Το “αντίο” του πολιτικού κόσμου στον σπουδαίο Βασίλη Βασιλικό
Στην σπουδαία και αστείρευτη πολιτική και πολιτισμική κληρονομιά που αφήνει πίσω του ο Βασίλης Βασιλικός, ο οποίος έφυγε σήμερα από την ζωή σε ηλικία 89 ετών, αναφέρονται πολιτικοί και κομμάτα στο δικό τους αντίο. Σε πιο προσωπικό τόνο κινείται ο αποχαιρετισμός του πρώην πρωθυπουργού και προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα, καθώς υπό την δική του προεδρία εκλέχτηκε βουλευτής επικρατείας με τον ΣΥΡΙΖΑ ο Βασίλης Βασιλικός.
Μητσοτάκης: “Ανεξίτηλη σφραγίδα στην ελληνική, αλλά και στην παγκόσμια λογοτεχνία”
«Με θλίψη πληροφορήθηκα τον θάνατο του Βασίλη Βασιλικού, μιας προσωπικότητας με ανεξίτηλη σφραγίδα στην ελληνική, αλλά και στην παγκόσμια λογοτεχνία. Ευτύχησε, άλλωστε, να είναι από τους πιο πολυμεταφρασμένους πεζογράφους μας. Και, πάντα, μία φωνή που τιμούσε την Ελλάδα και πέρα από τα σύνορά μας», αναφέρει σε δήλωσή του στο Facebook ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Ο Βασιλικός ήταν ένας αριστοτέχνης αφηγητής που για δεκαετίες ύφαινε ιστορίες οι οποίες γοήτευαν, οξύνοντας τον προβληματισμό του αναγνώστη. Υπήρξε, όμως, και ένας ενεργός πολίτης. Πολέμιος της δικτατορίας και, αργότερα, συμμέτοχος στην οικοδόμηση της Δημοκρατίας, την οποία υπηρέτησε και ως βουλευτής», συμπλήρωσε στην ανάρτησή του.
Και καταλήγει: «Αν και σε διαφορετικούς πολιτικούς χώρους, ανέκαθεν είχε τον σεβασμό μου για την προσφορά του στα γράμματα, όσο και για την πίστη του στις αρχές της ελευθερίας και της ισότητας. Τον ίδιο σεβασμό καταθέτω και σήμερα, μαζί με τα συλλυπητήριά μου στη σύζυγο και την κόρη του».
Σακελλαροπουλου: “Βαθύ αποτύπωμα στην πνευματική και την πολιτική μας ζωή”
«Πληθωρική, πολυδιάστατη προσωπικότητα, τολμηρός δημιουργός που κινήθηκε στο μεταίχμιο ιστορίας και μυθοπλασίας, ευαίσθητος δέκτης των σημάτων της επικαιρότητας και ικανός να τα ερμηνεύσει, ο Βασίλης Βασιλικός σφράγισε με το σπινθηροβόλο του πνεύμα, το έργο και την παρουσία του τα γράμματα, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, την πολιτική. Ήταν εκείνος που εισήγαγε στην πεζογραφία μας τη λογοτεχνία του ντοκουμέντου, γράφοντας το μυθιστόρημα-σταθμό ”Ζ”, με θέμα τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, ένα από τα διασημότερα ελληνικά βιβλία παγκοσμίως. Αντιστάθηκε στη χούντα των συνταγματαρχών και υπήρξε σε όλη του τη ζωή γνήσιος κοσμοπολίτης, με βαθύ αποτύπωμα στην πνευματική και την πολιτική μας ζωή. Όλοι εμείς που μεγαλώσαμε με τα βιβλία του, αλλά και οι νεότεροι που τον ανακαλύπτουν με ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον, τον αποχαιρετούμε με συγκίνηση» τονίζει σε ανάρτησή της Facebook η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπουλου.
Κασσελάκης: “Η σημερινή απώλεια είναι διπλή. Όχι μόνο του μεγάλου διανοούμενου αλλά και του μεγάλου συντρόφου”
«Κατάφερε την παγκόσμια έκρηξη με ένα γράμμα: Ζ. Έκρηξη λογοτεχνίας. Έκρηξη δημοκρατίας. Ένας ολόκληρος πλανήτης έμαθε τον ήρωα Γρηγόρη Λαμπράκη, το παρακράτος που εξουσίαζε για δεκαετίες τη χώρα μας, τη δημοκρατία που για να κερδηθεί κάποιοι μάτωσαν σε αυτόν τον τόπο» ανέφερε, μεταξύ άλλων σε ανάρτησή του στο X ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Ο Στέφανος Κασσελάκης τονίζει ακόμα ότι «για τον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ η σημερινή απώλεια είναι διπλή. Όχι μόνο του μεγάλου διανοούμενου αλλά και του μεγάλου συντρόφου. Που συμπαρατάχθηκε με τον ΣΥΡΙΖΑ σε δύσκολες στιγμές και κόσμησε την πρώτη θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας στις εκλογές του 2019, όπως κόσμησε μέσα από την εκλογή του το ελληνικό κοινοβούλιο».
«Η ελληνική γλώσσα έχει όλη τη δυναμική του δυναμίτη», είχε πει σε μία συνέντευξή του ο Βασίλης Βασιλικός.
Κατάφερε την παγκόσμια έκρηξη με ένα γράμμα: Ζ.
Έκρηξη λογοτεχνίας. Έκρηξη δημοκρατίας.
Ένας ολόκληρος πλανήτης έμαθε τον ήρωα Γρηγόρη Λαμπράκη, το παρακράτος που εξουσίαζε… pic.twitter.com/84NWyEsENi— Stefanos Kasselakis – Στέφανος Κασσελάκης (@skasselakis) November 30, 2023
Τσίπρας: “Θα λείψει στην Ελλάδα, την Αριστερά, την Τέχνη. Θα μας λείψει.”
Αντίο στον Βασίλη Βασιλικό είπε μέσω Facebook ο πρώην πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας.
«Ο φίλος, ο σύμβουλος, ο σύντροφος Βασίλης Βασιλικός έφυγε για το μεγάλο ταξίδι. Θα λείψει στην Ελλάδα, την Αριστερά, την Τέχνη. Θα μας λείψει. Αφήνει όμως πίσω του το τεράστιο συγγραφικό του έργο, που έκανε με απαράμιλλο τρόπο το δράμα, τις αγωνίες και τους αγώνες του λαού μας υπόθεση των λαών του κόσμου. Αφήνει το Ζ, παγκόσμιο σύμβολο αντίστασης και ελευθερίας. Αφήνει την πράξη της αφοσίωσης στον άνθρωπο, την ελευθερία, και τη δικαιοσύνη. Είμαι υπερήφανος και ευγνώμων που πορευτήκαμε μαζί σε δύσκολες μέρες. Που μας έδεσε η αμοιβαία εκτίμηση και αγάπη. Που έδωσε στο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, ως βουλευτής επικρατείας, τη δική του σεμνή προσφορά. Καλό σου ταξίδι σύντροφε Βασίλη».
ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: “ο Βασίλης Βασιλικός υπήρξε σημαντικός άνθρωπος των γραμμάτων, της κοινωνικής και πολιτικής ζωής”
Με ενός λεπτού σιγή ξεκίνησε η συνεδρίαση της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Νωρίτερα, σε ανακοίνωσή του το κόμμα σημείωσε: «Με θλίψη αποχαιρετούμε σήμερα τον σπουδαίο συγγραφέα, διανοούμενο και σύντροφο Βασίλη Βασιλικό, έναν άνθρωπο που το έργο του μετέφερε σε όλο τον κόσμο τους αγώνες του ελληνικού λαού για τη Δημοκρατία.
Μπορεί ο Βασίλης Βασιλικός να έγινε ευρέως γνωστός από το μυθιστορηματικό του χρονογράφημα «Ζ», ωστόσο το λογοτεχνικό του κληροδότημα αποτελείται από ένα ογκώδες και σημαντικό έργο.
Στο «Ζ» η δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη προσφέρει την κρίσιμη και γόνιμη ύλη για έναν μαχητικό αντιδικτατορικό λόγο, αλλά καθώς αυτή ζυμώνεται με τη λογοτεχνική μαγιά, αναδεικνύει το κλίμα της εποχής και τις αιτίες που οδήγησαν στη χούντα των συνταγματαρχών.
Τη χούντα ο Βασιλικός την πολέμησε με την ίδια ζέση, τόσο από τα ερτζιανά κύματα της «Ντόιτσε Βέλε» – από τη Γερμανία, όπου ζούσε εξόριστος από τη χούντα -όσο και με την αρθρογραφία του. Γνώρισε παγκόσμια αναγνώριση από τα πολυμεταφρασμένα βιβλία του, αλλά και από τη μεταφορά του «Ζ» στον κινηματογράφο, εν μέσω δικτατορίας, από τον Κώστα Γαβρά.
Πριν απ’ όλα ο Βασίλης Βασιλικός υπήρξε σημαντικός άνθρωπος των γραμμάτων, της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, ενεργός πολίτης, ακόμη και με τη σημαντική τηλεοπτική του δράση, διαδίδοντας το βιβλίο, μέσω της αγαπημένης εκπομπής του στην ΕΡΤ 3. Άλλωστε, πάντοτε μεριμνούσε για τη διάδοση του πολιτισμού εκτός Αθηνών, αφού η Καβάλα υπήρξε ο τόπος καταγωγής του και η Θεσσαλονίκη πόλη όπου έζησε και σπούδασε στα χρόνια της νεότητάς του.
Δεν θα πάψει να αποτελεί φωτεινό παράδειγμα συνδυασμού της πολιτικής δράσης με το λογοτεχνικό της ισοδύναμο, ακόμη κι όταν αυτό περνάει από τα δύσβατα μονοπάτια του έρωτα.
Το 2019, ο Βασίλης Βασιλικός έκανε τη μεγάλη τιμή στον ΣΥΡΙΖΑ να τεθεί επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας και να κοσμήσει τη Βουλή με την παρουσία του τα επόμενα χρόνια.
Απευθύνουμε τα θερμά συλλυπητήριά μας στους οικείους του. Καλό ταξίδι…»
Μενδώνη: “Η απώλειά του αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό στα ελληνικά γράμματα”
«Με οδύνη πληροφορήθηκα τον θάνατο του σπουδαίου συγγραφέα και αγαπητού φίλου Βασίλη Bασιλικού. Κοσμοπολίτης, με κοινωνική συνείδηση και ενεργό δράση στην πολιτική ζωή του τόπου, έγραψε μυθιστορήματα στα οποία καθρεφτίστηκε η μεταπολεμική ελληνική περιπέτεια. Ανάμεσά τους το «Ζ», που έγινε παγκόσμια κινηματογραφική επιτυχία από τον Κώστα Γαβρά. Δεινός αφηγητής, τεχνίτης της ελληνικής γλώσσας, προσέγγιζε την ελληνική κοινωνία με δημοσιογραφική οξυδέρκεια, διεισδύοντας στις πολιτικές καταστάσεις, αναλύοντας, με δεινότητα τα κοινωνικά προβλήματα, με αποτέλεσμα τα βιβλία του να χρησιμεύουν εσαεί ως μαρτυρίες εποχών πολιτικής ανωμαλίας» αναφέρει σε δήλωσή της η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Όπως επισημαίνει η υπουργός, «η είσοδος του στα γράμματα με την πολύτιμη Τριλογία του, «Το φύλλο», «Το πηγάδι», «Τ´ αγγέλιασμα», αποτέλεσε το δικαίωμα του να πολιτογραφηθεί στων ιδεών την πόλη. Έδειξε αξιοζήλευτη στοχαστικότατα στην διαμόρφωση του χαρακτήρα των ηρώων του, κρατώντας «νυστέρι» στους κοινωνικούς λόγους που τους διαμόρφωσαν. Πολιτικός, κατά βάση, συγγραφέας, υπηρέτησε με την τέχνη του τα πιστεύω του, για τα οποία στρατεύτηκε, έχοντας και αξιοσημείωτη πολιτική δράση».
«Η απώλειά του αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό στα ελληνικά γράμματα. Τα βιβλία του θα βρίσκουν πάντα αναγνώστες και πολλά από αυτά θα διαβάζονται ως τεκμήρια της νεοελληνικής ιστορίας» τονίζει η υπουργός Πολιτισμού και καταλήγει: «Έζησε μία ελεύθερη και πλούσια ζωή σε εμπειρίες, που του έδωσαν έμπνευση κάνοντας τον έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς του καιρού μας. Τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στη Βάσω Παπαντωνίου, στην Ευρυδίκη και σε εκείνους που τον αγάπησαν».
ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ.: “Άφησε μοναδικό στίγμα στον χώρο των Γραμμάτων και των Τεχνών”
«Με βαθύ σεβασμό αποχαιρετούμε τον σπουδαίο Έλληνα συγγραφέα, Βασίλη Βασιλικό» αναφέρει στο συλλυπητήρο μήνυμά του το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. «Άφησε μοναδικό στίγμα στον χώρο των Γραμμάτων και των Τεχνών, με τα βιβλία του να μεταφράζονται σε 33 γλώσσες σε όλον τον κόσμο, καθιστώντας τον έναν από τους πιο μεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς με παγκόσμια αναγνώριση. Τα έργα του διατρέχουν τη νεότερη ελληνική ιστορία και απέδωσαν τη συλλογική συνείδηση για κρίσιμα γεγονότα. Η «Τριλογία», το «Ζ» για τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη, αποτελούν λογοτεχνικά ορόσημα σε μια συγγραφική διαδρομή, που πλούτισε τον ελληνικό πολιτισμό» αναφέρει επίσης. Το ΠΑΣΟΚ σημειώνει ακόμα για τον Βασίλη Βασιλικό: «Βαθιά δημοκράτης και ενεργός πολίτης αφήνει μία πολύτιμη παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές Ελλήνων και θα μνημονεύεται για πάντα». Ειλικρινή συλλυπητήρια στους οικείους του, καταλήγει η ανακοίνωση.
ΚΚΕ: “Αποχαιρετούμε με μεγάλη θλίψη και σεβασμό τον πολυτάλαντο Βασίλη Βασιλικό”
Στο συλλυπητήριο μήνυμά του το ΚΚΕ αναφέρει: «Αποχαιρετούμε με μεγάλη θλίψη και σεβασμό τον πολυτάλαντο Βασίλη Βασιλικό, συγγραφέα του εμβληματικού «Ζ» για τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, που έγινε ταινία με σπουδαίους συντελεστές και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.
Τον τιμούμε για τη σπουδαία συμβολή του στην εξέλιξη της σύγχρονης λογοτεχνίας μας, με το ιδιαίτερα πλούσιο σε όγκο και θεματολογία συγγραφικό έργο του, από το οποίο η Τριλογία – «Το Φύλλο-Το Πηγάδι-Τ’ Αγγέλιασμα» – εντάσσεται στον Κανόνα των κλασσικών έργων της ελληνικής λογοτεχνίας του 20ου αιώνα. Είναι, μάλιστα, ένας από τους δέκα πιο μεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς σε 33 γλώσσες και στη γλώσσα Μπράιγ».
Όπως σημειώνει: «Από το 1967 μέχρι το 1994 έζησε και εργάστηκε κυρίως στο εξωτερικό, τα πρώτα επτά χρόνια εξόριστος από τη χούντα κατά της οποίας ανέπτυξε δράση. Το ΚΚΕ εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του».
Τασούλας: “εκτός από το σπουδαίο έργο του στον πολιτισμό, ο Βασίλης Βασιλικός ξεχώρισε και για την ενασχόλησή με τα κοινά”
Τη θλίψη του για την εκδημία «του σπουδαίου ανθρώπου» και «μεγάλου Έλληνα συγγραφέα» Βασίλη Βασιλικού, εξέφρασε και ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Κωνσταντίνος Τασούλας. Σύμφωνα με τον Κ. Τασούλα, «εκτός από το σπουδαίο έργο του στον πολιτισμό, ο Βασίλης Βασιλικός ξεχώρισε και για την ενασχόλησή με τα κοινά.: Στις εκλογές του 2019 ως επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ την περίοδο 2019-2023, συνέβαλε αποφασιστικά στις προσπάθειες της Βουλής των Ελλήνων για την αναβάθμιση του πολιτισμού στη χώρα μας. Ο πολιτισμός αποτέλεσε και το επίκεντρο του έργου του την τριετία 1981-1984 ως αναπληρωτής γενικός διευθυντής της ΕΡΤ αλλά και ως πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO την περίοδο 1996-2004. Ήταν μέχρι σήμερα αντιπρόεδρος του Μορφωτικού Ιδρύματος της Ε.Σ.Η.Ε.Α.»
Φάμελλος: “Το έργο του Βασίλη Βασιλικού θα «Ζει» για πάντα”
«Ένας σπουδαίος άνθρωπος, ένας σπουδαίος συγγραφέας, δεν βρίσκεται πια κοντά μας. Ο Βασίλης Βασιλικός, άνθρωπος ευγενής, προσηνής και χαρισματικός, με πλούσια κοινωνική και πολιτική δράση, άφησε το δικό του ξεχωριστό αποτύπωμα στο χώρο των γραμμάτων, με το πολυσήμαντο, πολυβραβευμένο και πολυμεταφρασμένο έργο του» σημειώνει, μεταξύ άλλων σε δήλωσή του ο επικεφαλής της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Σωκράτης Φάμελλος. «Την περίοδο 2019-2023 είχαμε την τιμή να αποτελεί μέλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, ως Βουλευτής Επικρατείας. Το έργο του Βασίλη Βασιλικού θα «Ζει» για πάντα. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του» προσθέτει.
Χαρίτσης: “Θα τον διαβάζουμε, θα τον θυμόμαστε και θα επιστρέφουμε πάντα στο έργο του”
Την θλίψη του για την απώλεια του Βασίλη Βασιλικού εξέφρασε και ο Αλέξης Χαρίτσης, ο επικεφαλής της νέας Κ.Ο. με 11 αποχωρήσαντες απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ βουλευτές. Σε ανάρτησή του στο Facebook, ο ανεξάρτητος βουλευτής τονίζει ότι «ο Βασίλης Βασιλικός υπήρξε μια κορυφαία μορφή της ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ως πολίτης του κόσμου και πολυγραφότατος δημιουργός, που συνέδεσε το όνομά του με προοδευτικές και αριστερές διεκδικήσεις πολλών χωρών, έγινε ένας από τους πιο πολυμεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς.
Όπως σημειώνει, «στο έργο του κινήθηκε με άνεση από το πεδίο των πολιτικών αποφάσεων μέχρι τη ζωή στις λαϊκές γειτονιές, συνομιλώντας από τον Καμύ και τον Ζιντ μέχρι τη λαϊκή τέχνη και τον Στέλιο Καζαντζίδη. Με αυτόν τον τρόπο αποτελούσε πρότυπο διανοούμενου για τη σύγχρονη Αριστερά μέχρι το τέλος της ζωής του. Το 2019 επιλέχθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα να ενταχθεί, ως επικεφαλής, στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ». «Από το 1949 έγραφε ανελλιπώς. “Το φύλλο-Το πηγάδι-Τ’ αγγέλιασμα”, “Γλαύκος Θρασάκης”, “Εκτός των Τειχών” αποτελούν κορυφαίες συγγραφικές του στιγμές. Με το μυθιστόρημα “Ζ”, που αναφέρεται στη δολοφονία του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη, γνώρισε διεθνή επιτυχία. Το “Ζ”, που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Κώστα Γαβρά σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη, αποτέλεσε σταθμό, όχι μόνο για τους δημιουργούς του, αλλά και την ιστορία του πολιτικού κινηματογράφου διεθνώς.
Ο Λίνος Πολίτης στην Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας δίνει με ακρίβεια το αποτύπωμά του: «Ο Βασιλικός εξέφρασε με καινούρια, μοντέρνα γλώσσα, μια γλώσσα πυκνή και πολυσήμαντη, τη διάλυση, τη σύγχυση, την απογοήτευση, τη διαμαρτυρία, τη φυγή – ό,τι χαρακτηρίζει και ό,τι αποτελεί την τέταρτη διάσταση της αινιγματικής εποχής του».
Θα τον διαβάζουμε, θα τον θυμόμαστε και θα επιστρέφουμε πάντα στο έργο του», καταλήγει ο Αλ. Χαρίτσης.