Αναστολή της συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας για τα σιτηρά- Μπροστά σε επισιτιστική κρίση η Ευρώπη;

Το Κρεμλίνο ανέστειλε τη συμφωνία για τον διάδρομο των σιτηρών της Μαύρης Θάλασσας

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ μίλησε τη Συμφωνία του Διαδρόμου Σιτηρών Μαύρης Θάλασσας, επισημαίνοντας ότι αυτή έληξε στις 17 Ιουλίου. Ο Πεσκόφ είπε ότι «η συμφωνία για τον διάδρομο σιτηρών έχει πράγματι λήξει, έχει σταματήσει. Η Ρωσία θα επιστρέψει αμέσως στη συμφωνία για τα σιτηρά μόλις εφαρμοστούν οι σχετικοί όροι. Το μέρος της συμφωνίας που αφορά τη Ρωσία δεν έχει εκπληρωθεί».

Επισημαίνοντας ότι η αναστολή της συμφωνίας δεν έχει καμία σχέση με την επίθεση στη γέφυρα της Κριμαίας, ο Πεσκόφ υπενθύμισε ότι στο παρελθόν είχε ανακοινωθεί ότι μια τέτοια απόφαση θα εφαρμοζόταν από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, εάν η συμφωνία δεν εκπληρωνόταν.

Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε επίσης στο πρακτορείο ειδήσεων Ria ότι «η Ρωσία κοινοποίησε επίσημα σήμερα στην τουρκική και την ουκρανική πλευρά και στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών την αντίθεσή της στην παράταση της συμφωνίας».

Η Συμφωνία για τα σιτηρά- Τι αναφέρει

Η συμφωνία για τα σιτηρά συνήφθη στις 22 Ιουλίου 2022 στην Κωνσταντινούπολη. Το πρώτο μέρος των συμφωνιών για 120 ημέρες με δυνατότητα αυτόματης παράτασης υπογράφηκε από τον ΟΗΕ και την Τουρκία ξεχωριστά με τη Ρωσία και την Ουκρανία. Αφορούσε την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Το δεύτερο μέρος υπογράφηκε από τον ΟΗΕ και τη Ρωσία για τρία χρόνια. Το μνημόνιο αυτό αφορούσε την άρση των περιορισμών στις εξαγωγές ρωσικών γεωργικών προϊόντων και λιπασμάτων.

Στις 29 Οκτωβρίου 2022, η Ρωσία ανέστειλε τη συμμετοχή της στη συμφωνία, αφού η Ουκρανία εξαπέλυσε χτυπήματα στη Σεβαστούπολη εναντίον ρωσικών πλοίων και σκαφών. Η διαδρομή της επίθεσης ήταν εν μέρει κατά μήκος του διαδρόμου σιτηρών. Η Ρωσία απαίτησε εγγυήσεις ασφαλείας για τα πλοία της, μετά τις οποίες η Ουκρανία τις έδωσε μέσω του ΟΗΕ και της Τουρκίας, και η Ρωσία ανανέωσε τη συμμετοχή της στη συμφωνία στις 2 Νοεμβρίου.

Παράταση της συμφωνίας

Η συμφωνία παρατάθηκε τρεις φορές, τις δύο τελευταίες για 60 ημέρες. Παράλληλα, η Μόσχα επισήμανε ότι θα πρέπει να εκπληρωθεί και το ρωσικό μέρος της συμφωνίας, το οποίο δεν εφαρμόστηκε.

Ο ΟΗΕ έχει επανειλημμένα διαβεβαιώσει ότι ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες βρίσκεται σε επαφή με την ιδιωτική οικονομία, τις κυβερνήσεις και την ΕΕ για να διασφαλίσει την εφαρμογή των συμφωνιών. Στα τέλη Μαΐου 2023, ο Γκουτέρες παρουσίασε ιδέες στη Ρωσία, την Ουκρανία και την Τουρκία σχετικά με το πώς θα βελτιωθεί το Κοινό Κέντρο Συντονισμού και θα διασφαλιστούν οι ρωσικές εξαγωγές αμμωνίας μέσω του αγωγού Τογκλιάτι-Οδησσός. Επισήμως, ο ΟΗΕ δεν αποκάλυψε τις λεπτομέρειες. Ωστόσο, στα τέλη Ιουνίου του 2023, ο ΟΗΕ αναγνώρισε σε διαβουλεύσεις ότι δεν μπορούσε να κάνει τίποτα για τις ρωσικές απαιτήσεις, τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Βερσίνιν.

Οι διαπραγματεύσεις για την παράταση της συμφωνίας για τα σιτηρά βρίσκονται σε εξέλιξη τις τελευταίες εβδομάδες. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ έστειλε στον Πούτιν επιστολή «με συγκεκριμένες προτάσεις», αλλά δεν έδωσε λεπτομέρειες για την πρωτοβουλία του. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σημείωσε επίσης ότι ο Πούτιν είχε κάνει ορισμένες προτάσεις σχετικά με τη συμφωνία που συζητούνται.

Ο Ρώσος ηγέτης δήλωσε στις 13 Ιουλίου ότι η Μόσχα ενδέχεται να αναστείλει τη συμμετοχή της στη συμφωνία για τα σιτηρά. Όταν εκπληρωθούν τα αιτήματά της, η Ρωσία θα συμμετάσχει αμέσως και πάλι. Η Ρωσία, είπε, δεν είναι πλέον ικανοποιημένη με την επιλογή «πρώτα παράταση και μετά εκπλήρωση των υποσχέσεων».

Συνέπειες της ακύρωσης της συμφωνίας για τα σιτηρά

Το κόστος των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης για το σιτάρι του Σεπτεμβρίου στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Σικάγο αυξάνεται περισσότερο από 3% κατά τη διάρκεια των συναλλαγών της Δευτέρας. Στις 12:01 ώρα Μόσχας, οι τιμές του σιταριού αυξήθηκαν κατά 3,02% στα 6,82 δολάρια ανά μπούσελ (35,2 λίτρα), σύμφωνα με το χρηματιστήριο.

Η Ρωσική Ένωση Σιτηρών πιστεύει ότι η ρωσική αγορά θα αισθανθεί τη θετική επίδραση της διακοπής της συμφωνίας για τα σιτηρά, καθώς “μόνο κακό έκανε και δεν έφερε τίποτα καλό”.

Διεθνείς εμπειρογνώμονες σημειώνουν επίσης ότι η Ρωσία είναι απίθανο να υποστεί ζημία από την αποχώρηση από τη συμφωνία – οι ρωσικές εξαγωγές πραγματοποιούνται εντελώς κανονικά χωρίς αυτήν.