F35 προς την Ελλάδα.

Την προηγούμενη φορά που βρέθηκε ο κ. Μπλίνκεν στην Άγκυρα, ο Ερντογάν αναχώρησε για περιοδεία στην τουρκική ύπαιθρο και την προ-προηγούμενη φορά τον συνάντησε για μερικά λεπτά στο αεροδρόμιο για να του παραδώσει το τελεσίγραφο: Η ένταξη της Σουηδίας έναντι των μαχητικών F-16…

Η συμφωνία που επιδιώκεται από τον Μπλίνκεν και η οποία σύμφωνα με αναλυτές είναι πολύ δύσολο να επιτευχθεί είναι να αγοράσει η Αθήνα τα μαχητικά F-35, να πάρει και η Τουρκία τα αμερικανικά F-16, αφού προηγουμένως επιτρέψει στη Σουηδία να ενταχθεί στη Δυτική Συμμαχία, και να αποδεχθεί ο Ερντογάν ότι δεν θα τα χρησιμοποιήσει εναντίον των Ελλάδας και άλλων συμμάχων της Αμερικής.

Η κατάσταση πάντως που επικρατεί στις ΗΠΑ μετά από σειρά παρασκηνιακών επαφών με του νομοθέτες του Κογκρέσου συνοψίζεται στη φράση του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ:

• «Είχαμε εμπόδια στο Κογκρέσο λόγω των ενεργειών που έχει κάνει η Τουρκία και που έπρεπε να τα ξεπεράσουμε και να τα επεξεργαστούμε».

Αφενός εξηγεί ότι η Άγκυρα ότι ευθύνεται για τα προβλήματα της με το Κογκρέσο, ωστόσο αποκαλύπτει και τις επαφές με τους βουλευτές και τους γερουσιαστές για να αποδεχθούν την ένταξη της Σουηδίας ως όρο για την πώληση των F-16.

• Με τα σημερινά δεδομένα οι Αμερικανοί νομοθέτες δεν έχουν υποχωρήσει, καθώς θα αναμένουν τα αποτελέσματα της επίσκεψης του κ. Μπλίνκεν στην Τουρκία.

Αμερικανοί αναλυτές επικρίνουν πάντως την πολιτική Μπλίνκεν επισημαίνοντας ότι η στάση της Τουρκίας να υπαγορεύει αν και ασθενέστερος σύμμαχος την πολιτική στις ΗΠΑ, επιβάλλει την επανεκτίμηση της εξωτερικής πολιτικής της κυβερνησης Μπάιντεν.

Ενώ την άποψη ότι η πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο εκφράζουν και οι ορισμένοι αμερικανοί αξιωματούχοι, χωρίς να εισακούονται .