Χαμάς: Η διαδρομή της χρυσής χρηματοδότησης – Πώς και από βρίσκουν χρήματα – Ο ρόλος του Κατάρ και των τούνελ της Γάζας

Η παλαιστινιακή μαχητική οργάνωση Χαμάς χρησιμοποιεί ένα παγκόσμιο δίκτυο χρηματοδότησης για να διοχετεύει υποστήριξη από φιλανθρωπικά ιδρύματα και φιλικά έθνη, περνώντας μετρητά μέσω σηράγγων στη Λωρίδα της Γάζας ή χρησιμοποιώντας κρυπτονομίσματα για να παρακάμψει τις διεθνείς κυρώσεις, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες και αξιωματούχους. Ωστόσο, η Χαμάς, η οποία κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας, θα αντιμετωπίσει ακόμα περισσότερα εμπόδια στην πρόσβαση σε κεφάλαια μετά το αμόκ των ενόπλων της οργάνωσης που σκότωσαν εκατοντάδες Ισραηλινούς, κυρίως αμάχους. Το Ισραήλ απάντησε με τον σφοδρότερο βομβαρδισμό της Γάζας στα 75 χρόνια των συγκρούσεων.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, σύμφωνα με το Reuters, η ισραηλινή αστυνομία δήλωσε ότι πάγωσε έναν τραπεζικό λογαριασμό της Barclays, τον οποίο οι Αρχές δήλωσαν ότι συνδέεται με τη συγκέντρωση χρημάτων της Χαμάς, και μπλόκαρε λογαριασμούς κρυπτονομισμάτων που χρησιμοποιούνταν για τη συγκέντρωση δωρεών, χωρίς να διευκρινίσει πόσοι λογαριασμοί ή την αξία των περιουσιακών στοιχείων.

Η κίνηση αυτή έδωσε μια ματιά σε ένα πολύπλοκο οικονομικό δίκτυο, μερικώς νόμιμο, εν πολλοίς κρυφό, που στηρίζει τη Χαμάς ή το Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης, και την κυβέρνησή της στη Λωρίδα της Γάζας, την οποία διοικεί από το 2007.

Από που προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού της Χαμάς, ύψους άνω των 300 εκατομμυρίων

Ο Μάθιου Λεβίτ, πρώην αξιωματούχος των ΗΠΑ που ειδικεύεται στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, εκτίμησε ότι το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού της Χαμάς, που υπερβαίνει τα 300 εκατομμύρια δολάρια, προέρχεται από φόρους στις επιχειρήσεις, καθώς και από χώρες όπως το Ιράν και το Κατάρ ή από φιλανθρωπικές οργανώσεις.

Τον περασμένο Φεβρουάριο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι η Χαμάς συγκεντρώνει κεφάλαια σε άλλες χώρες του Κόλπου και λαμβάνει δωρεές από Παλαιστίνιους, άλλους ομογενείς και τις δικές της φιλανθρωπικές οργανώσεις. Πάντως, το Reuters δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με αξιωματούχους της Χαμάς για να σχολιάσουν το θέμα. Στο παρελθόν, η Χαμάς έχει δηλώσει ότι οι οικονομικοί περιορισμοί που επιβάλλονται στους δωρητές της ήταν μια προσπάθεια εξουδετέρωσης της νόμιμης αντίστασης κατά του Ισραήλ.

Η Χαμάς, στην οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις αφού έχει χαρακτηρισθεί ως τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και όχι μόνο, χρησιμοποιούσε όλο και περισσότερο κρυπτονομίσματα, πιστωτικές κάρτες ή επινοημένες εμπορικές συμφωνίες για να αποφύγει τους αυξανόμενους διεθνείς περιορισμούς, δήλωσε ο Μάθιου Λεβίτ. «Η Χαμάς ήταν ένας από τους πιο επιτυχημένους χρήστες κρυπτογράφησης για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας» δήλωσε, από την πλευρά του, ο Τομ Ρόμπινσον, συνιδρυτής της εταιρείας ερευνών blockchain, Elliptic.

Ωστόσο, φέτος, η Χαμάς δήλωσε ότι θα απομακρυνθεί από τα κρυπτονομίσματα ύστερα από μια σειρά απωλειών. Το σύστημα λογιστικών βιβλίων των κρυπτονομισμάτων μπορεί να καταστήσει τις συναλλαγές αυτές ανιχνεύσιμες. Οι ερευνητές blockchain, TRM Labs, δήλωσαν αυτή την εβδομάδα σε ένα ερευνητικό σημείωμα ότι η συγκέντρωση κεφαλαίων με κρυπτονομίσματα έχει προηγουμένως αυξηθεί ύστερα από κύκλο βίας που αφορούσε στη Χαμάς. Έπειτα από μάχες τον Μάιο του 2021, οι διευθύνσεις κρυπτογράφησης που ελέγχονταν από τη Χαμάς, έλαβαν περισσότερα από 400.000 δολάρια, δήλωσε η TRM Labs.

Παρ’ όλα αυτά, μετά τη βία της 7ης Οκτωβρίου, εξέχουσες ομάδες υποστήριξης που συνδέονται με τη Χαμάς, είχαν διακινήσει μόλις μερικές χιλιάδες δολάρια μέσω κρυπτονομισμάτων, όπως σημείωσε η TRM. «Ένας πιθανός λόγος για τον χαμηλό όγκο δωρεών είναι ότι οι ισραηλινές Αρχές τις στοχοποιούν άμεσα» δήλωσε η TRM, προσθέτοντας ότι το Ισραήλ είχε κατασχέσει κρυπτονομίσματα, αξίας «δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων» από διευθύνσεις που συνδέονται με τη Χαμάς τα τελευταία χρόνια.

Μεταξύ του Δεκεμβρίου 2021 και του Απριλίου του τρέχοντος έτους, το Ισραήλ κατέσχεσε σχεδόν 190 λογαριασμούς κρυπτονομισμάτων που, όπως είπε, συνδέονταν με τη Χαμάς.

Ο ρόλος του Κατάρ στη χρηματοδότηση της Χαμάς

Είτε μέσω κρυπτονομισμάτων είτε με άλλα μέσα, οι σύμμαχοι της Χαμάς έχουν βρει τρόπους να μεταφέρουν χρήματα στη Γάζα. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ έχει δηλώσει ότι το Ιράν παρέχει έως και 100 εκατομμύρια δολάρια ετησίως για την υποστήριξη παλαιστινιακών ομάδων, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς, και έχει αναφέρει μεθόδους διακίνησης των χρημάτων μέσω εταιρειών, ναυτιλιακών συναλλαγών και πολύτιμων μετάλλων.

Οι ιρανικές Αρχές δεν απάντησαν αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.

Μέχρι πέρσι, η Χαμάς είχε δημιουργήσει ένα μυστικό δίκτυο εταιρειών που διαχειρίζεται επενδύσεις ύψους 500 εκατομμυρίων δολαρίων σε εταιρείες από την Τουρκία έως τη Σαουδική Αραβία, όπως δήλωσε το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο ανακοίνωσε κυρώσεις σε βάρος των εταιρειών τον Μάιο του 2022.

Το Ισραήλ κατηγορεί εδώ και καιρό τους θρησκευτικούς ηγέτες του Ιράν ότι υποδαυλίζουν τη βία, προμηθεύοντας με όπλα τη Χαμάς. Η Τεχεράνη, η οποία δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ, λέει ότι παρέχει ηθική και οικονομική υποστήριξη στην οργάνωση.

Η υποστήριξη του παλαιστινιακού ζητήματος αποτελεί πυλώνα της Ισλαμικής Δημοκρατίας από την επανάσταση του 1979 και έναν τρόπο για τη χώρα να διαμορφώνει τον εαυτό της ως ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου.

Το – πλούσιο σε φυσικό αέριο – Κατάρ έχει, επίσης, καταβάλει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στη Γάζα από το 2014, ενώ κάποια στιγμή ξόδεψε 30 εκατομμύρια δολάρια τον μήνα για να βοηθήσει στη λειτουργία του μοναδικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής του θύλακα και να στηρίξει άπορες οικογένειες και δημόσιους υπαλλήλους της κυβέρνησης της Χαμάς.

«Η βοήθεια του Κατάρ παρέχει 100 δολάρια στις φτωχότερες παλαιστινιακές οικογένειες και παρατείνει την περίοδο παροχής ηλεκτρικού ρεύματος κατά τη διάρκεια μιας ημέρας στη Γάζα», δήλωσε αξιωματούχος του Κατάρ, απαντώντας σε αίτημα για κυβερνητικό σχόλιο, προσθέτοντας ότι βοήθησε «να διατηρηθεί η σταθερότητα και η ποιότητα ζωής για παλαιστινιακές οικογένειες».

Το Κατάρ βαδίζει σε τεντωμένο σχοινί εξωτερικής πολιτικής, φιλοξενώντας τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στην περιοχή, τους Ταλιμπάν και άλλες οργανώσεις, έχοντας έτσι συχνά διαμεσολαβητικό ρόλος.

Μετρητά από το Κατάρ στη Λωρίδα της Γάζας

Πάντως, η χρηματοδότηση του Κατάρ για τη Γάζα περνά στην πραγματικότητα από το Ισραήλ, δήλωσε πηγή που γνωρίζει τη διαδικασία. Τα κεφάλαια μεταφέρονται ηλεκτρονικά από το Κατάρ στο Ισραήλ. Ισραηλινοί αξιωματούχοι και αξιωματούχοι του ΟΗΕ μεταφέρουν μετρητά με τα χέρια από τα σύνορα στη Γάζα.

Τα μετρητά διανέμονται απευθείας σε άπορες οικογένειες και δημόσιους υπαλλήλους στη Γάζα και κάθε οικογένεια ή άτομο πρέπει να υπογράψει δίπλα στο όνομά του ότι έλαβε τα μετρητά. Ένα αντίγραφο αυτού του φύλλου πηγαίνει στο Ισραήλ, ένα στον ΟΗΕ και ένα στο Κατάρ.

«Η βοήθεια του Κατάρ προς τη Λωρίδα της Γάζας συντονίζεται πλήρως με το Ισραήλ, τον ΟΗΕ και τις ΗΠΑ», δήλωσε ο κυβερνητικός αξιωματούχος του Κατάρ. Τα τελευταία χρόνια, το Κατάρ αγόραζε καύσιμα από το Ισραήλ για τον μοναδικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής της Γάζας. Έστειλε, επίσης, καύσιμα από την Αίγυπτο, τα οποία η Χαμάς μπορεί να μεταπωλεί, χρησιμοποιώντας τα έσοδα για μισθούς.

Ο Στίφεν Ράιμερ της δεξαμενής σκέψης, Royal United Services Institute, προέβλεψε ότι οι νέες προσπάθειες για τον πλήρη περιορισμό της πρόσβασης της οργάνωσης στα επίσημα οικονομικά κανάλια θα έχουν περιορισμένη επιτυχία. «Οι τακτικές χρηματοδότησής τους έχουν αναπτυχθεί για να τα παρακάμπτουν αυτά» ανέφερε ο ίδιος χαρακτηριστικά.