Νίκος Μαραντζίδης: 11 σημεία για την εκλογή της νέας ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ

Ο καθηγητής του πανεπιστημίου Μακεδονία και γνωστός εκλογολόγος και σύμβουλος στρατηγικής Νίκος Μαραντζίδης αποτυπώνει με άρθρο του στο ieidissis.gr τα αίτια της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως, όμως, περιγράφει και προτείνει τι πρέπει να κάνει η νέα ηγεσία. Ο κ. Μαραντζίδης έχει ταχθεί υπέρ της υποψηφιότητας της Έφης Αχτσιόγλου.

Το άρθρο:

1. Ο Αλέξης Τσίπρας αναμετρήθηκε με την Ιστορία και βγήκε νικητής. Κανείς άλλος ηγέτης στην εκατοντάχρονη ιστορία της ελληνικής Αριστεράς δεν κατόρθωσε αυτό που πέτυχε ο Τσίπρας: να την οδηγήσει στην διακυβέρνηση. Η κυβερνώσα αριστερά από άπιαστο όνειρο έγινε ζώσα πραγματικότητα και ηθική υποχρέωση. Από εδώ και μπρος δεν νοείται η Αριστερά να δειλιάζει μπρος στην κυβερνητική ευθύνη. Η πολιτική παρακαταθήκη του Αλέξη Τσίπρα δεν συνιστά απλώς μια ιστορία για να την αφηγείται με νοσταλγία η σημερινή γενιά αριστερών στις επόμενες, όπως συνέβη με το 24% της ΕΔΑ στις εκλογές του 1958. Με την επιτυχία του ο Τσίπρας αλλά και με την πρόσφατη απόφαση του να παραιτηθεί έθεσε το κριτήριο βάση του οποίου θα αξιολογηθεί η επόμενη ηγεσία: την προοπτική της διακυβέρνησης.

2. Για καιρό ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ήταν υπερβολικά εξαρτημένος από τα χαρίσματα του ηγέτη του. Αντανακλούσε την εικόνα ενός ασπόνδυλου κόμματος, με ασαφή πολιτική ταυτότητα, χαοτική έκφραση των επιμέρους προσωπικών πολιτικών καταβολών και αναμνήσεων των στελεχών του. Αν και οι αναμνήσεις παρουσιάζουν ενδιαφέρον για το ατομικό παρελθόν του καθενός δεν προσφέρουν πολλά στο συλλογικό αύριο, δεν βοηθούν στη σύνθεση. Χρειάζεται μεγαλύτερη συλλογικότητα. Επιπλέον, στο επίπεδο των προσώπων, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ παρέμεινε υπερβολικά όμοιος με αυτόν που είχε χάσει τις εκλογές του 2019. Η ανανέωση που ο Αλέξης Τσίπρας επιδίωξε ήρθε αργά, έγινε βιαστικά και δεν πρόλαβε να εμπεδωθεί από την κοινωνία. Επιβάλλεται να προχωρήσει.

3. Ο λόγος του κόμματος παρουσίασε έλλειμμα συνοχής τόσο στο περιεχόμενο όσο και στο ύφος του. Έτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ απώλεσε ψηφοφόρους προς όλες τις κατευθύνσεις. Πολλοί θεωρούσαν ότι έκανε υπερβολικά οξεία αντιπολίτευση, άλλοι ότι είχε αντιπολιτευτικό έλλειμμα. Παραδόξως συνέβησαν και τα δυο.

4. Ο πολιτικός οργανισμός χώλαινε σε μεθοδικότητα και επαγγελματισμό. Η συλλογική κομματική ευφυΐα αποδείχτηκε μικρότερη από το άθροισμα της ατομικής ευφυΐας των μελών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ενώ το κόμμα από καιρό έπαψε να λειτουργεί ως συλλογικός διανοούμενος.

5. Ως εκ τούτου, η εκλογική ήττα έχει σύνθετες αιτίες, και μακροχρόνιες και συγκυριακές. Δεν αφορά αποκλειστικά την επικοινωνιακή αυτοκρατορία του αντιπάλου, το υπονομευμένο κράτος δικαίου και το πλαίσιο της ελαττωματικής δημοκρατίας μέσα στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έπρεπε να κινηθεί. Ούτε και τη κοντόφθαλμη αντιμετώπιση της απλής αναλογικής εκ μέρους των άλλων της κεντροαριστεράς. Δεν συνδέεται απλώς με ένα ή μερικά πρόσωπα που θόλωσαν την εικόνα, με τις προεκλογικές αστοχίες, τις οργανωτικές αδυναμίες, την ελλιπή ανανέωση ή το ασαφές πολιτικό στίγμα. Αφορά όλα τα παραπάνω μαζί.

6. Οι συνθήκες είναι πιεστικές και επείγουσες. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Στις 10 Σεπτεμβρίου η νέα ηγεσία πρέπει να λάβει ισχυρή εντολή από μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων. Μια εβδομάδα αργότερα, στη ΔΕΘ, ο λόγος πρέπει να είναι πανηγυρικός και ελπιδοφόρος και να τύχει θετικής υποδοχής από τους πολίτες.

7. Η νέα ηγεσία θα κριθεί από την ικανότητα της να παρουσιάσει σύντομα έναν πειστικό αντιπολιτευτικό λόγο και να συγκροτήσει μια εξίσου αξιόπιστη προοπτική διακυβέρνησης. Διλήμματα του τύπου «προς το κέντρο ή προς τ’ αριστερά» μπορεί να έχουν ακαδημαϊκό ενδιαφέρον αλλά στην πραγματικότητα συνιστούν διαχωριστικές γραμμές εσωτερικής κατανάλωσης κενές περιεχομένου. Γιατί το βασικό ζήτημα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν είναι αν λέει κάτι αριστερό αλλά αν θα πείσει πως θα κάνει κάτι αριστερό. Δηλαδή αν το πρόγραμμα του θα συνιστά μια αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση απέναντι στη ΝΔ, κι όχι ένα συνονθύλευμα υποσχέσεων χωρίς αντίκρισμα. Η αξιοπιστία είναι το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ όχι ο προσανατολισμός.

8. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πρέπει να πείσει και για το διαφορετικό του ήθος. Αυτό το ηθικό πλεονέκτημα που διέθετε κάποτε. Πρέπει να πείσει εκ νέου την κοινωνία πως δεν συνιστά μια κυνική δύναμη με βουλιμία για εξουσία χωρίς να διαφέρει ουσιαστικά από την δεξιά. Αυτό σημαίνει πως οι κανόνες που απαιτεί για τους άλλους πρέπει να ισχύουν πρωτίστως για τον ίδιο.

9. Η νέα ηγεσία οφείλει να εγγυηθεί την ενότητα και να ανατάξει οργανωτικά το κόμμα. Καλείται όμως, για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλο μας, πριν απ’ όλα να σταματήσει την δημοσκοπική κατρακύλα. Οι δημοσκοπήσεις αμέσως μετά την εκλογή του Σεπτεμβρίου θα είναι κρίσιμες. Στη συνέχεια οι ευρωεκλογές θα αποτελέσουν το πρώτο εκλογικό πεδίο αξιολόγησης της νέας ηγεσίας.

10. Κάθε λεπτομέρεια μετράει. Κάθε «ψεγάδι» θα μεγεθυνθεί από την επικοινωνιακή υπεροπλία της ΝΔ που επιδιώκει την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αλλά και από τις άλλες πολιτικές δυνάμεις που προσδοκούν άνοδο εις βάρος του. Κάθε υποψήφιος για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πρέπει να πείσει πως διαθέτει πραγματικά τα εχέγγυα για να οδηγήσει το κόμμα προς την διακυβέρνηση. Και αυτά τα εχέγγυα ποιότητας και προοπτικής, ευτυχώς ή δυστυχώς, δεν τα αξιολογεί αποκλειστικά το εσωτερικό ακροατήριο. Τα κρίνει συνολικά η κοινωνία. Είναι αδύνατον ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, το κάθε μέλος ξεχωριστά, να κάνει ότι δεν βλέπει, ότι δεν ακούει, ότι δεν καταλαβαίνει. Αν η κοινωνία αγνοηθεί τότε πραγματικότητα θα είναι αμείλικτη, δεν θα χαριστεί. Γιατί ως γνωστόν, η πολιτική, όπως και η φύση, απεχθάνεται το κενό.

11. Οι αναλυτές εξήγησαν τις αιτίες της ηγεμονίας της ΝΔ και της πτώσης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με διάφορους τρόπους. Το ζήτημα είναι αυτή η κατάσταση να αλλάξει. Μαζί με την Έφη ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μπορεί να τα καταφέρει.

(Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και έχει συνταχθεί υπέρ της υποψηφιότητας της Έφης Αχτσιόγλου για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ).