Θρόμβωση: Η πιο αποτελεσματική πρόληψη είναι η κίνηση!

Η καθιστική ζωή, βασικό χαρακτηριστικό του σύγχρονου τρόπου ζωής και η μειωμένη φυσική δραστηριότητα αποτελούν μία κατάσταση ασύμβατη με την ανθρώπινη φύση, που μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερο κίνδυνο πήξης του αίματος και αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης (13 Οκτωβρίου). Κι όμως, αρκούν 30΄την ημέρα για πέντε ημέρες την εβδομάδα, μέτριας φυσικής άσκησης για να απομακρύνουν τον κίνδυνο θρόμβωσης.

Της Ρούλας Σκουρογιάννη

Η προβολή της Παγκόσμιας Ημέρας Θρόμβωσης αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη για ενημέρωση κοινού και των επαγγελματιών υγείας καθώς και την ανάπτυξη πολύπλευρης δράσης για την καταπολέμηση της νόσου.

Το μήνυμα «Κινήσου ενάντια στη θρόμβωση» της φετινής καμπάνιας για την Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης –που θα εκτείνεται από το 2023 έως το 2025– ενθαρρύνει τους ανθρώπους να σηκωθούν και να κινηθούν για να αυξήσουν την κυκλοφορία του αίματος, κάτι που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου θρόμβων αίματος.

Η θρόμβωση είναι αιτία ή συνέπεια πολλών νοσημάτων

«Η θρόμβωση ανευρίσκεται σε πλήθος νοσημάτων που συναντάμε καθημερινά, απλώς δεν το γνωρίζουμε. Το έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι θρόμβωση, τα περισσότερα εγκεφαλικά είναι θρομβωτικά, η κολπική μαρμαρυγή προκαλεί θρόμβωση, οι θρομβωμένες φλέβες των ποδιών προκαλούν πνευμονική εμβολή και πάρα πολλά άλλα νοσήματα και καταστάσεις συνδέονται με τη θρόμβωση», τόνισε ο Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής, Μιλτιάδης Ματσάγκας, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Μελέτης και Εκπαίδευσης στη Θρόμβωση και την Αντιθρομβωτική Αγωγή (Ι.Μ.Ε.Θ.Α.).

Ο καρκίνος συνδέεται στενά με τη θρόμβωση

Όπως, μάλιστα, εξήγησε ο ιατρός Παθολόγος, Νικόλαος Τσουκαλάς, Γεν. Γραμματέας της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), μιλώντας στο libre, μπορεί σε περιστατικά καρκίνου που βρίσκονται σε πολύ αρχικό στάδιο και δεν έχουν ακόμα ξεκινήσει τα συμπτώματα να εκδηλωθεί θρόμβωση σχετιζόμενη με τον καρκίνο. «Η θρόμβωση μπορεί να είναι το πρόδρομο σύμπτωμα ενός καρκίνου για τον οποίο δεν έχει ακόμα τεθεί η διάγνωση, η οποία μπορεί να τεθεί ακόμα και 2 χρόνια μετά. Για το ενδεχόμενο αυτό θα πρέπει να είναι υποψιασμένοι οι γιατροί, ειδικά της Πρωτοβάθμιας Υγείας σε περιπτώσεις ασθενών που δεν έχουν άλλες αιτίες που να εξηγούν τη θρόμβωση. Υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες για αναλυτικό έλεγχο των περιστατικών αυτών, ανάλογα με τα δεδομένα κάθε ασθενή.

Επίσης, η θρόμβωση μπορεί να σκοτώσει κάποιους ασθενείς με καρκίνο, ακόμα και ορισμένους που έχουν καλή ανταπόκριση στη θεραπεία και συμβιώνουν με τη νόσο τους. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες για να χορηγούμε προφύλαξη για τη θρόμβωση ανάλογα με τα δεδομένα του ασθενή».

Συνεχίζοντας και καταλήγοντας ο πρόεδρος του ΙΜΕΘΑ, Μ. Ματσάγκας, τόνισε: «Γεγονός παραμένει ότι αν γνωρίζουμε για τη θρόμβωση και τι την προκαλεί, θα μπορέσουμε να προφυλαχτούμε από αυτή. Η υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής με μείωση του σωματικού βάρους, τροποποίηση της διατροφής μας (μείωση λιπαρών και εφαρμογή της μεσογειακής διατροφής), αύξηση της σωματικής μας δραστηριότητας (π.χ. περπάτημα κάθε ημέρα), θα μας προφυλάξουν σημαντικά από την θρόμβωση σε πολλές περιπτώσεις. Ας ενημερωθούμε λοιπόν σωστά για την θρόμβωση για να μην την φοβόμαστε!».

Πού σχηματίζονται οι θρόμβοι – συμπτώματα

Οι θρόμβοι αίματος μπορούν να σχηματιστούν στα αιμοφόρα αγγεία των χεριών/ποδιών, των πνευμόνων, του εγκεφάλου, της καρδιάς και άλλων οργάνων.

·         Τα κύρια σημεία και συμπτώματα ενός θρόμβου αίματος στο πόδι ή της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης (DVT) μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο ή ευαισθησία στη γάμπα, πρήξιμο του αστραγάλου ή του ποδιού, ερυθρότητα ή αισθητό αποχρωματισμό και/ή «κάψιμο».

·         Τα κύρια σημεία και συμπτώματα ενός θρόμβου αίματος στους πνεύμονες ή της πνευμονικής εμβολής (ΠΕ) μπορεί να περιλαμβάνουν ανεξήγητη δύσπνοια, γρήγορη αναπνοή, πόνο στο στήθος, γρήγορο καρδιακό ρυθμό και/ή ζάλη ή λιποθυμία.

Το 60% των φλεβικών θρόμβων εμφανίζονται κατά τη διάρκεια ή μετά τη νοσηλεία

Το δεδομένο αυτό καθιστά τους θρόμβους που σχετίζονται με το νοσοκομείο κύρια αιτία θανάτου στο νοσοκομείο που μπορεί να προληφθεί.
Εκτιμάται ότι 10 εκατομμύρια περιπτώσεις θρόμβων που σχετίζονται με νοσοκομεία συμβαίνουν ετησίως σε όλες τις χώρες του κόσμου, χαμηλού, μεσαίου και υψηλού εισοδήματος.

Συχνά υποτιμάται ο κίνδυνος θρόμβωσης

Η θρόμβωση μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί, αλλά δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν έχει τύχει της απαιτούμενης προσοχής από την ιατρική κοινότητα και την πολιτεία παρά τις μεγάλες προόδους της ιατρικής στη θεραπεία και την πρόληψη πολλών παθήσεων.

Στη θρόμβωση, οφείλονται κυρίως οι τρεις πρώτες καρδιαγγειακές αιτίες θανάτου παγκοσμίως:

·         το οξύ καρδιακό έμφραγμα,

·         το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και

·         η φλεβική θρομβοεμβολική νόσος (ΦΘΝ). 

Συνεπώς, η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της θρόμβωσης θα οδηγήσει στη μείωση των θανάτων από θρόμβωση και στη σημαντική ελάττωση των συνολικών ποσοστών θνησιμότητας αλλά και θα βελτιώσει την ποιότητα  ζωής παγκοσμίως.

Η έλλειψη κίνησης του σύγχρονου ανθρώπου κύριος παράγοντας εκδήλωσης της θρόμβωσης

«Το ανθρώπινο είδος εξελίσσεται εδώ και εκατομμύρια χρόνια και σε όλες σχεδόν τις εποχές το χαρακτηριστικό του τρόπου ζωής του ήταν η λίγη τροφή και η άσκηση. Ελλείψει αμαξιών οι άνθρωποι περπατούσαν κάθε μέρα χιλιόμετρα για να μετακινηθούν και η τροφή ήταν ένα αγαθό που δεν ανευρισκόταν υποχρεωτικά κάθε ημέρα. Μετά τη βιομηχανική επανάσταση όμως το σκηνικό άλλαξε δραματικά. Τα αυτοκίνητα με μηδενική προσπάθεια καλύπτουν τις αποστάσεις και σήμερα πολλοί, ακόμη και για 100 μέτρα, χρησιμοποιούν το αυτοκίνητο αντί να περπατήσουν. Αν δεν αλλάξουμε αυτή τη πορεία, ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ, η θρόμβωση και ως συνέπεια τα καρδιαγγειακά νοσήματα θα συνεχίσουν να είναι παγκοσμίως η πρώτη αιτία θανάτου», τόνισε ο κύριος Δημήτρης Ρίχτερ, Καρδιολόγος, Αντιπρόεδρος του Ι.Μ.Ε.Θ.Α.

Τα αντιαιμοπεταλιακά δε βοηθούν πάντα – αντίθετα κρύβουν κινδύνους

Μία σημαντική διευκρίνιση σχετικά με την προληπτική δράση των αντιαιμοπεταλιακών στις θρομβώσεις έκανε, μιλώντας στο libre, ο κ. Ρίχτερ: «Δεν βοηθούν τα φάρμακα αυτής της κατηγορίας στην πρόληψη της θρόμβωσης. Δεν φαίνεται να έχουν ιδιαίτερο ρόλο στην πρόληψη της εν τω βάθει της φλεβικής θρόμβωσης. Έχουν, όμως, σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των αρτηριακών θρομβώσεων, όπως είναι το έμφραγμα και το εγκεφαλικό, αλλά και εκεί, δυστυχώς, όχι όσο πιστεύαμε παλαιότερα, διότι όλα τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα έχουν ένα τίμημα, που είναι οι αιμορραγίες. Οι αιμορραγίες που βλέπουμε (στις περιπτώσεις αυτές) είναι ή από το γαστρεντερικό ή εγκεφαλικές. Άρα, αν δεν υπάρχει ήδη έντονη αθηρωματική νόσος ή να έχει κάνει ο ασθενής επέμβαση ‘μπαλονάκι’ ή να έχει περάσει έμφραγμα ή εγκεφαλικό, δεν συνιστούμε τη λήψη αντιαιμοπεταλιακών. Η παλιά άποψη έχει πια καταρριφθεί!».

10 χρόνια Παγκόσμιας Ημέρας Θρόμβωσης

«Συμπληρώνονται 10 χρόνια από την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Θρόμβωσης από την International Society on Thrombosis and Haemostasis (ISTH).
Η ενημέρωση για τη Θρόμβωση έχει στη χώρα μας την επιστημονική αρωγή 19 Επιστημονικών Εταιρειών που σχετίζονται με τη νόσο, ενώ ενημερωτικές εκστρατείες διοργανώνονται σε 123 χώρες», όπως επισημαίνει στο libre, ο Ομότιμος Καθηγητής Βιοχημείας-Κλινικής Χημείας του Παν/μίου Ιωαννίνων, Αλέξανδρος Τσελέπης, Μέλος του Δ.Σ του Ι.Μ.Ε.Θ.Α.

«Το μήνυμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας περιλαμβάνει τις συσσωρευτικές προσπάθειες της τελευταίας δεκαετίας σε παγκόσμιο επίπεδο, οι οποίες έχουν αναμφίβολα σώσει αμέτρητες ζωές και έχουν βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών με θρόμβωση», συμπληρώνει ο κ. Τσελέπης.

Ο πυρήνας της Παγκόσμιας Ημέρας Θρόμβωσης αποτελείται από επιστημονικές/ιατρικές εταιρείες, συλλόγους ασθενών κ.α., που προσπαθούν:

• Να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση του κοινού και των επαγγελματιών υγείας σχετικά με την σοβαρότητα της θρόμβωσης και τους κινδύνους που ενέχει για την υγεία μας.
• Να μειώσουν τον αριθμό των περιπτώσεων που δεν γίνεται διάγνωση της νόσου
• Να προωθήσουν την πρόληψη με την βοήθεια διαγνωστικών εξετάσεων
• Να παροτρύνουν τους φορείς υγείας να εφαρμόσουν στρατηγικές για την εξασφάλιση «βέλτιστων πρακτικών» για την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία
• Να συμμετέχουν στην ανεύρεση πόρων για την υποστήριξη του κινήματος και των κλινικών ερευνών που θα συντελέσουν στην μείωση των αρνητικών επιπτώσεων που επιφέρει η θρόμβωση στην υγεία.
• Συμπερασματικά δηλαδή να σώσουν ζωές