Εμπρησμοί και ατιμωρησία: Αλλάζουν όλα για πρόστιμα και ποινές μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές – Τι δείχνουν τα στοιχεία την τελευταία 20ετία

Ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας, προανήγγειλε αυστηροποίηση των ποινών για εμπρησμό. Οι ποινές, όπως είπε θα είναι ανάλογες με αυτές που ισχύουν για όσους κακοποιούν ζώα. Την ίδια ώρα συμπλήρωσε, ότι από τις 1.470 πυρκαγιές τον Ιούλιο, οι 10 δοκίμασαν τις αντοχές του μηχανισμού. Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων ημερών η κυβέρνηση εξετάζει την αλλαγή του νόμου για τους εμπρηστές.

Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση σχεδιάζει να αυξήσει τα πρόστιμα που επιβάλλονται στους εμπρηστές, σκληραίνοντας με αυτό τον τρόπο τη νομοθεσία. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πρόστιμο για πρόκληση πυρκαγιάς από αμέλεια θα φτάσει μέχρι και τα 30.000 ευρώ, ενώ μέχρι και σήμερα το πρόστιμο ήταν 300 ευρώ.

Στη συνέχεια η επιβολή των προστίμων θα γίνεται κλιμακωτά, όπου θα λαμβάνεται υπόψιν η ζημιά που προκάλεσε η πυρκαγιά ή εάν ο εμπρηστής έχει συλληφθεί ξανά στο παρελθόν. Στην τρίτη περίπτωση το πρόστιμο θα ανεβαίνει ανάλογα με τη χρέωση της κινητοποίησης των απαιτούμενων πυροσβεστικών δυνάμεων, δηλαδή τις επίγειες και εναέριες δυνάμεις που θα ενεργήσουν στην κατάσβεση των πυρκαγιών.

Σημειώνεται πως η αύξηση των προστίμων όσον αφορά τους εμπρησμούς έχει αποτρεπτική λειτουργία, σύμφωνα με όσο ισχυρίζονται κυβερνητικές πηγές.

• Συνολικά πέντε άτομα συνελήφθησαν για εμπρησμό σε Βοιωτία, Ηλεία, Ιωάννινα, Πέλλα και Μυτιλήνη.

Στον ανακριτή θα οδηγηθεί σήμερα ο 57χρονος, ο οποίος συνελήφθη κατηγορούμενος για εμπρησμό στην περιοχή Καλεντζίου στα Τζουμέρκα. Ο συλληφθείς εντοπίστηκε από κατοίκους της περιοχής μέσα στο αυτοκίνητό του να παρακολουθεί την εξέλιξη μιας εστίας φωτιάς, δίπλα από τον δρόμο. Αμέσως ενημερώθηκε η Πυροσβεστική και λίγο αργότερα συνελήφθη. Ο 57χρονος φέρεται να εμπλέκεται και σε δύο ακόμη ανάλογες περιπτώσεις.

Στον ανακριτή απολογείται σήμερα και ένας 65χρονος άνδρας που συνελήφθη στην Ηλεία, κατηγορούμενος για απόπειρα εμπρησμού.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την πυροσβεστική, ανακριτικοί υπάλληλοι της υπηρεσίας στον Πύργο συνέλαβαν, στο πλαίσιο της αυτόφωρης διαδικασίας, έναν άνδρα, ως υπαίτιο απόπειρας εμπρησμού από πρόθεση, σε ποώδη βλάστηση, στην επαρχιακή οδό Ξηροκάμπου – Πεύκες. Μετά την σύλληψη του άνδρα οι ανακριτικοί υπάλληλοι ενημέρωσαν την εισαγγελία του Πύργου.

Εμπρηστής συνελήφθη επ’ αυτοφώρω τη Δευτέρα στις 5.20 το πρωί στην περιοχή Πλάκα Δηλεσίου του δήμου Τανάγρας Βοιωτίας, που θεωρείται μια από τις πλέον επικίνδυνες περιοχές για πυρκαγιά. Όπως έγινε γνωστό από την Πυροσβεστική, πρόκειται για έναν 20χρονο, ο οποίος έγινε αντιληπτός και συνελήφθη από πυροσβέστες της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Οινοφύτων,, που ήταν σε επιφυλακή και μετέβησαν στην περιοχή για να σβήσουν ήδη δύο πυρκαγιές που μόλις είχαν εκδηλωθεί. Οι πυροσβέστες είδαν τον 20χρονο να βάζει φωτιά σε κάδο απορριμμάτων, τον ακινητοποίησαν και τον οδήγησαν στο ανακριτικό τμήμα.

Η ατιμωρησία των παραβατών

Σε λιγότερο από τρεις μήνες της αντιπυρικής περιόδου, δηλαδή από τις αρχές Μαΐου μέχρι τα τέλη Ιουλίου, είχαν ξεσπάσει στη χώρα πάνω από 1.800 πυρκαγιές. Αυτό «μεταφράζεται» σε έναν μέσο όρο 20 πυρκαγιών την ημέρα. Όμως στο «καυτό» δεκαήμερο από τις 17 έως τις 27 Ιουλίου καταγράφηκαν 667 πυρκαγιές, δηλαδή σχεδόν 67 πυρκαγιές την ημέρα!

Μέσα σε αυτή την περίοδο πραγματοποιήθηκαν 21 συλλήψεις για εμπρησμούς, εκ των οποίων δυο για εμπρησμό από πρόθεση και 19 από αμέλεια.

Ωστόσο αν κάποιος ανατρέξει στο παρελθόν τα στοιχεία για την ατιμωρησία είναι καταλυτικά:

• Την 20ετια 2001-2021, ασκήθηκαν 19.712 διώξεις για εμπρησμούς είτε από αμέλεια είτε από πρόθεση. Και μόλις 564 καταδικάστηκαν, δηλαδή ποσοστό 2,8%.
• Το ποσοστό της καταδίκης για εκείνους που διώχθηκαν για εμπρησμό από πρόθεση είναι ακόμα χαμηλότερο, ήτοι 2,6%! Από τους 2.796 που ασκήθηκε εις βάρος τους ποινική δίωξη για εμπρησμό από πρόθεση, μόλις 74 στα είκοσι χρόνια που πέρασαν καταδικάστηκαν με διάφορες ποινές, ενώ ελάχιστοι από αυτούς πήγαν στη φυλακή.

Προφανώς υπάρχει ένα συνδυασμός δύο παραγόντων: Είτε οι διωκτικές αρχές δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους στέλνοντας στη Δικαιοσύνη αθώους είτε οι δικαστικές αρχές αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερη ελαφρότητα τους παραβάτες.

Τα διοικητικά πρόστιμα σήμερα ανέρχονται στο… ποσό των 300 ευρώ και είναι προφανές ότι με τέτοια πρόστιμα που έως φέτος σπανίως επιβάλλονταν και ενδεχομένως εισπράττονταν να μπει φρένο στους εμπρησμούς.

Τι θα μπορούσε να γίνει;

• Ευαισθητοποίηση των πολιτών και ειδικά των παιδιών απο τη σχολική ηλικία με ευρεία και επίμονη εκστρατεία ενημέρωσης.
• Εξοντωτικές ποινές είτε για τους εμπρηστές από πρόθεση αλλά ακόμη και για όσους προκαλούν πυρκαγιές είτε για να κάψουν τα χόρτα τους είτε για να ψήσουν τα μπιφτέκια τους είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο.
• Να γίνεται πλήρης αποτίμηση της ζημιάς που προκάλεσαν και να καταλογίζεται το ποσό στο ακέραιο. Η δε πληρωμή να γίνεται ακόμη και με δήμευση περιουσίας υπέρ του δημοσίου που κάθε χρόνο καλείται όχι μόνον να πληρώνει τεράστια ποσά για την κατάσβεση αλλά και για αποζημιώσεις, νοσήλια, ψυχική υγεία κ.λπ.
• Οι περιφέρειες και κυρίως οι δήμοι πρέπει να μπουν δυναμικά στο παιχνίδι και να αναλάβουν τις δικές τους ευθύνες.
• Κάθε ιδιοκτήτης οικοπέδου οφείλει να καθαρίζει από ξερά χόρτα κ.λπ την περιουσία του. Σε αντίθετη περίπτωση παρεμβαίνει ο δήμος, αναλαμβάνει την εργασία αυτή και στην συνέχεια καταλογίζει πρόστιμο στον ιδιοκτήτη.
• Κινητοποίηση των πολιτών σε εθελοντική βάση για αποψίλωση και καθαρισμό των περιαστικών δασών. Η διεθνής εμπειρία είναι καταλυτική αλλά στην Ελλάδα κάθε θαύμα διαρκεί μόλις 3 ημέρες, ως γνωστόν.

Τι ισχύει σήμερα με βάση τον Ποινικό Κώδικα

Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα που είναι τώρα σε ισχύ και με τις τροποποιήσεις που επέφερε η τελευταία νομοθετική μεταβολή του Ν. 4619/2019 το έγκλημα του εμπρησμού τιμωρείται σύμφωνα με τα άρθρα 264 και 265 Π.Κ.

Άρθρο 264 Π.Κ.- Εμπρησμός:

1. Όποιος προξενεί πυρκαγιά, τιμωρείται:
   α) με φυλάκιση, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος για ξένα πράγματα,
   β) με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο,
   γ) με κάθειρξη, αν στην περίπτωση των περ. α’ ή β’ η πράξη προκάλεσε σημαντική βλάβη σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας ή είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ανθρώπου,
   δ) με ισόβια κάθειρξη, αν στην περίπτωση της περ. β’ η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο άλλου.
2. Όποιος στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου προκαλεί από αμέλεια την πυρκαγιά από την οποία μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος για ξένα πράγματα ή κίνδυνος για άνθρωπο, τιμωρείται με φυλάκιση έως τρία (3) έτη.

Και το άρθρο 265 Π.Κ.- Εμπρησμός σε δάση:

1. Όποιος προξενεί πυρκαγιά σε δάσος ή δασική έκταση κατά την έννοια του νόμου ή σε έκταση που έχει νόμιμα κηρυχθεί δασωτέα ή αναδασωτέα, τιμωρείται:
   α) με κάθειρξη έως οκτώ (8) έτη και χρηματική ποινή, αν δε ο δράστης σκόπευε να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη και χρηματική ποινή,
   β) με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο,
   γ) με κάθειρξη αν στην περίπτωση των περ. α’ ή β’ η πράξη προκάλεσε σημαντική βλάβη σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας ή είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ανθρώπου ή η φωτιά εξαπλώθηκε σε μεγάλη έκταση ή είχε ως επακόλουθο σοβαρή ή ευρεία ρύπανση ή υποβάθμιση ή σοβαρή ή ευρεία οικολογική και περιβαλλοντική διατάραξη ή καταστροφή,
   δ) με ισόβια κάθειρξη αν στην περ. β’ η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο άλλου.
2. Όποιος στις περιπτώσεις της πρώτης παραγράφου προκαλεί από αμέλεια την πυρκαγιά σε δάσος ή δασική έκταση κατά την έννοια του νόμου ή σε έκταση που έχει νόμιμα κηρυχθεί δασωτέα ή αναδασωτέα τιμωρείται με φυλάκιση, και αν από αμέλεια προκαλεί μια τέτοια πυρκαγιά από την οποία μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους.

Με τη νέα μορφή του άρθρου 264 ΠΚ, ο εμπρησμός δεν καθίσταται έγκλημα βλάβης, αλλά παραμένει έγκλημα διακινδύνευσης, συγκεκριμένης πλέον, γεγονός που συνεπάγεται ότι ο κίνδυνος θα πρέπει να είναι πραγματωμένος, κάτι που αναμφίβολα συνεπάγεται μείωση του αριθμού των περιπτώσεων οι οποίες θα εμπίπτουν στο εν λόγω έγκλημα.