Παγκόσμια μέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών: Στοιχεία που σοκάρουν – Το μήνυμα 23 οργανώσεων

Η βία κατά των γυναικών, βία που καταλήγει τι περισσότερες φορές σχεδόν με ακρίβεια στη δολοφονία τους (γυναικοκτονίες) έχει μακρυά «παράδοση» στην ελληνική κοινωνία χωρίς δυστυχώς σημάδια εξάλειψης.   Mόνο το πρώτο τετράμηνο του 2023 είχαν καταγραφεί από την Αστυνομία 3.100 περιστατικά βίας σε όλη την Ελλάδα, όταν μόνο το 1 στα 40 περιστατικά τελικά καταγγέλλεται.

Πριν τελειώσει το 2023, 9 γυναίκες έχουν δολοφονηθεί από τον νυν ή πρώην σύντροφο τους ή κάποιο άντρα. Σε έρευνα της έκθεσης GSNI, το 26% των γυναικών άνω των 15 ετών έχουν υποστεί βία από τον σύντροφό τους. 

Χαρακτηριστικά από την έρευνα του Μεσογειακού Ινστιτούτου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR) δείχνουν ότι το 2021 η Ελλάδα είχε καταγράψει αύξηση 187,5% στις γυναικοκτονίες, που ήταν η υψηλότερη στην Ευρώπη.

Θλιβερά είναι και τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το 25% των ερωτηθέντων εκφράζει την άποψη ότι είναι δικαιολογημένο ένας άνδρας να χτυπάει τη γυναίκα του.

• Την ίδια ώρα στην έκθεση του ΟΗΕ αναφέρεται ότι ο αριθμός των γυναικών και των κοριτσιών που δολοφονήθηκαν παγκοσμίως το 2022 έχει αυξηθεί στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών.

Περίπου 89.000 γυναίκες και κορίτσια δολοφονήθηκαν σκόπιμα πέρυσι, ανέφεραν η UN Women που καλύπτει τα γυναικεία ζητήματα και η UNODC που είναι υπεύθυνη για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος.

Ο ανησυχητικός αριθμός των γυναικοκτονιών είναι μια έντονη υπενθύμιση ότι η ανθρωπότητα εξακολουθεί να παλεύει με βαθιά ριζωμένες ανισότητες και βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών.

Οι τρεις γυναικοκτονίες που συγκλόνισαν τα τελευταία χρόνια

Το πρωί της Παρασκευής 14 Ιανουαρίου του 2022 οι φωνές της ακούστηκαν σε όλη τη γειτονιά. Ζητούσε βοήθεια ενώ δεχόταν χτυπήματα από το χέρι του συντρόφου της. Είχαν μόλις τρεις μήνες σχέση. Τα χτυπήματα απανωτά σε κεφάλι και πλευρά.  Όταν η αστυνομία έφτασε στο σπίτι τη βρήκαν λιπόθυμη, να αιμορραγεί. Ο δράστης είχε πάρει το αυτοκίνητο και είχε εξαφανιστεί για να γλιτώσει τη σύλληψη. Μετά από τρεις ημέρες, συνοδεία δικηγόρου, παρουσιάστηκε στη Διεύθυνση Ασφαλείας Νοτιοανατολικής Αττικής όπου ομολόγησε την πράξη του – ισχυριζόμενος όμως πως δεν ήθελε να την στείλει στο νοσοκομείο (!)

• Η ‘Ολγα μετά από 1.5 χρόνο νοσηλείας, δεν μπορούσε ούτε να μιλήσει, αγνώριστη και σε κατάσταση φυτού». Έδωσε μάχη αλλά δεν τα κατάφερε, ξεψύχησε από τα βαρύτατα τραύματά της κακοποίησής της. 

Για πάνω από 20 χρόνια ο Βαγγέλης, ο δολοφόνος της, κακοποιούσε τις κοπέλες και συζύγους του και πάντοτε γλίτωνε. Το δικαστήριο (κατά πλειοψηφία) του αναγνώρισε το ελαφρυντικό της καλής συμπεριφοράς μετά την πράξη, αφού μετά τον άγριο ξυλοδαρμό της, ειδοποίησε την αδελφή του και εκείνη το ΕΚΑΒ κι έτσι όπως είπε ο εισαγγελέας, «συνέβαλε στο να παραμείνει στη ζωή το θύμα»

Αναγνώριση ελαφρυντικού όμως έγινε και για τον σύζυγο της Έφης Τσιχλάκη, η οποία τον Μάρτιο του 2016 είχε βρεθεί νεκρή με μια σφαίρα στο κεφάλι και άγρια κακοποιημένη μέσα στο σπίτι της στα Χανιά. Στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο του Αρείου Πάγου ο Κώστας Λεμενιτάκης, που είχε καταδικαστεί με ποινή χάδι 8 χρόνων, αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό της…καλής συμπεριφοράς και αφέθηκε ελεύθερος!

Το μήνυμα της Πρωτοβουλίας κατά των γυναικοκτονιών

Η Πρωτοβουλία κατά των γυναικοκτονιών, στην οποία συμμετέχουν 23 γυναικείες οργανώσεις, εξέδωσε μήνυμα για την 25η Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, ενώ καλεί όλες κι όλους να συμμετάσχουν στις κινητοποιήσεις και στις εκδηλώσεις που θα γίνουν σε όλη την Ελλάδα. Η κεντρική κινητοποίηση θα γίνει το Σάββατο στην Αθήνα, στην  Πλατεία Κλαυθμώνος, στις 12.30.

Ολόκληρη η ανακοίνωση- κάλεσμα:

«H 25η Νοεμβρίου, είναι η παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, καθιερωμένη από τον ΟΗΕ το 1999. Δεν είναι ημέρα γιορτής, αλλά ημέρα αγώνα, με σκοπό την ενδυνάμωση των γυναικών και την αντίστασή μας στη βία σε όλες τις μορφές της, στον ιδιωτικό και το δημόσιο χώρο, καθώς και για την ευαισθητοποίηση όλης της κοινωνίας για το φαινόμενο αυτό, που δηλητηριάζει τις ζωές μας. Και βεβαίως για την διεκδίκηση μέτρων πρόληψης και τιμωρίας από την πολιτεία.

Οι δράσεις του φεμινιστικού κινήματος, όπως το κίνημα me too τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι έχουν φέρει αποτελέσματα, ώστε το φαινόμενο της βίας έχει γίνει ορατό. Το βλέπουμε στη λογοτεχνία, το θέατρο, τις αναλύσεις στον τύπο. Ακόμα πιο ορατή φαίνεται η συνειδητοποίηση στις γυναίκες, ότι μπορούν και πρέπει να προσπαθήσουν να την αποτινάξουν. Όμως, η βία δεν μειώνεται.

Η πανδημία COVID-19 αποκάλυψε ότι η τοξική αρρενωπότητα κυριαρχεί ακόμα στην κοινωνία μας, με αποτέλεσμα μια πρωτόγνωρη αύξηση στα καταγεγραμμένα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας: Οι καταγγελίες γυναικών που κατέγραψε η Ελληνική Αστυνομία, από 4.264 το 2020, αυξήθηκαν σε 7.375 το 2021, σε 10.131 το 2022 και 8.865 το πρώτο 10μηνο του 2023, δηλαδή 33 περιστατικά την ημέρα. Οι γυναικοκτονίες στο πλαίσιο ενδοοικογενειακής βίας, από 9 το 2020 έφτασαν τις 23 το 2021 και για το 2022, από τα ΜΜΕ, γνωρίζουμε πως τουλάχιστον 16 γυναίκες είναι δολοφονημένες από το χέρι του συντρόφου τους ή μέλους της οικογένειάς τους.

Η βία κατά των γυναικών μπορεί να λάβει διάφορες μορφές: ενδοοικογενειακή ή ενδοσυντροφική, βιασμός και άλλες μορφές σεξουαλικής κακοποίησης, σεξουαλική παρενόχληση, ακόμα και διαδικτυακή βία. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 33% των γυναικών έχουν υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία, ενώ το 22% έχουν υποστεί βία από τον σύντροφό τους. Μία στις τρεις γυναίκες έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από την ηλικία των 15 ετών, αλλά πολλές εξ αυτών δεν το λένε πουθενά. Πάρα πολλοί παραβάτες παραμένουν ατιμώρητοι. Οι διακρίσεις και ο σεξισμός αποτελούν καθημερινότητα για τις γυναίκες στην κοινωνική και εργασιακή τους ζωή.

Η βία κατά των γυναικών αναπαράγει τις σχέσεις εξουσίας και συνιστά παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους.
Η κατακόρυφη αύξηση της ορατότητας της βίας κατά των γυναικών/κοριτσιών τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα καταδεικνύει την έλλειψη αναγνωρισιμότητας του φαινομένου και των συνεπειών του, αλλά και την αδιαφορία ή την ανοχή της πολιτείας.
Την 1η Οκτωβρίου, τέθηκε σε ισχύ για την ΕΕ η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, η οποία στη χώρα μας είναι νόμος εδώ και 5 χρόνια. (Ν.4531/2018). Αποτελεί ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για την προστασία των γυναικών από κάθε μορφή βίας που αποσκοπεί στην πρόληψη, τη δίωξη και την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, καθώς και στην εφαρμογή ολοκληρωμένων και συντονισμένων πολιτικών. Στην Ελλάδα έχουμε ελλιπή εφαρμογή της, που ουσιαστικά οδηγεί στην ακύρωσή της. Η Ελληνική Αστυνομία δημιούργησε 73 επιτελικές Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, καθώς και 18 Γραφεία Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας. Αυτά όμως δεν επαρκούν και οι αστυνομικοί που τα στελεχώνουν δεν είναι επαρκώς εκπαιδευμένοι.

Απαιτούμε:
• Άμεση έναρξη συστηματικής διαβούλευσης και ουσιαστικής συνεργασίας των συναρμόδιων Υπουργείων και Διευθύνσεων της Γενικής Γραμματείας με τις Γυναικείες Οργανώσεις και εξειδικευμένες ΜΚΟ, με στόχο τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και αξιολόγηση νομοθετικών ή άλλων παρεμβάσεων, που θα ανταποκρίνονται στις 18 κατεπείγουσες και στις 34 επείγουσες συστάσεις της GREVIO

• Άμεση έναρξη των απαιτούμενων διαδικασιών για την σταδιακή αλλά πλήρη εφαρμογή των 67 συστάσεων που διατύπωσε η GREVIO, ως αποτέλεσμα της αξιολόγησής της για τον τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα εφαρμόζει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, καθώς και ψήφιση εφαρμοστικού νόμου για την εφαρμογή της

• Μηδενική ανοχή απέναντι σε όλες τις μορφές βίας κατά των γυναικών

• Επανασύσταση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων και επιστροφή της, όπως και του ΚΕΘΙ, στο Υπουργείο Εσωτερικών

• Κατάργηση του νόμου Τσιάρα για την υποχρεωτική συνεπιμέλεια, που θέτει σε κίνδυνο τα δικαιώματα των παιδιών και την ασφάλεια των γυναικών. Κατάργηση σεμιναρίων δικαστών και ειδικών ψυχικής υγείας για το σύνδρομο γονεϊκής αποξένωσης και συναφείς όρους, το οποίο αποτελεί κίνδυνο για κακοποιημένες μητέρες και παιδιά

• Να συμπεριληφθεί στο Ποινικό μας σύστημα ο όρος Γυναικοκτονία, διότι περιγράφει το έγκλημα που γίνεται λόγω του φύλου, δηλαδή η γυναίκα δολοφονείται ακριβώς επειδή είναι γυναίκα, με την πατριαρχική αντίληψη της ανωτερότητας, της ιδιοκτησίας και της εξουσίας πάνω στη ζωή της.

• Μέτρα προστασίας και στήριξης όλων των γυναικών επιζωσών βίας και των παιδιών τους – θυμάτων ή μαρτύρων της βίας, ανεξαρτήτως τάξης, εθνικότητας, φυλής, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού, γλώσσας, πολιτισμικών χαρακτηριστικών

• Άμεση ανταπόκριση της Αστυνομίας στις εκκλήσεις για βοήθεια και αυτεπάγγελτη ανάληψη δράσης για την περαιτέρω νομική διαδικασία

• Διασφάλιση και ενίσχυση του δικτύου των δομών στήριξης γυναικών και της υπεράσπισης του δημόσιου χαρακτήρα τους, καθώς και τη στελέχωσή τους με μόνιμο προσωπικό

• Λειτουργία των ιατροδικαστικών υπηρεσιών τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες

• Εφαρμογή της νομοθεσίας, ώστε να διασφαλίζεται η ποινική δίωξη όσων εμπλέκονται στη διακίνηση και εμπορία γυναικών και ανηλίκων (trafficking)

• Προγράμματα πρόληψης και ευαισθητοποίησης για εκπαιδευτικούς φοιτητές/τριες, μαθητές/τριες, γιατρούς, νοσηλευτές/τριες, δικηγόρους, τις διωκτικές και δικαστικές αρχές και τα στελέχη των δημόσιων υπηρεσιών

• Εφαρμογή της Σύμβασης 190 για την Εξάλειψη της Βίας και Παρενόχλησης στο εργασιακό περιβάλλον της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, η οποία κυρώθηκε με τον νόμο 4808/2021, αλλά παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανενεργή
Για να ζούμε όλες και όλοι σε μια δίκαιη και ισότιμη κοινωνία, οι γυναίκες, τα κορίτσια και όλα τα παιδιά πρέπει να μπορούν να ζουν χωρίς καθημερινή ανασφάλεια, φόβο και βία.

Κάνουμε έκκληση στους άντρες να αντιδράσουν στη βία, γιατί όταν κλείνουν τα μάτια στη βία, γίνονται συνένοχοι. Η βία μας αφορά όλους και όλες.

ΜΗ ΣΩΠΑΙΝΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΑ
Αναζήτησε βοήθεια
Στη γραμμή SOS 15900
Στη Γραμμή Δίπλα σου του Ελληνικού Δικτύου Γυναικών Ευρώπης 2109700814
ή σε όποια γυναικεία οργάνωση εμπιστεύεσαι

Σάββατο 25 Νοεμβρίου 2023
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Αθήνα, Πλατεία Κλαυθμώνος, 12.30

Η Πρωτοβουλία κατά των Γυναικοκτονιών (συμμετέχουν 23 οργανώσεις) 22/11/2023»