Κασσελάκης: Σημασία δεν έχει (μόνο) τι αισθάνεσαι αλλά και πώς σε βλέπουν οι άλλοι…

Οι ψηφοφόροι επηρεάζονται πολύ συχνά από τα στερεότυπα, από την αντίληψη που διαμορφώνεται, δηλαδή, είτε ιστορικά, είτε συγκυριακά, σχετικά με τα πολιτικά πρόσωπα. Κάποιος που ηγείται, για παράδειγμα, ενός παραδοσιακού δεξιού κόμματος στην καλύτερη περίπτωση οι πολίτες θα τον εντάξουν στο πολιτικό φάσμα και στον (αμφισβητούμενο) άξονα αριστερά- δεξιά το πολύ μέχρι το κέντρο ή την κεντροδεξιά. Είναι γνωστό πως σε αυτή την περιοχή κρίνονται, άλλωστε, οι εκλογικές μάχες.

Κάποιος που ηγείται ενός αριστερού κόμματος θα ενταχθεί από τους πολίτες μεταξύ κεντροαριστεράς και αριστεράς, ίσως με τις κατάλληλες πολιτικές κινήσεις να βρεθεί να προσελκύει και ψηφοφόρους από την περιοχή του κέντρου. Μόνο συγκυριακά –αν κι αυτή η συγκυρία μπορεί να διαρκέσει σχετικά μεγάλη περίοδο– και εξαιτίας της απουσίας πειστικές εναλλακτικής λύσης διακυβέρνησης μπορεί ένα τμήμα του γενικού εκλογικού πληθυσμού να μετακινηθεί από την περιοχή παραδοσιακής του ένταξης στην απομακρυσμένη πλευρά του πολιτικού φάσματος. Το είδαμε, για παράδειγμα, στην μνημονιακή περίοδο με την μετακίνηση ψηφοφόρων της Ν.Δ (η επίδραση της υπέρογκης υπερφορολόγησης στα ακίνητα ήταν σημαντική) προς τον “αθώο” και φέρελπι ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα. Στιγμιαία σχεδόν, διότι, ως γνωστόν, το τρίτο μνημόνιο αφαίρεσε τα παραπάνω χαρακτηριστικά.

Τα κόμματα εξουσίας πρέπει να έχουν μία συμπαγή εκλογική βάση που αυτοπροσδιορίζεται σταθερά σε συγκεκριμένη περιοχή του πολιτικού φάσματος, κι από εκεί και πέρα δρά η προσέλκυση ψηφοφόρων από ευρύτερες περιοχές ώστε να δημιουργείται η κρίσιμη μάζα ποσοστού διακυβέρνησης και, ίσως, πολιτικής ηγεμονίας. Το ζούμε τα τελευταία χρόνια με την κυβέρνηση Μητσοτάκη σε συνδυασμό με την απαξίωση του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ.

Τούτων ειπωθέντων, ο νέος αρχηγός του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης διατρέχει έναν (επιπλέον) κίνδυνο: της απουσίας ευκρινούς (προσωπικής) πολιτικής ταυτότητας που συμπαρασύρει σε κάποιο βαθμό και την ταυτότητα του συρρικνωμένου πολιτικά και εκλογικά χώρου του οποίου ηγείται. Είναι αρκετά εντυπωσιακό -αν και αναμενόμενο- το εύρημα στην δημοσκόπηση της GPO (Star) για τον Στέφανο Κασσελάκη (πίνακας):

Το 17% θεωρούν ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είναι κεντροδεξιός, το 17,4% κεντροαριστερός, το 15,6% κεντρώος και το 14,3% δεξιός. Ενώ, δηλαδή, ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ προσδιορίζεται στην περιοχή του πολιτικού φάσματος από την κεντροαριστερά έως την αριστερά, κι ενώ ο Στέφανος Κασσελάκης προσπαθεί να τονίσει τα αριστερά χαρακτηριστικά του (προφανώς γνωρίζοντας ποιό κόμμα ανέλαβε), το ευρύ κοινό προσλαμβάνει την ιδεολογική του ταυτότητα μάλλον ως …χυλό. Μάλιστα, το ποσοστό που τον θεωρεί αριστερό (6,1%) είναι πολύ μικρότερο από εκείνο που τον θεωρεί δεξιό( 14,3%)! Το δε άθροισμα αριστερός+κεντροαριστερός ( 23,5%) είναι αρκετά μικρότερο από το κεντροδεξιός+ δεξιός (31,3%).

Το συγκεκριμένο αποτέλεσμα δεν αφορά τους δεδομένους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ αλλά το σύνολο του εκλογικού σώματος, στο οποίο, όμως, απευθύνεται δυνητικά κάθε κόμμα εξουσίας. Και για τον επιπλέον λόγο ότι το σώμα εκείνων που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον πολύ μικρότερο από εκείνο όσων τον ψήφισαν το 2019 ή το 2015.

Θα πει κάποιος πως αυτή η διασπορά ή και πολυσυλλεκτικότητα του Στέφανου Κασσελάκη θα μπορούσε να είναι ένα κρυφό πλεονέκτημα. Ίσως, σε έναν κόσμο χωρίς ανισότητες και κοινωνικά διακυβεύματα. Κάτι τέτοιο δεν υφίσταται. Επιπροσθέτως, η ιδεολογική και πολιτική ηγεμονία του Κυριάκου Μητσοτάκη στην περιοχή από το κέντρο έως την δεξιά είναι σε ορατό χρόνο αδιαμφισβήτητη και αδιάτρητη από οποιονδήποτε άλλον. Συνυπολογίστε και την όποια (μικρή) επιρροή του Νίκου Ανδρουλάκη στην περιοχή κεντροαριστερά-κέντρο.

Ο πίνακας αποδεικνύει πως ο νέος αρχηγός είναι ένα φαρδύ κοστούμι στην στενή και αποστεωμένη “κοψιά” του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ. Μπορεί να θρέψει αρκετά το κομματικό σώμα με την προσέλκυση ψηφοφόρων ώστε το κοστούμι να ταιριάξει; Δύσκολο. Από την άλλη δημιουργείται ο κίνδυνος να αποχωρήσουν ψηφοφόροι που αυτοπροσδιορίζονται ως αριστεροί καθώς δεν μπορούν να ταυτιστούν ιδεολογικά με τη νέα ηγεσία και να προτιμήσουν, π.χ το ΚΚΕ. Στις δημοσκοπήσεις ήδη φαίνεται.

Τι μπορεί να γίνει; Εκ πρώτης όψεως,ελάχιστα πράγματα. Η συζήτηση περί ενότητας- διάσπασης, ωστόσο, αποκτά και χαρακτηριστικά που αφορούν τον πίνακα της δημοσκόπησης. Ο Στέφανος Κασσελάκης δύσκολα μπορεί να υπερβεί τις προσλαμβάνουσες που έχουν οι πολίτες για τον ίδιο. Δεν μπορείς να μάθεις σε νέο σκύλο παλιά κόλπα (you can’t teach an old dog new tricks), και είναι βέβαιο πως ο αμερικανοτραφής αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ το γνωρίζει.

Μπορεί, όμως, να δημιουργήσει ένα πολιτικό προφίλ που να ταιριάξει αυτές τις αντιφάσεις. Να κρατήσει, δηλαδή, για τον εαυτό του τον ρόλο αναφορά στον κεντρώο χώρο μέχρι τις παρυφές τις κεντροαριστεράς και να ενσωματώσει εκείνα τα παραδοσιακά στοιχεία και τα πρόσωπα του κόμματός του που μπορούν να συνομιλούν με ακροατήρια με τα οποία ο ίδιος δεν μπορεί εύκολα να αποκαταστήσει επικοινωνία. Αυτό δεν αφορά παρωχημένες πολιτικές φιγούρες με ιστορικό μεν βάρος αλλά μικρή έως ανύπαρκτη αναφορά στο σήμερα, αφορά, όμως, νεότερα στελέχη με διείσδυση σε ακροατήρια και ευκρινέστερο πολιτικό στίγμα. Τα παραπάνω προϋποθέτουν, όμως, πρωτοβουλίες, αποφασιστικότητα αλλά και συμβιβασμούς. Η ηγετικότητα περιλαμβάνει και τους τελευταίους.

Σημασία έχουν, εν ολίγοις, εκείνοι που φέρνουν ή συγκρατούν κόσμο, κι όχι εκείνοι που είναι σχεδόν αδιάφοροι πιά ή διώχνουν κόσμο. Τέτοια πρόσωπα υπάρχουν και στους υποστηρικτές και στους εσωκομματικούς αντιπάλους. Πρωτίστως, όμως, πρέπει να αποκτήσει έννοια και εικόνα ο χυλός. Δηλαδή, δεν είναι μόνο τι αισθάνεται ότι είναι ο Στέφανος Κασσελάκης αλλά και πως τον βλέπουν οι ψηφοφόροι…