Ρεπορτάζ libre: Η επικερδής βιομηχανία των διοδίων – Νέες αυξήσεις μετά το 8% από 1/1 – ‘’Ζαλίζουν’’ τα κέρδη των εταιριών

Νέες αυξημένες τιμές είδαν οι οδηγοί από τα μεσάνυχτα της αλλαγής του νέου χρόνου, στα διόδια των αυτοκινητοδρόμων Αθηνών – Θεσσαλονίκης, Αθηνών – Πατρών, Αντιρρίου – Ιωαννίνων, Κορίνθου – Τρίπολης – Καλαμάτας, του κλάδου Λεύκτρου – Σπάρτης, και στη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου. Το νέο χαράτσι αγγίζει το 8% πάνω στις σημερινές ήδη υψηλές τιμές, κι όλα αυτά ενώ τα τελευταία χρόνια οι όμιλοι που διαχειρίζονται το οδικό δίκτυο βλέπουν τα κέρδη τους να αυξάνονται κατά εκατομμύρια, ενώ δεν λείπει και η κρατική στήριξη σε περιπτώσεις… “απωλειών” όπως την περίοδο του lockdown.

Αναλυτικά, από 1.1.2024 η αύξηση στις τιμές είναι 7,6% – 7,7%, ενώ κυβέρνηση και επιχειρηματικοί όμιλοι συμφώνησαν η προσαύξηση του 2023 (12%), που δεν εισπράχθηκε, να μοιραστεί σε τρεις δόσεις έως το 2026 και οι έμποροι των δρόμων να απορροφήσουν ένα μέρος αυτής. Για το 2023 ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 1,65% σε σχέση με το 2022.

• Σε αυτήν την αύξηση θα προστεθεί το ήμισυ της αύξησης από το 2021 στο 2022, που ήταν 12%, δηλαδή 6%. Έτσι προκύπτει η αύξηση κοντά στο 8%. Όπως προανήγγειλαν εταιρείες και κυβέρνηση, οι αυξήσεις θα συνεχιστούν και το 2025 και το 2026!

Οι νέες τιμές διαμορφώνονται ως εξής:

• Για τη διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη στα 33,55 ευρώ, από 31,35 το 2023
• Για τη διαδρομή Αθήνα – Ιωάννινα στα 41 ευρώ, από 38,25 το 2023
• Για τη διαδρομή Αθήνα – Καλαμάτα στα 15 ευρώ, από 13,95 το 2023
• Για τη διαδρομή Αθήνα – Πάτρα στα 12,6 ευρώ, από 11,8 το 2023
• Για τη διαδρομή Αθήνα – Τρίκαλα στα 19,35 ευρώ, από 17,95 το 2023

Είναι λογικοφανές η αρχή των νέων τιμών να είναι η 1^η ενός μήνα, εν προκειμένω η 1^η Ιανουαρίου. Ωστόσο, υπάρχει και κάτι ακόμα σημαντικό σ’ αυτή την ημερομηνία, που κάνει την επιλογή της να μην είναι και τόσο… τυχαία: Πρωτοχρονιά. Αυτό σημαίνει ότι η κίνηση είναι αυξημένη.

• Οι περισσότεροι εγκαταλέιπουν το κλείνον άστυ αυτές τις ημέρες, επιλέγοντας να γιορτάσουν στα χωριά τους, στα εξοχικά τους ή περιορίζονται ακόμα και σε μικρές αποδράσεις έξω από τις πόλεις.

Είδαν και βίωσαν δηλαδή τις αυξήσεις «με το καλημέρα» του νέου χρόνου. Ακόμα και οι μη παρατηρητικοί, ωστόσο, που δεν κοιτάζουν τις αποδείξεις, και ίσως δεν κατάλαβαν τις όποιες αυξήσεις, στα διόδια βρίσκονταν αυτές τις μέρες μέλη του ΚΚΕ, που μοίραζαν ενημερωτικό φυλλάδιο. Κάνοντας τη δεύτερη μέρα του χρόνου τη διαδρομή Αθήνα-Κιάτο, φυλλάδιο βρέθηκε και στα δικά μου χέρια.

Η συμφωνία κυβερνήσης-επιχειρηματικών ομίλων

Η ιδιωτικοποίηση πάντως του οδικού δικτύου της χώρας έχει κάνει τους πολίτες να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Η πολιτική των συμβάσεων παραχώρησης φέρνουν ολοένα και πιο συχνά νέες αυξήσεις στις τιμές των διοδίων σε κεντρικούς άξονες της χώρας.

• Σύμφωνα με το υπάρχον πλαίσιο, το οποίο ψήφισαν και διατήρησαν οι κυβερνήσεις ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ, μεγάλο μέρος των αυτοκινητόδρομων της χώρας έχει δοθεί με συμβάσεις παραχώρησης σε εταιρείες, οι οποίες έχουν την ευθύνη της λειτουργίας και συντήρησής τους.

Για παράδειγμα, η σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού υπογράφηκε την περίοδο της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ το 1996, ανάμεσα στο ελληνικό Δημόσιο και την Αττική Οδός ΑΕ, και συμπληρώθηκε το 2000 με τη σύμβαση που υπογράφηκε με την εταιρεία Αττικές Διαδρομές ΑΕ (μέτοχοι των δύο εταιρειών είναι οι ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις ΑΕ, ΑΒΑΞ ΑΕ, ΕΤΕΘ ΑΕ και EGIS).

ΕΥΝΟΪΚΕΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ:

• Το 2020 όσο και το 2021 όταν η κυβέρνηση είχε επιβάλλει περιορισμό της κυκλοφορίας των οχημάτων λόγω πανδημίας, οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι της χώρας αποζημιώθηκαν για τα… μειωμένα έσοδα που είχαν.
• Το α΄ εξάμηνο του 2020 με αντίστοιχες αποφάσεις του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών είχε καθοριστεί αποζημίωση ύψους περίπου 40 εκατ. ευρώ στους διαχειριστές πέντε αυτοκινητοδρόμων («ΟΛΥΜΠΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.», «ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΣ ΑΙΓΑΙΟΥ Α.Ε.» «ΝΕΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.» «ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Α.Ε. ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ» «ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε.»).
• Το β΄εξάμηνο του 2020 οι συνολικές αποζημιώσεις που δόθηκαν από το κράτος στους διαχειριστές των αυτοκινητοδρόμων αυτών ξεπερνούσαν τα 26 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα ποσά δόθηκαν και το 2021.

Και επί ΣΥΡΙΖΑ, όμως, παχυλά ποσά είδαν από το κράτος οι ιδιώτες που διαχειρίζονται τους αυτοκινητόδρομους της χώρας. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε καταβάλει πάνω από 870 εκατ. ευρώ στους επιχειρηματικούς ομίλους από τα τέλη του 2016 για την επανεκκίνηση των έργων στους μεγάλους αυτοκινητόδρομους. Για την ιστορία των ιδιωτικοποιήσεων, να θυμίσουμε πως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης του τελευταίου μεγάλου κρατικού αυτοκινητόδρομου, την Εγνατία Οδό. Αυξήσεις στα διόδια είχαμε δει και επί εκείνης της κυβέρνησης.

Η επικρατούσα άποψη πάντως ότι οι ιδιωτικοποιήσεις φέρνουν ανάπτυξη, αναβάθμιση, εκσυγχρονισμό… κόλλησε μάλλον άγαρμπα τον Ιανουάριο του 2022 στην Αττική Οδό όταν εκατοντάδες αυτοκίνητα και οδηγοί είχαν εγκλωβιστεί για παραπάνω από ένα 24ωρο, όταν ξεκίνησαν οι πρώτες νιφάδες χιονιού.

Τα κέρδη

Αξίζει να δούμε τα κέρδη που έχουν οι επιχειρηματικοί όμιλοι την τελευταία σχεδόν δεκαετία. Στις τσέπες τους βάζουν ποσά με πολλά μηδενικά στο τέλος, τα οποία ολοένα και αυξάνουν.

Την περίοδο 2015 – 2019 οι όμιλοι για τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους είχαν εισπράξει:

• Για την Ιόνια Οδό – που την εκμεταλλεύεται η «Νέα Οδός», κοινοπραξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και των, ισπανικών συμφερόντων, «Ferrovial» και ACS – απευθείας συμμετοχή του Δημοσίου, ύψους 330 εκατ. ευρώ.
• Για το τμήμα Μαλιακός – Κλειδί, που περιλαμβάνει τις σήραγγες Τεμπών, κρατική ενίσχυση 296 εκατ. ευρώ, δανεισμός με την εγγύηση του Δημοσίου 583 εκατ. ευρώ.
• Για τον οδικό άξονα Κόρινθος – Πάτρα που έχει αναληφθεί από την «Ολυμπία Οδό» (VINCI, «Hochtief», J&P ΑΒΑΞ, ΑΚΤΩΡ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) συνολικού κόστους 1,834 δισ. ευρώ, το 39% καλύφθηκε από κρατικά και κοινοτικά κονδύλια, το 29% από δάνεια με την εγγύηση του Δημοσίου και το 23% από έσοδα των διοδίων.

Η Αττική Οδός με διαφορά ο πλέον κερδοφόρος οδικός άξονας της χώρας

Από τα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών παραχώρησης προκύπτει πως η Αττική Οδός είναι με διαφορά ο πλέον κερδοφόρος οδικός άξονας της χώρας, για το 2022, με την εταιρεία να παρουσιάζει το 2021 κέρδη μετά φόρων 56,37 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 15,6% έναντι του 2020. Η Αττική Οδός μοίρασε το 2022 συνολικό μέρισμα 84,4 εκατ. ευρώ στους μετόχους της (ΕΛΛΑΚΤΩΡ και ΑΒΑΞ) που είχαν ήδη λάβει προμέρισμα 30 εκατ.

Στα πιο πρόσφατα στοιχεία, σύμφωνα με ρεπορτάζ του insider.gr, για το α’ εξάμηνο του 2023, ο κύκλος εργασιών της εταιρείας διαχείρισης της Αττικής Οδού ξεπέρασε τα 104 εκατ. ευρώ, έναντι 94,2 εκατ. ευρώ στο α’ εξάμηνο 2022, δηλαδή σημείωσε άνοδο σχεδόν 10,6%. Τα κέρδη προ φόρων στο πρώτο μισό του 2023 ανήλθαν σε 54,7 εκατ. ευρώ (στα 35,7 εκατ. το 2022, άρα άνοδος σχεδόν 53%), ενώ τα καθαρά κέρδη έφτασαν στα 42,2 εκατ. ευρώ, έναντι 27,5 εκατ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο 2022, δηλαδή ενισχύθηκαν κατά 53,3%. Να σημειωθεί ότι εδώ και πολλά χρόνια ο δανεισμός είναι μηδενικός ενώ υπάρχει και ταμείο με κάτι λιγότερο από 200 εκατ. ευρώ.

• Η εταιρεία διαχειρίζεται τον μοναδικό αστικό αυτοκινητόδρομο με διόδια στην Ελλάδα και επωφελείται από τους όρους μιας παλαιάς σύμβασης η οποία λήγει τον Οκτώβριο του 2024. Ήδη το ΤΑΙΠΕΔ έχει προκηρύξει διαγωνισμό για τη νέα σύμβαση την οποία διεκδικούν οκτώ πανίσχυρα σχήματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Στη δεύτερη θέση από πλευράς εσόδων μεταξύ των εταιρειών παραχώρησης βρέθηκε η Νέα Οδός που ελέγχεται κατά 100% από τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και διαχειρίζεται την Ιόνια Οδό και το τμήμα Μεταμόρφωση – Σκάρφεια του άξονα Αθηνών – Θεσσαλονίκης (ΠΑΘΕ). Η Νέα Οδός είχε το 2021 έσοδα αποκλειστικά από διόδια και την εκμετάλλευση των Σταθμών Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ) που έφτασαν τα 124,5 εκατ. από 115,8 εκατ. ευρώ το 2020.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο από τα αποτελέσματα της Νέας Οδού είναι η μεγάλη αύξηση των εισπράξεων διοδίων με πομποδέκτες, δηλαδή με ηλεκτρονικό τρόπο. Οι εισπράξεις της εταιρείας από ηλεκτρονικές διελεύσεις αυξήθηκαν το 2021 στα 62,68 εκατ. ευρώ από 41,13 εκατ. ευρώ το 2020.

Στην τρίτη θέση από πλευράς εσόδων μεταξύ των παραχωρησιούχων ήταν το 2021 η Ολυμπία Οδός που διαχειρίζεται τον οδικό άξονα Ελευσίνα – Κόρινθος – Πάτρα, ενώ ανέλαβε την κατασκευή και εκμετάλλευση και του τμήματος Πάτρα – Πύργος. Μέτοχοι της Ολυμπίας Οδού είναι η γαλλική Vinci, η ΑΒΑΞ, η γερμανική Hochtief, η ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Η Ολυμπία Οδός είχε έσοδα το 2021 115,3 εκατ. ευρώ έναντι 102,4 εκατ. το 2020. Τα έσοδα από διόδια έφτασαν τα 96,5 εκατ. από 88,4 εκατ. καθώς η Ολυμπία Οδός είχε και εισπράξεις από κατασκευές επί του οδικού άξονα που διαχειρίζεται.

Όσο για την «Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου» που διαχειρίζεται το τμήμα Μαλιακός – Κλειδί του ΠΑΘΕ είδε και αυτή αύξηση εσόδων από διόδια το 2021. Ο κύκλος εργασιών της εταιρείας, μεγαλύτερος μέτοχος της οποίας είναι η Hochtief, αυξήθηκε στα 81,3 εκατ. από 70,4 εκατ. ευρώ το 2020.