Γ. Κρεμλής: Η εικόνα και το κύρος της Ελλάδας έχουν αναβαθμιστεί διεθνώς

Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης θα αναδείξει με την ομιλία και τη συνέντευξη τύπου του Πρωθυπουργού το οικονομικό πρόγραμμα και τις επίκαιρες προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης που εγκρίθηκαν από τη Βουλή με την ψήφο εμπιστοσύνης που έλαβε, όπως και κατά περίπτωση την περαιτέρω εξειδίκευσή τους, καθώς και πρόσφατες θετικές εξελίξεις στη διεθνή ατζέντα.

Του Γιώργου Κρεμλή*

Η εικόνα και το κύρος της Χώρας έχουν αναβαθμιστεί διεθνώς. Παράλληλα δημιουργείται ένα νέο ευνοϊκό επενδυτικό περιβάλλον που θα προσελκύσει και ξένες επενδύσεις ως αποτέλεσμα του κλίματος εμπιστοσύνης και της αναβάθμισης της αξιοπιστίας της Χώρας μας αλλά και της επικείμενης επενδυτικής βαθμίδας.

Τιμώμενη Χώρα στη ΔΕΘ θα είναι η Βουλγαρία, γειτονική μας Χώρα, κράτος μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, με την οποία οι σχέσεις της Χώρας μας βελτιώθηκαν σημαντικά την τελευταία τριετία χάρη και στην ουσιαστική συμβολή του Βούλγαρου Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Rumen Radev.

Το παρόν άρθρο θα επικεντρωθεί στα διμερή θέματα οικονομικής και ενεργειακής συνεργασίας  Ελλάδος Βουλγαρίας που έχουν ιδιαίτερη γεωστρατηγική σημασία αλλά και ενδιαφέρον για την ΕΕ.

Σημαντικός στο πλαίσιο αυτό είναι ο πετρελαιαγωγός Αλεξανδρούπολη-Burgas, έργο που υποστηρίζουν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και το οποίο είναι σημαντικό για τις ανάγκες της Ουκρανίας και κυρίως για την ανοικοδόμησή της. Είχε υπογραφεί σχετικά  ΜοU από τον ΥΠΕΝ της προηγούμενης Κυβέρνησης με τον τότε Βούλγαρο ομόλογό του. Είναι σημαντικό το έργο αυτό να πάρει τη μορφή PPP – ΣΔΙΤ που θεωρείται η πιο πρόσφορη, αφού  δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από πόρους της  ΕΕ, επειδή δεν είναι έργο ενεργειακής μετάβασης. Το αντίστροφης ροής έργο Burgas-Αλεξανδρούπολη είχε στο παρελθόν – πριν εγκαταλειφθεί – κυρωθεί από τα δυο Κοινοβούλια. Μια τέτοια τυπική διαδικασία δεν κρίνεται στις παρούσες συνθήκες απαραίτητη. Το έργο μπορεί να υλοποιηθεί κατά το πρότυπο του ICGB ή του FSRU της Αλεξανδρούπολης. Υπάρχει ήδη επιχειρηματική κινητικότητα ως προς το έργο και πολιτική βούληση από τις δυο νεοεκλεγμένες κυβερνήσεις.

Στο πλαίσιο αυτό η βουλγαρική πλευρά ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη διασύνδεση του έργου και με το διυλιστήριο της Lukoil στο Burgas και την πώληση του σε κάποια κατά προτίμηση ελληνική εταιρία που θα συμμετέχει στο έργο του αγωγού. Αντίστοιχη μονάδα της Lukoil στην Ιταλία πωλήθηκε σχετικά πρόσφατα.

Εμβληματικό έργο προφανούς γεωστρατηγικής σημασίας είναι το sea2sea. Σιδηροδρομική διασύνδεση των λιμανιών μας της Βόρειας Ελλάδας με αυτά της Μαύρης θάλασσας, καταλήγοντας μέσω Κωνστάντζας στην Οδησσό. Ένα εμβληματικό έργο που παρακάμπτει τα Στενά και θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.

Είναι σημαντικό να συμμετάσχει στο έργο και η Ρουμανία που δεν έχει εμπλακεί μέχρι στιγμής. Το έργο θα πρέπει να αποκτήσει PCI status. Χρήσιμη θα ήταν η υπογραφή MoU και η αποστολή επιστολής των τριών ΠΘ στην von der Leyen. Η κατάληξη του πράσινου αυτού μεταφορικού άξονα στη  Οδησσό της Ουκρανίας του προσδίδει χαρακτηριστικά πανευρωπαϊκού διευρωπαϊκού δικτύου που πρέπει να αξιοποιηθούν λόγω και της ευρωπαϊκής προοπτικής της Ουκρανίας αλλά και της Μολδαβίας, ώστε το έργο στο σύνολο του να αποκτήσει το καθεστώς έργου κοινού ενδιαφέροντος (PCI) και να χρηματοδοτηθεί από το Connecting Europe Facility (CEF) αλλά και από τα άλλα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ σε σχέση με τις επί μερους πτυχές του.

Ένα τρίτο σημαντικό έργο είναι η αύξηση της δυναμικότητας του ICGB από 3 σε 5 bcm και ο διπλασιασμός της δυναμικότητας του TAP ώστε να γίνεται και blending με υδρογόνο. Το πρώτο είναι σημαντικό ως κάθετος άξονας μεταφοράς ενέργειας που θα εξυπηρετήσει και το FSRU της Αλεξανδρουπολης αλλά και το σχεδιαζόμενο δεύτερο FSRU στην περιοχή. Το δεύτερο για να ενισχύσει τη ροή αζέρικου αερίου στην ΕΕ που οδηγεί στην περαιτέρω  διεύρυνση των πηγών προέλευσης και στην απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο αλλά και στη δυνατότητα χρήσεως του αγωγού ως dual στο μέλλον, αγωγού δηλαδή που θα μπορεί να μεταφέρει και υδρογόνο. Τα δυο αυτά ενεργειακά έργα είναι καίρια ώστε να αποθαρρύνουμε πρωτοβουλίες όπως αυτές που ανέλαβε πρόσφατα η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Βουλγαρίας, συγκεκριμένα αυτήν του Solidarity Ring που ενέχει τον κίνδυνο να «βαφτίζει» στην πραγματικότητα ρωσικό αέριο σε Αζέρικο που θα μεταφέρεται απευθείας στη Βουλγαρία μέσω του τουρκικού δικτύου ή τη συμφωνία Botas- Bulgargas που υπό την πρόφαση μεταφοράς αερίου LNG θα μεταφέρει ρωσικό αέριο. Σχετικές επιφυλάξεις ως προς τα δυο έργα και συγκεκριμένα το πρώτο έχουν εκφραστεί από τη Χώρα μας αλλά και από άλλες χώρες. Στην πράξη τα δυο αυτά έργα αναβαθμίζουν, σύμφωνα με το σενάριο Πούτιν, την Τουρκία σε ενεργειακό κόμβο κυρίως ρωσικού αερίου, έστω και συγκεκαλυμμένα.

Σημαντικό είναι και το έργο σιδηροδρομικής διασύνδεσης Θεσσαλονίκης-Σόφιας-Βουκουρεστίου, καθώς και η ολοκλήρωση του αυτοκινητοδρόμου του Στρυμώνα (Struma motorway) όσον αφορά στα 17 χιλιόμετρα του φαραγγιού της Κρέσνας, έργο του οποίου η υλοποίηση εκκρεμεί εδώ και πολλά χρόνια λόγω ανεδαφικών ισχυρισμών των πράσινων βουλγαρικών ΜΚΟ. Η μη ολοκλήρωσή του έχει ένα μεγάλο ενεργειακό, κλιματικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα, λόγω – μεταξύ άλλων – των καθυστερήσεων διέλευσης και κυρίως της συμφόρησης φορτηγών στις δυο απολήξεις του φαραγγιού, τα οποία εκπέμπουν τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα με τις μηχανές τους συνεχώς σε λειτουργία. Πρόκειται για Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών – ΤΕΝ Τ – μέρος του πανευρωπαϊκού διαδρόμου 4 που είναι νευραλγικής σημασίας ως κάθετος άξονας της ευρύτερης περιοχής με αναβαθμισμένη σημασία λόγω Ουκρανίας και Μολδαβίας.

Στο πεδίο μεταφοράς τεχνογνωσίας (capacity building) και καλής πρακτικής σημαντική είναι η συνδρομή που μπορεί να προσφέρει η Χώρα μας στη Βουλγαρία όσον αφορά στη δημιουργία νομοθετικού πλαισίου ΣΔΙΤ (ΡΡΡ) που η τελευταία δεν έχει και το οποίο μπορεί να υποστηρίξει ιδανικά πολλά από τα παραπάνω έργα, όπως και νομοθετικού πλαισίου για ενεργειακές κοινότητες. Η συμβολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου (EPLO) στο πλαίσιο αυτό μπορεί να είναι ουσιαστική. Η Βουλγαρία είναι ένα από τα δεκαεπτά κράτη μέλη του και έχει ανάγκη capacity building κατά τα ανωτέρω.

Τέλος η συμβολή της Χώρας μας στην ένταξη της Βουλγαρίας στη ζώνη Schengen και στο ευρώ θεωρείται σημαντική, αφού θα είναι επωφελής και για τη Χώρα μας. Είναι σημαντικό να καμφθούν – οι γεωστρατηγικού υπόβαθρου στην πραγματικότητα – επιφυλάξεις της Ολλανδίας, ώστε η ένταξη της Βουλγαρίας στη ζώνη Schengen να προχωρήσει το συντομότερο δυνατόν.

Ο ρόλος της Χώρας μας από πλευράς εμπορικής, ενεργειακής, κλιματικής και περιβαλλοντικής διπλωματίας στην περιοχή είναι νευραλγικός και είναι προφανές ότι  πρέπει να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο. Υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις!

*Διευθυντής ε.τ. της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Μέλος του ΔΣ του EPLO και πρόεδρος του Ινστιτούτου Κυκλικής Οικονομίας και Κλίματος

Πρόεδρος της επιτροπής κυκλικής οικονομίας του AmCham

Μέλος του περιβαλλοντικού και κοινωνικού συμβουλίου της EBRD