Spoofing στον Λακωνικό: Πώς οι εφοπλιστές εξαπατούν τους δορυφόρους για να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο

Την περασμένη εβδομάδα στα ανοικτά των νότιων ακτών της Ελλάδας, δύο γερασμένα δεξαμενόπλοια βρέθηκαν δίπλα-δίπλα, ενώ το ένα μετέφερε πετρέλαιο στο άλλο. Ωστόσο, αυτό δεν συνέβη ποτέ για τα παγκόσμια συστήματα δορυφορικής παρακολούθησης, όπως αποκαλύπτει το Bloomberg. Οι πραγματικές τοποθεσίες είχαν απόκλιση πάνω από τέσσερα μίλια από τις ηλεκτρονικές και σύμφωνα με το Bloomberg δεν πρόκειται για μια «δυσλειτουργία», αλλά για μια σκόπιμη εξαπάτηση που αποτελεί μέρος ενός εξελιγμένου συστήματος για να διατηρείται η ροή των ρωσικών καυσίμων, τα οποία υπόκεινται σε κυρώσεις, συχνά σε τιμές υψηλότερες από τα πλαφόν που έχει επιβάλλει η Δύση.

Η πρακτική των ψεύτικων συντεταγμένων στο σύστημα αυτόματης αναγνώρισης, γνωστό ως AIS, ονομάζεται spoofing και συγκαλύπτει την προέλευση των φορτίων, καθησυχάζοντας τους νευρικούς αγοραστές που προσπαθούν να αποκρύψουν τις συναλλαγές τους με τη Ρωσία μετά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν για την εισβολή της στην Ουκρανία.

• Το Turba ήταν ένα από τα δεξαμενόπλοια που συμμετείχαν στις 19 Σεπτεμβρίου σε μυστικούς ελιγμούς μόλις λίγα μίλια από μια όμορφη ελληνική παραθαλάσσια πόλη, σύμφωνα με δορυφορικά δεδομένα που επεξεργάστηκε το Bloomberg. Κατασκευασμένο πριν από 26 χρόνια – που σημαίνει ότι κανονικά θα έπρεπε να είχε αποσυρθεί – το πλοίο αποτελεί «όπλο» της Ρωσίας για να διατηρήσει το εμπόριο πετρελαίου της.

Τον Μάιο, το Turba προκάλεσε την οργή των ρυθμιστικών αρχών λόγω της ηλικίας του, του κακού ιστορικού επιθεωρήσεων, των μυστηριωδών στοιχείων ιδιοκτησίας και επειδή έφερε τη σημαία του Καμερούν, ενός έθνους που έχει μπει στη μαύρη λίστα ενός διεθνούς οργανισμού που προωθεί την ασφαλή ναυσιπλοΐα.

Μετά τις κυρώσεις της G7, η Ρωσία συγκέντρωσε έναν τεράστιο στόλο σκιωδών δεξαμενόπλοιων, με αρκετά γερασμένα όπως το Turba. Οι περιορισμοί απαγόρευαν στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο και ταυτόχρονα εμπόδιζαν τις εταιρείες του ευρωπαϊκού μπλοκ, ιδίως τις ασφαλιστικές εταιρείες και τις εταιρείες δεξαμενόπλοιων, να βοηθήσουν στη μεταφορά. Ωστόσο, μόλις τα πλοία αυτά βρεθούν σε διεθνή ύδατα – όπως στα ανοικτά των ακτών της Ελλάδας – τα περιθώρια ελέγχου της δραστηριότητας μειώνονται.

Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, αλλά, σύμφωνα με το Bloomebrg, πιστεύεται ότι τουλάχιστον το μισό πετρέλαιο της Ρωσίας διακινείται μέσω των δεξαμενόπλοιων του σκιώδους στόλου, όπως το Turba.

• Το spoofing είναι μια γνωστή πρακτική απόκρυψης δραστηριότητας που έχουν να κάνουν με φορτία πετρελαίου. Αν και αποδοκιμάζεται από τις ρυθμιστικές αρχές και τα πλοία δεν επιτρέπεται να εισέλθουν σε ευρωπαϊκά λιμάνια, είναι απολύτως νόμιμο στα διεθνή ύδατα.

Η G7 έθεσε όριο τιμής για το ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται με πλοία, 60 δολάρια το βαρέλι για το αργό και 100 δολάρια για τα υψηλής ποιότητας διυλισμένα καύσιμα όπως η βενζίνη και το ντίζελ. Ωστόσο, η άνοδος των τιμών έχει ωθήσει μεγάλο μέρος του πετρελαίου της Ρωσίας πάνω από αυτά τα όρια.

• Για την παραποίηση, κάποιος, κάπου, στέλνει ψεύτικα σήματα θέσης, ενώ ο πραγματικός αναμεταδότης του σκάφους είναι απενεργοποιημένος από το πλήρωμά του.

Την περασμένη εβδομάδα, τα ψεύτικα σήματα του Turba καταγράφηκαν και παρακολουθήθηκαν σε πολλά γνωστά συστήματα εντοπισμού, συμπεριλαμβανομένου ενός του Bloomberg. Το πλοίο εμφανιζόταν να απέχει μίλια από το Simba, ένα άλλο παλιό και σκουριασμένο δεξαμενόπλοιο, αλλά στην πραγματικότητα βρίσκονταν δίπλα-δίπλα στον Λακωνικό Κόλπο, παρατήρησε το Bloomberg, που βρέθηκε στην περιοχή για να παρακολουθήσει τη ναυτιλιακή δραστηριότητα.

«Αυτού του είδους η αδιαφανής μεταφορά τόσο κοντά στις ευρωπαϊκές ακτές υποδηλώνει ότι η οικονομική συναλλαγή για το φορτίο είναι πάνω από το ανώτατο όριο τιμών», δήλωσε ο Samir Madani, συνιδρυτής της TankerTrackers.com Inc. που παρακολούθησε το ίδιο φορτίο, εντοπίζοντας επίσης το αρχικό φορτίο στη Ρωσία.

Οι προσπάθειες επικοινωνίας με τους ιδιοκτήτες του Turba και του Simba ήταν ανεπιτυχείς. Τρεις διεθνείς ναυτιλιακές βάσεις δεδομένων δεν προσφέρουν κανένα μέσο επικοινωνίας με τους ιδιοκτήτες ή τους διαχειριστές, ενώ τέσσερις μεσίτες με τους οποίους επικοινώνησε το Bloomberg επίσης δεν είχαν λεπτομέρειες.

Ο Λακωνικός Κόλπος, περίπου 110 μίλια νοτιοδυτικά της Αθήνας, έχει αναδειχθεί σε σημαντικό ναυτιλιακό κόμβο για τη Μόσχα μετά τις δυτικές κυρώσεις. Άλλες τοποθεσίες περιλαμβάνουν τη Θέουτα, έναν ισπανικό θύλακα στις ακτές του Μαρόκου, ενώ μερικές φορές η «δουλειά» γίνεται βαθιά στον Ατλαντικό Ωκεανό.

Σύμφωνα με την πρακτική αυτή, τα δεξαμενόπλοια μεταφέρουν φορτία ρωσικής προέλευσης από το ένα πλοίο στο άλλο. Τα περιστατικά αυτά φάνηκε να μειώνονται ιδίως κοντά στη Θέουτα – αφού η Ρωσία μείωσε τις εξαγωγές πετρελαίου και καυσίμων για να ανεβάσει τις τιμές.

Ωστόσο, σύμφωνα με το Bloomberg, ο Λακωνικός Κόλπος παραμένει σημαντικός κόμβος. Την περασμένη Τρίτη, γίνονταν τρεις μεταφορές από πλοίο σε πλοίο – όλες προφανώς αφορούσαν διυλισμένα καύσιμα και όχι αργό – και περίπου 12 δεξαμενόπλοια ήταν σε αναμονή.

Το Simba είχε παραλάβει καύσιμα ρωσικής προέλευσης από ένα άλλο πλοίο στα ανοικτά των ακτών της Ρουμανίας νωρίτερα αυτόν το μήνα, σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες που συγκεντρώθηκαν και επιθεωρήθηκαν από το TankerTrackers.com. Στη συνέχεια απέπλευσε μέσω του Βοσπόρου για το ραντεβού του με το Turba. Η Kpler, μια άλλη εταιρεία αναλύσεων, δήλωσε ότι το φορτίο ήταν προϊόντα πετρελαίου.

Ενώ οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν επιτρέπεται να παρέχουν υπηρεσίες που βοηθούν τη Ρωσία να μεταφέρει πετρέλαιο, οι τοπικές αρχές δεν έχουν καμία εξουσία να παρέμβουν στον Λακωνικό Κόλπο, επειδή η εν λόγω δραστηριότητα συμβαίνει εκτός του ορίου των έξι μιλίων στα χωρικά ύδατα της χώρας.

• Όπως σχολιάζει το Bloomberg, η Ελλάδα δεν δημοσιεύει πληροφορίες σχετικά με τις κινήσεις δεξαμενόπλοιων στην περιοχή και δεν είναι σαφές αν παρακολουθεί τη δραστηριότητα. Οι ελληνικές αρχές δεν ήταν άμεσα διαθέσιμες για να σχολιάσουν, τονίζει το δημοσίευμα.

Πέρα από τις ανησυχίες σχετικά με την παράκαμψη των κυρώσεων, οι μεταφορές πετρελαίου και καυσίμων σε ανοικτή θάλασσα αποτελούν κίνδυνο για το θαλάσσιο περιβάλλον καθώς και για τις τοπικές τουριστικές και αλιευτικές βιομηχανίες, λόγω της παλαιότητας των πλοίων που εμπλέκονται σε αυτό το εμπόριο.

• Η εναλλαγή μεταξύ του Turba και του Simba έλαβε χώρα περίπου τέσσερα μίλια από τα ελληνικά χωρικά ύδατα και περίπου 17 μίλια από το Γύθειο, έναν δημοφιλή παραθαλάσσιο προορισμό. Η ακτογραμμή είναι επίσης σημαντική περιοχή ωοτοκίας για τη θαλάσσια χελώνα καρέτα-καρέτα.

Τον Απρίλιο, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός ξεχώρισε το Turba ως παράδειγμα του κινδύνου ρύπανσης που προκαλούν οι σκιώδεις στόλοι. Ο οργανισμός του ΟΗΕ επέκρινε επίσης την αυξανόμενη πρακτική της μεταφοράς φορτίων από πλοίο σε πλοίο και των πλοίων που απενεργοποιούν τους αναμεταδότες για να αποκρύψουν τη δραστηριότητά τους.

Πηγή: Bloomberg