COVID: Τι γνωρίζουμε και τι όχι για την νέα υποπαραλλαγή του JN.1 – Μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων

Ανησυχία επικρατεί στην επιστημονική κοινότητα για τη μεγάλη αύξηση κρουσμάτων covid-19 στην κοινότητα, την μεταβολή όλων των σκληρών δεικτών (νοσηλείες, διασωληνώσεις, θάνατοι), αλλά και την ανίχνευση της νέας παραλλαγής JN.1.

Ο SARS-CoV2, είναι εδώ και συνεχίζει να μεταλλάσσεται και παρόλο που δεν βρισκόμαστε πια σε πανδημία υπάρχουν νεότερα δεδομένα που προβληματίζουν τους επιστήμονες.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) χαρακτήρισε ως «παραλλαγή ενδιαφέροντος, τη μετάλλαξη JN.1, λόγω «της ταχέως αυξανόμενης εξάπλωσής της» σε όλο τον κόσμο. Η υποπαραλλαγή JN.1 έχει εντοπιστεί σε χώρες της Ευρώπης, στις ΗΠΑ, την Ινδία και την Κίνα. Στην Ελλάδα ανιχνεύθηκαν 110 κρούσματα και σε χώρες που έχει καταγραφεί παρουσιάζεται εκθετική αύξηση κρουσμάτων και αύξηση των νοσηλειών. Η υποπαραλλαγή εμφανίστηκε λίγο πριν τις γιορτές, όπου υπάρχουν τα εορταστικά τραπέζια, συγκεντρώσεις και συγχρωτισμός.Και δεν είναι μόνο η covid-19 που παρουσιάζει μεγάλη διασπορά. Είναι και ο ιός της γρίπης και ο RSV.

Attending parties? Meeting friends/family?

Protect yourself and your loved ones

🛋️ Stay home if you are sick
💪 Get vaccinated against COVID-19 and influenza
😷 Wear a mask
🤧 Cover your sneezes and coughs
🧼 Clean your hands
🪟 Improve ventilation#COVID19 is still around!

— World Health Organization (WHO) (@WHO) December 22, 2023

Η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, καθηγήτρια επιδημιολογίας και προληπτικής ιατρικής ΕΚΠΑ, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τονίζει την τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας με ειδική μέριμνα στους ηλικιωμένους και τα ευάλωτα άτομα. Προσέχουμε να μην έχουμε πυρετό ή συμπτώματα από το αναπνευστικό. Σε περίπτωση νόσησης, είναι σημαντικό η έγκαιρη διάγνωση ώστε να ληφθεί η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.

Τι γνωρίζουμε για την JN.1

Η JN.1, έχει εκτοξεύσει τα επίπεδα των λυμάτων της covid-19 σε υψηλά επίπεδα όλων των εποχών σε ορισμένες χώρες, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου.

Η JN.1 είναι υποπαραλλαγή του στελέχους «Omicron» της ΒΑ.2.86 γνωστής ως «Pirola», που οι ειδικοί επισήμαναν αυτό το καλοκαίρι για τον ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό μεταλλάξεών της–σε μια «παραλλαγή ενδιαφέροντος». Είναι η δεύτερη σε επίπεδο συναγερμού σε σχέση με την «παραλλαγή ανησυχίας», μια ονομασία που μέχρι πρότινος είχαν οι «Omicron», «Delta» και «Alpha».

Τι δεν γνωρίζουμε για τη νέα υποπαραλλαγή

Σύμφωνα με την κ. Ψαλτοπούλου είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε εάν τα συμπτώματα της υποπαραλλαγής JN.1 διαφέρουν από τα τυπικά συμπτώματα της «Omicron». Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι συμβαίνει αυτό.

NEW: #COVID19 variant of interest JN.1

Due to its rapidly increasing spread, WHO is classifying the variant JN.1 as a separate variant of interest (VOI) from the parent lineage BA.2.86. It was previously classified as VOI as part of BA.2.86 sublineages.

Based on the available… pic.twitter.com/lvyd3sq1f7

— World Health Organization (WHO) (@WHO) December 19, 2023

Είναι επίσης πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε αν προκαλεί σοβαρότερη νόσηση από άλλες υποπαραλλαγές της «Omicron», αν και οι εισαγωγές σε νοσοκομεία αυξάνονται σε ορισμένες περιοχές όπως η πόλη της Νέας Υόρκης, η οποία θεωρείται μια πολιτεία, από την οποία προβλέπεται τι θα ακολουθήσει για μεγάλο μέρος της υπόλοιπης χώρας.

«Αλλά η αύξηση των νοσηλειών θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα της μείωσης της ανοσίας του πληθυσμού, τουλάχιστον εν μέρει. Επιπλέον, και οι υπόλοιπες παραλλαγές συμβάλλουν αναμφίβολα σε περισσότερες νοσηλείες στις ΗΠΑ, ενώ οι θάνατοι παραμένουν σταθεροί.Επιπρόσθετα, είναι πρόωρο να απαντηθεί αν η JN.1 προκαλεί ανοσιακή διαφυγή».

Το εμβόλιο προστατεύει

Θεωρείται ότι το επικαιροποιημένο εμβόλιο που έχουμε στη διάθεσή μας και στη χώρα μας από τον Οκτώβριο θα παραμένει προστατευτικό στη σοβαρή νόσο, τη νοσηλεία και τον θάνατο, αλλά χρειάζονται μελέτες και αρκετός χρόνος για να βρεθεί σε ποιο ποσοστό, σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου. Επίσης, τα διαθέσιμα αντιιικά φάρμακα θεωρούνται ότι θα είναι αποτελεσματικά.

«Ο γρήγορος χρόνος διπλασιασμού της υποπαραλλαγής JN.1 σε κάποιες περιοχές την ξεχωρίζει, αλλά και άλλοι παράγοντες όπως οι καιρικές συνθήκες, η κοινωνική απόσταση και η «ανοσία» του πληθυσμού διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο», τονίζει.

Τι γίνεται με την τριάδα των αναπνευστικών ιώσεων

Η γρίπη, ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) και η covid-19 αποτελούν μέρος μιας σειράς εποχιακών ιών του αναπνευστικού συστήματος. «Όπως συμβαίνει κάθε χρονιά είναι δύσκολο να προβλέψουμε τι ακριβώς θα συμβεί κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου 2023-2024. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), αναμένεται να έχει παρόμοιο αριθμό νοσηλειών για αναπνευστικά νοσήματα όπως πέρυσι», αναφέρει η Καθηγήτρια.

H covid-19 συνεχίζει να αποτελεί μια απειλή καθώς νέες παραλλαγές εξακολουθούν να εμφανίζονται.

Η γρίπη είναι μια εποχική μεταδοτική ασθένεια του αναπνευστικού που προκαλείται από τον ιό της γρίπης και αλλάζει κάθε χρόνο.

Ο ιός του RSV αναγνωρίζεται επίσης όλο και περισσότερο ως σημαντική αιτία αναπνευστικής νόσου σε ηλικιωμένους ενήλικες στις ΗΠΑ και εκτιμάται ότι προκαλεί 60.000-160.000 νοσηλείες και 6.000-10.000 θανάτους σε ενήλικες ηλικίας 65 ετών και άνω ετησίως.

«Η πραγματική επιβάρυνση μεταξύ όλων των ηλικιακών ομάδων είναι πιθανότατα ακόμη υψηλότερη, καθώς πολλά περιστατικά λοιμώξεων από RSV δεν καταγράφονται. Δεδομένα από τον προηγούμενο χρόνο του CDC έδειξαν ότι η γρίπη, η Covid-19 και ο RSV δεν κορυφώθηκαν ταυτόχρονα, οδηγώντας σε καλύτερη διαχείριση τόσο των ασθενών όσο και των συστημάτων υγείας», αναφέρει.

Τα συμπτώματα των τριών αναπνευστικών λοιμώξεων

Εξηγεί ότι παρόμοια με άλλους αναπνευστικούς ιούς όπως η γρίπη ή η covid-19, τα συμπτώματα της λοίμωξης από RSV περιλαμβάνουν καταρροή, βήχα, φτέρνισμα, πυρετό, μειωμένη όρεξη και συριγμό. Σε πολύ μικρά βρέφη, τα μόνα συμπτώματα μπορεί να είναι ευερεθιστότητα, μειωμένη δραστηριότητα και δυσκολία στην αναπνοή. Όσοι έχουν μολυνθεί με RSV συνήθως παρουσιάζουν συμπτώματα εντός 4 έως 6 ημερών μετά τη μόλυνση. Οι υγιείς ενήλικες που έχουν μολυνθεί με RSV μπορεί να έχουν λίγα συμπτώματα, αλλά μπορούν ακόμα να μεταδώσουν τον ιό σε άλλους. Οι πληθυσμιακές ομάδες που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο είναι άτομα άνω των 60 ετών, βρέφη ηλικίας μικρότερης των 6 μηνών, καθώς και πληθυσμιακές ομάδες με χρόνια καρδιοπάθεια, πνευμονοπάθεια και εξασθενημένο ανοσοποιητικό.

Προσθέτει, ότι τα συμπτώματα του γαστρεντερικού συστήματος αποτελούν μια σημαντική ένδειξη του ιού SARS-COV-2. Ο έμετος και η διάρροια είναι πιο συχνά με την Covid-19 και σε κάποιο βαθμό τη γρίπη, σε σύγκριση με τον RSV. Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή ο ιός SARS-CoV-2 προσκολλάται στους υποδοχείς ACE2 που βρίσκονται τόσο στους πνεύμονες όσο και στο έντερο, επομένως μπορεί να επηρεάσει και τα δύο μέρη του σώματος. Επιπλέον, είναι ευρέως αποδεκτό ότι η απώλεια γεύσης και όσφρησης είναι ένα (σχεδόν) μοναδικό σημάδι νόσησης από Covid-19.

Μία άλλη ένδειξη είναι ο χρόνος εμφάνισης των συμπτωμάτων. Ασθενείς που έχουν μολυνθεί από τον ιό της γρίπης τείνουν να εμφανίζουν συμπτωματολογία πιο γρήγορα από τους υπόλοιπους ιούς και σε μεγαλύτερη βαρύτητα σε σχέση με την έναρξη τους. Από την άλλη πλευρά, η καταρροή και ο συριγμός είναι μερικά χαρακτηριστικά συμπτώματα του RSV και να οδηγήσει σε βρογχιολίτιδα.

Γι΄ αυτό, εδώ και 3 μήνες ο ΠΟΥ/Ευρώπη ακολουθεί την εκστρατεία με θέμα: «Προστατευόμαστε από την covid-19, τη γρίπη και τον RSV αυτό το χειμώνα, προστατεύοντας τις ζωές μας και ενισχύοντας τα συστήματα υγείας».