Ζακ Ντελόρ: Οι ευρωπαίοι ηγέτες αποχαιρετούν τον πρωτεργάτη του Ευρώ

Σε ηλικία 98 ετών ο Ζακ Ντελόρ, ένας από τους εμβληματικότερους πολιτικούς της Γαλλίας, πρωτεργάτης της ενωμένης Ευρώπης και στέλεχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος έφυγε από τη ζωή χθες Τετάρτη. «Πέθανε ειρηνικά στον ύπνο του, το πρωί στο σπίτι του, στο Παρίσι», γνωστοποίησε η Δήμαρχος της Λιλ, Μαρτίν Ομπρί.

Πέθανε ο Γάλλος πολιτικός Ζακ Ντελόρ – Πρόσωπο “κλειδί” για την δημιουργία του νομίσματος ευρώ

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποχαιρέτησαν τον Ζακ Ντελόρ, τον οποίο χαρακτήρισαν «οραματιστή με αξιοσημείωτη ευφυΐα και απαράμιλλη ανθρωπιά, του οποίου σταθερή δέσμευση ήταν ελευθερία, η κοινωνική δικαιοσύνη και η αλληλεγγύη».

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε ότι «είμαστε όλοι οι κληρονόμοι του έργου ζωής του Zακ Ντελόρ: Μίας ζωντανής και ευημερούσας Ευρωπαϊκής Ένωσης», σε δημοσίευση στα κοινωνικά δίκτυα.

«Ο Ζακ Ντελόρ σφυρηλάτησε το προσωπικό του όραμα για μία ενωμένη Ευρώπη και τη δέσμευση για ειρήνη κατά τις σκοτεινές ώρες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Με αξιοσημείωτη ευφυΐα και απαράμιλλη ανθρωπιά, υπήρξε ο ακούραστος υπέρμαχος της συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών και στη συνέχεια, της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής ταυτότητας.

Μία ιδέα που έφερε στη ζωή, χάρη –μεταξύ άλλων– στη δημιουργία της Ενιαίας Αγοράς, το πρόγραμμα Erasmus και τα πρώτα στάδια ενός ενιαίου νομίσματος, διαμορφώνοντας κατά αυτόν τον τρόπο ένα ευημερούν και ισχυρό ευρωπαϊκό μπλοκ.

Η προεδρία του Ζακ Ντελόρ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαρακτηρίσθηκε από τη βαθιά δέσμευση για την ελευθερία, την κοινωνική δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη, αξίες που έχουν πλέον τις ρίζες τους στην Ένωσή μας.

Ο Ζακ Ντελόρ ήταν ένας οραματιστής που έκανε την Ευρώπη ισχυρότερη. Το έργο του είχε βαθιά επίδραση στη ζωή γενεών Ευρωπαίων, συμπεριλαμβανομένης της δικής μου. Τού είμαστε βαθιά ευγνώμονες. Ας τιμήσουμε την κληρονομιά του, ανανεώνοντας και αναζωογονώντας συνεχώς την Ευρώπη μας», έγραψε ακόμη.

Σαρλ Μισέλ

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, εξέφρασε τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια του εκλιπόντα και σημείωσε ότι «ο Ζακ Ντελόρ οδήγησε τον μετασχηματισμό της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας προς μία αληθινή Ένωση, βασισμένη σε ανθρωπιστικές αξίες και υποστηριζόμενη από μία ενιαία αγορά και ένα ενιαίο νόμισμα, το ευρώ».

Ρομπέρτα Μέτσολα

Η Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, ανέφερε ότι «με τον θάνατο του Ζακ Ντελόρ, η Ευρωπαϊκή Ένωση χάνει έναν γίγαντα».

«Ο τελευταίος επίτιμος πολίτης της Ευρώπης εργάσθηκε ακούραστα ως Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για μία ενωμένη Ευρώπη», επεσήμανε και ολοκλήρωσε ότι «γενιές Ευρωπαίων θα συνεχίσουν να επωφελούνται από την κληρονομιά του».

Κυριάκος Μητσοτάκης

Ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ανέφερε ότι «η Ευρώπη αποχαιρετά έναν αληθινό πρωτεργάτη της ενότητάς της και η Ελλάδα έναν ειλικρινή φίλο, οι πρωτοβουλίες του οποίου βοήθησαν και τη δική της εθνική πρόοδο».

«Ο Ζακ Ντελόρ, υπήρξε ένας οραματιστής ηγέτης, όσο και ένας ρεαλιστής πολιτικός που προώθησε την ευρωπαϊκή ιδέα, το κοινό νόμισμα και την ασφάλεια της Ένωσής μας. Ταυτόχρονα, όμως, υπηρέτησε επίμονα την οικονομική σύγκλιση των κοινωνιών της. Δεν υπήρξε, λοιπόν, μόνο ένας απ’ τους πιο ξεχωριστούς ηγέτες της ηπείρου μας. Αλλά ένας μοναδικός θεμελιωτής του ανοιχτού της μέλλοντος.

Οι Έλληνες δεν ξεχνούν τη συμπαράσταση και την αλληλεγγύη του, σε κάθε δύσκολη στιγμή της χώρας. Εκ μέρους όλων τους, εκφράζω τη θλίψη μου για την απώλειά του», υπογράμμισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Όλαφ Σολτς

Ο Καγκελάριος της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, χαρακτήρισε ως «οραματιστή» τον Ζακ Ντελόρ, ο οποίος, ως Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έγινε «αρχιτέκτονας» της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως τη γνωρίζουμε σήμερα». «Αποτελεί δική μας ευθύνη να συνεχίσουμε σήμερα το έργο του, για το καλό της Ευρώπης», έγραψε στα κοινωνικά δίκτυα.

Εμανουέλ Μακρόν: «Οι αγώνες και τα ιδανικά του, θα μας δεσμεύουν για πάντα»
Ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, υπογράμμισε τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε ο Ζακ Ντελόρ στην πολιτική ζωή της Γαλλίας, τη συνεισφορά στην οικοδόμηση της ενωμένης Ευρώπης και τους αγώνες του, για περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη. «Οι αγώνες του και τα ιδανικά θα μας δεσμεύουν για πάντα», σημείωσε ο Εμανουέλ Μακρόν.

Η πορεία του Ντελόρ

Γεννήθηκε στις 20 Ιουλίου του 1925 στο Παρίσι. Από το 1985 μέχρι το 1995 διετέλεσε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Από τις Βρυξέλλες, όπου παρέμεινε επικεφαλής της Επιτροπής από το 1985 έως το 1995, ο Jacques Delors έπαιξε το ρόλο του αρχιτέκτονα στη διαμόρφωση των περιγραμμάτων της σύγχρονης Ευρώπης: εγκαθίδρυση της ενιαίας αγοράς, υπογραφή των συμφωνιών Σένγκεν, Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη, έναρξη του προγράμματος ανταλλαγής φοιτητών Erasmus, μεταρρύθμιση της κοινής γεωργικής πολιτικής, έναρξη της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης που οδήγησε στη δημιουργία του ευρώ.

• Η Επιτροπή για τη Μελέτη της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, γνωστότερη ως Επιτροπή Delors, συγκροτήθηκε τον Ιούνιο του 1988. Η συγκρότησή της ήταν αποτέλεσμα της εντολής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να εξεταστούν και να προταθούν συγκεκριμένα στάδια προς την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης.

Επικεφαλής της τέθηκε ο Jacques Delors, τότε Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η επιτροπή απαρτιζόταν από τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και ορισμένα άλλα μέλη. Μεταξύ αυτών ήταν ο Alexandre Lamfalussy, τότε Γενικός Διευθυντής της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών στη Βασιλεία και αργότερα πρώτος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ιδρύματος.

Η Επιτροπή Delors εκπλήρωσε την αποστολή της με τη δημοσίευση έκθεσης τον Απρίλιο του 1989 σχετικά με την «Οικονομική και Νομισματική Ένωση στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα». Μεταξύ άλλων, η έκθεση πρότεινε τρία στάδια για την επίτευξη της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και συνέβαλε στην ανάπτυξη της διαδικασίας νομισματικής και οικονομικής ενοποίησης.

• Ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 1985 έως το 1995, ο Ντελόρ βοήθησε στην οικοδόμηση της ενιαίας αγοράς χωρίς σύνορα, άνοιξε το δρόμο προς το κοινό νόμισμα και επέβλεψε την επέκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από 10 σε 15 χώρες. Ως εκ τούτου βρετανική ψήφος τον Ιούνιο του 2016 για την αποχώρηση από την ΕΕ κλόνισε τα θεμέλια του έργου της ζωής του.

Τότε είχε γράψει στην Le Monde το αποτέλεσμα ήταν η τελευταία από μια σειρά κρίσεων που έπληξαν την ΕΕ και ότι θα έπρεπε να χρησιμεύσει ως αφύπνιση ενάντια στον εθνικισμό και τον λαϊκισμό. Σε συνέντευξή του τον Δεκέμβριο του 2012 στην Handlesblatt, ο Ντελόρ είπε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο ενδιαφέρεται μόνο για τα δικά του οικονομικά συμφέροντα .

• Ο 11ος πρόεδρος της επιτροπής που εδρεύει στις Βρυξέλλες, ο Ντελόρ ήταν πιο ισχυρός από τους προκατόχους του, εν μέρει λόγω της στήριξης που είχε από τον Γερμανό Καγκελάριο Χέλμουτ Κολ και τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν, της κυρίαρχης ομάδας της ΕΕ εκείνη την εποχή.

Ο Ντελόρ συνδέθηκε στενά με το ευρώ όταν ηγήθηκε μιας επιτροπής που εξέδωσε μια έκθεση το 1989 ζητώντας ένα ενιαίο νόμισμα ως τον θεμέλιο λίθο της σχεδιαζόμενης αγοράς χωρίς φραγμούς. Η εσωτερική αγορά έγινε πραγματικότητα το 1993.

• Λόγω των βρετανικών αντιρρήσεων, η Έκθεση Ντελόρ οδήγησε στις διαπραγματεύσεις του 1991 στο Μάαστριχτ της Ολλανδίας, που έθεσαν το σχέδιο για το ευρώ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η Βρετανία αποχώρησε από τη διαδικασία.

Όταν τέθηκε σε ισχύ το 1993, η Συνθήκη του Μάαστριχτ δημιούργησε επίσημα την ΕΕ, αν και δεν πήγε τόσο μακριά όσο ήθελε ο Ντελόρ προς ένα ευρωπαϊκό ομοσπονδιακό κράτος με την επιτροπή σε ρόλο Λευκού Οίκου. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου θα έφερνε τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης στην ΕΕ, διευρύνοντας αυτό που ήταν ένας σύλλογος μόνο για τη Δύση.

• Όπως επισημαίνει το Bloomberg,  ο Ντελόρ έγινε αλεξικέραυνο για την κριτική των μεγάλων ευρωπαϊκών έργων, που συνοψίζεται σε έναν περιβόητο τίτλο των ταμπλόιντ — «Up Yours Delors» — στη βρετανική εφημερίδα Sun. Οικονομικά και πολιτικά, η Ευρώπη πέρασε μια δύσκολη κατάσταση στα τελευταία χρόνια του Ντελόρ στις Βρυξέλλες. Η Δανία άσκησε βέτο και η Γαλλία έφτασε κοντά στο να ασκήσει βέτο στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, στο πλαίσιο μιας ύφεσης σε ολόκληρη την ήπειρο μετά την ενοποίηση της Γερμανίας.

Ο Ντελόρ αντιμετώπισε επίσης κριτική για μια χαλαρή κουλτούρα διαχείρισης που οδήγησε στο σκάνδαλο που έπληξε τον διάδοχό του, Ζακ Σαντέρ του Λουξεμβούργου. Η επιτροπή υπό τον Σαντέρ αναγκάστηκε να παραιτηθεί μαζικά το 1999 λόγω καταγγελιών για οικονομική κακοδιαχείριση.

• Ο Ζακ Λουσιέν Ζαν Ντελόρ γεννήθηκε σε μια εργατική οικογένεια στο Παρίσι. Έπιασε την πρώτη του δουλειά στα 19 του, ακολουθώντας τον πατέρα του σε θέση γραφείου στη γαλλική κεντρική τράπεζα μετά την απελευθέρωση του Παρισιού κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ενώ βρισκόταν στην Banque de France, ο Ντελόρ εργάστηκε για να πάρει πτυχίο στα οικονομικά και τραπεζικά στη Σορβόννη και εντάχθηκε στο χριστιανικό συνδικαλιστικό κίνημα. Δύο στόχοι — οικονομική σταθερότητα και κοινωνική πρόοδος — θα διαμόρφωναν το πολιτικό του πιστεύω.

• Ακολούθησε μια θέση στη γαλλική επιτροπή οικονομικού σχεδιασμού, το 1962. Στα τέλη της δεκαετίας ο Ντελόρ ήταν βοηθός του Ζακ Σαμπάν-Ντελμάς, ενός κεντροδεξιού πρωθυπουργού.

Στην πατρίδα του, στη συντηρητική πλευρά του Σοσιαλιστικού Κόμματος και στην αριστερή πτέρυγα των συντηρητικών κομμάτων της Γαλλίας, ο Ντελόρ συνέδεσε τελικά την τύχη του με τους Σοσιαλιστές τη δεκαετία του 1970, όταν ο Μιτεράν έγινε αρχηγός του κόμματος.

Η εκλογή του Μιτεράν το 1981 ως ο πρώτος σοσιαλιστής ηγέτης της Γαλλίας προανήγγειλε μια ριζική αλλαγή στη γαλλική οικονομική πολιτική. Η κυβέρνηση κρατικοποίησε τις τράπεζες, υποτίμησε το φράγκο και έριξε χρήματα σε προγράμματα δημιουργίας θέσεων εργασίας.

Ο Ντελόρ παντρεύτηκε τη Marie Lephaille το 1948. Ο γιος του Jean-Paul, πέθανε από λευχαιμία το 1982 σε ηλικία 29 ετών. Το μεγαλύτερο παιδί του ζευγαριού, η Martine Aubry, γεννημένη το 1950, πήγε στην πολιτική, υπηρετώντας ως υπουργός απασχόλησης και δήμαρχος της Λιλ.